Antalya yöresinde tarım en önde gelen

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ TARIMSAL BİYOTEKNOLOJİ ARAŞTIRMA VE
UYGULAMA MERKEZİ ALTYAPI PROJESİ
ÖZET
Antalya yöresinde tarım en önde gelen sektörlerden birisidir. Bölgede, özellikle örtü altı
sebze ve kesme çiçek üretimi ile birlikte tarla bitkileri üretimi ve meyvecilik yoğun bir şekilde
yapılmaktadır. Bunun yanısıra son yıllarda iç ve dış mekan süs bitkileri üretimi de önem
kazanmıştır. Ayrıca, yayla kesimlerindeki üretim desenleri sahil kesimine göre farklılık
göstermektedir.
Tarımsal üretimdeki bu çeşitlilik sonucunda bazı önemli sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu
sorunların tamamının geleneksel yöntemlerle aşılması mümkün değildir. Bütün bunlara rağmen
bölgemizde ve ülkemizde tarımda biyoteknolojik yöntemlerden yeterince yararlanılmamaktadır.
Aslında yurtdışından ülkemize getirilen ticari tohum ve tohumlukların önemli bir kısmı
biyoteknolojik yöntemlerin kullanılmasıyla üretilmektedir. Tarımda ileri olan ülkelerde
biyoteknoloji kullanımı tarımsal üretimin bir parçası durumuna gelmiştir. Günümüzde tarımsal
üretimin değişik aşamalarında biyoteknolojik yöntemlerden yararlanılmaktadır. Bunlar: 1)
Özellikle süs bitkilerinin in vitro’ da çoğaltılmaları (mikro-çoğaltma), 2) Vejetatif olarak çoğalan
bitkilerde (patates, muz, çilek vb) virüsten ve diğer hastalıklardan temiz materyal elde etmek, 3)
Hibrit çeşit üretiminde yararlanmak üzere saf homozigot hatların elde edilmesi amacıyla haploidi
tekniğinden yararlanma, 4) Bitkilerde genetik varyasyon yaratmak için in vitro somaklonal
varyasyon tekniğinin kullanılması, 5) Genetik mühendisliği yöntemleri ile bitkilere gen
aktarılması, 6) Genomik ve DNA markör teknolojilerinin genetik uzaklıkların saptanmasında
kullanılması, 7) Hastalık tanısında moleküler yöntemlerin uygulanmasıdır.
Akdeniz Üniversitesi’nde kurulmuş olan “Tarımsal Biyoteknoloji Araştırma ve Uygulama
Merkezi” nin yukarıda açıklanan konularda çalışabilecek bir altyapıya kavuşması, bölgenin ve
Türkiye’nin tarımsal üretimine önemli katkılarda bulunacaktır. Ayrıca böyle bir Merkez, bölgede
biyoteknoloji konusunda yatırım yapmak isteyen girişimcilere iyi bir örnek teşkil edecektir.
Bu Merkez’ de yapılması planlanan çalışmalar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
1. In vitro çoğaltma (kesme çiçek, iç ve dış mekan süs bitkileri, aromatik ve ilaç bitkileri vb),
2. Hastalıklardan temiz bitki materyali elde etmek (patates, çilek, muz vb),
3. Haploidi tekniği (hibrid ıslah çalışmalarında),
4. Somaklonal varyasyon (biyotik ve abiyotik stres koşullarına dayanıklılık ıslahında)
5. Gen aktarma çalışmaları (Agrobacterium tumefaciens vektörü aracılığıyla),
6. Protein, DNA, RNA, ve mRNA ekstraksiyonu işlemleri,
7. Türlere özgü nüklear veya organel genetik polimorfizm belirlenmesiyle tür ve çeşit tayini,
8. Verim ve kaliteyle ilgili QTL’lerin belirlenmesi,
9. DNA markör tekniklerini kullanarak türler arası ve türler içi farklılığın belirlenmesi,
10. Bölgelere özgü çeşitlerin DNA analizleriyle belirlenmesi,
11. Ulusal çeşitlerimizin parmakizlerinin belirlenerek hukuksal davalarda yardımcı olmak,
12. Genomik tekniklerden yararlanılarak hastalık ve zararlılara dayanıklı genlerin belirlenmesi,
RAPD, SSR, DAMD, AFLP, SNP, cpSSR, mtSSR, STS ve sekans analizleri,
13. Türlere veya çeşitlere özgü DNA dizilerinin belirlenmesi, hastalık ve zararlılar tanısında
moleküler yöntemlerin uygulanması,
14. Tarımsal önemi olan genlerin genetiksel fiziki haritalarının çıkartılması,
15. Ülkemize ithal edilen bitki ve diğer organizmalarda patojenik testler,
16. GMO (transgenik organizmalar)’ın belirlenmesi ve kontrölü ile ilgili çalışmalar.
CORE LABORATORY OFAGRICULTURAL BIOTECHNOLOGY RESERACH
AND APPLICATION CENTER OF AKDENIZ UNIVERSITY
ABSTRACT
Antalya has an importance place in agricultural production in Turkey. Many fruits,
vegetable crops and ornamental plant can be grown in Antalya’s ecological conditions. In
addition, inland parts of Antalya has its own agricultural production potential.
It is possible to say that there is intensive agricultural production in this region. This
intensive production causes some problems. Although it is well known fact that it is not easy to
solve these problems by using conventional methods, modern biotechnological methods are not
commonly used in Antalya, and generally speaking in Turkey. On the other hand biotechnology
is commonly used in many agricultural practices in developed countries.. Some of these practices
are:
1) In vitro micro propagation of ornamental crops,
2) Production of disease free planting material in vegetatively propagated crops,
3) Haploid plant production in order to get double-haploid plants which are 100% homozygotes,
4) Somaclonal variation techniques in order to increase genetic variation,
5) Agricultural engineering methods in gene transfer,
6) DNA marker technologies in marker assisted selection and in determining genetic distances
among different species,
7) Molecular techniques on diagnosing plant diseases.
Providing all necessary equipment and chemicals to Agricultural Biotechnology Research and
Application Center of Akdeniz University will contribute a lot to agricultural production
potential of Antalya and Turkey. After properly setting up lab of research center down stated
stated methods are planned to be used:
1) In vitro propagation of ornamental, medicinal and aromatic plants,
2) Obtaining disease-free planting material,
3) Somaclonal variation on resistance to biotic and abiotic stress conditions,
4) Haploidy techniques,
5) Gene transfer studies by using Agrobacterium tumefaciens
6) Studies on DNA, RNA and mRNA extraction,
7) Determining nuclear or organelle polymorphism,
8) Determining QTL loci related with yield and quality,
9) Studies on determining intra-and interspecific variation by using DNA markers,
10) Determining species specific to different regions,
11) Determining DNA fingerprints of standard Turkish cultivars in order to clarify the conflict in
court cases,
12) Determining disease and pest resistance genes by using RAPD, SSR, DAMD, AFLP, SNP,
cpSSR, mtSSR, STS and sequence analyses,
13) Genome mapping in order to locate the important genes,
14) Pathogenic tests on imported seeds,
15) Studies on determining genetically modified organisms.