advertisement
Isı yalıtımı iki farklı ortam arasında ısı alış-verişinin engellenmesine denir. Bu genelde özel malzemelerle yapılır örneğin iki duvar arasına yerleştirilen yalıtım malzemeleri ses, ısı vb. yalıtımı yapabilir. Basit bir ısı yalıtımı örneği verirsek bu yanı zamanda günlük hayattaki yeridir, örneğin termoslara bir şey koyduğumuzda bu cismin ısısı uzun süre sabit kalır. Bunun en önemli nedeni termosun iki tabakadan oluşuyor olmasıdır. Bu iki tabaka arasında durgun hava hapsedersen bu hava tabakası yalıtım malzemesi etkisi yapar. Aynı şekilde bunun bir örneği de kar memleketine gittiğimizde belki başka bir yere kar götürmek isteriz. Bunun için bir poşetin içine kar koyarız ve poşeti bağlarız ama o şekilde bırakmayız o bağladığımız poşeti de başka bir poşetin içine koyarak o poşeti de bağlarız. Bu sayede iki poşet arasındaki durgun hava yalıtım malzemesi yaparak karı dışarının ısısından yalıtır. Olayın mantığı budur... IŞIĞIN FARKLI MADDELERLE ETKİLEŞİMİ Işık doğrusal yolla yayılır. Maddelerin görülmesinin nedeni ışık– madde etkileşimidir. Işık–madde etkileşimi, bütün maddelerde aynı şekilde gerçekleşmez. Işık, maddelerle üç yolla etkileşir. Işık kaynağından çıkan ışık ışınları bir maddeye çarptığında maddenin ışık geçirme özelliğine göre; • Işık ışınlarının büyük bir kısmı maddeden geçebilir. • Işık ışınlarının bir kısmı maddeye çarpınca geri dönebilir yani yansıyabilir. Işık ışınlarının büyük bir kısmı maddeden geçemez. Maddeler, üzerine düşen ışığı geçirip geçirmemesine göre; saydam madde, yarı saydam madde, saydam olmayan madde olarak üç kısımda incelenir. A) IŞIĞIN SAYDAM MADDELERLE ETKİLEŞİMİ : Üzerine düşen ışığı geçirebilen maddelere saydam madde denir. Işık saydam maddelere çarptığında saydam madde üzerine düşen ışığın büyük bir kısmını geçirirken çok az kısmını da yansıtırlar. Işık kaynağının önüne konan saydam maddeden; • Göze gelen yani cisimden yansıyan ışık miktarı çok azdır. • Cismin arka tarafında aydınlık bölge (parlak ışık) oluşur. • Cismin arka tarafında gölge oluşmaz. Cam, su, hava, sıvılar (asit, yağ, sirke, alkol) saydam maddelerdir. Sıvıların ışık geçirme özellikleri birbirinden farklıdır. (Su saydamdır. Suya boya veya süt tozu katılırsa saydamlığı azalır). NOT : 1 Cama bakıldığında net görülememesinin nedeni camın saydam madde olması ve ışığı geçirip yansıtmamasıdır. Cam kirlendiğinde (yarı saydam madde gibi davranır ve) üzerine düşen ışık ışınlarını yansıtır ve görünür hale gelir. B) IŞIĞIN YARI SAYDAM MADDELERLE ETKİLEŞİMİ : Üzerine düşen ışığın bir kısmını geçiren (bir kısmını tutan) maddelere yarı saydam madde denir. Işık yarı saydam maddelere çarptığında yarı saydam madde üzerine düşen ışığın bir kısmını geçirirken bir kısmını da yansıtırlar. Buzlu cam, yağlı kâğıt yarı saydam maddelerdir. Işık kaynağının önüne konan yarı saydam maddeden; • Göze gelen yani cisimden yansıyan ışık miktarı azdır. • Cismin arka tarafında yarı aydınlık bölge (zayıf ışık) oluşur. • Cismin arka tarafında yarı gölge oluşur. C) IŞIĞIN SAYDAM OLMAYAN MADDELERLE ETKİLEŞİMİ : Üzerine düşen ışığı geçirmeyen maddelere saydam olmayan madde denir. 1- IŞIĞIN SAYDAM OLMAYAN OPAK (MAT) MADDELERLE ETKİLEŞİMİ Işık saydam olmayan opak (mat) yüzeyli maddelere çarptığında saydam olmayan opak (mat) yüzeyli madde üzerine düşen ışığın büyük kısmını tutar, çok az kısmını da yansıtırlar ve geçirirler. Işık kaynağının önüne konan saydam olmayan opak maddeden; • Göze gelen yani cisimden yansıyan ışık miktarı çok azdır • Cismin arka tarafında bazen az aydınlık (zayıf ışık) oluşur (beyaz kâğıt, naylon), bazen de hiç aydınlık (ışık) oluşmaz (gri kumaş, tahta). • Cismin arka tarafında bazen yarı gölge (beyaz kâğıt, poşet) bazen de tam gölge oluşur (gri kumaş, tahta). Bakır, kitap, duvar, tahta, kâğıt saydam olmayan maddelerdir. Örnek : 1- Beyaz kâğıt, üzerine düşen ışığın çok az bir kısmını yansıtırken bir kısmını da tutar ve çok az ışığın geçmesini sağlar. 2- Samanlı kâğıt, üzerine düşen ışığı beyaz kâğıttan daha az yansıtırken, ışığı beyaz kâğıttan daha fazla tutar ve daha az ışığın geçmesini sağlar. 3- Siyah karton, üzerine düşen ışığın tamamını tutar ve ışık geçirmediği gibi yansıtmaz. 2- IŞIĞIN SAYDAM OLMAYAN PARLAK YÜZEYLİ MADDELERLE ETKİLEŞİMİ : Işık saydam olmayan parlak yüzeyli maddelere çarptığında saydam olmayan parlak yüzeyli madde üzerine düşen ışığın büyük kısmını yansıtır, çok az kısmını da tutar. Işık kaynağının önüne konan saydam olmayan parlak maddeden; • Göze gelen yani cisimden yansıyan ışık miktarı çoktur. • Cismin arka tarafında ışık oluşmaz. • Cismin arka tarafında tam gölge oluşur.
