İnsanda Solunum Sistemi

advertisement
İnsanda
Solunum
Sistemi
Burun Boşluğu
Burun delikleri
Ağız Boşluğu
Epiglottis
Soluk Borusu(Trake)
Gırtlak
Sağ Ana
Bronş
Sağ Akciğer
Sol Ana Bronş
Sol Akciğer
Diyafram
Solunum Sistemi
• Solunum organları şunlardır.
–Burun
–Yutak(Farinks)
–Gırtlak(Larinks)
–Soluk Borusu(Trake)
–Bronşlar
–Akciğerler
Akciğerler
• Akciğerler, böbrekler ile birlikte
iç denge(homeostazi)’nin korunmasını
sağlayan organlardır.
• Akciğerler, iç ortamın
• Oksijen
• Karbondioksit
• Ve pH dengesini sağlarlar.
BURUN
Burun
• Burun deliklerinden gelen hava,burun
boşluklarında;
• nemlendirilir,
• Isıtılır,
• Sahip olunan silli hücreler ve mukus ile
temizlenir.
• Burun ayrıca koku alma sinirleri ile koku
duyusunu oluşturur.
Burun
Delikleri
Yutak
Epiglottis
Trake
Özofagus
Yutak(Farinks)
• Soluk alıp verirken,epiglottis her zaman
açıktır.
• Hava yutaktan geçerek gırtlağa(larinks)
geçer.
Epiglottis
Gırtlak
(Larinks)
Trake
Tiroid Bezi
Gırtlak(Larinks)
• Soluk borusu ile yutak arasındaki kısımdır.
• Kıkırdak yapıdadır.
• Ses telleri burada bulunur.
Soluk Borusu
(trake)
Akciğer
Bronşlar
larinks
Soluk Borusu(trake)
Ana Bronş
Bronşlar
Faröz zar
Kıkırdak
Mukoza Tabakası
Soluk Borusu(Trake)
• Gırtlaktaki havayı bronşlara yollayan,
esnek olmayan bir borudur.
• Üzerinde c şeklinde kıkırdak halkalar
bulunur.
• İç yüzeyinde silli hücreler ve mukus salgısı
trakeden geçen havayı temizler.
larinks
Soluk Borusu(trake)
Ana Bronş
Bronşlar
Ana Bronşlar ve diğer bronşlar
• Soluk borusu gibi c şeklinde kıkırdak
halkalar barındırır,
• Esnek değildirler.
Bronşcuk
Alveoller
Mukoz Tabaka
Düz Kaslar
ASTIM
KRİZİ
Kasılan Düz
kaslar
Büzüşmüş
Mukoz tabaka
Aşırı mukus
Salgısı
Bronşcuklar
• Bronşların alt dallarıdır.
• Bronşlar gibi kıkırdak halkalar taşımazlar.
• Onun yerine düz kaslara sahiptirler ve
bronşlar ve trakenin aksine daralabilirler.
Bronşcuk
Alveoller
Mukoz Tabaka
Düz Kaslar
Alveoller
Alveoller
• Bronşcuklar, alveol adlı yapılar ile
sonlanır.
• İçi hava dolu keseciklerdir.
• Bu kesecikler tek katlı epitel doku ile
örtülüdür ve bu örtünün çevresinde bol
miktarda kılcal damar bulunur.
Alveoller
• Alveoller ile akciğerin iç boşluk yüzey
alanı 100 m2’ye yaklaşır.
Akciğer, bronş,bronşcuk ve alveoller
ile dolu bir organdır.
Bu yapıların çevresi
Akciğer zarı(plevra) ile örtülüdür.
Sağ Ana Bronş
Sağ loblar
Trake
Bronşcuk
Sol Ana Bronş
Bronş
Sol lob
Plevra
Plevra boşluğu
Diyafram
Plevra
• İki kat zar ve onun arasında bulunan
boşluktan oluşmuş bir tabakadır.
• Akciğeri sarar.
• İçindeki boşlukta hava ve su vardır.
Akciğer
• Sağ akciğer 3 lobdan,
• sol akciğer ise 2 lobdan oluşmuştur.
Diyafram
Diyafram
• Göğüs Boşluğu ile Karın boşluğunu
birbirinden ayıran kaslı bir tabakadır.
• Soluk alış-verişinde kullanılır.
AKCİĞER
• Akciğer, milyonlarca küçük boşluğa sahip
bir sünger gibidir.
SOLUK ALMA
VE SOLUK VERME
NASIL GERÇEKLEŞİR ?
SOLUK ALIŞ VERİŞİ
• Akciğer, yapısında kaslar bulundursa da
aslında kendisini şişirebilecek veya
daraltabilecek potansiyele sahip değildir.
• Akciğeri kendisini şişirmez, bedendeki
başka yapılar akciğer şişirir ve söndürür.
• Soluk Alıp vermeyi sağlayan yapılar,
• Diyafram
• Ve Kaburgalar arası kaslardır.
Havanın
Çekilmesi
Kaslar kasılı
Ve göğüs kafesi
Genişler.
Havanın
İtilmesi
Kaslar gevşer
Ve göğüs kafesi
daralır
Akciğer
Diyafram
SOLUK
ALMA
SOLUK
VERME
Soluk Alırken
• Diyafram kasılır ve aşağıya doğru iner.
• Kaburgalar arası kaslar kasılır ve yukarıya
doğru yükselir.
• Göğüs kafesine plevradan bağlı olan akciğerler
genişlemek zorunda kalır.
• Hacim genişlemesinden ötürü iç hava basıncı
azalır.
• Dış ortamın yüksek basınçlı havası, akciğer
içine dolar.
• Dış Basınç ile akciğer iç hava basıncı
eşitlenince hava akımı da durur.
Negatif Basınç Solunumu
• İç basıncı düşürerek hava almaya negatif
basınç solunumu denir.
Soluk Verirken
• Diyafram, gevşer ve yukarıya geri döner.
• Kaburgalar arası kaslar gevşer ve aşağıya
doğru geri döner.
• Akciğer iç hava basıncı yükselir ve bu
basınçlı hava beden dışına doğru kaçar.
Soluk vermek daha kolaydır çünkü
• Kaslar gevşeme durumunda geçer.
• Geri yaylanma basıncı akciğeri sönük
durumda tutmaya zorlar.
Vital Hava
• Akciğere alınan havadır.
• Akciğererin bulundurabileceği en yüksek
hava miktarı “vital kapasite” olarak
adlandırılır.
• Bu kapasite ortalama olarak 4 litredir.
Verebileceğimiz kadar hava
üflesek de, bir miktar hava
mutlaka akciğerde kalır.
Soluk Alırken Akciğerler şişer….
• Ama akciğerlerdeki hangi yapı şişer ?
• Akciğerlerde, bronşcuklar ve özellikle
alveoller esnek bir yapıya sahip oldukları
için soluk alma sırasında hacimce çok
fazla büyüyebilirler.
Soluk Alış Verişinin
Düzenlenmesi
• Soluk alış ve soluk veriş istemli bir şekilde
denetlenebilmektedir.
• Fakat soluk alış ve verişin asıl denetleyen
ve düzenleyen yapı istemsizdir.
Pons
Medulla
oblangata
Beyincik
Soluk Alıp Vermenin Düzenlenmesi
• Soluk alıp verme ile ilgili uyarıları,
medulla oblangata(omurilik soğanı)
sağlar.
• Pons adlı diğer sinir sistemi organı ise
M.O.’nın uyarılarını yumuşatarak
akciğerlere yollar.
Pons
Medulla
oblangata
Pons
Medulla oblangata
Kaburgalar arası
kaslar
Diyafram
Solunum nasıl
düzenlenir ?
Kandaki CO2 miktarı artarsa bir süre
sonra;
• Kanın pH’ı düşer.
• Kanın pH’ını sürekli olarak ölçen Omurilik
soğanı,düşen pH’a karşı tepki gösterir.
• Uyarılan o.s. Pons’u uyarır.
• Pons, kab.ar. kas. ve diyaframı uyarır.
• Soluk alış-verişi hızlanır.
• Bir süre sonra kandaki CO2 oranı düşmüş olur.
• Omurilik Soğanı, düşük pH’ta
önce kalbin hızlı atması
sağlayacak uyarılar yollar.
• Daha sonra soluk alış-verişini
hızlandırır.
Akciğerlerde Gaz Alışverişi
• Alveol kılcallarında, Alveol içi kısmi
oksijen basıncı, gelen kılcalların kısmi
oksijen basıncından yüksek olduğu için
oksijen alveollerden kılcallara geçer.
• Tam tersine, karbondioksit kısmi basıncı
alveollerde düşük olduğu için,CO2
kılcallardan alveollere geçer.
• Kalpten gelen atardamarların kılcal
uçlarında kısmi oksijen basıncı,
dokulardaki kısmı oksijen basıncından
büyük olduğu için oksijen kılcallardan
dokulara geçer.
• Aynı şekilde, dokulardaki CO2 kısmi
basıncı daha yüksek olduğu için CO2
kılcallara geçer.
SOLUNUM
GAZLARININ
TAŞINMASI
Kanda oksijen nasıl taşınır ?
• Eğer oksijen kanda çözünmüş olarak
taşınsaydı, normal bir insan yaklaşık
olarak 290 litre kana ihtiyaç duyardı.
• Kan plazması oksijen taşımak için verimli
bir yol değildir.
Taşıyıcı pigmentler
• Birçok canlı oksijeni taşıma sıvısında
taşımak için özel solunum pigmentlerine
sahiptir.
Hemosiyanin
Hemoeritrin
Omurgalılarda bulunan taşıyıcı
pigment hemoglobin’dir.
HEMOGLOBİN
Hem grubu
Hemoglobin
• 4 adet globin proteini ve her bir globin’e
bağlı hem grubundan oluşmuştur.
• Hem grubunun merkezinde demir atomu
bulunur.
OKSİJENİN
TAŞINMASI
Oksijenin Taşınması
• Hemoglobin,
Oksijenin yüksek miktarda bulunduğu
ortamda;
–Oksijen ile birleşme
Oksijenin az miktarda bulunduğu ortamda,
–Oksijenden ayrılma
Özelliğine sahiptir.
Alveol kılcallarında,
Oksihemoglobin oluşur.
Hb + O2
HbO2
Dokularda,
Oksihemoglobin tekrar hemoglobin’e
Dönüşür.
HbO2
Hb + O2
Kandaki oksijenin % 98’i
hemoglobin protein’i ile
kalan kısmı ise plazmadaki
çözünmüş olarak taşınır.
KARBONDİOKSİTİN
TAŞINMASI
Karbondioksitin Taşınması
• Karbondioksit, kanda 3 şekilde taşınır.
1.TAŞIMA YOLU
• KARBONDİOKSİTİN %7’si kan plazmasında
çözünmüş olarak taşınır.
2.TAŞIMA YOLU
• Karbondioksitin yaklaşık olarak %23’ü
karboksihemoglobin olarak taşınır.
Hb + CO2
HbCO2
(karboksihemoglobin)
HbCO2
Hb + CO2
3.TAŞIMA YOLU
• Karbondioksitin %70’ine yakını
bikarbonat iyonları halinde taşınır.
Dokular
CO2
Karbonik Anhidraz
CO2 + H2O
H2CO3
Hb +
+
H
H2CO3
+
H
+ HCO3-
+
HbH
HCO3-
Akciğer
kılcalları
+
HbH
Hb +
HCO3-
H2CO3
karbonik anhidraz
CO2 + H2O
+
H
Oksijen difüzyon ile
alveollerden kılcallara geçer,
Karbondioksit de difüzyon ile
alveol kılcallarından alveol
boşluğuna aktarılır.
(2010-LYS)
(2011-LYS)
(2011-LYS)
(2011-YGS)
Download