Dış Ticaret Politikası: Amaç ve Araçları Dr.Dilek Seymen http://kisi.deu.edu.tr/dilek.seymen Dr. Dilek Seymen© Dış Ticaret Politikasının Amaçları ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ Dış rekabetten korunma Dış ödeme dengesizliklerinin giderilmesi Ekonomik kalkınma Ekonominin liberalleştirilmesi Otarşi İç ekonomik istikrarın sağlanması Piyasa aksaklıklarının giderilmesi Dış piyasalarda monopol gücünden yararlanma Hazineye gelir sağlanması Sosyal, siyasal ve askeri nedenler, dış politika amaçları: meta ekonomik nedenler Dış Ticaret Politikası Araçları; ¾ Tarifeler (tariffs) ¾ Tarife Dışı Önlemler (non-tariff measures) Tarifeler (tariffs) ¾ gümrük vergisi/tarife ¾ spesifik/advalorem/karma vergi ¾ sözleşmeli/otonom vergi ¾ Neden gümrük vergisi uygulanır? ¾ gümrük vergisinin ekonomik etkileri ¾ WTO ve tarifeler ¾ AB GB ve tarifeler Tarife Dışı Önlemler ¾ Neden Tarife Dışı Önlem? ¾ Tarifelerden farkı ¾ Tarife dışı önlemlerin ekonomik etkileri ¾ WTO ve tarife dışı önlemler Tarife Dışı Önlemler (non-tariff measures) ¾ Miktar Kısıtlamaları ¾ Mali Nitelikli Tarife Dışı Önlemler ¾ Ticarette İdari ve Teknik Engeller Miktar Kısıtlamaları ¾ ithalat yasakları(import prohibitions) ¾ Ambargo (embargo) ¾ Kota (quotas) ¾ tarife kotaları (tariff quotas) ¾ gönüllü ihracat kısıtlamaları (valuntary export restrictions) ¾ pazar payını düzenleme anlaşmaları(orderly marketing agreements) Mali Nitelikli Önlemler ¾ Üretim sübvansiyonları (production subsidies) ¾ İhracat sübvansiyonları (export subsidies) ¾ Anti-damping vergisi (anti-dumping duties) ¾ Telafi edici vergiler (countervailing duties) ¾ Değişken nitelikli vergiler (veriable tax) ¾ Ayırımcı devlet satın alımları (discriminatory government procurement) İdari ve Teknik Engeller ¾ İdari Nitelikli Engeller (Administrative Barriers to Trade * Gümrüklerdeki değerleme prosedürleri (custom valuation procedure) * İthalatın gözetimi (import surveillance) * İthalat lisansı (import license) * Menşe kuralları (rule of origins) * Sevk öncesi inceleme (pre-shipment inspection) İdari ve Teknik Engeller ¾ Teknik engeller * teknik düzenlemeler (regulations) * standartlar (standarts) Diğer Ticaret Politikası Araçları ¾ Bağlı Ticaret Yöntemleri ¾ Serbest Bölgeler ¾ Dış ticaret Sermaye Şirketleri/Sektörel Dış Ticaret Şirketleri ¾ Yabancı Sermaye ¾ Döviz Kuru Politikası WTO İlkeleri ¾ Ticarette ayırım gözetmeme ¾ Ticarette haksız rekabetin önlenmesi ¾ Tarifelerin bağlayıcılığı ilkesi ¾ Şeffaflık Tarife Dışı Önlemler ve WTO (Korunma ÖnlemleriEscape Clouses) ¾ ¾ Genel Nitelikli İstisnalar: Sosyal, kültürel ve ulusal güvenlik amaçlı korunma: (Md.XX-Md.XXI) Haksız Ticari Uygulamalara Yönelik Önlemler (Md.VI) ¾ Ulusal Sanayinin “Acil Durumlarda” Korunması (Md.XIX-Safeguard) ¾ ¾ Bebek Sanayilerin Korunması (Md.XVIII.a-c) Ödemeler Dengesi Açıklarının Giderilmesi (Md.XII – Md.XVIII.b)