fizik - akademi vizyon

FİZİK
MOMENT - DENGE
1) Kuvvetin çubuk doğrultusuna dik bileşeni bulunur.
Günlük hayatta karşılaştığımız anahtarla kapının açılması, bir vidanın sıkıştırılması, pencerenin açılıp kapanması gibi olaylar kuvvetin döndürme etkisiyle oluşan
F
Fy
olaylardır.

O
Fx
d
MOMENT
Kuvvetin O noktası göre momenti,
Kuvvetin döndürücü etkisine moment denir. Moment

M = Fy.d
vektörel bir büyük olup, M ile gösterilir. Momentin büyüklüğü, kuvvetin büyüklüğü ile kuvvetin dönme ekseni-
M = F.sin.d’dir.
ne dik uzaklığının çarpımıyla bulunur.
Fx bileşeninin uzantısı dönme ekseninden geçtiği için
momente etkisi yoktur. İşleme katılmaz.
M o me nt = Ku vve t x Di k U za klı k
M = F.d
Momentin birimi N.m’dir.
2) Kuvvetin etkime doğrultusuna dönme noktasından dik
F
Dönme
ekseni
O
çizilir. Çizilen dik uzaklıkla kuvvetin çarpımı momenti
verir.
d
F
d
O


dý
Bir eksen etrafında dönebilen cisimlere, kuvvetler uygulandığında bazen döndürücü etki yapmazlar. Uzantısı ya da kendisi dönme noktasından geçen kuvvetlerin momente etkisi yok-
M = F.dı,
tur. Bundan dolayı sorularda moment bulunur-
M = F.d.sin bulunur.
ken bu kuvvetler işleme katılmazlar.
Dönme noktasý

F1

dı = d.sin’dan
ÖRNEK

O
F3
noktasından
eksen
F2
geçen
etrafında
rahatça
dönebilen şekildeki çubuğa



aynı düzlemdeki F1 , F2 ve
göre momentleri sıfırdır.
F3 kuvvetleri şekildeki gibi


Şekildeki F1 , F2 ve F3 kuvvetlerinin dönme noktasına
M1 = F1.0,
M2 = F2.0,
F1
O
F2
F3

uygulanıyor.
M3 = F3.’dır.
Kuvvetlerin O noktasına göre momentlerinin büyük-
 M1 = M2 = M3 = 0 olur.
lükleri M1, M2 ve M3 arasındaki ilişki nedir?
(Birim kareler özdeştir.)
Kuvvet, çubuk doğrultusuyla  açısı yapacak
şekilde uygulanmışsa, moment iki yolla bulu-
B) M1 = M2 > M3
C) M3 > M1 = M2
D) M2 > M1 > M3
E) M1 > M2 > M3
nur.
www.akademitemellisesi.com
A) M1 = M2 = M3
42
Fizik D e r g i s i / S a y ı 3
FİZİK
Bir cisme uygulanan birden fazla kuvvetin bir noktaya
ÇÖZÜM
M1 = F1.d1 =
2.2 2  4
M1 = F2.d2 =
2.2 2  4
göre momentlerinin döndürme yönlerine göre toplamına
1 br
Moment, kuvvet ile dik
uzaklığın çarpımı olduğundan,
bileşke moment denir. Bileşke moment bize cismin
F1
dönüp dönmediğini, dönüyorsa dönme yönünü ve mo-
d1
mentinin büyüklüğünü gösterir. Bileşke moment
F2
O
M
ile gösterilir.
d3
d2
M3 = F3.d3 = 1.1 = 1 bulunur.
F3
Bileşke moment hesaplanırken;
I. Cisme etki eden her bir kuvvetin döndürme yönleri
tespit edilir. Döndürme yönlerinden biri (+), zıt yön
ise () seçilir.
Buradan, M1 = M2 > M3 ‘tür.
Cevap B’dir.
II. Eğik kuvvetlerin momentleri bazen bileşenlerine
ayırarak, bazen de dik uzaklıkları alınarak hesaplanır.
Bir noktaya göre momentleri eşit olan kuvvetlerden, dik uzaklığı küçük olan kuvvet daha
büyüktür.


F3

F2
III. En son cisme etki eden kuvvetlerin momentleri
cebirsel olarak toplanır. Sonuç pozitif ise cisim (+)
yönde, negatif ise () yönde dönür.
F1
O



Şekilde F1 , F2 ve F3 kuvvetlerinin O noktasına
göre momentleri eşit ise kuvvetlerin büyüklükleri arasında F3 > F2 > F1 ilişkisi vardır.
ÖRNEK

Cisme etki eden kuvvetlerin momentleri toplamı
sıfır ise cisim dönmüyordur ve dengededir.

F1
F2
(+)
d
O

O
d
Yatay

+
F3



(-)

Ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuğa F1 , F2 ve F3

F1
kuvvetleri şekildeki gibi etki etmektedir.
Kuvvetlerin O noktasına göre momentlerinin büyüklükleri eşit olduğuna göre,
F2
O noktasından geçen sayfa düzlemine dik eksen etra
I. F1 > F2 ‘dir.

fında rahatça dönebilen çubuğa F1 ve F2 kuvvetleri
II. F3 > F2 ‘dir.

III. F1 > F3 ‘tür.
şekildeki gibi etki ediyor. F1 kuvvetinin döndürme yönü-
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
nü (+) alırsak, diğer yön negatif olur. O noktasına göre
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
E) II ve III
toplam moment,
C) Yalnız III
M  F1.d  F2.d bulunur.
ÇÖZÜM
Bu işleme göre,
Kuvvetlerin momentleri eşit olduğundan
F1.2 = F2.5 = F3.sin.5 olur.
I. F1 > F2 ise çubuk (+) yönde döner.
Yukarıdaki denkleme göre,
F1 > F2 ‘dir.
F3 > F2 ‘dir.
II. F2 > F1 ise çubuk () yönde döner.
Fakat 1 ≤ sin ≤ 1 olduğundan F1 ve F3 hakkında kesin
bir şey söylenemez.
Cevap D’dir.
III. F1 = F2 ise çubuk dönmez, dengede kalır.
ÖRNEK
B ile ş ke M o me n t
Fizik Dergisi / Sayı 3
43
www.akademitemellisesi.com
MOMENT  DENGE
F5 = 4f
O noktası etrafında F1 = f
rahatça
dönebilen
levhaya F1, F2, F3, F4
r
(-)
r
göre
moment
yönde
d2
1 br
d3
K
M2 = F2.2,
r
toplam
hangi
30°
O
tedir.
noktasına
F2
M1 = F1. 2 ,
deki gibi etki etmekO
3r
F2 = 2f
ve F5 kuvvetleri şekil-
Kuvvetlerin K noktasına F
1
göre dik uzaklıkları bulunup, momentler eşitlenirse;
(+)
F3
M3 = F3. 2 olur.
F4 = 3f
d1
 M1 = M2 = M3 ise F1. 2 = F2.2 = F3. 2 ’dir.
F3 = 3f/2
 F1 = F3 > F2 ‘dir.
kaç
Cevap C’dir.
f.r’dir?
A) 5
B) 3
D) 3
C) 1
DENGE ŞARTLARI
E) 5
Bir cismin dengede kalabilmesi için iki şartın sağlanması
gerekir. I. Cismin üzerine etki eden kuvvetlerin bileşkesi
ÇÖZÜM
sıfır olmalıdır.


dır.
F5 = 4f
(+) F = f
1
Kuvvet sıfır ise cisim ya duruyordur ya da
sabit hızla hareket ediyordur. Bu şart cismin
dengede kalabilmesi için tek başına yeterli
değildir.
(+)
(-)

 F  0 için  F x  Fy  0
3r
F2 = 2f
30°
O
r
(-)
r
r
II. Cismin üzerine etki eden kuvvetlerin herhangi bir
noktaya ya da dönme eksenine göre momentlerinin
vektörel toplamı sıfır olmalıdır.
F4 = 3f
(-)
(+)
F3 = 3f/2
M  M1  M2  M3  M4  M5 dir.
3f
M  f.3r  2f.r  2 .2r  3f.3r  4f.0
M  3f.r  2f.r  3f.r  9f.r  0
M  5f.r olur.

M  0
dır.
Soruda sistem dengede deniliyorsa, bu iki şart
sağlanıyor demektir. Bu şartlar kullanılarak
denklemler yazılır ve soru çözülür.
Cevap E’dir.
ÖRNEK
Eşit kare bölmeli düzgün türdeş
levha O noktası etrafında rahatça dönebilmektedir.
ÖRNEK
Eşit karelere bölün-
F2
F1
etrafında
rahatça
dönebilmekK
tedir.
F3



A) F2 > F3 > F1
C) F1 = F3 > F2
E) F1 > F2 > F3
Aynı düzlemdeki F1 , F2 ve F3 kuvvetleri levhaya şekildeki gibi etkidiğinde, K noktasına göre momentleri eşit
olmaktadır.
F2

F3
B) F1 > F3 > F2
D) F2 > F1 = F3
Eğer levhaya hiçbir kuvvet uygulanmasaydı levha kendi
ağırlığının momentiyle aşağı doğru dönecekti. Kuvvetlerin levhayı dengede tutabilmesi için, momentlerinin
levhanın momentine eşit büyüklükte fakat zıt yönlü
olması gerekir.
B) F3 > F2 > F1
D) F2 > F1 = F3
ÇÖZÜM
Fizik D e r g i s i / S a y ı 3

ÇÖZÜM
Buna göre, F1, F2 ve F3 arasındaki nedir?
A) F1 > F2 > F3
C) F1 = F3 > F2
E) F2 > F1 > F3
F1
Levhaya şekildeki gibi uygulanan F1, F2 ve F3 büyüklüğündeki kuvvetler levhayı
ayrı ayrı dengede tutabildiğine göre, F1, F2 ve F3 arasınO
daki ilişki nedir?
müş ağırlıksız levha K
noktası

Öyleyse,
44
www.akademitemellisesi.com
FİZİK
N1
M1 = M2 = M3  F1.4 = F2. 2 = F3.3’tür.
N2
F2 > F3 > F1 olur.
Cevap A’dır.
P
ÖRNEK
P
I
Düþey
II
N1 ve N2 yukarı yönlü, ağırlıklar aşağı yönlüdür.
Ýp
N1 ‘i bulmak için, N2’ye göre moment alırsak;
T
N1.5 = P.2  N1 =
37°
Yatay
O
2P
5
N2’yi bulmak için N1’e göre moment alırsak;
N2.5 = P.3 + P.5  N2 = 8P  N2 =
G = 20N
20N ağırlığındaki homojen ve türdeş çubuk şekildeki gibi
Veya, net kuvvet sıfır olacağından;
dengededir.
N1 + N2 = P + P olmalıdır.
Buna göre, ipte meydana gelen gerilme kuvvetinin
B) 30
C) 40
D) 50
8P
dir.
5
2P
8P
 N2  2P  N2 
’dir.
5
5
büyüklüğü T kaç N’dur? (sin37 = 0,6; cos37 = 0,8)
A) 20
Zemin
N1 2P 5
1
olur.

.

N2
5 8P 4
E) 60
Cevap A’dır.
ÇÖZÜM
T ip gerilmesi bileşen-
T.sin37°
lerine ayrılıp menteşenin olduğu noktaya O
ÖRNEK
K
göre moment alınırsa,
d
L
K
L
d
20N
Yatay
20N
P
Þekil I
Çubuk dengede olduğundan toplam moment sıfırdır.
Þekil II
X
Ağırlığı P olan eşit bölmeli KL çubuğu şekil I’deki gibi
dengededir.
T.sin37.2d = 20.d + 20.2d ‘dir.
2T.0,6 = 60
Çubuk şekil II’de P ağırlıklı cisim ve X cismi ile dengede olduğuna göre, X cisminin ağırlığı kaç P’dir?
2T = 100
T = 50 N olur.
Cevap D’dir.
A)
Denge sorularında istenmeyen kuvvetlerin
olduğu noktaya göre moment alınır. Böylelikle
bilinmeyen sayısı azaltılır ve problem çözülür.
1
2
B) 1
C)
3
2
D) 2
E)
5
2
ÖRNEK
ÇÖZÜM
I
II
KL çubuğunun şekil I’de desteğe konulduğu nokta ağırlık merkezidir.
Zemin
P ağırlıklı, eşit bölmeli ve türdeş çubuklar I ve II destekleriyle şekildeki gibi dengededir.
P
Desteklerin tepki kuvvetleri sırasıyla N1 ve N2 olduN
ğuna göre, 1 oranı kaçtır?
N2
A)
1
4
B)
1
2
C)
2
3
D)
3
4
X
Şekil II’de desteğe göre moment alınırsa,
P.3 + P.1 = X.2
 2X = 4P
 X = 2P olur.
E) 2
ÇÖZÜM
Fizik Dergisi / Sayı 3
P
Cevap D’dir.
45
www.akademitemellisesi.com
MOMENT  DENGE
4.
ÇÖZÜMLÜ TEST
1.

Eşit kare bölmeli, düzgün ve türdeş levha O
noktası etrafında rahatça dönebilmektedir.

F2

F3
F
2 cm


F1 , F2 ve F3 kuvvetlerinden hangileri ayrı
ayrı uygulandıklarında levhayı şekildeki
konumunda dengede
tutabilirler?



B) 12
C) 18
D) 24
E) 32
O
B) Yalnız F2



C) F1 ve F2

A) 10
F1

A) Yalnız F1

36N ağırlığındaki,
10 cm yarıçaplı
düzgün ve türdeş
küreyi basamaktan çıkarmak için
uygulanması gereken en küçük F
kuvveti kaç N olmalıdır?
D) F2 ve F3

E) F1 , F2 ve F3
5.
2.
Her bir bölmesinin
ağırlığı P olan şekildeki eşit kare bölmeli türdeş levhayı ok
yönünde
devirmek
için uygulanması gereken minimum kuvvet kaç P’dir?
A) 4
B)
7
2
Ok
26N ağırlığındaki düzgün ve türdeş çubuk
sürtünmesiz sistemde
şekildeki gibi dengelenmiştir.
Buna göre, ipte meydana gelen gerilme
kuvveti kaç N’dur?
ip
M
T
37°
L
K
(Sin37 = 0,6; sin53 = 0,8; KL = LM)
A) 6
B) 12
C) 13
D) 15
E) 24
Zemin
C) 3
5
2
D)
E)
12
5
6.
F
3.
F
F
2
K
L

M
X
Y
Þekil I
Z
Z
X
Þekil II
Z
Ağırlıkları PK, PL ve PM olan K, L, M homojen
çubukları şekildeki gibi F kuvvetleri ile dengede tutuluyor.
Buna göre, PK, PL ve PM arasındaki ilişki nedir?
Ağırlığı önemsenmeyen eşit bölmeli çubuk şekil I
ve şekil II’de X, Y, Z cisimleriyle dengededir.
Buna göre, X, Y, Z cisimlerinin kütleleri mx, my
ve mz arasındaki ilişki nedir?
A) PK = PL = PM
C) PK > PM > PL
E) PL > PM > PK
A) mx = my = mz
C) mz > mx = my
E) my > mx = mz
Fizik D e r g i s i / S a y ı 3
B) PK > PL > PM
D) PM > PL > PK
46
B) mx = mz > my
D) mx = my > mz
www.akademitemellisesi.com
FİZİK
7.
Düzgün türdeş çubuk ve X
cismi şekildeki sistemde
dengededir.
Buna göre, X cisminin
bağlı olduğu ip sabit hızla
ok yönünde çekilirken ipteki gerilme kuvvetinin
büyüklüğü T ve desteğin
tepki kuvveti N nasıl değişir?
10. 12N
ağırlığındaki eşit bölmeli
türdeş çubuk ve
üzerindeki 3N
ağırlığındaki X
cismi dengededir.
T

X
N
A)
Artar
Azalır
B)
Artar
Artar
C)
Azalır
Azalır
D)
Azalır
Artar
E)
Azalır
Değişmez
53°
X
yatay
Buna göre, ipteki gerilme kuvvetinin değeri kaç
N’dur? (Sin53 = 08; cos53 = 0,6)
(Sürtünmeler ihmal ediliyor.)
T
T
A) 3
B) 4
C) 6
D) 8
11.
E) 9
yatay
K
8.
ip
zemin
yatay
X
Y
3P ağırlıklı, eşit bölmeli düzgün, türdeş çubuk K
cismi ile şekildeki gibi dengededir.
Buna göre, K cisminin ağırlığı aşağıda verilenlerden hangisi olamaz?
Z
Kütlesi önemsenmeyen eşit bölmeli bir çubuk X, Y,
Z cisimleriyle şekildeki gibi yatay dengededir.
Buna göre,
I. X’in kütlesi Y’ninkinden küçüktür.
II. X’in kütlesi Z’ninkinden büyüktür.
III. Y’nin kütlesi Z’ninkinden büyüktür.
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I
D) I ve II
B) Yalnız II
E) II ve III
A) 3P
B) 4P
C) 5P
D) 6P
E) 7P
C) Yalnız III
12.
9.
10 3 N ağırlığındaki türdeş küre
şekildeki gibi eğik
düzlem
üzerinde
dengededir.
ip
67°
K
T
L
T
53°
zemin
İpte meydana gelen gerilme kuvvetinin büyüklüğü T olduğuna göre, T kaç N’dur?
(Sin30=
Ağırlıkları sırasıyla 12N ve 24N olan eşit bölmeli
ve türdeş K ve L çubukları şekildeki gibi dengededir.
L çubuğuna bağlı ipte oluşan gerilme kuvvetinin büyüklüğü T olduğuna göre, T kaç N’dur?
3
1
; cos30=
; sin53= 0,8; cos53=
2
2
0,6)
A) 4
B) 4 3
Fizik Dergisi / Sayı 3
C) 8
D) 8 3 E) 10
A) 11
47
B) 22
C) 25
D) 27
E) 23
www.akademitemellisesi.com
MOMENT  DENGE
7.
ÇÖZÜMLER
1.
Kuvvetlerin levhayı dengede tutabilmeleri için
momentlerinin levhanın momentine eşit büyüklükte

fakat zıt yönlü olması gerekir. Bu durumda F1 ve


F2 ’nin momentleri levhayla zıt yönlü, F3 ’ünkü ise
aynı yönlü olmaktadır.
Cevap C’dir.
2.
Kuvvetin minimum olması
için kuvvetin uygulama noktasının dönme eksenine dik
uzaklığı maksimum olmalıdır. Sistemin sabit hızla hareket ettiğini düşünürsek
toplam moment sıfır olmalıdır.
F.5 = 4P.2 + 4P.1 dir.
12P
5F = 12P  F =
olur.
5
8.
F
O
4P
9.
4P
T
37°
30°
r
N
53°
3
4
 10 3 .  T = 8 N olur.
2
5
Cevap C’dir.
T
G = 12N
X = 3N
5

2
2T + 4T = 6 + 30
6T = 36 T = 6N’dur.
18 cm
O
6 cm
36N
T.sin53°
0,8
10 cm
8 cm
Z
30°
göre
moment alınırsa,
o
T.2 + T. sin
53



 .5
Cevap C’dir.
2 cm
11. K cisminin alabileceği
T
M
L
5 br
K
3P
K
3P.2 = K.1  K = 6P olur. K, 6P’den büyük bir
değer alırsa çubuğun yatay dengesi bozulur.
Cevap E’dir.
T
53°
yatay
en büyük değer, desteğin kendisine yakın
ucuna moment alınarak bulunabilir.
12. Önce K çubuğunu inceleye-
26N
lim. Sistem dengede olduğundan,
T + N = 12 N olur.
N’ye göre moment alırsak;
T.4 = 12.2  T = 6N’dur.
3 br
L çubuğuna etki eden
kuvvetleri çizip, desteğe
göre moment alınırsa,
Şekillerde askı noktalarına göre moment alınırsa,
mX.2 = my.1 + mz.2  2mx = my + 2mz
(I)
my.2 = mx.1 + mz.2  2my = mx + 2mz
(II)
I ve II denklemleri beraber çözülürse,
mx = my > mz olur.
Cevap D’dir.
Fizik D e r g i s i / S a y ı 3
Kürenin eğik düzleme değdiği noktaya göre moment
alırsak,
T.cos30.r
= 3.2 + 12.
10 cm
Y
10. Menteşeye
Cevap A’dır.
6.
x
Askı noktası dönme
ekseni olduğundan
moment noktasıdır
X.2 = Y.1 + Z.3 olur..
T.
F
Dik uzaklıkları daha rahat
bulmak için (3, 4, 5) üçgeni oluşturalım.
K noktasına göre moment alınırsa;
T.3 + T.10 = 26.3 olur.
13.T = 26.3
 T = 6N’dur.
P
G
= 10 2 .sin53.r
Cevap B’dir.
5.
N
X
Desteklere göre moment, alındığında toplam
momentin sıfır olması gerekmektedir.
PK.1 = F.2, PL.1 = F.sin2.2,
PM.1 = F.sin.2 olur.
 PK = 2F, PL = 2F.sin2, PM = 2F.sin ‘dır.
 PK > PL > PM ‘dir.
Cevap B’dir.
Küre O noktası
etrafında döneceğinden
moment noktası O
noktasıdır.
En
küçük kuvvet için
küre sabit hızla
dönmelidir.
F.18 = 36.6 olur.
F = 12N’dur.
T
a
2X = Y + 3Z’dir.
Bu denklemden X’in kütlesinin, Z’den büyük olduğunu çıkarabiliriz fakat X ile Y veya Y ile Z hakkında bir şey söyleyemeyiz.
Cevap B’dir.
Cevap E’dir.
4.
a
Cevap D’dir.
Dönme
ekseni
3.
Çubuğun ağırlığına G, X’in
ağırlığına P dersek;
T+N=G+P
(I)
Desteğe
göre moment
alırsak,
G.a + P.x = T.2a (II)
x sürekli azalacağından,
T’de azalır. T (I) nolu denklemde azalırsa, G ve P sabit olduğundan N artar.
T
T
K
N
12N
24N
6N
T.2 = 24.2 + 6.3 olur.
T = 33N’dur.
Cevap E’dir.
48
www.akademitemellisesi.com
FİZİK
E) G1 = G2 > G3
KONU TEKRAR TESTİ 1
1.
F4 = 4F
4.
F3 = F
8a
(+)
Eşit bölmeli, düzgün ve
türdeş çubuk P ağırlıklı
K
cisim destek ve ağırlıksız
ip yardımıyla şekildeki giP
bi dengede olup, desteğin tepki kuvveti N, ipteki
gerilme kuvvetinin büyüklüğü ise T olmaktadır.
N
L
L
ip T
Buna göre, K noktasına bağlı cisim L noktasına
bağlanırsa, T ve N nasıl değişir?
O
F2 = 2F
6a
T
(-)
F1 = F
F5 = 2F
N
A)
Artar
Artar
B)
Azalır
Azalır
Şekildeki dikdörtgen levha O noktası etrafında
rahatça dönebilmektedir.
C)
Artar
Azalır
D)
Azalır
Artar
F1 kuvvetinin O noktası göre momentinin bü-
E)
Azalır
Değişmez
yüklüğü M olduğuna göre, O noktasına göre
toplam momentin büyüklüğü ve yönü nedir?
A) (+) yönde
M
3
B) (+) yönde
M
3
E) () yönde M
C) () yönde
M
2
D) (+) yönde M
5.
T3
T2
45°
yatay
T1
2.
Eşit karelere bölün

F1
Eşit bölmeli, düzgün ve türdeş bir çubuk şekildeki
gibi dengelendiğinde iplerde meydana gelen gerilme kuvvetleri sırasıyla T1, T2 ve T3 olmaktadır.
Buna göre, T1, T2 ve T3 arasındaki ilişki nedir?

F2
müş düzlemdeki F1 ,


F2 ve F3
kuvvetleriO
nin O noktasına göre
momentlerinin büyüklükleri sırasıyla M1,
M2 ve M3’tür.
(Sin45 = cos45 =

F3
A) T3 > T1 > T2
C) T3 > T1 = T2
E) T2 > T1 > T3
Buna göre, M1, M2 ve M3 arasındaki ilişki nedir?
A) M1 = M2 = M3
C) M3 > M2 > M1
E) M1 > M2 = M3
2T
T
T
6.
L
2L

3L
2
II
3
III
Boyları sırasıyla L, 2L ve 3L olan G1, G2 ve G3
ağırlıklı türdeş çubuklar ağırlıksız ipler yardımıyla
bir uçlarından tavana asıldıklarında iplerde oluşan
gerilmeler sırasıyla T, T ve 2T olmaktadır.
Buna göre, G1, G2 ve G3 arasındaki ilişki nedir?
A) G1 = G2 = G3
C) G3 > G1 = G2
Fizik Dergisi / Sayı 3
B) T3 > T2 > T1
D) T2 > T3 > T1
B) M2 > M3 > M1
D) M2 = M3 > M1
3.
I
2
)
2
P ağırlıklı türdeş
üçgen levha şekildeki gibi dengededir. Bu durumda desteğin
tepki kuvveti N,
ipte oluşan gerilme kuvvetinin
N
T
büyüklüğü ise T’dir.
Buna göre,
B) G3 > G2 > G1
D) G2 > G3 > G1
A)
49
2
3
P 3

ise, N kaç P’dir?
T 2
B)
1
2
C)
1
3
D)
3
5
E)
2
5
www.akademitemellisesi.com
MOMENT  DENGE
11. Düşey kesiti şekildeki
7.
X
Y
Þekil I
Z
Y
gibi olan ağırlığı önemsiz kaba sabit debili
musluktan su akışı sağlanmaktadır.
I. desteğin tepki kuvvetinin büyüklüğünün
zamana göre değişimi
grafiği
aşağıdakilerden hangisidir?
Z
X
Þekil I
Kütlesi önemsenmeyen eşit bölmeli çubuk, ağırlıkları sırasıyla GX, GY ve GZ olan X, Y, Z cisimleriyle
şekillerdeki gibi dengededir.
Buna göre, GX, GY ve GZ arasındaki ilişki nedir?
A) GX = GY = GZ
C) GZ > GX = GY
E) GY > GX > GZ
h
h
S
h
S
I
II
B)
F
A)
F
B) GX = GY > GZ
D) GX > GY > GZ
t
8.
t
D)
F
C)
F
Sürtünmesiz
sistemde
duvara şekildeki gibi yerleştirilmiş G ağırlıklı homojen
türdeş kalas dengededir.
Düşey duvarın kalasa
uyguladığı tepki kuvveti
N1, yerin uyguladığı tepki
N1
L
K
kuvveti N2 olduğuna göre,
N1
N2
t
O
t
E)
F
N2
oranı nedir?
(KO = OL)
A)
1
2
B) 1
C)
t
3
2
D) 2
E) 3
9.
K
Eşit bölmeli ve türdeş çubuk şekildeki gibi dengededir.
Çubuğun dengesini bozmadan K ucuna ağırlığı
çubuğun bir bölmesinin ağırlığına eşit olan
türdeş tuğlalardan kaç tane konulabilir?
12.
F
K
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
L
M
N
yatay
E) 5
P
10.
Kütlesi önemsenmeyen, eşit bölmeli çubuk P
ağırlıklı cisim ve F kuvvetiyle şekildeki gibi dengededir.
Buna göre, çubuğun yatay dengesini bozmadan F kuvvetini artırmak için;
I. Kuvveti N noktasından uygulamak
II. P ağırlıklı cismi N’den asmak
III. Desteği K noktasına kaydırmak
işlemlerinden hangileri tek başına yapılabilir?
T
2P
P
P
Şekildeki eşit bölmeli homojen çubuk 2P, P ve
P ağırlıkları ile dengede olduğuna göre, T ip
gerilmesi kaç P’dir?
A) 8
B) 6
Fizik D e r g i s i / S a y ı 3
C) 4
D) 3
A) Yalnız I
D) II ve III
E) 2
50
B) Yalnız II
E) I, II ve III
C) I ve II
www.akademitemellisesi.com
FİZİK
4.
KONU TEKRAR TESTİ 2
T1
3P
1.
T2
Her birinin ağırlığı P olan
özdeş karelerden oluşmuş
şekildeki levha F kuvveti ile
dengededir.
Buna göre, F kuveti kaç
P’dir?
A)
3
2
B)
5
2
Eşit bölmeli ve ağırlıksız çubuk 3P ve P ağırlıklı
cisimlerle şekildeki gibi dengededir.
İplerde oluşan gerilmeler T1 ve T2 olduğuna
T
göre, 1 kaçtır? (Sürtünme yok)
T2
F
1
2
C)
5
4
D)
P
E) 2
A) 1
2.
B)
2
3
C)
3
2
D)
3
4
E) 2
5.
T
Fyay
K
L
M
N
T
Ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuk üzerinde 45N
ağırlığındaki çocuk ok yönünde ilerlemektedir.
İp en fazla 25N gerilmeye dayanabildiğine göre,
çocuk nereye kadar güvenilir bir şekilde yürür?
A) N  P arası
C) M  N arası
E) K  L arası
P ağırlıklı eşit bölmeli ve türdeş çubuk ağırlıksız
yay, esnemeyen ip ve m kütleli cisimle şekildeki
gibi dengededir. İpteki gerilmenin büyüklüğü T,
yaydaki geri çağırıcı kuvvetin büyüklüğü ise Fyay
‘dır.
Buna göre, m kütleli cisim ok yönünde hareket
ederse T ve Fyay nasıl değişir?
B) N noktası
D) L  M arası
3.
T
P
m
P
K
L


T
Fyay
A)
Artar
Azalır
B)
Artar
Artar
C)
Azalır
Azalır
D)
Artar
Değişmez
E)
Azalır
Değişmez
zemin
6.
Kendi içlerinde türdeş K ve L çubukları P ağırlıklı
cisim, ağırlıksız makara ve ipler yardımıyla sürtünmesiz sistemde şekildeki gibi dengededir. Makaraya bağlı ipte oluşan gerimle kuvvetinin büyüklüğü T, K ve L çubuklarının zeminle yaptığı açılar
 ve ’dır.
 >  olduğuna göre;
I. K çubuğunun ağırlığı, L çubuğunun ağırlığından daha fazladır.
II. T gerilme kuvveti, K çubuğunun ağırlığının
yarısı kadardır.
III. P ağırlığı, T gerilme kuvvetinden daha küçüktür.
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I
D) I ve III
Fizik Dergisi / Sayı 3
B) Yalnız II
E) II ve III
x3
x2
x1

2
3
Þekil I
Þekil II
Þekil III
Eşit bölmeli homojen ve özdeş çubuklar ağırlıkları
önemsiz özdeş yaylarla dengededir.
Buna göre, yayların uzama miktarları x1, x2 ve
x3 arasındaki ilişki nedir?
A) x1 > x2 > x3
C) x1 > x3 > x2
E) x1 = x2 = x3
C) I ve II
51
B) x3 > x2 > x1
D) x1 = x2 > x3
www.akademitemellisesi.com
MOMENT  DENGE
7.
10.
m
T1
X 3T
T2
Y T
K
L
P
P
Eşit bölmeli ve türdeş KL çubuğu, P ağırlıklı cisim
ile şekildeki gibi dengede olup X ve Y iplerinde
oluşan gerilme kuvvetleri sırasıyla 3T ve T olmaktadır.
Buna göre, cisim K ucundan alınıp L ucuna
asılırsa Y ipinde oluşan gerilme kuvveti kaç T
olur?
Eşit bölmeli homojen bir çubuk şekildeki gibi dengededir.
Buna göre, m kütleli cisim ok yönünde ilerlerse
T1 ve T2 gerilme kuvvetleri nasıl değişir?
T1
T2
A)
Artar
Azalır
B)
Artar
Artar
C)
Azalır
Değişmez
D)
Azalır
Artar
E)
Artar
Değişmez
A) 1
B)
3
2
C) 2
D) 3
11. Şekildeki sistem özdeş
8.
Düzgün, türdeş ve K
eşit bölmeli çubuk
masa üzerinde den- F1
gede iken, K ucundan
ancak F1 kuvveti ile
döndürülebiliyor.
L
F2
1
6
B)
1
3
C)
1
2
D)
2
3
E)
A
I
II
III
Buna göre, küre ok yönünde sabit hızla A noktasından, B noktasına kadar hareket ederse N1,
N2 ve N3 nasıl değişir?
yer
Çubuk L ucundan ancak F2 kuvveti ile döndüF
rülebildiğine göre, 1 oranı nedir?
F2
A)
B
eşit bölmeli, türdeş çubuklar, P ağırlıklı türdeş küre
ve destekler yardımıyla
dengededir. Desteklerin
tepki kuvvetlerinin büyüklükleri sırasıyla N1, N2 ve
N3 ‘tür.
7
2
E)
3
4
N1
N2
N3
A)
Azalır
Değişmez
Değişmez
B)
Azalır
Azalır
Artar
C)
Artar
Azalır
Artar
D)
Azalır
Artar
Azalır
E)
Değişmez
Artar
Azalır
9.
K
L
M
N
P
R
yatay
X
X
X
Y
Y
12.
Ağırlığı önemsiz eşit bölmeli çubuk X ve Y cisimleriyle şekildeki gibi yatay dengededir.
M noktasındaki X cismi sistemden alındığında
yatay dengenin bozulmaması için;
I. N’deki X cismini L’ye asmak
II. P’deki Y cismini sistemden almak
III. L’deki Y cismini OP’nin tam ortasına asmak
işlemlerinden hangileri tek başına yapılabilir?
A) Yalnız I
D) II ve III
Fizik D e r g i s i / S a y ı 3
B) Yalnız II
E) I, II ve III
T
4T
yatay
P
G ağırlıklı, eşit bölmeli, türdeş çubuk, P ağırlıklı
cisim ve ipler yardımıyla şekildeki gibi dengededir.
İplerle meydana gelen gerilme kuvvetleri sırasıyla T ve 4T olduğuna göre, G kaç P’dir?
C) I ve II
A) 3
52
B) 2
C)
3
2
D) 1
E)
1
2
www.akademitemellisesi.com