letim Sistemleri ve Sanalla*t*rma

Sanallaştırma
Dr. Yenal ARSLAN
Devlet Malzeme Ofisi (DMO)
Bilgi İşlem Daire Başkanı
Ders İçeriği







İşletim Sistemi Nedir?
İlk Bilgisayarlar ve İlk İşletim Sistemleri
İşletim Sistemlerinin Gelişim Tarihçesi
Sanallaştırmaya Neden İhtiyaç Duyuldu?
Sanallaştırma Nedir?
Sanallaştırma Sonrası Kazanımlar
Sanallaştırma Dikkat Edilmesi Gereken Konular
İşletim Sistemi Nedir?
?
İşletim Sistemi Nedir?
 İşletim Sistemi temelde bilgisayar sistem kaynaklarını
bir uyum içerisinde yöneterek bunları kullanıcıların
hizmetine sunan yazılımlardır.
İşletim Sistemi Nedir?
 Bilgisayar kaynaklarını denetler ve ayrıştırır
 Donanımın doğrudan kullanımının zorluklarını gizler
 Kullanıcı programlarının daha kolay geliştirilmesini
sağlar
 Kullanıcılarını birbirinden ayırarak güvenlik sağlar
 Kaynak paylaşımı sağlar, böylelikle kaynakların
kullanım oranını yükseltir (utilization)
 Bilgisayar
sisteminin
kullanılabilirliğini
artırır
(availability)
İşletim Sistemi Nedir?
Bilgisayar Nedir?
 Daha öncede tanımladığımız gibi işletim sistemi
bilgisayar donanımı ile kullanıcıları arasında iletişimi
sağlayan bir yazılımdır. İşletim sisteminin ne yaptığını
tam olarak anlayabilmemiz için Bilgisayar kavramını
incelememiz gerekir.
Bilgisayar Nedir?
 Merkezi İşlemci Birimi (cpu)
 Bellek
 Giriş/Çıkış
Birimleri
(disk,
mouse,monitor ..vb)
yazıcı,
klavye,
Bilgisayar Nedir?
Bilgisayar Nedir?
 Adres Yolu, Merkezi işlemci biriminin okuma veya
yazmak amacıyla erişmek istediği giriş/çıkış arabirimini
adreslemede kullanılır.
 Veri Yolu, Adı üstünde okunmak yada yazılmak istenen
verinin gönderilmesi yada alınmasında kullanılır.
 Denetim Yolu, Merkezi işlemci ile bellek ve giriş çıkış
birimleri
arasında
zaman
uyumlaması
ve
önceliklendirilmesinde kullanılır.
Bu Mimari ne zaman Ortaya Çıktı?
 Genel anlamda bu mimari ilk ne zaman ortaya çıktı, Bu
mimariyi kullanan ilk donanım (ilk Bilgisayar) neydi?
Bu Mimari ne zaman Ortaya Çıktı?
 ABD Ordusu tarafından geliştirilen ENIAC (1946),
onluk sayı tabanına dayalı olup ilk genel kullanım
amaçlı eletronik bilgisayar unvanına sâhiptir.
İlk Bilgisayar
Eniac- 1946
Bu Mimariyi İlk Kim Tasarladı
 John von Neumann
 Macar asıllı ABD'li matematikçi ve bilgisayar bilimcisi
(1903 –1957)
 2.Dünya savaşı yıllarında von Neumann, askeriye için
çalışmıştır. Kendisi burada askeriye için ilk elektronik
hesaplayıcı olan "ENIAC" ı 1945'te savaş sona erene
kadar tamamlamıştı.
 Kullandığı
mimari
halen
bilgisayarlarda
kullanılmaktadır.
İlk İşletim Sistemleri
 1956 gm-naa i/o General motors ibm 704 için üretti.
İlk İşletim Sistemleri
 Unix işletim sistemi 1969 yılında AT&T bell
labaratuvalarında ABD de ken Thompson, Dennis
Ritchie, Douglas McIlroy ve Joe Ossanna tarafından
tasarlanıp uygulamaya konmuştur.
İlk Kişisel Bilgisayarlar ve İşletim
Sistemleri
 1976 apple i
 1981 Bir ABD şirketi olan IBM, ilk kişisel bilgisayarı
üretir. Kısa süre sonra diğer şirketler, IBM gibi kendi
bilgisayarlarını tasarlar. IBM PC,
 1984 Apple, faresi olan bir bilgisayar olan Macintosh'u
üretir. Bilgisayar çizgeleri (grafik) kullanılmaya
başlanır. Mac-OS
 1986 Microsoft şirketi Windows 1.0'ı piyasaya sürer.
 1992Linus Torvalds, Linux 1.0'ı duyurur.
Sanallaştırma Neden İhtiyaç Duyuldu?
 Sanallaştırma bir fiziksel kaynağı birden fazla
mantıksal işleme bölerek fiziksel kaynağı daha verimli
hale getirmektir.
 Aslında sanallaştırma çok yeni bir kavram değil 1966
yılında ilk kez mainframelerde kullanılmaya başlandı
 Peki anladığımız anlamda sanallaştırma ne zaman
popüler oldu?
Sanallaştırma Neden İhtiyaç Duyuldu?
 1990’li yılların sonunda, sistemlerin ucuzlaması ile
birlikte, merkezi sistemlerden dağıtık yapılara ve
istemci/sunucu mimarisine geçişler hızlandı. Böylelikle,
hem sunucu hem de istemci bilgisayar sistemlerinin
sayıları giderek arttı
Sanallaştırma Neden İhtiyaç Duyuldu?
Sanallaştırma Neden İhtiyaç Duyuldu?
Sorular sormaya başladık…
 Donanımı ne kadar kullanıyoruz
 Daha fazla nasıl kullanabiliriz
Sanallaştırma Neden İhtiyaç Duyuldu?
 Manzara size de tanıdık gelecek…
Sanallaştırma Neden İhtiyaç Duyuldu?
 Yeni bir sunucu alım süreci ne kadar?
 Test sunucularını nasıl temin ediyorsunuz?
 Acil durumda ne yapıyorsunuz?
Sanallaştırma Neden İhtiyaç Duyuldu?
 Bir kere yatırım bütçeniz olması lazım yoksa üst
yönetim ve ilgili otoriteleri ikna etmeniz gerekir
 Üst yönetimi alım için ikna etmelisiniz
 İhale etmeniz lazım
 Sözleşme imzalayıp ithalat süresi beklenmeli
 Fiziksel ve mantıksal Kurulum yapılmalı
Sanallaştırma Neden İhtiyaç Duyuldu?
 İşletme giderleri,
 elektrik, iklimlendirme, yer maliyetleri
 Bakım maliyetleri
 Garanti bitimi, bakım ihalesi yapmalısınız birde
 Yönetimsel zorluklar
 Yüzlerce sunucu düşünün ve bunlardan çıkan kablo
sayısını sonra networksel bir sorunu gidermeye
çalıştığınızı
 Yüzlerce sunucu için yeteri kadar sistem uzmanınız
olmalı, Üstelik BT insan kaynağı bulmak oldukça çok zor
Sanallaştırma Neden İhtiyaç Duyuldu?
 Ya felaket durumunda sunucunun bir parçası bozuldu,
sunucunun yedeği var mı?
 Cluster mı kuralım? Clusterin kendisi felaket olmasın?
 Ya felaket kurtarma merkezi onu ne yapacağız?
Sanallaştırma Nedir?
Çözüm ?
 SANALLAŞTIRMA
Sanallaştırma Nedir?
Sanallaştırma Nedir?
 Sanal sunucuları kapatmadan, diğer fiziksel sunucuya
taşıma işlemi.
Sanallaştırma Nedir?
 Arıza durumunda, diğer sunucuya otomatik taşınma
servisi
Sanallaştırma Nedir?
 Yetersiz kaynak durumunda, diğer sunucuya otomatik
olarak taşınma sistemi
Sanallaştırma Nedir?
 Sanal sunucuların kesintisiz olarak diğer fiziksel
sunucular üzerine geçmesi
Sanallaştırma Nedir?
 Operasyon öncesi sunucuların klonlanması , Clone,
 Kolay kurulum için Templatelerin oluşturulması
 Görsel olarak sunucuların kapasitesini izleyebilme,
sunucuların
fiziksel
durumlarını
görebilme,
gerektiğinde sistemin mail yolu ile sizi uyarması
Sanallaştırma Sonrası Kazanımlar
 Sanallaştırma yazılımları hayatımızı kurtarır, bilhassa
templateler çok kullanışlı
 Yeni bir alım yapmanın zorluğu ve zaman alması
maliyetinden sizi kurtarır
 Kolay yedekleme ve disaster recovery
 Sanallaştırma güvenlik yazılımları ile sanal yama
özellikleri doğrudan hypervisore kurularak tasarruf
sağlar
Sanallaştırma Sonrası Kazanımlar
 Kolay yönetim, Tüm sunucuları aynı ekrandan görmek
bir ayrıcalıktır.
 Artık cpu ve ram sınırlarının görece olarak çok yüksek
olması ile
veritabanlarımızı da sanallaştırma
platformumuzda çalıştırabileceğiz.
Sanallaştırma Sonrası Kazanımlar
 Sistemin artık donanım ve marka bağımsız hale
gelmesi ki artık üreticilerin bir kısmında kapalı
sistemler ısrarla sunulmakta ve bunu istemeyen
Kurumlar için sanallaştırma kapalı sistemlerden çıkış
için de önerilebilir.
Uyarılar, Nelere Dikkat Edilmeli?
 Süratle sunucu sayıları yukarı doğru fırlar kolay sunucu
kurulumu nedeni ile ve bunu bilen business birimleri
sizi buna zorlar
 İhtiyaç yoksa herbir istek için yeni makina kurmak
gereksizdir
 Ama templateler hayat kurtarır her işletim sistemi ve
her uygulamaya göre ayrı ayrı templateleriniz olsun,
size standart sağlar
Uyarılar, Nelere Dikkat Edilmeli?
 Mutlaka bir arkadaşınızı yada bir ekibinizi yalnızca
sanallaştırma platformundan sorumlu kılın ve bu ekibe
eğitimler verin
 Kurulan her bir makinanın isimlendirilmesi açıklama
kısımlarının boş geçilmemeli
 Kurulan bir sanal bilgisayarın işi bittikten sonra
silinmesi gerekir
Uyarılar, Nelere Dikkat Edilmeli?
 Yetkilendirme
 Sunucuların uzaktan yönetilmesi çok önemli, uzak
yönetim portları devreye alınmalı böylelikle olası bir
problemde sistem odasına inmezsiniz
 Sanal sunucu güvenliği atlanmaması gereken bir konu,
gerekli önlemleri alın
SORULAR?
yenal.arslan@dmo.gov.tr
@yenalarslan1