AVRUPANIN OLUŞUMU VE TÜRKLER 2.BÖLÜM ÖNSÖZ İTALYA ve SİCİLYA:Tarih öncesi Cilalı taş ve Bakır devrinde M.O 9000-3000 yılları arasında ölülerini gömen halklar İtalya ya yerleşti. Ligürlerin M.Ö 3000 yıllarında yukarı Alpler bölgesine yerleştikleri tahmin ediliyor.Onlar daha sonra yerleşimlerini yukarı Ren,batı İsviçre,Rhode havzası,Po ovası, ve İtalyan-Fransız Riviera bölgeleri ile Korsika adasına genişlettiler.Bir bölümü batı ispanyaya göç ederken Terremar kültürünü yukarı İtalya ya taşımışlardır.Bu kültür Garda gölü,Lombardiya, Verona ve Venetler bölgelerinde etkisini göstermiştir.Kazıklar üzerinde ağaçlardan imal edilmiş evler, daha çok dere yataklarında,sığ göllerde inşa ediliyordu. Bu tip evler M.Ö 4250 yıllarından itibaren Güney İtalya,güney Almanya,İsviçre ve Avusturya nın bulunduğu alanlarda kendini gösteriyordu.Konuştuklari dil Kelt istilasından önce Hint Avrupa dillerine ait olduğu kabul görmüyordu.Yazılı belge bırakmadıkları için tam olarak vasıflandırılamadı.M.Ö 700 yıllarında Keltlerin kuzey İtalya yı işgali ile Rhode havzası ve sahil üzerinden ispanyaya sürülerek oradaki halklar ile karışmak suretiyle KELTİBERLERİ oluşturdu.OSKLAR da Ligürler le aynı tarihlerde kuzey İtalyaya geldiler.Ancak yerleşim yeri olarak İtalya yarımadasının güneyin de orta Apeninler bölgesine yerleşmişlerdir.Ön Türklerin en önemli özelliği olan yaş kabartma sanatını uygulayarak kültürlerini o bölgede geliştirmişlerdir.Dilleri Asya kökenli olup Altay dil gurubuna aittir.Kuzeyde Latinler ve güneyde Helenlerin baskısı altında yaşamak zorunda kalmışlardır.Hint Avrupalı olarak vasıflandırılan göçmenlerin en önemli boylarından olan Umbrlar ve Sabinler ülkelerini işgal etmesi üzerine dağlara göç etmişlerdir.Bir kısmı da Kalabriya nın güneyine yerleşmişlerdir .İTALİKLER::Bronz zamanının sonlarında M.Ö 1200 yıllarında İtalikler Po ovasına yayılarak kuzey İtalya ya girdi. Sonra güneye Latiuma yönelerek Albaner dağı civarına yerleşti.Oradan Tiber nehrinin denize döküldüğü bölgeye kadar verimli Adriyatik doğu sahilini işgal ettiler.Latin faliks dil gurubuna ait olan dilleri daha sonraları gelişerek Latinceyi oluşturmuştur.Latinleri güçlü komşusu Etrüksler den Tiber nehri ayırıyordu.Etrükslüler den korunmak için Romalılar savaşçılığı öğrenmek zorunda kaldılar. İlk Roma kralları Tarıknlar Etrükslü idi.M.Ö 600 yılında Latinler Etrüks eğemenliğine girdi. Ancak 50yılında başkaldırarak kralı kovarak onun yerine iki konsül getirdiler ETRÜKSLER Herodot tarihine göre M.Ö IX yy da Anadolu dan İtalya ya göç etmişlerdir.3000 yıl önce göçmenler Tiren denizi kıyılarına çıktılar. Zamanla şimdiki Toskana nın ve Umbrların bulunduğu toprakları ele geçirdiler,şehirler kurdular uygarlıklarını taşıdılar.Arkeolojik bilgilerde bu tezi doğrulamaktadır.ve ondan sonra gelen yazarlarca büyük ölçüde kabul görmüştür.Çağdaş tarihçilerin görüşleri farklıdır.Bir guruba göre göç kara yolu ile balkanlardan diğer guruba göre deniz yoluyla gerçekleşmiştir.. M.Ö 1200 yıllarında Akdenizin doğu kıyılarındaki ülkeler felakete sahne oldu. Krallıklar çöktü şehirler yerle bir oldu. Ve topluluklar vatanlarını bırakıp gitmek zorunda kaldılar.Dor istilası denen bu akın Miken uygarlığına son verdi. Yunanistan a yerleştiler. Etrükslüler in ataları bu bölgeden ayrıldı.HEREDOT Etrükslülerin kökenlerinden söz eden ilk ve tek tarihçidir.’’ Kral ARİS in egemenliği sırasında küçük Asyanın batı kıyılarında bulunan LİDYA büyük bir kıtlığa uğradı.Ulusunu kurtarmak için Aris oğlu TİRSANOS kendi yönetimindeki halkın yarısının vatanlarından ayrılması emrini verdi.Göçmenler İzmire gelerek tekneler sağladılar ve eşyalarıyla beraber denize açılıp yeni topraklar aramaya başladılar. Sonunda Umbrların ülkesine vardılar.Orada şehirler kurdular.Kendilerini oraya götüren kralın adını’’TİRSENOİ’’ uluslarına uygun gördüler.Daha sonra Romalılar bu ulusa Etrüksler adı vermişlerdir Diğer bir görüş Anadolu nun kuzey batısında yaşayan Etrüksler dört taraftan baskı altında kalınca İtalya ya hareket etmişler orada kolonilerini kurmuşlardır..Etrüks dili HİNT AVRUPA dili değildir Eklemlemeli(Agglutinant) bir dil olup Türkçe Moğolca,, Fince, macarca ile benzer karekte taşır. Bazı tarihçilere göre göçün diğer bir nedeni olarak onların kuzey doğu Anadolu da yaşarken Ermeni krallığı tarafından uygulanan katliam amaçlı saldırılardan kaçmaları gösterilmektedir.. Etrüsklerin kökenleri hakkında yapılan en yeni çalışmalar 2004 yılında İtalya dan gelen TOSKANAüniversitesinden bir Grubun yaptığı genetik çalışmadır.M.Ö 7 ve 3 yılları arasında yaşamış Etrükslülere ait 80 iskeletten alınan DNA örneklerinde halihazırda Anadolu da yaşamakta olan Türkler ile % 98 oranda yakınlık saptanmıştır. Oysa Etrüks sanatı ve kültürünün çeşitli eserleri üzerinde doğu etkisi açıkça görülmektedir. Batılı bir tarihci olan İvan Lissner’’ Uygarlık Tarihi’’ adlı kitabında aynen’’Esrarengiz bir dil konuşan garip bir ulustu bu. Daha yavaş yavaş çözümlenmeye başlayan bu dili konuşan insanlar kökenlerinin sırlarını kendileriyle birlikte götürdüler’’ şeklinde yazısını tamamlamak üzere Etrüks diliyle yazılmış 9000 civarındaki yazıyı yüzlerce arkeolog ve filologun çözmeye çalıştıklarını belirtmiştir..Anadolu da görülen ölü gömme gelenekleri ve mezar taşları etrüksler de de vardır. Etrüks diliyle yazılmış dokuzbin kadar yazının birtakım listeler,mülk sözleşmeleri, ve mezar taşı yazıları olduğu da belirtilmektedir.. Taşı, ateşte sertleştirilmiş kile ve maden üzerine yazılmış olan belgeler yüzyıllarca bozulmadan günümüze ulaşmıştır.İlk İtalyan şehirleri Etrüks ler tarafından kurulmuştur. Şehirleri kurarken tepeleri seçerler bu tepelerin yanlarını teras olarak kullanırlardı.Cortona,Cosa, Peruz böyle kurulmuştur. Şehirleri bir ırmak kıyısına kurarlarsa karşı yakayı mezarlık olarak kullanırlardı.Kadın erkek eşitliğine uyulmakta bayramlarda oyun ve spor gösterilerinde ve kamu toplantılarında kadınlar yer alırlardı.Etrüks toplumu anaerkil olup anne ailede en önemli unsurdur. Vatanlarına Anavatan adı veren Türklerle yakınlığı burada da görülmektedir.Zira Avrupalılar Babavatan derler.Cerveteri veTarkini deki mezarlar gerçek yer altı evleridir. Buralarda hazineler vardır .Kuyumcu işleri,çömlekler mücevherler heykeller ele geçirilmiştir.Etrüksler Romalılara köprüler kemerler heykeller yapmasını öğrettiler. Etrüks modası,giyimi müziği ve tiyatrosu onların yaşantılarında büyük rol oynamıştır. Yıldız bilimi,doğal bilimleri İtalyaya Etrüksler getirmişlerdir.Etrüks hegemonyası ancak 700 yıl sürdü ama Etrüks uygarlığı yerinde durmaktadır..Etrüksler 700 ile500 YILLARI arasında kuzey İtalya nın doğusundan İsviçre nin güney batısını içine alan orta italyada po ovasını kaplayarak batı İtalya sahillerinin tamamını kapsıyan bir alanda yaşamaktadırlar.MÖ V yy da Keltlerin akını sonucu Etrükslüler bir süre onların yönetiminde kaldılar. Keltler Roma ya kadar yayıldılar.(M.Ö IV yy) sonra Galya Cisalpina ya çekilerek ülkeyi Etrükslüler,Yunanlılar,Sabinler,Latinlar,Samnitler ve Siculi lere bıraktılar. Etrüksler Halkların en gelişmişleri arasında yer aldılar Etrüksler Phokalıların tehditleri karşısında Kartacalılarla birleşti ve Marsilya nın donanmasını yaktıktan sonra Sicilya ve Sardunyanın kontrolünü Kartacalılar a bıraktılar. Kendileri de Korsika adasına yerleşerek İtalyayı kontrolleri altında bulundurdular . M.Ö.V .yy da kendilerine Po ovasında Ligürlerle Venetler arasında bir yer açan Galyalıların M.Ö IV yy da yarımadaya saldırmaları ile V.yy da Etrüsk gücü iyice sarsıldı.Bu olaylardan yararlanan Roma yarım adayı yavaş yavaş fethetti((M.Ö IV ile II yy).ve lejyonlarının gücü kolonilerinin yaygınlığı mükemmel yol şebekesi ile bütünlüğünü sağlamayı başardı Latince tek düşünce ifade aracı olarak yerleşti.M.Ö 91 ve 88 arasında italik savaşı veya sosyal savaş Romalıları latin şehirlerine ve italik müttefiklerine tam şehir hakkı vermek zorunde bıraktı.Galyalılar M.Ö 49 da Sezar sayesinde tam vatandaşlık haklarına sahip oldular.Phlippi savaşı(42) ertesinde Octavius Gallia Cisalpina yı italyaya kattı. ekonomik zorluklar eyaletleşmenin önünü açtı. SAMNİTLER veya Sabinler.Napoli koyunda ve yukarsındaki dağlık bölgede Samnium denilen yerde yerleşmişlerdir. Benevent ve Frentaner bölgelerine yayılırlar dilleri Oskca başşehirleri Bovianium dur. Apeninlerin kuzeyindedir. UMBRERLER: 1.yy da Umbrier denen bölgeye yerleştiler İndogermen italik kabilelerdir. Dilleri Umbriş kendi şehir devletleri olan,Amelia,Rimini,Assisi,Gubbio,Temi,Perusia ve spoletoyu kurdular. Önce güçlü etrüks etkisinde kaldılar M.Ö 308 yılında.Sonra Roma yönetimine girdiler. VENETLER: İtalya yarıadasının kuzeyinde yerleşmişlerdir. Bölge Veneto olup Alplerin kuzeyinden Konstans gölüne kadar yayılır. Padova ve Venedik önemli şehirleri ve kültür merkezleridir. M.Ö 2 yy da Truva nın tahrıbi sonrası Adriyatik bölgesinin kuzeyine göç ettiler. M.Ö 181 Romalılar onların yakınına Aquleia şehrini kurdu. M.Ö 183 yılında Romanın Galya Cisalpina vilayetine katılarak Romalılaştırıldı. M.Ö 49 yılında Roma yönetimine girdi. Indogermen halkıdır. LATİNLER: Yerleşim yerleri Tiber nehri çevresidir. Latium bölgesidir.Romalılar(340-338) savaşında kazanarak bölgeyi hükümranlıkları altına aldı. ROMA, CUMHURİYET ve İMPARATORLUK : ROMA Efsaneye göre TRUVA halkının Aineias yönetiminde LATİUM kıyılarına yerleşmesi ile başlar.Romalı tarihçilere göre ise M.Ö 753 yılında ROMA Etrüksler tarafından inşa edilmiştir.Onlar Romanın etrafını surlarla çevirerek ve süslü tapınaklarla şehir haline getirmişlerdir.Etrüks krallığı gücünü kaybedince Romalılar onları kovarak Cumhuriyet ilan ettiler.Tarihçiler Roma Tarihini 3 safhada incelerler.I. Krallar II.Cumhuriyet III.İmparatorluk.Etrükslüler ve Yunanlılar Roma nın ilk devirlerindeki egemenliklerinde etkili olmuşlardır.Latinler ve diğer dağınık oymaklar genellikle tepelerde yaşıyorlar ve çiftçilik yapıyorlardı .Romanın ilk üç kralı Latin son üçü ise Etrükslüydü. Roma M.Ö 270 yılına kadar ayakta kalabilmek için savaştı Oymaklar birer birer yenilerek Roma devletine katıldı..Cumhuriyetin ilk yılları PLEBLERİN PATRİCİLERE karşı mücadelesi ile geçti.M.Ö V. yy da herkesin kanunlar karşısında eşitliği kabul edildi.Böylece ancak III. yy da eşitlik sağlanabildi.Cumhuriyetin ilk yıllarında İTALYA yarımadası fethedildi Fethi yapan ordu Milislerden kurulmuştu ve ancak savaş zamanında toplanabiliyordu.Komutanlar genellikle Konsüllerden seçiliyordu.Savaşlar sonucunda Etrüksler,Po ovasına yerleşmiş Galyalılar,Samnitler ve Güney İtalyadaki Yunan şehirleri Roma imparatorluğuna katıldı. M.Ö III. yy da KARTACA savaşları başladı.Afrikanın Kuzeyinde İspanyaya kadar uzanan bu deniz imparatorluğu ile ilk anlaşmazlık Sicilya konusunda olmuştu.(M.Ö 264 261) Romalılar etkili bir deniz gücü oluşturarak önce Sicilya sonra sardunya ve Korsika adalarını ellerine geçirerek Galya cisalpina ya girdiler . 2.Kartaca savaşı ise İspanya İtalya ve kuzay Afrika da cereyan etti..(M.Ö 218 - 201 )Roma zengin gümüş madenlerinin bulunduğu İberik yarımadasını ele geçirdi.149 yılında yeniden hücuma uğrayan kartaca 146 yılında işgal edildi ve yıkıldı.Toprakları Romanın bir eyaleti haline getirildi.148 de Makedonya eyalet haline getirildi,133 yılında Bergama kıralı krallığını Romaya miras bıraktı.Aynı dönemde Roma hakimiyeti Galya Cisalpina nın birçok kolonisi ve Akdeniz in batı kısmına yayılarak tamamlandı.İspanyayı İtalya ya bağlayabilmek için Güney Galya işgal edildi(M.Ö II. yy)ve aynı dönemde Germenlere karşı savaşlar öne çıktı.105 yılında Marius Numidia kıralını, 102 Tötonlar, 101 Kimberler mağlup edildi,.Yunanistan ve Anadolu yeniden işgal edildi.(M.Ö 88 - 85).(M.Ö 58 – 52) yılları arasında Sezar Galyayı fethetti. Helvetlerin özellikle Süerlerin tehdit ettiği Edui lerin yardımına Koştu.Galya isyanlarını(Venetler 56) bastıran sezar servete ve sadık bir orduya sahip oldu.Bu durum Roma da soysa dengesizlik sonucu zenginlerin ve yolsuzlukların artması ile sonuçlandı.Halk yoksullaştı ve ayaklanmalar başladı(Spartikus M.Ö 73 - 70) Savaşlar köylüyü iyice fakirleştirdi Küçük toprak sahipleri ve köylü iflasın eşiğine geldi.Tiberius ve Caius adlı iki kardeş sosyal problemleri çözebilmek için yoksullara toprak dağıtmayı denedi(133 - 123) başarılı olamadı.Sezar M.Ö 59 da Konsül seçildi.Galya savaşlarından sonra ordu başkumandanı olarak 49 a kadar Galya da kaldı Pompeius un kendini tek başına Konsül seçtirmesi ve Sezar ın geri çağrılması ile senato dağıldı(M.Ö 52)Sezar siyasi hayatına son verecek bu durumu kabul etmeyerek Roma yı işgal etti(49) yunan tipinde bir Monarşi kurmak istedi ise de öldürüldü.(44)Antonius Sezar ın yerini almak istediysede Çiçero ya yenildi. Oda Oktavyus ile birlikte üçlü bir yönetim kurarak yönetmek istedi ancak 43 yılında öldü, Oktavius tek başına genarallerin üzerinde Roma imparatoru olarak eyaletlerin yönetimini senato ile paylaştı. İkiyüz yıla yakın Roma imparatorluğu onun kurduğu ilkeler doğrultusunda yönetildi.I. yy dış siyasette zayıflama belirtileri saptandı.Germen ülkesini işgal denemesi başarısızlıkla sonuçlandı.(Oktavyus zamanı Varus bozgunu). Britanya ve Dacia ile Asur ülkesi ve Mezopotamya nın işgali dışında önemli bir olay saptanmadı.Barbarlar LİMES hattını parçaladılar İtalya ya ayak bastılar.Marcus Auellio nun oğlu Commandus 192 yılında ordunun iktidarı ele geçirmesine ortam hazırladı. Bu durumda Ordu istediğini İmparator seçtirebiliyordu.Commandus un ölümünden sonra(192-284 e kadar buhran yaşandı.ve Diocletianus un 284 de tahta çıkışına kadar sürdü. Ren kıyısında Germenler Fırat kıyısında Perslerin baskısı ile karşılaştı. Yönetimdeki gerilemeyi durdurdu fakat görevini tamamladığı sanı ile İmparatorluğu bıraktı.Varisleri aralarında anlaşamadılar312 yılında Costantinius iktidarı eline geçirdi .Hiristiyanlık dini uygulamalarını serbest bıraktı(Milano Fermanı 317) ve onları destekledi.Eski bizans yerinde yeni başkent kurmaya karar verdi.337 de öldü. yeniden iç karışıklıklar ve savaş başladı.barbar baskıları arttı Valens(364 - 378 onlara Tuna güneyinde yer gösterdi ve roma askeri gibi maaş ödedi.Theodosius un ölümü ile İmparatorluk iki oğlu arasında paylaştırıldı.Bundan sonraki safhada Roma imparatorluğunu batı ve doğu olarak görüyoruz batı germen istilaları sonucu tamamen etkisini kaybettikten sonra Kutsal Roma germen imparatorluğu olarak tarihteki yerini bir süre devam ettirdi.Doğu Roma ise uzun süre etkili oldu daha sonra İstanbul un Türkler tarafından işgaline kadar BİZANS devleti olarak yaşadı.Bu bölümleri kitabın ileriki bölümlerde tekrar görerek tartışacağız. KELTLER: Takriben 12500 yıllarında buzul çağının sona ermesiyle doğa ve iklim şartları ve deniz yüzeyi insanların yaşamalarına uygun hale gelmiş bu suretle Orta Asya dan Avrupaya göçler görülmeye başlamıştır. Cilalı taş devri orta Avrupa da 6000 yılda kuzey Avrupa da 5 ve 4 bin yıllarda yaşanmaya başlamıştır.Önce orta Asya dan Avrupa ya Keltlerin göç ettikleri , M.Ö 4000 yıllarında Tuna ve Ren nehirleri arasındaki bölgeye yerleştikleri sanılmaktadır.( Churchward a göre ise keltlerin ilk olarak Avrupa ya gelişleri dağların yükselmesi dönemine rastlamaktadır). Bu durum hakkında kitabımın Başlangıç bölümünde geniş bilgi verilmiştir.Bakır çağı başlangıcından itibaren bir taraftan Tuna nehri güneyindeki bölgeye ve Balkan yarımadasına yerleşirlerken diğer taraftan Atlantik kıyıları Britanya adaları,Galya ve kuzey batı İspanyada yerleşim merkezleri kurmuşlardır.Orta Asya dan uygar bir toplum olarak göç ettikleri sanılmaktadır. Savaşçı ve çiftçi olan bu insanlar kazancılık çömlekçilik işleri ilke uğraşırken tekerlek ve fıçıyı keşfetmişlerdir. Avrupada ilk yazılı eserin Homerusun 700 yıllarında yazdığı İlyada olduğuna göre Yunanlı ve Romalı tarihçilerin onları İndoavrupa dili konuşan insanlar olarak değerlendirmeleri insana inandırıcı gelmemektedir. .İtalyan dilleri ile yakınlığı olan kelt dilleri İrlanda,İskoçya,Galya ve Britanya da halen devam etmekte ve 2 milyon insan tarafından kullanılmaktadır..Keltlerin batı Avrupa da tarih öncesi II bin yılına doğru ortaya çıktığı sanıda inandırıcı değildir..İlk yerleşim yerleri Tuna ile Ren arasındadır.M.Ö 1000 yıllarında baltıklı Slavlar la ilişki kurdular.Balkanlar ve Alpler yolu ile İtalya ve yakın doğudan demir sanayin de yeni teknikler öğrendiler.Kelt kabileleri tunç devrinden başlayarak Britanya adalarına göç ettikleri sanılıyor.İki büyük istila hareketiyle Galya nın ortalarını ellerine geçirdiler M.Ö 700 ve 600 yılları arasında Lorraine,Bourgogne demir madenlerinin işletilmesi Kelt göçünü artırdı.La Tene dönemi M.Ö VI ve I arası Keltlerin yayılma dönemidir.O dönemde kent uygarlığı da yayılmıştır.VI yy da Armorik in işgali ile Rhode vadisine indiler400 e doğru Marsilya ya saldırdılar.Batıya ve güneye doğru akınlar yaptılar.GERMEN asıllı Mastarnak halkı keltlerle bütünleşti.M.Ö IV cı yy da Po ovasına yerleşmeden önce Etrüsklerin gücünü kırarak bütün İtalyaya yerleştiler.Bir kısmı orta Tuna da Belgrad şehrini kurdu.III.yy da Helenistik krallıklarını istila ettiler.Trakya yı ellerine geçirdiler oradan Anadoluya geçerek Kızılırmak vadisinde bulunan Galatia adını verdikleri yere yerleştiler. II.yyda istilalar doruğa ulaşmasına rağmen devlet oluşturamadıkları için çöküşleri hızla oluştu.ROMA 225 yılında onları ağır yenilgiye uğrattı onlardan boşalan yerlere kuzeyden gelen GERMENLER yerleşti Germen baskısı ile belçika yönüne göç ettiler. II yy da ROMA emperyalizmi içinde eriyerek kayboldular.Tarih öncesi devirlerden itibaren Keltler yazıyı biliyorlardı oldukça bol yazılı belge bırakmalarına rağmen çeşitli nedenlerle belgeler kaybolmuştur. KELT TARİH ÖNCESİNİ BELİRLEYEN 500 Yıl ile ilgili bilgiler Grek ve Roma latin kaynaklıdır.Kelt dilleri ile ilgili bilgilerimiz temel olarak 2 milyon insanın hala konuştuğu ada keltlerinin dillerine dayanır.Buna karşın kıta keltlerinin dilleri Latince,germen dilleri Galatialılar için Grek dili ile bir süre yaşadıktan sonra kaybolmuştur.Keltler en güçlü oldukları dönemde Avrupada çok büyük bir bölgeyi işgal ettiler(Harita). Sınırları batıda Atlas okyanusu iber yarımadasından Britanya adalarına kuzeyden kuzey Almanya ve Polonya ovalarının kıyılarına doğuda Karpat dağları güneyde Katalan kıyılarından Akdeniz e Appeninler in kuzey yamaçlarına ve Tuna havzasına dayanıyordu Ancak buralardaki yerleşim düzensiz olup Kelt olmıyan halklara geniş alanlar bırakmışlardı. Keltler ve Germenlerden ilk değinenler M.Ö zamanlarda Romalılar ve Yunanlılar olmuştur.M.Ö 500 civarında bu günki güney Almanyada KELTLER kuzey almanyada ise GERMENLER yerleşmişlerdir. yüzyıllar boyunca Germenler güneye göçmüşler İsanın doğumuna rastlayan yıllarda TUNA nehri keltlerle germenler arasında sınır oluşturmuştur . BRİTANYA ADALARI 1)İNGİLTERE Adanın oluşumu Mesolitik zaman takriben M.Ö 8500 yıllarında deniz sevişyesine çıkar 7000 yılında buzulların erimesi sonrası ada oluşur.Gençtaş zamanı MÖ 4000 yılında başlar Tarım ve hayvancılık göç eden kavimler tarafındanmı? yoksa yerli toplayıcı Avcı halk tarafındanmı başlatılmıştır bilinemiyor.2150 Bronz zamanı ndan taş askılar kalmuştır 1500 Aveburg yakınlarında kurulmuştur.Demir çağı N.Ö 800 de olup höyükler kalmıştur.Kelt kablileleri Tunç devrinden başlıyarak Britanya adalarına göç ettilkleri sanılmaktadır. M.Ö 55-54 yıllarında Romalılar Sezar komutasında adaya gelmişler fakat adayı işgal etmemişlerdir. M.S 43 yılında takriben bir asır sonra Romalılar Claudius yönetiminde adayı istila etmişler ve Roma vilayetine dönüştürmüşlerdir. Bunu kent isyanları takibediyor.61 yılında Kendilerini İskoçya da yaşıyan Piktlerin yağmalarından korunmak için doğudan batıya uzanan Hadrian duvarını inşa etmişlerdir.Romalılar burada 2-4 yılları arasında caddeler ve şehirler kurmuşlar hudut duvarları inşa etmişlerdir. Özellikle çiftlikler kurarak tahıl üretimini artırmışlardır.4.yy da Germenler ile savaşmak üzere Romalı askerler adayı terk etmiş kuzeyden gelen PİTEN ve İskaoçların saldırılarına karşı koyamayan yönetim Germenlerden yardım istemiştir. JÜTEN,ANGELN ve SAKSEN kabileleri yardıma gelerek onları zor durumdan kurtarmış,sonra aileleri ile göç ederk yerleşim yeri kurduktan sonra kendi krallıklarını kurmuşlardır. Daha önce Kelt,Sussex,Essex,Wessex kabileleri olarak Angilia Mersia ve Kuzey Umbria da hüküm sürmekte olan bu Germen kabileleri nin adaya gelişleri 5 ve 7. Yy dan sonra yaygınlaşmış,Jütenler Kent Weigt adası ve Hampshire Saksenler ve Frissen Themsebecken sussen Essex ve Angeln orta ve kuzey İngiltereye yerleşmişlerdir 16.yy da hiristiyanlığı kabul etmişlerdir 787 yılından itibaren Vikingler Norveç ved Danimarkadan gelerek baskınlar düzenlemiş Germen halkını yerinden oynatmıştır. Londra yı yağma etmişler,yerleşik Anglo- saksonlarla harbetmişlerdir Onlar nehirler vasıtasıyla botlarla içerlerdeki şehirlere de saldırı düzenlemiş ve yağmalamışlardır. 827 yılında Wessex,Angel ve Sakson krallıkları birleşerek bağımsız ANGİLA krallığınp kurmuşlardır.Danimarka ile devamlı olarak savaşmışlardır.Büyük Alfred meydan savaşında Danmarkalıları yenerek hırıstiyanlığı yaygın hale getirmiş,yasalar,yönetim ve silahlı kuvvetler ile bir devlet haline gelmişlerdir. 959-975 Alfred Anglo Sakson yönetimi Norveç ve İrlandaya yayılmıştır. 1016-1042 arasında Danimarka kralı Büyük Kanute bütün İngiltere ve küzey İskandinavya krallıklarını hükümranlığı altına alarak sulh ve sükun ortamı oluşturmuştur.Ondan sonra yönetime gelen Harold I Anglo-Sakson derebeyleri ilke saVaşmıştır.Derebeyler Eduard The Confessor u İngiliz kralı seçmiş ölümünde yerine Harol II seçilmiştir.10671074 yılları arasında 7 yıl savaşı olarak adlanan AngloSakson Norman savaşlarında Normanlar İskoçya ve Danimarkanın desteğini sağlamıştır.1078 yılında William ın oğlu Robert Normandiya Herzogluğunu isteyerek babasına isyan etmiş oluşan savaşta William atından düşerek ölünce yerine diğer oğlu William 2 gelerek Normandiya isyanını bastırmıştır.1093 savaşında İskoç kralı Malcolm ve oğlunu öldürmüş, 1100 yılındada bir av partisinde hayatını kaybetmiştir.(1154 ile 1399 yılları Britanya ileriki sayfalarda