Terimbilim 05: Terminolojik Kayıt ve Veri Kategorileri

Terminolojik Kayıt ve
Veri Kategorileri
Doç. Dr. Ender Ateşman
Bu dersin konusu
1.
2.
3.
Terminolojik kayıt (madde)
Terminolojik veri
Veri kategorileri
Kaostan düzene
Terminolojik kayıt (madde)
Bir kavrama ilişkin terminolojik veriyi içeren bir
terminolojik veri toplamının bölümü
(TS 1198-1 ISO 1087-1)
Terminolojik veri
Kavramlara veya belirtimlere ilişkin veri (TS 1198-1 ISO
1087-1)
Terminolojik verilere örnekler (veri kategorileri):
madde başı (kayıt terimi)
 tanım (tarif)
 not
 dilbilgisi (gramer)
 konu
 dil
 ülke
 kaynak

Örnek: Bilgi Güvenliği Terimleri
Terminoloji Yönetimi İçin Veri Kategorileri
ISO 12620 Computer applications in terminology -- Data
categories
Veri kategorileri 12620’ye uygun olmalı!
Hazırlayan:
ISO – TC 37 Terminology and other language and content
resources
www.isocat.org
Veri kategorileri türleri




yönetime ilişkin veri kategorileri
kavrama ilişkin veri kategorileri
belirtime ilişkin veri kategorileri
dile ilişkin veri kategorileri
Yönetime ilişkin veri kategorileri






kayıt no
tarih (oluşturma, değişiklik)
yazar (oluşturan, denetleyen, onaylayan, değiştiren vb.)
kaynak (terim, kavram, belirtim, bağlam)
nitelik bilgisi (kaynağa ne kadar güvenilir?)
notlar
Kavrama ilişkin veri kategorileri








özel alan (konu)
resim, grafik, formül, sembol
sınıflandırma, gösterim (1.2.4.1 vb.)
tanım, açıklama
kavramsal ilişki
üst kavram
alt kavram
ilişkili kavramlar
Belirtime ilişkin veri kategorileri









belirtim (eşanlamlı, kısaltma, farklı yazılış biçimleri)
belirtim tipi (tam terim, kısaltma, formül vb.)
dilbilgisi (sözcük türü, cins)
bölgesel kullanım bilgisi (coğrafya)
dilbilimsel kullanım bilgisi (düzey, biçem, eski vb.)
normlaştırma bilgisi (tercih edilen, kullanılabilir,
yadsınan)
proje / işveren / firma kodu
bağlam
tanım
En az veri kategorileri
Çeviri amaçlı terim çalışmasında mutlaka bulunması
gereken veri kategorileri şunlardır:







Belirtim (ve kaynağı)
eşanlamlılar
tanım (ve kaynağı)
bağlam (ve kaynağı)
özel alan
tarih
yazar
Terim veritabanı
terim veritabanında veri kategorilerinin sırası
kavram düzeyi
dil düzeyi
terim düzeyi