iştahsız çocuk - Emsey Hospital

Bebeğim ve Biz dosya konusu: İştahsız Çocuk
Yanıtlayan: Emsey Hospital’dan Beslenme ve Diyet Uzmanı Aysu Bekci
İŞTAHSIZ ÇOCUK
Doktorlara göre gerçek iştahsızlık nedir? Annelere göre nedir?
İştahsız çocuk, günlük harcadığı enerjiyi beslenme yoluyla yerine koyamayan ve bu nedenle
yaşıtlarına göre gelişme geriliği gösteren çocuk olarak tanımlanabilir. Anneler genelde
çocuklarının iştahsız olduğunu düşünür. Çünkü çocuklarının kendi istedikleri porsiyonlarda
yemek yemelerini bekler ve karşılığını göremeyince durumu ‘çocuğum iştahsız ‘ veya
‘çocuğum hiçbir şey yemiyor ‘ olarak nitelendirirler. Oysa çocuk kendine yetecek, büyümesini
sağlayacak kadar yiyorsa problem yoktur.
Çocuklardaki iştahsızlığın nedenleri neler olabilir?
İştahsız bir çocuğun, öncelikle büyüme ve gelişmesinin yaşına göre uygun olup olmadığı
dikkate alınmalıdır. Daha sonra iştahsızlık fiziksel açıdan kontrol edilmeli ve kansızlık,
bağırsak parazitleri, çinko eksikliği, yüksek ateş, kulak ve boğaz ağrısı, nefes almayı
güçleştiren nezle ve grip gibi üst solunum yolları enfeksiyonları gibi problemlerin olup
olmadığına bakılmalıdır. Eğer fiziksel açıdan problem görünmüyorsa, iştahsızlık probleminin
psikolojik olabileceği akla gelmelidir. Çocuğun iç dünyasında yaşadığı bir üzüntü, kıskançlık,
nefret ve endişe yemek yememeye neden olabilir. Bir başka neden olarak da ebeveynlerin
yaptığı iştahsızlığa yol açan bazı davranışlar aşağıdaki gibidir;
-
Aç olmasa da çocuğu yemeye zorlama
-
İstemediği gıdaları zorla yedirmeye çalışma
-
Çocuğa yanlış örnek oluşturma: Çocuklar, ailedeki beslenme alışkanlıklarından
etkilenirler. Süt içmeyen bir anne babanın çocuğuna süt içirmesi veya kendisi kola
içerken çocuğa yasaklaması zor olacaktır. Evdeki sağlıklı, dengeli beslenme
alışkanlıkları hemen değilse de bir gün mutlaka çocuğun tercihlerinde etkili olacaktır.
-
Fazla süt veya meyve suyu ile iştahın kapanmasına yol açma
-
Çocuğa erişkin porsiyonu sunma
-
Gıdayı ödül veya ceza olarak kullanma
-
Olumsuz davranışı pekiştirme: Çocuklar, bazen de büyüklerin dikkatini çekmek için
yemekteki olumsuz davranışları kullanabilirler. Çünkü iştahsızlık her zaman anne
babanın dikkatini çeker. Eğer, bu tuzağa düşerseniz, çocuğunuz dikkat çektiği için bile
iştahsız olabilir. Özellikle sofrada, onun yemedikleri hakkında yorumlar yapmaktan,
ısrarcı olmaktan kaçınmak doğru olacaktır.
İşte iştah artırmanın yolları:
Yemek öncesinde:
• Çocukların aşırı yorgun ve uykulu oldukları zaman iştahları olmadığı için yemek saatlerini
buna göre düzenleyin.
• Sofraya oturmadan önce çocuğunuzla oyun oynayın. Oyun sayesinde neşelenen çocuk
yemekten daha fazla keyif almaya başlar.
• Yemek aralarında çocuğunuza şeker, çikolata, pasta ve gazlı-şekerli içecekleri kesinlikle
vermeyin. Yarım su bardağı kutu meyve suyu içmesi bile onun iştahının kapanmasına neden
olabilir.
Yemek sırasında:
• Yemek yedirmek için ısrar etmeyin, onu ödüllendirmeyin veya ceza vermeyin. Sanılanın
aksine bu davranışlar çocuğun yeme alışkanlıklarını olumsuz yönde etkiler.
• Çocuğunuz yemek zamanında mama sandalyesine oturarak ve aile sofrasına katılarak
yemek yemenin sosyal bir olay olduğunu görerek öğrenmeli. Dikkatli olun, büyük
kardeşlerinin ve aile büyüklerinin sofraya oturmaması, yemek seçmesi ve yemekleri
beğenmemeleri çocuğunuzun yeme alışkanlıkları üzerinde olumsuz etki yapabilir.
• Yemeği televizyon olmayan, dikkatinin dağılmayacağı sessiz bir ortamda yedirin. Yemek
zamanının güzel geçmesine özen gösterin.
• Çocuklar 1,5 yaşından sonra çatal kaşık kullanabilirler, dolayısıyla bu yaştan sonra kendi
kendine yemesini desteklemek için kaşığı ağzına vermektense eline verip, yemesini bekleyin.
Böylece yediği yemekler konusunda karar verme hakkının kendisinde olduğunu düşünecektir.
• Tabağı tepeleme doldurmak görüntü açısından itici gelebileceği için porsiyonları ufak tutun.
• Kolay çiğneyebileceği ve yutabileceği besinleri tercih edin. Zorlamadan değişik yemek
çeşitlerine alıştırarak tek bir besin türüne bağımlı kalmasını önleyin. Örneğin, aşırı miktarda
süt tüketimi birçok besini reddetmesine yol açar.
• Çocuğunuz sizin beğendiğiniz yemek düzenini ve çeşidini benimsemek zorunda değil, kendi
çeşidini kendisinin bulmasına izin verin.
• Acele yedirmek, yemek yemeğe yeterli zaman tanınmaması ya da tam tersine yemek
süresini çok uzatmak (yarım saat normal bir süredir) ve yemeği döktüğünde tepki verilmesi
çocuğunuzu olumsuz yönde etkiler. Dolayısıyla bu tür davranışlardan sakının.
• Yemeğin aşırı soğuk ya da sıcak olmamasına dikkat edin. Ayrıca birçok çocuk yemekte
birbirine karışmış şeyleri reddeder, çok pişirilmiş ve tadı bozuk yemekleri yemezler. Bu
noktayı da göz ardı etmeyin.
• Bu yaşlarda yemek seçme de sık rastlandığı için yemek çeşidini arttırın. Yemek istemiyorsa
yiyecekleri önünden alın, tepki göstermeyin, korkutmayın. Tekrar yemek isterse aynı yiyeceği
önüne koyun, tekrar istemezse bir öğün başka yemek vermeyin. Alışkanlık yaratacağı için
yemediği zaman aç kalacak endişesiyle süt ve sevdiği içecekleri vermeyin.
• Yemek yerken parmaklarını kullanmasına, yemeklerle oynamasına, etrafı dağıtmasına göz
yumun, engellemeyin.
• Doyduğuna dair bir işaret aldığınız an yemesini durdurun, son lokmasına kadar yedirmek
zorunda değilsiniz.

Evde çocuğunuz için yemeklerin önüne geçen atıştırmalıkları bulundurmayın.

Sevmediği besinleri farklı tatlarda ve görsellerde denetin. Örneğin;
Süt içmek istemiyorsa
• Bazı çocuklar sütü soğuk bazıları ise sıcak ya da ılık sever. Çocuğunuzun sütü nasıl sevdiğini
deneyerek bulun.
• Sütü renkli ve desenli bardağın içine koyun ve bardağına renkli bir kamış yerleştirin.
• Sütlaç ve muhallebi gibi tatlılar yapın.
• İçmemekte direniyorsa ısrar etmeyin; çünkü yoğurt, peynir, et ve yumurta ile de
çocuğunuzun protein ihtiyacını karşılayabilirsiniz.
Et yemek istemiyorsa
• Köfte sert geliyorsa, dolmalara kıyma ekleyin.
• Kırmızı et sevmiyorsa, balık ya da tavuk eti yedirmeyi deneyin.
• Makarna seviyorsa üzerine kıymalı sos yapın.
• Çok sık olmamak kaydıyla kıymalı börek yedirin.
• Yumurta sarısı, yoğurt, süt ve peynir de et yerine geçebilir.
Sebze yemek istemiyorsa
• Salatalık ve havuç gibi sebzeleri çiğ olarak, çubuk biçiminde hazırlayın. Bu şekilde sunum
çocuğunuzun hoşuna gidebilir.
• Sevdiği yemeklere, örneğin çorbalara, köftelere ya da soslara rendelenmiş olarak sebze
ekleyin, çocuğunuz bunu fark etmeden yer.
• Evde siz de sebze yemekleri yiyin, böylelikle sizden görerek zamanla sebze yemeye alışır.
Çocukların İştahını açacak günlük menü örneği;
Kahvaltı Seçenekleri
1 çay bardağı süt veya 1 çay bardağı taze sıkılmış meyve suyu
1 yumurta ve 1 dilim peynirle yapılmış omlet
1 dilim çavdar ekmeği
Ara Öğün
Meyve
Öğlen Yemeği Seçenekleri
Kabak Dolması / Biber Dolması + Yoğurt
Veya
Mercimekli Bulgur Pilavı + Cacık
Veya
Sebzeli Köfte + Ayran + 1 dilim çavdar ekmeği
Ara Öğün
Ev yapımı meyveli yoğurt
Veya
Sütlü Tatlı
Veya
Ev yapımı kek/poğaça + 1 çay bardağı süt/1 su bardağı ayran
Akşam Yemeği Seçenekleri
Kıymalı Sebze Çorbası + 1 dilim çavdar ekmeği
Veya
Et Suyuna / Tavuk Suyuna Çorba
Veya
Yoğurtlu Çorba ( Nohutlu )
Menü Tarifi: “Rio Karnavalı”






Malzemeler: 1 adet havuç
1 adet patates
1 adet domates
2 çorba kaşığı zeytinyağı
2 adet yumurta
50 g kaşar peyniri
 1 çay kaşığı kekik
 1 çay kaşığı kuru nane
 Tuz karabiber (arzuya göre)
Hazırlanışı:
1) Patatesler ve havuçları soyunuz, yıkayıp kurulayıp küçük küpler şekelinde doğrayınız
2) Zeytinyağını bir tavada kızdırınız patates ve havuçları ilave ediniz, pembeleşinceye
kadar orta ateşte 10-15 dakika kavurmaya devam ediniz.
3) Karıştırma kabının içinde yumurtaları çırpın kavrulmuş patates ve havuçlara
yumurtaları ekleyiniz.
4) Omletin bir yüzünü 2-3 dakika, daha sonra diğer yüzünü 2-3 dakika pişiriniz
5) Ateşten alınız; tuz, karabiber, kekik ve naneyi ekleyip üzerine rendelenmiş kaşarı
serpiştiriniz.
6) Omlet ılıdıktan sonra dilimleyip domates ile süsleyiniz.
Kalori: 585 kkal