www.skyselo.com Küresel Isınma nedir? • Sera gazlarının atmosferde birikmesi ile yeryüzü ile yeryüzüne yakın atmosfer tabakalarında sıcaklığın artması Küresel İklim Değişimi nedir? • Küresel ısınmaya bağlı olarak, diğer iklim elemanlarının değişmesi www.skyselo.com Kömür, doğalgaz ve fuel gibi fosil yakıtlar, yüksek basunç altında oluşmuş ve karbondioksit içeriği bakımından çok zengin organik maddelerdir. Bu yakıtların kullanımı sonucunda açığa çıkan CO2 gazı, atmosfere karışır. Normalde karbon döngüsünün bir parçası olan bu olay, fosil yakıtların kullanımının artması ile atmosferdeki CO2 miktarının normalden yüksek seviyelere çıkmasına neden olur. Havanın başlıca iki bileşeni olan oksijen ve azot gazları, güneşin gözle görülebilen dalga boylu ışınlarını yansıtır ve morötesi ışımaların bir kısmını da absorblar (soğurur). Dünya yüzeyine ulaşabilen güneş ışınları, yeryüzü tarafından soğurularak ısıya dönüştürülür. Bu ısı, yeryüzündeki atomların titreşimine ve kızılötesi ışıma yapmalarına neden olur. Bu kızılötesi ışımalar, oksijen veya azot gazı tarafından soğurulmaz. Ancak havada bulunan CO2 ve CFC (kloroflorokarbon) gazları, kızılötesi ışımaların bir kısmını soğurarak, atmosferden dışarı çıkmalarını engeller. Bu soğurma olayı, atmosferin ısınmasına yol açar. Bunun sonucunda dünya, güneşin altına park edilmiş bir arabanın içi gibi ısınır. İşte bu etkiye, "sera etkisi" adı verilir. Sera etkisi dünya yüzeyinin ortalama sıcaklığını değiştireceği için, uzun vadede iklimlerde değişiklikler, buzulların erimesi, mevsimlerin kayması ve tarım alanlarının verimsizleşmesi gibi çok ciddi sorunlara neden olabilir. www.skyselo.com www.skyselo.com Kuzey Kutbu 1918 Patagonya Buzulları 1928 www.skyselo.com Kuzey Kutbu 2002 Patagonya Buzulları 2004 www.skyselo.com www.skyselo.com www.skyselo.com www.skyselo.com • Denizlerdeki bitkisel planktonların yok olmasına sebep oluyoruz • Ormanları yok ediyoruz, yakıyoruz. • Hızlı sanayileşiyoruz • Çarpık kentleşiyoruz • Yanlış tarım yapıyoruz www.skyselo.com • Sera gazlarını fazla üretiyoruz Karbondioksit Petrol Kömür Doğal gaz Halokarbonlar Buzdolapları İtici gazlar www.skyselo.com Klimalar Metan Bataklıklar Çöp Yığınları Pirinç Tarlaları Hayvan Gübresi Diazot monoksit Yaşam düşmanı ozon Ozon Egzoz Gazları Azotlu Gübreler Anız Yakma www.skyselo.com Ozon %7 Azot oksitler %5 Metan % 13 Karbondioksit % 50 Halokarbonlar (CFC,HCFC,HFC) % 17 www.skyselo.com www.skyselo.com Türkiye'ye etkileri Susuzluk tehlikesi baş gösterecek. Orman yangınları artacak. Erozyon nedeniyle tarımsal üretkenlikte değişiklikler yaşanacak. Sıcak dalgalarına bağlı ölümler ve hastalıklarda artış görülecek. Gıda zehirlenmesi artacak. Deniz su seviyesi yükselmesi yerleşim bölgelerini tehdit edecek. Cilt kanseri vakalarında artış görülecek Deniz suyu kirliliği ve balık ölümleri artacak. www.skyselo.com DMİ'nin sunumuna göre; küresel ısınma Türkiye'de kendini iyiden iyiye hissettirmeye başladı. Ortalama sıcaklıklar güney ve güneydoğu bölgeleri ile büyük oranda kentleşmenin yaşandığı İstanbul ve Kocaeli'de artıyor. Ortalama sıcaklığın 5 derece yükseldiği bu bölgeler haritada "anlamlı ısınma eğilimi" alanında gösteriliyor. Ayrıca sıcaklık eğrisi de Türkiye'nin büyük bölümünde artış trendinde. www.skyselo.com İklim değişikliği Türkiye'nin su kaynaklarını da olumsuz etkileyecek. Akdeniz Bölgesi'nde pek çok nehir su stresiyle karşı karşıya kalacak. Çalışmaya göre, Türkiye'de 2030 itibarıyla, iç ve batı bölgelerinde yüzde 40'ı aşan oranda su kaybı riski yaşanacağı tahmin ediliyor. Güneydoğu ve doğu bölgelerinde ise bu oran yüzde 20-40 arasında olacak. www.skyselo.com Aşırı sıcaklık ve yangınlar www.skyselo.com Kuraklık Yağışlarda belirgin değişiklikler özellikle kış mevsiminde yaşanıyor. DMİ, yağışlarla ilgili şu çarpıcı örneği veriyor: "Kar kalınlığı, yüzyılın sonunda, Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz'de 10-30 cm arasında azalacak." www.skyselo.com Türkiye biyolojik çeşitlilik bakımından en zengin ülkeler arasında. Ancak küresel iklim değişikliği sonucunda Kuzey Akdeniz'de bitkilerin yüzde 50 oranında kaybedileceği ve sulak alan ekosistemlerinin zarar göreceği belirtiliyor. www.skyselo.com Rapora göre, öldürücü Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığına neden olan kenelerin, Türkiye'de sıklıkla görülmesinin en büyük sebebi de küresel ısınma. Raporda kene artışı ve küresel ısınma şu örnekle anlatılıyor: "Kırım Kongo vakaları 2002'den sonra görülmeye başlandı. Vakaların yaygın olarak görüldüğü Tokat, Sivas ve Yozgat illerinde 19302004 dönemi için yapılan çalışma, sıcaklığın 5 dereceyi aştığı günlerin sayısında artış olduğunu ortaya koyuyor." www.skyselo.com www.skyselo.com Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye'nin küresel ısınma haritasını çıkardı. İstanbul, Kocaeli ve Güneydoğu'da sıcaklıkların şimdiden arttığı tespitini yapan kurum, küresel ısınmanın 2030 yılına kadar su kaynaklarını yüzde 40'nı tüketeceğini öngördü. Sabah Gazetesi'nden Mehmet Nayır'ın haberine göre, "Küresel Isınmanın Türkiye'ye Etkileri" konulu sunumda, "Susuzluk stresli günler getirecek. Sıcaklık Akdeniz turizmini de vuracak" uyarısı yapıldı. Sunumda, küresel ısınmaya karşı başta temiz enerji ve toplu taşımacılığa geçiş olmak üzere Türkiye'nin yapması gerekenler de sıralandı. www.skyselo.com Herkesin yapabileceği bir şeyler var ! • Petrol, kömür ve doğal gaz (fosil yakıtlar) kullanımını sınırlandıralım • Enerjiyi tasarruflu kullanalım • Güneş, rüzgâr ve jeotermal gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelelim. Güneş pilli lamba www.skyselo.com Ormanları koruyalım ve miktarını arttıralım 1,7 kg Oksijen 2,3 kg CO 2 1 saatte Yetişkin bir ağaç 1 saatte 2,3 kg karbondioksiti alıp 1,7 kg oksijen verir. Plansız ve çarpık kentleşmeye izin vermeyelim www.skyselo.com Enerjiyi tasarruflu kullanın Enerji tasarruflu ampulleri kullanın. Enerji tasarruflu lamba akkor lamba göre % 80 kadar enerji tasarrufu sağlar. Tasarruf ampullerin kullanılması konusunda dünya çapında bir karar alınsaydı ; kömürle çalışan yüzlerce santral kapatılırdı. Buzdolabınızın kapağının iyi kapanıp kapanmadığını kontrol ederek enerji tasarruf edin. Buzdolabınızı güneş alacak yere, soba veya radyatör yanına yerleştirmeyiniz. Yeni bir buzdolabı 8-10 yaşında olandan çok daha az enerji tüketir. Üstü açık sıvı yiyecekler nem oranını arttırarak kompresörün daha fazla çalışmasına neden olur. Buzdolabına sıcak malzeme koymayınız. www.skyselo.com Televizyon, bilgisayar, yazıcı, VCD, CD gösterici, gibi elektronik aletleri “bekleme durumunda” (stand-by) bırakmayın. Bu tip enerji tüketimine sızıntı adı verilmektedir ve aletin açık iken harcadığı enerjinin yaklaşık % 5'i kadardır. Energy Star etiketli yeni teknoloji TV ve VCR'lar kayıp enerjiyi %75'e kadar azaltmaktadırlar. Yüksek sıcaklıkta yıkamak yerine ılık veya soğuk suyla yıkamalı, durulama ise soğuk su ile yapılmalıdır. Çok kirli değil Ilık su Eğer mümkünse çamaşırlar dışarıda güneş ve rüzgardan yararlanarak kurutulmalıdır. www.skyselo.com Geri dönüşümü mümkün olan şişe ve kutulardaki yiyecek ve içecekleri tüketin. Kağıtları geri dönüşüm çöp kutusuna atın. Çöplerin yüzde 50’si geri dönüşüme uğrasa, daha az karbondioksit gazı açığa çıkar. 5 dakikalık duşla yetinin. Daha az su tüketirsiniz. Damlayan bir musluk ayda 2250 litre, günde 75 litre su kaybına neden olur. Bu suyla yılda 900 kere duş yapılabilir. www.skyselo.com Havayı değil binalarımızı ısıtalım. Binaların yalıtımı ile %25 den %50’ye varan yakıt tasarrufu sağlar. Çatı, kapı ve pencerelerinizin yalıtımını yapınız. Pencereler ve kapılar, ısının dörtte birinin kaybına neden olmaktadır. Çift cam veya ısıcam ısı kaybını yarı yarıya azalmaktadır. Pencere bandı ve süngerler kullanınız. Evinizin dış cephesini koyu renkle boyamak sıcaklığı muhafaza eder. Evinizin duvarlarını yalıtın. www.skyselo.com Fosil yakıt tüketiminizi azaltın. Kaloriferin derecesini çok açmayın. +ºC 20 8 6 0 Oda sıcaklığını 1°C arttırmak için yaklaşık % 6 oranında daha fazla yakıt gerekmektedir. Oda sıcaklığı • 23 °C iken ısı kaybı 100 ise; • 22 °C olursa % 6 tasarruf • 21 °C olursa % 12 tasarruf • 20 °C olursa % 18 tasarruf sağlanabilir. Fazla sıcakta pencereleri açmak yerine radyatör musluğunu kısınız. 2 saat açık duran pencerelerden 50-75 kW/m2 yıl ısı kaybı olduğu söylenebilir. Oda ısısına duyarlı termostatik vanalar kullanın. www.skyselo.com Araçlar da fosil yakıt kullanır! Aracınızı gerekmediği zamanlarda kullanmayın. Toplu ulaşım araçlarını kullanın. Lastiklerinizin hava basınçları düşük ise yakıt tüketimi artar. Gereksiz yere ani fren ve gaza basmak benzin tüketimini % 5 arttırır. Camları açık olarak Saatte 100 Km'lik bir hızla otomobilinizi sürmeniz % 4 aşırı yakıt tüketimine sebep olur. Tatilinizi yakın yerlerde yapın. Böylece kişi başına harcanan yakıt azalmış olur. Mevsim sebze ve meyvesi tüketin. Dış ülkelerden ithal edilen ürünler çok yakıt tüketilmesine neden olur. www.skyselo.com İzleyip Dinlendiğiniz için Teşekkür Ederim... www.skyselo.com