iletişimi engelleyen faktörler

İLETİŞİM
Öğr.Gör. Süleyman TIRAŞ
İLETİŞİM TÜRLERİ
Sözlü İletişim
 Yazılı İletişim
 Sözsüz İletişim

İLETİŞİM TÜRLERİ
Sözlü İletişim
Bireylerin dil ile gerçekleştirdiği iletişim türüdür.
Sözlü İletişimde konuşmacı;
– Doğruluk, güvenirlik
– İçtenlik
– Empati
– Fikirleri açıkça ifade etme
yeteneklerine sahip olmalıdır.
İLETİŞİM TÜRLERİ
Sözlü İletişimin Yararları
• Daha kişiseldir
• Daha basit ve hızlıdır.
• Gönderen geri bildirim alır
• Soru sorma, tartışma, daha fazla açıklama olanağı
verir
• Daha esnektir
EMPATİ
“Empati, bir kişinin kendisini karşısındaki
kişinin yerine koyarak,o kişinin duygularını ve
düşüncelerini doğru olarak
anlaması,hissetmesi ve bu durumu ona
iletmesi sürecidir”
CARL ROGERS
İLETİŞİM TÜRLERİ
Yazılı İletişim
Bireylerin yazı ile gerçekleştirdikleri iletişim türüdür.
Yazılı iletişimde iletişimci;



İfadelerinin net ve anlaşılabilir olmasına,
Yazının uygun formatlarda ve özenle hazırlanmış olmasına,
İmla ve noktalama işaretlerinin yerinde ve doğru kullanılmış
olmasına,
dikkat etmelidir.
İLETİŞİM TÜRLERİ
Yazılı İletişimin Yararları
• Kalıcıdır
• Referans imkanı sağlar
• Çok fazla insana dağıtılabilir
• Kelimeleri seçebilme zamanı verir
• Daha resmidir
İLETİŞİM TÜRLERİ
Sözsüz İletişim
Sözsüz iletişimde duygular daha kolay ifade edilebilir ve sözsüz
mesajlara karşı duyarlı olunursa karşıdakinin ne hissettiği daha
iyi anlaşılır.
*El-kol hareketleri
*Duruş
*Baş hareketleri
*Ağız kıvrımları
*Gözler
* Mimikler
*Oturuş
BEDEN DİLİ
Beden dilinde organlarımızın anlattıkları;
a.
b.
c.
d.
e.
f.
Ellerin anlattıkları
Kolların anlattıkları
Ayak ve bacakların anlattıkları
Gözlerin anlattıkları
Başın durumları ve konumlarının anlattıkları
Yüzün bölgeleri ve bakışların anlattıkları
BEDEN DİLİ
a) Ellerin anlattıkları
•
•
•
•
•
•
•
•
Eller kenetli
Eller önde birleşmiş
Ellerin arkada buluşması
Dirsekler masada ellerin çatı şeklinde
birleşmesi
Elin yüzü kapaması
Elin çeneyi tutması
El yanağa dayalı ve işaret parmağı şakakta
El yanaklarda ve avuç içi destekliyor
BEDEN DİLİ
b) Kolların anlattıkları
• Kol kavuşturulmuş ve yumruklar sıkılmış ise
• Eller kolları tutmuş ve başparmaklar yukarı
göstermişse
• Kollar yanda ve eller belde duruşu
BEDEN DİLİ
c) Ayak ve bacakların anlattıkları
• Bacak bacak üstüne atma, ve ayak ucunun yönü
• Ayak bileği dizde olacak şekilde bacak bacak
üstüne atma
• Ayaklar çarpı konumunda oturuş şekli
BEDEN DİLİ
d) Gözlerin anlattıkları
Gözlerle ilgili en önemli ipucu Gözbebekleridir.
• İnsan birşeyden hoşlanmışsa gözbebekleri büyür
• Karanlıkta gözbebekleri büyür
• Aydınlıkta gözbebekleri küçülür
BEDEN DİLİ
e) Başın durumları ve konumlarının anlattıkları
•
•
•
•
•
Baş yukarıda
Baş konuşana dönük
Baş konuşandan ters yana dönük
Baş aşağıda
BEDEN DİLİ
f) Yüzün bölgelerinin ve bakışların anlattıkları
• Resmiyet bakışı
• İletişim bakışı
• Flört bakışı
BEDEN DİLİ
Beden dilini kullanırken sosyo – kültürel
farklılıklara dikkat etmek gerekir. Örneğin
avucunuzu kendinize çevirerek, orta ve işaret
parmağınızı kullanarak “V” yapmanız Türkiye’
de “2” yi ifade ederken Britanya’ da
karşınızdakine “boynuzlu” diyerek küfretmiş
olursunuz.
İLETİŞİMDE ALANLAR
a.
b.
c.
d.
İletişimde bir takım bölgeler ve hakimiyet
alanları vardır.
Özel alan (0 – 50 cm.)
Kişisel alan (50 – 120 cm.)
Sosyal alan (120 – 360 cm.)
Ortak alan
İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Plansızlık
Dinleyiciye uygun olmayan anlatım tarzı
Hızlı ve gereksiz bilgi aktarımı
Yanlış sözcük seçimi
Ses tonunu ayarlayamama
Beden dilini kullanamama
Sinirlilik ve huzursuzluk
Güvensizlik
Ön yargılı olma
Konuşanı dikkatlice dinlememe
Yazılanı dikkatlice okumama
İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
1.
ÖĞÜT VERMEK, ÇÖZÜM GETİRMEK,
YÖNLENDİRMEK
“ Şöyle yap, böyle yapma...”
“ Bu şekilde hareket etmemelisin...”
“ Buna üzüleceğine oturup dersini çalışsan daha iyi olur...”
“ Yoruluyorum diye yakınacağına geceleri erken yat...”
“ Kavga edeceğinize güzel güzel oynayın, arkadaşlar kavga etmez...”
“ Paylaşmayı bilmezsen, yalnız kalırsın tabi...”
“ Bu kadar düzensiz çalışırsan, işlerini tabi yetiştiremezsin...”
İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
1.
ÖĞÜT VERMEK, ÇÖZÜM GETİRMEK,
YÖNLENDİRMEK
Kişide direnç, isyan yaratabilir, savunmaya itebilir.
Öğüt, ahlak dersi vermek, direk önerilerde bulunmak, size sorunu
açan
kişide baskı veya suçluluk duyguları uyandırarak, iletişimin kesilmesine
veya yön değiştirmesine neden olabilir.
İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
2.
YARGILAMAK, ELEŞTİRMEK, AD TAKMAK
“ Sen zaten hep kolaya kaçarsın...”
“ Bebek gibi davranıyorsun...”
“ Geri zekalı ne olacak...”
“ Şikayetten başka bir şey bilmezsin...”
“ Sulugöz...bir arkadaşınla oynamasını bile bilmiyorsun...”
“ Hiç bir fedakarlığa katlanmak istemiyorsun...”
İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
2.
YARGILAMAK, ELEŞTİRMEK, AD TAKMAK
Genellikle yargılama ve eleştirme tepkileri ile karşılaşan
kişiler, kendilerini anlaşılmamış, itilmiş, haksızlığa
uğramış, daha çaresiz hissederler. Bunun sonucunda
iletişimi kesebilirler ve öfkeyle karşılık verebilirler.
İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
3.
SORU SORMAK, ARAŞTIRMAK, İNCELEMEK
“ Neden...Sen ona ne yaptın?...O sana ne dedi?...”
“ Çocuk neden hastalandı?... İyi giydirmedin mi?...”
“ Neden uyuyamadın?... Ağır mı yedin?...”
“ Neden doğru düzgün oynamayı beceremiyorsun?...”
İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
3.
SORU SORMAK, ARAŞTIRMAK, İNCELEMEK
Genellikle soru, inceleme, nedenini arama gibi yaklaşımların içinde
önyargı, eleştri veya zorunlu çözüm bulunur. Konuşan dinleyenin
sorularla nereye varmak istediğini anlayamayacağından endişeye
kapılıp
savunmaya geçebilir.
İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
4.
TEŞHİS, TANI KOYMAK, TAHLİL ETMEK
“ Aslında sen öyle demek istemiyorsun...”
“ Ben senin aslında neden öyle yaptığını biliyorum...”
“ Aslında senin derdin başka ...”
“ Anlaşılan bir süre sana yardımı olmamı isteyeceksin ...”
“ Bunları beni üzmek için anlatıyorsun anlaşılan”
İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
4.
TEŞHİS, TANI KOYMAK, TAHLİL ETMEK
Bu tür yaklaşımlarda, dinleyen kişi sanki konuşanın niyetini,
söylemek istediklerini çok iyi biliyormuş, onun kafasının
içindekileri okuyormuş gibi bir tavır içine girdiğinden, konuşanı
savunmaya ittiği gibi, sinirlenmesine, sabırsızlanmasına veya
öfkeli cevaplar vermesine neden olabilir. Konuşan kişi kendini
kıstırılmış, yanlış anlaşılmış, yanlış yorumlanmış gibi
hissedebileceği için büyük olasılıkla iletişimi keser.
İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
5.
TESELLİ ETMEK
“
“
“
“
“
“
“
“
Aldırma boşver...”
Düzelir canım, bunu dert etme...”
Üzülmeeee....”
Başka şeyden konuşalım...”
Olur böyle şeyler, geçer...”
Bir kahve iç düzelirsin...”
Boşver canım, arkadaşlar arasında olur böyle şeyler...”
Aman sen de herşeyi ciddiye alıyorsun, yak bir sigara...”
İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER
5.
TESELLİ ETMEK
Aslında teselli etmek çok güzel ve yararlıdır, ancak önemli olan
teselliyi kişiyi anladığımızı belirttikten sonra verebilmektir.
Söyledikleri anlaşılmadan, teselli ediliyormuş hissini yaşayan kişi,
kendini anlaşılmamış, dinlenilmemiş, söyledikleri saçma sapan gibi
algılanmış hissedebilir. Önemsenmemiş veya tam olarak
dinlenilmemiş olmaktan dolayı kızgınlık duyabilir. Genellikle,
dinlemeden verilen teselli mesajları, konuşan kişide sorununun
küçümsendiği duygusunu yaratabilir.
İLETİŞİMDE DİNLEME
Nasıl Dinlemeliyiz?
a.
b.
c.
Fiziksel olarak katılım: Göz kontağı, uygun beden duruşu,
rahatlık.
Psikolojik katılım: Anlatılmak istenenin ne olduğunu
anlamak, altta yatan duyguyu anlamak, koşulsuz kabulle
dinlemek, dürüst olarak dinlemek
Sözlü katılım: Soru sorma, cesaretlendirme, onaylıyıcı
sözsüz imgeler, destekliyici cümleler, yansıtma cümleleri
İLETİŞİMDE DİNLEME
DİNLEME ENGELLERİ
• Konuşmacıya karşı önyargı
• İçeriğe değil, yönteme bakmak
• Konuya karşı önyargı
• Beklentiler ve istekler
• Konuşma arzusu
•Konsantre olamamak
İLETİŞİMDE DİNLEME
DİNLEDİĞİNİZİ GÖSTERİN
• İlgi alanı yakalayın
• Kişi veya yönteme değil içeriğe odaklanın
• Zihniniz açık olsun
• Açık fikirli olun
• Kelimelere değil, anlamlarına bakın
• Duyguları anlamak için dinleyin
• Göz teması kurun
• Karşınızdakini cesaretlendirin
• Empati kurun
İLETİŞİMDE DİNLEME
Yanlış Dinleme Türleri
a.
b.
c.
d.
e.
f.
Görünüşte Dinleme
Seçerek Dinleme
Saplantılı Dinleme
Savunucu Dinleme
Tuzak Kurucu Dinleme
Yüzeysel Dinleme
“Ben” sözü niçin tek yönlü bakışın
başı?




Yaptığımız görüşmede her “ben” deyişinizde karşınızdakinin değil,
kendinizin daha önemli olduğunu vurgulamış olursunuz.
“Ben size yeni teklifimden bahsetmek istiyorum” yerine;
“Yeni teklifimi öğrenmek ister misiniz”
“Ben fatura adresinizi öğrenmek istiyorum” yerine;
“Fatura adresinizi verebilir misiniz?”
“Benim size iyi haberlerim var” yerine;
“Sizin için iyi haberlerim var”
Hayır Demeyin!
 Otelde;
 “609 no.lu odadan arıyorum. Arabamı
çıkarın.”
 “Beyefendi yanlış oda numarası
söylediniz en son oda numarası 300.”
yerine;
 “İsim ve soyadınızı alayım, hemen
arabanızı hazırlatayım efendim.
Niçin tek sözcüklü cevaplar vermemeli?

Tek sözcüklü cevaplar, karşınızdakini umursamadığınız ve ona
sadece o kadarının yeteceği anlamına gelir.



Siz yeni kumaş bölümü satıcısı mısınız?
Evet...(Kısa ve karşısındakini ciddiye almayan cevap)
(Daha iyisi) Evet, size nasıl yardımcı olabilirim?
ALGI
 Algı, tüm duyu verilerini örgütleyip, yorumlayarak
çevremizdeki nesne ve olaylara anlam verme sürecidir.
ALGIDA SEÇİCİLİK
 Her bir birey çevresindeki nesne ve olaylara, yaşantılarına,
ilgilerine göre farklı anlamlar verecektir. Buna Algıda Seçicilik
denir.
KURUM İÇİ İLETİŞİM
Formal İletişim
 Dikey İletişim
 Yatay İletişim
Informal İletişim
KURUM İÇİ İLETİŞİM
Formal İletişim
Dikey İletişim
Yukarıdan aşağıya doğru iletişim
 Aşağıdan yukarıya doğru iletişim

KURUM İÇİ İLETİŞİM
Gönderen: Üretim Müdürü
Gönderilen: Üretim Amiri
Genel Müdürün emri ile yarın sabah dokuzda güneşin
kantinden yok oluşunu en iyi elbiselerimizle izleyeceğiz. Genel
Müdür yağmur yağıp yağmayacağını bildirecektir. Bu her gün
rastladığımız bir olay değildir.
KURUM İÇİ İLETİŞİM
Gönderen: Üretim Amiri
Gönderilen: Formen
Eğer yarın kantinde yağış varsa, ki bu her zaman
gördüğümüz bir olay değildir, Genel Müdür en iyi elbiseleri
içerisinde saat dokuzda yok olacaktır.
KURUM İÇİ İLETİŞİM
Gönderen: Formen
Gönderilen: Bütün çalışanlar
Yarın saat dokuzda Genel Müdür yok olacaktır. Ne yazık ki
bu her zaman karşılaştığımız bir olay değildir.
KURUM İÇİ İLETİŞİM





Aşağıdan yukarıya doğru iletişim
Yukarıdan aşağıya doğru olan iletişimin geri bildirimi olarak da
düşünülebilir.
Amacı, faaliyetler, kararlar, personel performansı ile ilgili yukarıya
bilgi sağlamaktır.
Verilen görevlere ilişkin durum raporlarını, karar alma ve sorun
çözmede yardım taleplerini, kurumun gelişimine ilişkin önerilerini,
mesai program değişiklikleri, yıllık izin talepleri gibi bilgileri
içermektedir.
Çoğunlukla, yüzyüze toplantı, telefon, yazılı raporlar, anketler, kısa
not, şikayet ve öneri kutuları gibi araçlar kullanılır.
KURUM İÇİ İLETİŞİM

Formal İletişim
–
Yatay İletişim
Aynı seviyedeki kişiler ve birbirleri üzerinde doğrudan bir
otoritesi olmayan kişiler veya birimler arasında gidip gelen
mesajlardır.
KURUM İÇİ İLETİŞİM




Yatay iletişim
Dikey iletişim kanallarına gidilmediğinden zaman kazanılır.
Birlikte çalışma alışkanlığı kazanma ve koordinasyonun etkili
işlemesi açısından önemlidir.
Çoğunlukla, yüzyüze görüşme, telefon, yazılı kısa not, iş
talimatları ve resmi talep formları gibi araçlar kullanılır.
KURUM İÇİ İLETİŞİM





Informal İletişim
Bilginin resmi olamayan bir şekilde dedikodu ya da söylenti şeklinde
yayılmasıdır.
Eğer etkili bir iç formal iletişim yoksa ortaya çıkar.
Kişiler kendileri ve firmaları hakkında konuşma konusundaki
psikolojik ihtiyaçlarını giderirler.
Informal iletişimde mesajlar değişikliğe uğrayabilirler.
DEDİKODU
 Bilgilerin ağızdan ağıza, kulaktan kulağa resmi olmayan
iletişim türlerine göre yayılması olarak tanımlanabilir.
 Bu bilgiler doğru olabilecekleri gibi yanlış da olabilirler.
 Ağızdan ağıza, kulaktan kulağa dolaşan mesajlarda
değişmeler olması kaçınılmazdır.