Yoğun Bakım Prensipleri Doç. Dr. Emrah Oğuz Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp-Damar Cerrahisi Anabilim Dalı, İzmir Yoğun Bakımda Bakımda Takip Edilen Parametreler •EKG (ritm, ST değişiklikleri) •Arteriyel kan basıncı •Santral venöz basınç •Sol atrium veya pulmoner arter basıncı •Kardiyak output •Kan gazları, elektrolitler •Htc, kan şekeri •Oksijen satürasyonu •İdrar outputu •Vücut ısısı •Mediastinal drenaj Yoğun Bakım Monitorizasyonu •Mekanik ventilatörler -Volüm cycled, en sık kullanılan -Pressure cycled, çocuklarda •PaO2 90 mmHg nin üzerinde olacak şekilde •Pulse oksimetri – Kan oksijen saturasyonunun sürekli ve noninvaziv biçimde izlenmesi Yoğun Bakım Monitorizasyonu •Arteriyel basınç monitorizasyonu -Radiyal arter -Femoral arter -Sol atrial -Pulmoner arter •Swan-ganz monitorizasyonu -Sağ ve sol ventrikül doluş basınçları -Mixed venöz O2 saturasyonu -Kardiyak output -Atrial, ventriküler pacing Yoğun Bakım Monitorizasyonu EKG Sistemik arteriyel basınç Pulmoner arter basıncı Santral venöz basınç İntraoperatif dönemde •Cerrahi stress •Kardiyopulmoner bypass •İskemi Hemodinamik Değerlendirme •Birincil amaç – Hemodinaminin optimizasyonu •Unutulmaması gereken – İntraoperatif olayların etkisi Minimum değerler •Mix venöz oksijen satürasyonu %60 •Ortalama arteriyel basınç 65 mmHg •Kardiyak indeks 2 lt/m2/dk Hemodinamik parametreler Hemodinamik parametreler Hemodinamik değerlendirme Büyük resime bak, ayrıntıda boğulma Sıcak, iyi perfüze olan ekstremiteler Normal mental durum Yeterli diürez Reaktif müdahale yerine erken önlem al YAKIN VE BİLİNÇLİ TAKİP Yeterli kardiyak debi için •Volüm durumu (ön yük) •Periferik vasküler tonüs (ard yük) •Kardiyak kontraktilite •Kalp hızı ve ritmi •Kanın oksijen taşıma kapasitesi Hemodinamik parametreler • Santral venöz basınç (CVP) çok düşük olmadıkça LVEDV’ün çok güvenilir olmayan göstergesi •Yükseldiği durumlar: – – – – – – – Volüm fazlası Sağ kalp yetmezliği Triküspid ve mitral yetmezliği Pulmoner hipertansiyon Tamponad Tansiyon pnömotoraks Pulmoner emboli Hemodinamik parametreler • Sol kalp dolum basıncı – PADP PVR normal ise iyi bir gösterge – PCWP (veya LAP) daha iyi bir gösterge • Ampirik değer 10 -15 mmHg Volüm durumu • Postop erken dönemde genellikle volüm yükü vardır – Ancak sıklıkla ekstravasküler alanda birikim – İntravasküler sıvı kaybı • CPB SIRS vazopleji • Fazla idrar çıkışı • Kanama Postoperatif hipotermi •Gecikmiş ekstübasyon •Titreme •Artmış oksijen tüketimi •Hemodinamik instabilite •Ventriküler aritmi •Artmış SVR •Koagülopati Volüm durumu • Hipotermi vazokonstrüksiyon – Hasta ısındıkça periferik vasküler tonüs azalır labil hemodinami en iyi tedavi volüm replasmanı Volüm idamesi Amaç Kalbi yormadan yeterli organ perfüzyonu • İntravasküler volümün optimizasyonu (3. boşluğa sıvı kaçışı, ısınma, diürez, vazodilatasyon, kanama) • • • Ventrikül hipertrofisi ve diyastolik disfonksiyon yüksek dolma basıncı ihtiyacı Vazodilatasyon / kanama sıvı replasmanına rağmen düşük dolma basıncı Ekstübasyon Azalmış intratorasik basınç venöz dönüş artışı sıvı ihtiyacında azalma Volüm idamesi Sıvı replasman tercihi • Kolloid vs. kristaloid •Daha az kolloid ile aynı hemodinamik etki •Kanama diyatezi, böbrek yetmezliği kolloid verirken dikkat •Böbrek yetmezliği / volüm yükü ultrafiltrasyon, hemodiyaliz •Hızlı diürez elektrolit dengesizliği Kardiyovasküler sorunlar (Düşük kardiyak debi) •Geçici sol ventrikül disfonksiyonu – sistemik inflamatuar yanıt – serbest oksijen radikal salınımı •Düşük kardiyak debi – azalmış sol ventrikül preload’u • • • • hipovolemi (kanama) vazodilatasyon (ısınma, vazodilatörler) kardiyak tamponad sağ ventrikül yetmezliği •Diyastolik disfonksiyon Kardiyovasküler sorunlar (Düşük kardiyak debi) •İntraoperatif veya postoperatif iskemi/infarktüs – – – – – Yetersiz intraoperatif miyokard korunması Koroner arter spazmı Koroner embolizm Uzamış hipotansiyon İleri anemi (düşük svr) •Aritmi (diyastolik doluş süresi kısalır) •Sepsis •Anafilaktik şok Kardiyovasküler sorunlar (Düşük kardiyak debi-Tedavi) •Yeterli kardiyak performans için – – – – – – Kardiyak indeks > 2.2 L/dak/m2 Kardiyak ön yük volüm replasmanı ile optimize edilmeli Ritm bozukluğu giderilmeli İnotropik Vazopressör Vazodilatör Kardiyovasküler sorunlar (Düşük kardiyak debi-Tedavi) •İntraaortik balon – Perioperatif iskemi – Akut Mİ komplikasyonları •Femoral arter yoluyla yerleştirilir •Diastolde şişer sistolde iner •Ardyük’ü azaltır, miyokardın oksijen ihtiyacı azalır •Koroner kan akımını arttırır Kardiyovasküler sorunlar (Düşük kardiyak debi-Tedavi) Kardiyovasküler sorunlar (Hipertansiyon) •Erken dönemde tehlikeli •Artmış arterioler rezistans(Hipotermi) •Artmış katekolamin düzeyi •Plazma renin veya angiotensin 2 düzeyinde artış Kardiyovasküler sorunlar (Hipertansiyon-Tedavi) •Na Nitroprussid- Hızlı etki, arteryel ve venöz dilatatör •Nitrogliserin- venöz dilatatör •Nicardipin- Sistemik ve koroner vazodilatatör •Hidralazin- Arteriyel vazodilatatör •B bloker (Metoprolol, esmolol) •Ca kanal blokeri (Diltiazem, verapamil) Kardiyovasküler sorunlar (Ritm bozuklukları) •Bradikardi- pacing •Taşikardi– – – – – – – Isınma-Vazodilatasyon Myokardiyal depresyon Anksiyete-uyanma Sempatomimetik ilaçlar Anemi Ateş Hipovolemi Kardiyovasküler sorunlar (Ritm bozuklukları-ventriküler) •Myokard iskemisi •Hipokalemi •Hipomagnezemi •Hipoksi •Sempatomimetik ilaçlar •Hipotermi •Tedavi - Lidokain, Amiodoron Kardiyovasküler sorunlar (Ritm bozuklukları-supraventriküler) •%10-30 olguda görülür •Yaşlı hastalarda •Hipoksik ,organik beyin sendromlu hastalarda •Tedavi – – – – – Kardiyoversiyon Amiodoron B bloker Diltizem Atrial pacing Farmakolojik destek Pulmoner Komplikasyonlar •Sternotomi ağrısı •Batın distansiyonu, diyafragma elevasyonu •Phrenik sinir hasarı, diyafragma paralizisi •Atelektazi ( %70) – LİMA preparasyonu – Surfaktan azlığı – Sekresyon birikimi Pulmoner Komplikasyonlar •Bronkokonstriksiyon – – – – – C5a anaflatoksin pulmoner ödem sekresyon B bloker kullanımı protein reaksiyonu •B agonist-Terbutalin •Inhaled kolinerjik ajanlar-Ipratropium bromid •IV aminofilin •IV steroid Ekstübasyon Preop pulmoner yetmezlik Dekompanze kalp yetersizliği, pulmoner ödem Ağır pulmoner hipertansiyon Kardiyojenik şok, İABP Persistan hipotermi (< 35 0C) Persistan hipoksi Persistan asidoz (pH < 7.30) Persistan mediastinal kanama Serebrovasküler olay Bozuk mental durum Gastrointestinal Komplikasyonlar •GIS kanaması •Mezenter iskemi •Pankreatit Hematolojik Komplikasyonlar •Fibrinolizis •Koagulasyon faktör eksiklikleri •Trombositopeni •Anemi Postoperatif Kanama Nörolojik Komplikasyonlar •Yaşlı hastalar •Delirium %30 •Stroke %1-3 •Karotis darlığı •Metabolik sebepler •CPB süresi •Hipotansiyon Nörolojik Komplikasyonlar (Spinal kord iskemisi) •Torakoabdominal aort anevrizmaları •Nadiren abdominal aort anevrizmaları •Sıklıkla parapleji •T7-L1 segmental arter iskemisi İnfeksiyon •Atelektazi - Erken dönem ateşin önemli sebebi •Yara yeri enfeksiyonu – – – – – – Uzamış ventilasyon Trakeostomi Acil operasyon Obesite DM Bilateral İMA kullanımı Renal Komplikasyonlar TEŞEKÜRLER