Karbonhidratlar II Disakkaridler ve Polisakkaridler

Karbonhidratlar II
Disakkaridler ve
Polisakkaridler
DR TEVHIDE SEL
Disakkaritler
Bir monosakkarit molekülündeki anomerik karbonun
hidroksil grubu ile bir diğer monosakkarit molekülünün
hidroksil grubunun reaksiyona girmesi oluşturulan bir Oglikozidik bağ ile birbirine bağlanmış iki monosakkarit
molekülünden oluşmuş bileşiklerdir.
Laktoz (süt şekeri) galaktoz + glukoz
Sakkaroz (çay şekeri) glukoz + fruktoz
Disakkaritlerin oluşumunu sağlayan glikozidik
bağlar,  ve  olmak üzere iki tipte olur.
Glikozidik bağın tipini, birinci C’daki –OH
grubunun pozisyonu belirler.
O-glikozidik bağ, bir yarı asetal ve bir alkolden bir
asetal oluşumunu gösterir.
Birinci C’daki –OH grubunun pozisyonu  ise
-glikozidik bağ,
  pozisyonunda ise -glikozidik bağ oluşur.
Tüm monosakkaridler redüktandır.
Polisakkaritler ise redükten değildir.
Bir disakkaritin redüktan olabilmesi için
en az bir alkil grubunun (aldehid / keton grupları) serbest olması gerekir.
Hangi disakkaritler redüktandır?
oligosakkaridler
İkiden fazla monosakkarit biriminden oluşan
trisakkarid, tetrasakkarid, pentasakkarid,
hekzasakkarit gibi oligosakkaritler tanımlanmıştır.
Örn. Streptomisin, geniş spectrumlu bir antibiyotiktir.
Kimyasal yapı olarak bir trisakkariddir.
polisakkaridler
Çok sayıda monosakkarit veya monosakkarit türevi
molekülün O-glikozid bağları vasıtasıyla bağlanması
suretiyle oluşmuş karbohidratlardır.
Örn. Nişasta, glikojen, selüloz
Yapıda yer alan monosakkaridlere göre ikiye ayrılır.
Aynı monosakkarid biriminden oluşmuşsa
homopolisakkarid
En az iki farklı monosakkarid biriminden oluşmuşsa
heteropolisakkarid olarak adlandırılır.
Polimer yapı bazı polisakkaridlerde dallı zincir şeklindedir.
Selüloz, düz zincir formdadır.
Nişasta ve glikojen ise dallı zincir yapı gösterir.
Glikoproteinler
Yapıda %50’den daha fazla karbohidrat içerebilen, fakat
genelde protein içeriği baskın olan bileşiklerdir.
Glikoproteinlerde karbohidrat kısım protein ile O veya N
tipi glikozid bağ yapar. Bağın türünü protein kısmındaki
amino asit belirler. Karbonhidratlar, proteindeki serin veya
treonin amino asidine O-glikozit bağ ile veya asparajine Nglikozit bağ ile bağlanır.
Glikolipidler
Yapılarında gliserol ve fosfat bulunmayan, seramide bağlı
olarak karbohidrat içeren sfingolipidlerdir.
Glikolipidler, hücreler arası iletimden sorumludurlar.