KAZ AN KAVRAMA Test 9 1. “Akıl hiçbir şeyi algılayamaz, duyular hiçbir şeyi düşünemez. Bilgi ancak bunların birleşik faaliyetinden doğar.” diyen Kant felsefe tarihi içerisindeki hangi iki görüşü uzlaştırmıştır? A) Var olmak algılanmış olmaktır. B) Düşünüyorum, o halde varım. C) Duyumlardan geçmeyen bilgi akılda olamaz. D) Tüm bilgimiz deneyle başlar, ancak deneyden doğmaz. E) Akılsal olan her şey gerçek; gerçek olan her şey akılsaldır. 5. Bir parça mumu yanmakta olan bir ateşin hemen yanına koyduğumuzu düşünelim. Mum yavaş yavaş eridikçe, muma ait tüm duyusal özellikler değişim geçirir. Bu durumda rahatlıkla şunu söyleyebiliriz; algılarımız aracılığı ile nesneden aldığımız bilgi, sürekli bir değişim halindedir. Nesneye ait özellik sürekli değişirken, biz yine de belli bir nesneye bakmaya devam ettiğimizi düşünürüz. Nesnenin, değişimler geçirmesine rağmen aynı nesne olduğu bilgisi gözlemsel deneyimlerimiz aracılığı ile öğrendiğimiz bir şey değil; doğuştan sahip olduğumuz bilişsel bir durumdur. A) İnsan her şeyin ölçüsüdür. B) Doğru bilginin kaynağı aklıdır. C) İnsan bilgisinin sınırları vardır. D) Doğru kendisini apaçık şekilde zihne sunar. E) Bilgi, deneyle başlar ama deneyden doğmaz. MEB 2016 - 2017 Aristoteles’in bilgi görüşü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Bu görüş aşağıdaki yargılardan hangisiyle uygunluk gösterir? FELSEFE Hegel’in bu görüşünün temelinde aşağıdaki yargılardan hangisi bulunmaktadır? 2. Aristoteles’e göre, “ gerçekten var olanlar” tek tek şeylerdir: şu kalemdir, bahçedeki vişne ağacıdır... Yoksa görmediğimiz idealar değildir. Ancak bilgi, tümelin bilgisidir; duyumun bize bildirdiği tek tek şeyleri ya da olayları bir kavram altında toplamak, mantıksal çıkarımlarla işleyerek bilgiye dönüştürmek aklın görevidir. 3. “İnsan evrenle ilgili olarak ancak insanileşecek şeyi bilir. O ancak şeylerin insaniliğini bilir.” diyen Anatole France’ a göre evren hakkında her iddia, bu iddiayı dile getirene göredir. 12 - A 4. Hegel’e göre deneye hiç başvurmadan sırf düşünce ile kesin bilgiye ulaşılabilir. Çünkü özne ile öznenin yöneldiği nesne aynı aklın değişik biçimleridir. A) Fenomenoloji - Analitik felsefe B) Rasyonalizm - Empirizm C) Pozitivizm - Entüisyonizm D) Kritisizm - Pragmatizm E) Septizim - Sofizm A) Asıl gerçeklik nesnelerin içinde saklıdır. B) İdealar, duyumlanan dünyanın dışındadır. C) Akıl, bilgi edinmek için gerekli güce ve yetiye sahiptir. D) Tekil olan şeylerden tümelin bilgisine akılla ulaşılır. E) Bilginin nesnesi olan unsurlar bu dünyanın içindedir. STİ TE Ünite 2: Bilgi Felsefesi IM Descartes’in verdiği bu örnekten aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Şeylerin doğası kavranamaz olduğundan bunlara ilişkin hiçbir yargıda bulunmamalıyız. B) Algılar değişenin bilgisini, akıl ise değişimin ardında değişmeden kalanın bilgisini verir. C) İnsan ruhunda gizli olarak bulunan bilgiler, doğru sorularla açığa çıkartılmalıdır. D) Algılar yanıltıcı olduğundan tüm bilgimiz görelidir. E) Mutlak bilgi, tümellerin bilgisini anımsamadır. 6. Hepimiz “özgürlük” veya “devlet” gibi kavramlara sahibiz. Ancak bunlar dünyada görebildiğimiz, dokunabildiğimiz ya da koklayabildiğimiz şeyler değildir. Empirist filozof Locke, özgürlük gibi karmaşık fikirlerin bile, en nihayetinde, basit algı parçalarının bir araya gelmesinden oluştuğunu iddia eder. Buna göre empirizmin temel iddiası aşağıdakilerden hangisidir? A) Bilgi duyu verilerinin aklın apriori kategorilerinde şekillenmesi ile oluşur. B) Gerçeğin bilgisi akıl yürütme ve mantıksal çıkarımlarla oluşur. C) Deneyimlerimizden elde ettiğimiz bilgiler yanıltıcıdır. D) Tüm bilgilerimizin kaynağı deneyimdir. E) Mutlak bilginin kaynağı akıldır. 12 - A Test 9 FELSEFE Ünite 2: Bilgi Felsefesi 7. “Tabula rasa” deyimi Latince “boş levha” anlamına gelir ve bu kavram J. Locke’dan bu yana empirist filozoflar tarafından insan zihninin doğuştan hiçbir bilgi getirmediğini, gerçeklik konusundaki tüm bilgimizin deneyime dayandığını anlatmak için kullanılır.” 10. Phyrrhon’a göre aynı şey farklı insanlara, farklı şekillerde görünür. Aynı bal bir kimseye tatlı, bir başkasına acı gelebilir. Hatta aynı suyu bir elim sıcak, diğer elim soğuk algılayabilir. Ben suyun sıcak mı yoksa soğuk mu olduğunu bilemem. Buna göre, empirist filozoflar “Tabula rasa” deyimini aşağıdakilerden hangisini reddetmek için kullanmışlardır? Buna göre, Phyrrhon’un görüşleri aşağıdaki yargılardan hangisiyle çelişir? A) Tüm bilgimizden şüphe etmeliyiz. B) Varlık hakkında doğru bilgiye ulaşılamaz. C) Duyu verileri insandan insana farklılık gösterir. D) Şeyler hakkında kesin bir yargıya varamayız. E) Görünüşlerin ötesindeki gerçekliğin kendisine ulaşılabilir. A) Gerçekliğin bilgisini B) Aposteriori bilgiyi C) Algıya dayalı bilgiyi D) İnsan bilgisini E) Apriori bilgiyi Buna göre bu iki bilgi türü için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Apriori bilgi analitiktir. B) Apriori bilgiler yeni bir bilgi vermez. C) Aposteriori bilginin doğruluğu deneyime bağlıdır. D) Aposteriori bilgiler tanımı gereği doğru olan bilgilerdir. E) Apriori bilginin doğruluğuna karar vermek için gözlem yapmamız gerekmez. 9. Hume’ a göre nedensellik diye gördüğümüz şey bir olaydan sonra başka bir olayın gelmesidir. Bu iki olay arasında birinin neden diğerinin ise sonuç olduğunu ve aralarında nesnel, zorunlu bir bağ olduğunu bize bildiren bir izlenimimiz yoktur. Sadece olayların art ardalığını görmemizin bizde oluşturduğu psikolojik temelli bir alışkanlığı vardır. 11. Kant, insan aklının kendisi ile dış dünya arasındaki ilişkisini konu edinir. Buna göre, ancak bize göründükleri biçimiyle nesneleri bilebiliriz; bize görünüşlerinin dışında, kendinde nesnelerin nasıl olduğunu bilemeyiz. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) İnsan aklı fenomenleri bilebilir. B) İnsan aklı bilgi edinmede sınırlıdır. C) Akıl, kendinde şey hakkında bilgi vermez. D) İnsan aklı dış dünya hakkında bilgi edinebilir. E) Tanrı, ruh, ölümsüzlük gibi kavramlar kesin bilgi alanımızın içindedir. MEB 2016 - 2017 8. • Bütünün parçalarına eşit olduğu bilgisi apriori bir bilgidir, çünkü biz onu deneyimden bağımsız olarak, akıl ve mantıksal analizlerle biliriz. •Aposteriori bilgi ise deneyim yoluyla kazanılan bilgi olup, “Isıtılan metaller genleşir” önermesinde olduğu gibi ampirik bir araştırma sonucu elde edilir. Buna göre metalde genleşme özelliğinin olup olmadığını görebilmek için deney yapmamız gerekir. 12. Gazali’ye göre duyular aldatıcı, akıl ise çelişkili yargılar verebildiğinden yanıltıcıdır. Gerçeğin bilgisine ulaşmanın tek yolu inançtır. Tanrı’nın bilgisine yine Tanrı’nın insana vermiş olduğu bir yetiyle; kalp gözüyle ulaşılabilir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi Gazali için söylenebilir? Hume’a göre nedensellik ilkesi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Mutlak hakikate ulaşılamaz. B) Hakikati kavramanın yolu sezgidir. C) Tüm bilgiler doğuştan insanda bulunur. D) Kesin, genel geçer ve doğru bilginin kaynağı akıldır. E) Duyu verilerinin akılla işlenmesi doğru bilgiye giden yoldur. KAVRAMA IM STİ TE KAZ AN A) Duyum ve izlenimlerin yarattığı alışkanlılardan oluşmaktadır. B) Olaylar arasında bulunan nesnel bir bağdır. C) Sezgi ile elde edilen apaçık bir fikirdir. D) Psikolojik temelli algısal bir yanılmadır. E) Aklın apriori bir kategorisidir. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Adı :......................................................... Doğru :..................................... Soyadı :......................................................... Yanlış :..................................... Sınıf :......................................................... Boş No :......................................................... :..................................... Puan :..................................... E E E E E E E E E E E E