AĞ TEMELLERİ 7.HAFTA 1 KONULAR 1. TCP/IP Referans Modeli 2 TCP/IP Referans Modeli ISO/OSI modelinin yaygın olarak tanınmasına karşın, internetin tarihi ve teknik açıdan açık standartı TCP/IP referans modelidir (Transmission Control Protocol / Internet Protocol). Bu modelin temelini ABD Savunma Bölümü tarafından desteklenerek geliştirilen ARPANET oluşturur. TCP/IP modeli de tıpkı OSI modelinde olduğu gibi katmanlı bir yapıya sahiptir. Modelin 4 katmanı vardır. 3 TCP/IP Referans Modeli Uygulama Katmanı (Application Layer) Taşıma Katmanı (Transport Layer) Internet Katmanı (Internet Layer) Ağ Erişim Katmanı (Network Access Layer) 4 TCP/IP Referans Modeli Uygulama Katmanı ISO/OSI modelinin en üst 3 katmanı (uygulama, sunum, oturum) ve tüm uygulama-ilişkili görevleri TCP/IP modelinde tek bir katmanda birleştirilmiştir. Böylece sunum, kodlama ve dialog kontrolü işlerinin yürütüldüğü tek bir uygulama katmanı yaratılmıştır. 5 TCP/IP Referans Modeli Taşıma Katmanı OSI modelde olduğu gibi, servisin kalitesi, güvenilirlik sorunları, akış kontrolü ve hata düzeltme ile ilgilenir. Farklı hostlar üzerindeki uygulamaların birbirleri ile görüştürülmesinden sorumludur. Data paketleri üzerinde kimlik bilgileri burada yerleştirilir yada çözülür. Taşıma katmanı karşılıklı işlem bazında görüşme sağlar (process to process). 6 TCP/IP Referans Modeli Internet Katmanı Paketlerin oluşturulması, yönlendirilmesi, ortamdaki tıkanıklıkların giderilmesi bu protokolün görevidir. En iyi yolun belirlenmesi ve paket anahtarlama (packet switching) bu katmanda gerçekleşir. OSI modelindeki Ağ katmanına karşılık gelir. IP (Internet Protocol) bu katmandaki en belirgin protokoldür. 7 TCP/IP Referans Modeli Ağ Erişim Katmanı Bu katmanın amacı düğüm ile ağ arasında IP paketlerini gönderecek bir bağlantının kurulmasıdır. Yerel ağ’a hangi kurallar dahilinde erişileceğini belirler. OSI modelindeki fiziksel ve veri iletim katmanlarına karşılık gelir. Fiziksel ve veri iletim katmanlarının tüm görevlerini içerir. 8 Uygulama Katmanı Protokolleri DNS (Domain Name System-Alan Adı Sistemi): Alan adı verilen isimler ile IP adreslerini birbirine Paylaştırılmış bir veritabanı olarak çalışır. bağlayan sistemdir. HTTP (HyperText Transfer Protocol-Hiper Metin Gönderme Protokolü): HTML sayfaları göndermek vb… HTTPS (Secure HTTP-Güvenli HTTP): HTTP'nin RSA (İki anahtarlı şifreleme veya asimetrik anahtarlı şifreleme) şifrelemesi ile güçlendirilmiş halidir. Örneğin bankaların internet siteleri. FTP (File Transfer Protocol) SFTP veya FTPS (Secure FTP): FTP'nin RSA ile güçlendirilmiş halidir. 9 Uygulama Katmanı Protokolleri - II DHCP (Dynamic Host Configuration Terminallere otomatik ip adresi dağıtır. Protocol): SNMP (Simple Network Managment Protocol): Ağlar büyüdükçe bu ağlar üzerindeki birimleri denetlemek amacıyla tasarlanmıştır. PC’ye bağlı kullanıcılar, internet bağlantı hızı, sistem çalışma süresi vb. bilgiler tutulur. NFS (Network File System): Ağdaki paylaştırılmış dosyalara ulaşmayı sağlar LPD (Line Printer kullanılmasını sağlar. Daemon): Ağdaki yazıcının 10 Uygulama Katmanı Protokolleri - III SMTP (Simple Mail Transfer Protocol): E-posta göndermek için kullanılır. POP3 (Post Office Protocol 3): E-posta almak için kullanılır. Telnet (Telecommunication Network): Çok kullanıcılı bir makineye uzaktaki başka bir makineden bağlanmak için kullanılır. 11 Taşıma Katmanı Protokolleri TCP (Transmission Control Protocol): Veri aktarımı yapılacak iki bilgisayar arasındaki bağlantıyı kurar. Hata denetimi yapar. Paketler gitmediyse bir daha gönderir. UDP (User Datagram Protocol): TCP gibi ağ üzerinden paketi gönderir ama bu protokol paketin gidip gitmediğini takip etmez ve paketin yerine ulaşıp ulaşmayacağını garantilemez. 12 İnternet Katmanı Protokolleri ICMP (Internet Control Message Protocol): Paketin gönderilmesi sırasında hata oluştuğunda mesaj veya rapor gönderir. Ping komutu ARP (Address Resolution Protocol): Yerel ağdaki adresleri veya donanım adreslerini (MAC adres) ön bellekler. MAC adresi ağ adresine ve ağ adresini de MAC adresine çevirir. IGMP (Internet Group Management Protocol): Belli bir gruptaki hostları, multicast (Bir gönderici ile ağ üzerinde birden fazla alıcı arasında kurulan iletişim) router’a bildirir. IP (Internet Protocol): IP adresi bir ağa bağlı bilgisayarların ağ üzerinden birbirlerine veri yollamak için kullandıkları adrestir. 13 Ağ Erişim Katmanı Protokolleri SLIP (Serial Line Internet Protocol): IP verilerinin, seri iletişim teknikleri ile iletimini sağlayan protokoldür. Dialup veya kiralık hat bağlantılarında kullanılır. Veriler seri iletişim teknikleri kullanılarak iletilir. PPP (Point-to-Point Protocol): SLIP’e benzer, yine dial-up bağlantıda kullanılır. Ancak PPP; • Verileri sıkıştırır. • Bir çok donanım çoğunlukla destekler. • Hata düzeltme ve belirleme algoritmaları kullanır. 14 OSI ve TCP/IP Katmanları Uygulama Katmanı (Application Layer) Sunum Katmanı (Presentation Layer) Uygulama Katmanı (Application Layer) Oturum Katmanı (Session Layer) Taşıma Katmanı (Transport Layer) Taşıma Katmanı (Transport Layer) Ağ Katmanı (Network Layer) Internet Katmanı (Internet Layer) Veri İletim Katmanı (Data Link Layer) Fiziksel Katman (Physical Layer) Ağ Erişim Katmanı (Network Access Layer) 15 OSI ve TCP/IP Referans Modellerinin Karşılaştırılması İki model arasındaki benzerlikler: Her ikisi de katmanlı yapıdadır. Her ikisi de içerik bakımından farklı olsa da uygulama katmanına sahiptir. Her ikisi de devre-anahtarlamalı teknolojiyi benimsemiştir. Her ikisinde de karşılaştırılabilir taşıma ve ağ katmanları vardır. Bağlantı ve üzerindeki katmanlar uçtan-uca bağlantı sağlayabilir. 16 OSI ve TCP/IP Referans Modellerinin Karşılaştırılması Aralarındaki farklar ise şöyle sıralanabilir. OSI modeli daha çok iletişimde standardı belirlemekte, TCP/IP ise daha çok uygulamaya yönelmektedir. TCP/IP ve ilgili artmaktadır. protokollerin kullanımları hızla TCP/IP daha az katmana sahip olduğu için daha basit görünmektedir. Internet TCP/IP modeli ile kurulmuştur. Dolayısıyla denenmiş ve övgü almış bir modeldir. 17 OSI ve TCP/IP Referans Modellerinin Karşılaştırılması - Farkları Servis, Arayüz ve Protokol ayrımı; OSI modelinin en büyük katkısı “Servis, arayüz ve protokol” kavramlarını kesin bir şekilde ayırmasıdır. TCP/IP modelinde ise bu kavramlar arasında kesin bir ayırım yoktur. Bir Katmanın Servisi: Katmanın ne yaptığını söyler, katmanın nasıl çalıştığını değil. Bir Katmanın Arayüzü : Üst katmandaki süreçlere o katmana nasıl erişileceğini söyler. Hangi parametrelerin gerekli olduğunu ve nasıl bir sonuç beklenebileceğini belirler. Bir katmanda kullanılan eşgörevli protokoller : O katmanın nasıl çalışacağını belirler. 18 OSI ve TCP/IP Referans Modellerinin Karşılaştırılması - Farkları Esneklik; OSI Modelinde: Protokoller TCP/IP’ye göre daha gizlidir ve teknoloji değiştiğinde kolayca değiştirilebilirler. Katmanlı yapının temel amaçlarından birisi de budur. OSI referans modeli, ilgili protokollerin geliştirilmesinden önce tanımlanmıştı. Bu, modelin belirli bir protokolün çizgisinde tanımlanmak yerine çok daha genel bir yapıya sahip olmasını sağlar. Bunun kötü tarafı, mevcut protokoller olmadığı için model tasarımcılarının hangi katmana hangi görevi vermeleri gerektiği konusunda fazla deneyime sahip olmamalarıydı. TCP/IP Modelinde: TCP/IP ‘de ise; Protokoller ilk önce yazılmıştır. Daha sonra oluşturulan model ise sadece bu protokollerin tanımlanması oldu. Buradaki en büyük sorun, modelin başka protokol yığıntılarına uygun olmamasıdır. 19 Karşılaştırma Sonucu TCP/IP modeli daha çok uygulamaya yönelik olduğundan daha fazla uygulanabilir bir modeldir. İnternet için kullanılmış ve olumlu sonuçlar elde edilmiştir. OSI ise diğer modeller için bir kaynak ve referans olarak kullanılmaktadır. Oluşturulan tüm iletişim protokolleri OSI’yi kaynak olarak almaktadır. TCP/IP modelinde bir çok protokol tanımlıdır. TCP/IP modelinin, IAB (Internet Advisory Board) tarafından sağlanan iyi kurulmuş ve fonksiyonel bir yönetim yapısı vardır. 20 Ip Adresleri 21