Slayt 1 - Dr. Metin BERBER
advertisement
SORU ÖRNEKLERİ 1. Aşağıdakilerden hangisi tüketim fonksiyonunu etkileyen değişkenlerden biri değildir? A) Harcanabilir gelir düzeyi B) Enflasyonla ilgili tahminler C) Toplam gelir dağılımı D) Tasarruf düzeyi E) Üretim faktörlerinin fiyatı 1993 Kaymakamlık Sınavı • • • • • Çözüm: Keynesyen iktisatçılara göre, tüketim harcanabilir gelirin; Monetarist iktisatçılara göre, sürekli gelirin bir fonksiyonudur. Dolayısıyla harcanabilir gelir düzeyi tüketim fonksiyonunu etkilemektedir. Enflasyon ile ilgili tahminler, tüketim kararları üzerinde etkilidir. Örneğin enflasyonun yüksek çıkacağı tahmin ediliyorsa, iktisadi karar birimlerinin tüketim kararlan pozitif yönde etkilenecektir. Tersine, enflasyon rakamlarının düşük çıkacağı tahmin ediliyorsa, tüketim kararları ertelenecektir. Toplam gelir dağılımı, iktisadi karar birimlerinin milli gelirden aldıkları payı ifade etmektedir. Milli gelirin dağılımı ise, tüketim kararları üzerinde etkilidir. Harcanabilir gelirin tüketime gitmeyen kısmı tasarrufa gider. Tersinden düşünürsek tasarruf düzeyi değiştikçe tüketime ayrılan kısımda değişir. Üretim faktörlerinin fiyatı üretim ile ilgilidir. Cevap, E seçeneğidir. 2. Aşağıdakilerden hangisi otomatik istikrar sağlayıcı araçlardan değildir? A) Tahvil ihracı B) Devlet alımları C) Transfer harcamaları D) Vergiler E) İşsizlik sigortası 1993 Kaymakamlık Sınavı Çözüm Ekonomiyi otomatik olarak herhangi bir müdahale olmaksızın denge yönüne iten bir takım güçler vardır. Bunlar; işsizlik sigortası, artan oranlı vergiler, sigorta pirimi, şirketlerin kar payı ödemeleri, hane halklarının tasarrufları, devlet alımları, transfer harcamalarıdır. Bunlara otomatik istikrarı sağlayıcılar denilmektedir. Otomatik istikran sağlayıcı politikalar, herhangi bir istikrarsızlık olması durumunda kendiliğinden devreye girerler ve istikrarsızlığın şiddetini azaltırlar. Tahvil ihracı ise, bir borçlanma aracıdır. Cevap, A seçeneğidir. 3.Talep enflasyonunun sebebi aşağıdakilerden hangisidir? A) Rekabetin aksaması sonucu firmaların kar yarışına girmeleri B) Girdi fiyatlarının yükselmesi C) Toplam talebin toplam arzı aşması D) Toplam arzın toplam talebi aşması E) Yapısal bozukluklar 1993 Kaymakamlık Sınavı Çözüm Çekici enflasyon da denilen talep enflasyonu, ekonomide toplam talep düzeyinin toplam arz düzeyini aşması sonucu fiyatlar genel düzeyinin artması şeklimde ortaya çıkmaktadır. Ekonomide atıl kapasite bulunduğu durumlarda toplam harcamalar artarsa reel üretim artar ve ekonomi tam istihdama yönelir. Ancak tam istihdam çalışma düzeyinden sonraki talep genişlemesi reel üretimi değil nominal milli geliri artırır. Bununla birlikte, gelişmekte olan ülkelerde, üretim artışını engelleyen çeşitli darboğazlar yüzünden (döviz rezervlerinin yetersizliği, nitelikli, eleman eksikliği, sermaye kıtlığı vb.) ekonomi eksik istihdam durumunda iken toplam talebin artması reel üretimi değil, fiyatlar genel düzeyini artırır. Eğer ekonomi düşük bir kapasite ile çalışıyorsa ve işsizlik yüksek düzeyde ise, toplam talepteki artış üretim üzerinde olumlu etki yapacak, işsizlik azalacak ve fiyatlarda ılımlı bir artış meydana gelecektir. Cevap, C seçeneğidir. 8.Yatırımın marjinal etkinliği faiz oranından düşükse aşağıdaki sonuçlardan hangisi doğar? A)Yatırım yapılmaz B)Maliyet büyür C)Yatırımlar tasarrufları aşar D)Uyarılmış yatırımlar artar 1993 Kaymakamlık Sınavı E)Yatırım yapılır Çözüm Keynesyen iktisatçılar, yatırımların sermayenin marjinal etkinliği ile beklentilere bağlı olduğunu ileri sürmektedir. Buna göre, sermayenin marjinal etkinliği faiz oranlarından büyükse, iktisadi karar birimleri yatırım yapacak; sermayenin marjinal etkinliği, faiz oranlarından düşükse yatırım yapmak yerine ellerindeki nakitle faiz geliri elde etmeyi tercih edeceklerdir. Cevap, A seçeneğidir. 10. Nominal milli gelir nedir? A) Vasıtalı vergilerin dahil olduğu gelirdir B) Amortismanın çıkarılmadığı gelirdir C) Enflasyon oranının düşülmediği gelirdir D) Doğrudan vergilerin düşülmediği gelirdir E) Enflasyondan arındırılmış gelirdir 1993 Kaymakamlık Sınavı Çözüm Vasıtalı vergilerin dahil olduğu gelir, safi milli hasıladır. Amortismanın çıkarılmadığı gelir, GSMH'dır. Enflasyon oranının düşürülmediği; diğer bir ifadeyle, parasal olarak ifade edilen gelir, nominal milli gelirdir. Doğrudan vergilerin düşürülmediği gelir, kişisel hasıladır. Enflasyondan arındırılmış gelir, reel gelirdir. Cevap, C seçeneğidir. 12. Aşağıdakilerden hangisi Merkez Bankasının görevi değildir? A) Para basma B) Para piyasalarını düzenleme C) Ticari bankalara kısa vadeli borç verme D) Genel ve katma bütçeli kurumlan denetleme E) Fiyat istikrarını sağlama 1993 Kaymakamlık Sınavı Çözüm Merkez Bankalarının genel ve katma bütçeli kurumları denetleme gibi bir görevi söz konusu değildir. Cevap, D seçeneğidir. 1. Beş yıllık kalkınma planlan hangi büyüme modeli esas alınarak hazırlanmıştır? A) Harrod-Domar B) Leontief C) Kaldor D) Örümcek ağı E) Dengeli büyüme modeli Çözüm 1996 Kaymakamlık Sınavı Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Harrod - Domar modeli esas alınarak hazırlanmıştır Cevap, A seçeneğidir. 3. Aşağıdakilerden hangisi paranın değerinin yükselmesini sağlar? A) Üretimin artması B) Enflasyonun düşmesi C) Talebin artması D) Devalüasyon E) Enflasyonun yükselmesi 1996 Kaymakamlık Sınavı Çözüm Üretimin artması, talep yönlü enflasyonun hakim olduğu bir ülke için enflasyonun düşmesi anlamına gelebilir. Bundan dolayı paranın değerinin yükselmesi beklenebilir. Ancak bu durum soruda açık bir biçimde belirtilmemiştir. Bazı gelişmekte olan ülkelerde üretim artışı olsa bile yapısal nedenlerden dolayı enflasyon devam etmekte ve paranın değeri düşmektedir. Enflasyon, ortalama fiyatlar genel düzeyinde meydana gelen sürekli yükselişleri ifade eder. Enflasyonun düşmesi fiyat artış oranlarının düşmesi anlamına gelmektedir. Enflasyon düşüşleri, paranın satın alma gücünün artmasına, dolayısıyla değerlenmesine neden olmaktadır. Talebin artması, üretim artışı söz konusu değilken talep enflasyonuna neden olur. Paranın değerinde bir düşme meydana gelir. Devalüasyon, ulusal paranın değerinin yabancı paralar karşısında düşürülmesidir. Enflasyonun yükselmesi ulusal paranın değerinin düşmesine neden olur. Cevap, B seçeneğidir. 7. Aşağıdakilerden hangisi maliye politikası araçlarından biri değildir? A) Vergi politikası B) Üretim politikası C) Harcama politikası D) Borç politikası E) Talep politikası Çözüm 1996 Kaymakamlık Sınavı Maliye politikasının araçlarını şu şekilde ifade etmek mümkündür. Vergi politikası: Vergileri artırıp azaltmak suretiyle ekonominin toplam talep düzeyini etkilemek amaçlanır. Harcama politikası: Kamu harcamalarının artırılıp azaltılması suretiyle ekonominin işleyişi üzerinde etkili olunmaya çalışılır. Borç politikası: Kamu gelirlerinin kamu giderlerinden düşük olduğu durumlarda kamu harcamalarının gerçekleştirilmesi için borçlanma yoluna gidilebilir. Cevap, B seçeneğidir. 1. 1.Sanayi planının uygulanmaya konulma tarihi aşağıdakilerden hangisidir? A) 1934 B) 1938 C) 1951 D) 1961 E) 1960 1998 Kaymakamlık Sınavı Çözüm Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı, 17 Nisan 1934'de yürürlüğe konuldu. Cevap, A seçeneğidir. 2. Aşağıdakilerden hangisi GSMH'nın tanımını verir? A) Milli gelirden dolaylı vergilerin çıkarılmasıyla bulunan değerdir B) Milli gelirden amortismanın çıkarılmasıyla bulunan değerdir C) Ülkede bir yıl içinde el değiştiren tüm nihai mal ve hizmetlerin değeridir D) Ülkede bir yıl içinde üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin değeridir E) Safi milli hasıladan amortismanların çıkarılmasıyla elde edilen değer Çözüm 1998 Kaymakamlık Sınavı Ülkede bir yıl içinde üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin değeri, GSMH'dır. Ancak GSMH, bir ülke vatandaşları tarafından bir yılda üretilen mal ve hizmetlerin parasal değerini ifade etmektedir. Ülke vatandaşları kavramı, ülkenin hem yurt içindeki, hem de yurt dışındaki vatandaşlarını kapsamaktadır. GSYİH ise, bir ülke sınırları içinde bir yılda üretilen mal ve hizmetlerin parasal değeridir. Burada belirleyici husus, ülkenin sınırlandır. Yani ülke sınırları içinde milliyet unsuru dikkate alınmaksızın, hem ilgili ülkenin vatandaşının, hem de ilgili ülkenin vatandaşı olmayanların ürettiği değerlerin toplamından oluşmaktadır. Seçeneklerde bu durum açık bir biçimde ifade edilmemiş olduğu ve diğer seçeneklerin açık bir biçimde GSMH anlamına gelmediği için Cevap, D seçeneğidir. 3. Aşağıdakilerden hangisi tam istihdamla ilgili doğru bilgidir? A) Tam istihdamdan sonra reel hasıla artar, fiyatlar artar B) Tam istihdamdan sonra reel hasıla artmaz, fiyatlar artar C) Üretim artacağı için fiyatlar düşer D) Verimlilik düşer, fiyatlar azalır E) Tam istihdam durumunda potansiyel hasıla fiili hasıladan büyüktür 1998 Kaymakamlık Sınavı Çözüm Tam istihdam, bir ülkede tüm üretim faktörlerinin üretime koşulduğu durumu ifade etmektedir. Diğer bir ifadeyle, üretim faktörlerinin tümünün tam olarak üretimde istihdam edilmesi anlamına gelmektedir. Tam istihdam durumunda atıl durumda olan üretim faktörü söz konusu değildir. Dolayısıyla tam istihdam koşullarında faaliyet gösteren bir ekonomi için kısa dönemde üretimi ya da reel geliri artırma imkanı yoktur. Talepte meydana gelen artışlar, nominal gelirin artma'sına neden olacak; yani fiyatlar artacaktır. Cevap, B seçeneğidir. 4. Paranın dolaşım hızı neyi ifade eder A) Paranın başka paralara çevrilebilme imkanıdır B) Paranın belirli bir sürede kaç defa kullanıldığını gösterir C) Para değerinin yükseliş hızını gösterir D) Para miktarının artma hızını gösterir E) Paranın gelir hızını gösterir 1998 Kaymakamlık Sınavı Çözüm Paranın başka paralara çevrilebilme imkanına konvertibilite adı verilmektedir. Paranın belirli bir sürede kaç defa kullanıldığını ya da el değiştirdiğini ifade etmek üzere paranın dolanım hızı kavramı kullanılmaktadır Cevap, B seçeneğidir. 5. Aşağıdakilerden hangisi geçici işsizliğin tanımıdır? A) Mevsimlik işsizliktir B) İş değiştirme ve iş gücüne yeni katılma gibi nedenlerle oluşan arızi işsizliktir C) Teknolojik değişimin sebep olduğu işsizliktir D) Talep değişmesinden kaynaklanan işsizliktir E) Yapısal nedenlerden kaynaklanan işsizliktir Çözüm 1998 Kaymakamlık Sınavı Bir ekonomide mevcut işini çeşitli nedenlerden dolayı değiştirmek isteyen kişiler olacaktır. Yine bir ekonomide eğitimini tamamladıktan sonra ya da çalışma yaşına geldikten sonra iş gücüne katılan kişiler bir süre iş arayacaklardır. Bu tür kişilerin iş bulması biraz zaman alabilir. İşte bu tür işsizlik, geçici (friksiyonel) işsizlik kapsamında ele alınacaktır. Tüketici talebinde ve teknolojide meydana gelen değişmelerden dolayı bazı becerilere sahip emeğin talebi azalmaktadır. Diğer taraftan bazı emek türlerine duyulan talepte de hızlı bir artış meydana gelmektedir. Bu durumdan dolayı meydana gelen işsizliğe yapısal işsizlik adı verilmektedir. Mevsimlik işsizlik, bazı sektörlerde belirli mevsimlerde işgücü talebinin artmasını, yılın geri kalanında ise, işgücü talebinin çok düşük düzeylere düşmesini ifade etmektedir. Mevsimsel işsizlik gayri iradi işsizlik türlerinden birisidir. Cevap, B seçeneğidir. 6. Reeskont oranlarının düşmesi aşağıdaki sonuçlardan hangisine yol açar? A) Ticari bankaların kredi maliyetlerini düşürür B) Enflasyonu düşürür C) Merkez Bankasının lehine olur D) Para arzı daralır E) Hiçbiri 1998 Kaymakamlık Sınavı Çözüm Reeskont oranları yükseltildiği zaman, merkez bankasına ellerindeki senetleri kırdırmak isteyen ticari bankalar için maliyet artacaktır. Ticari bankalar yüksek iskonto oranlarında ellerindeki senetleri kırdırmak istemeyeceklerdir. Çünkü vadesinden önce bir senedi nakde dönüştürmenin maliyetinde artış olacaktır. Düşük reeskont oranlan uygulandığında ise, bankalar vadesi gelmemiş senetlerini merkez bankasına getirerek düşük bir maliyetle nakde dönüştüreceklerdir. Dolayısıyla ekonomideki para miktarında bir artış yaşanacaktır. Para miktarındaki artış ise, enflasyonun daha da şiddetlenmesine neden olacaktır. Cevap, A seçeneğidir. 4. Dünya ticaret örgütünün kuruluş anlaşması kaç tarihinde yürürlüğe girmiştir? A) 1 Ocak 1994 B) 1 Ocak 1995 C) 1 Ocak 1996 D) 1 Ocak 1997 E) 1 Ocak 1998 Çözüm 1999 Kaymakamlık Sınavı GATT'ın yerine 1 Ocak 1995 tarihinde faaliyete geçen Dünya Ticaret Örgütü dünya ticaretinin önündeki engellerin tedricen azaltılmasını amaçlamaktadır. Cevap, B seçeneğidir. 6. Türkiye'de bir yaklaşıma göre, marjinal tasarruf oranı ortalama tasarruf oranının üzerine çıkarılabilirse yatırım mallan sanayine yönelik yatırımlar arttırılabilir Neden? A) Tüketim mallarına karşı talebin marjinal büyüme hızı düşer B) Yatırım mallan talebinin marjinal büyüme hızı yükselir C) Ölçek ekonomilerinden dolayı yatırım malları talebi artar D) Yatırım malları arz esnekliği yükselir E) Yatırım malları talebinin marjinal büyüme hızı düşer 1999 Kaymakamlık Sınavı Çözüm Sonuncu birim gelirin tasarrufa ayrılan kısmı olan marjinal tasarruf oranının ortalama tasarruf oranının üstüne çıkması, ortalama tasarruf oranının da artmasına neden olacaktır. Ortalama tasarruf oranının arttığı bir ekonomi için tasarrufların yatıranlara gittiği varsayıldığında, yatırım malları sanayine yönelik yatıranlarda artış yaşanacaktır. Cevap, B seçeneğidir. 7. Para politikası, iktisadi faaliyeti hangi durumda daha çok etkiler? A) Para arzındaki değişmelerin faiz oranlarını etkilemediği durumda B) Yatırımların faiz oranlarındaki değişmelere duyarlı olduğu durumda C) Ekonominin daraltılması değil genişletilmesi istenen durumda D) Ekonomide hatırı sayılır ölçüde fazla kapasite oluşmuşsa E) Yatırımların faiz elastikiyetinin düşük olduğu durumda 1999 Kaymakamlık Sınavı Çözüm Para arzındaki değişmelerin faiz oranlarını etkilemediği durumda, likidite tuzağı söz konusudur. Yani, para politikası etkisizdir. Yatırımların faiz oranlarındaki değişmelere duyarlı olduğu durumda, para arzındaki artışlar faiz oranlarının düşmesine ve yatırımın artmasına neden olacaktır. Para politikası etkilidir. Cevap, B seçeneğidir. 8. Kamu bütçe açığı büyüyorsa şu gözlemlerden hangisi doğrudur? A) Ekonomi üzerinde deflasyonist bir baskı ortaya çıkacaktır B) Ulusal borç miktarında bir azalma söz konusudur C) Enflasyon açığının kapatılabilmesi için fırsat doğmuştur D) Toplam talepte bir artış ortaya çıkacaktır E) Daraltıcı bir para politikası izlenmiştir 1999 Kaymakamlık Sınavı Çözüm Kamunun bütçe açığının büyüdüğü bir ekonomi kazandığından fazla harcıyor demektir. Diğer bir ifadeyle kamu gelirlerinden daha fazla kamu harcaması söz konusudur. Açık bütçe veren bir ekonomi için vergileri arttırma imkanı olmadığından bütçe açıkları para basarak ya da borçlanarak finanse edilmeye başlanacaktır. Ulusal borç miktarında bir azalma değil, artış meydana gelecektir. Enflasyonist açığın kapatılabilmesi için daraltıcı politikalar izlenmesi gerekmektedir. Bütçe açıklarının sürekli büyümesi genişletici politika izlendiği izlenimini vermektedir. Dolayısıyla deflasyonist bir baskı değil, enflasyonist bir baskı söz konusudur. Sürekli bütçe açıkları veren bir ekonomi için kamu harcamaları artacağından toplam talepte bir artış meydana gelmektedir. Cevap, D seçeneğidir. 9. Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) temel işlevi aşağıdakilerden hangisidir? A) Üye ülkelerin büyük çaplı yatırım projelerini desteklemek B) Üye ülkelerin uzun dönemli ödemeler dengesi açıklarının kapanmasına yardımcı olmak C) Üye ülkelerin kısa dönemli ödemeler dengesi açıklarının kapanmasına yardımcı olmak D) Üye ülkeler arasındaki para akımlarının düzenli olmasına yardımcı olmak E) Üye ülkelerin kalkınma projelerini desteklemek 1999 Kaymakamlık Sınavı Çözüm IMF nin temel işlevi, uluslar arası para sisteminin düzenli işlemesini sağlamak, dış ödeme sorunları ağırlaşan ülkelere kısa vadeli kredi açmak şeklinde ifade edilebilir. Cevap, D seçeneğidir.
