Avian İnfluenza (Kuş gribi, Tavuk Vebası, Bird Flu)

T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Avian İnfluenza
(Kuşgribi,TavukVebası,Bird Flu)
Uzm.Dr.EmineAVCI
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Avian İnfluenza (Kuşgribi,TavukVebası,Bird Flu)
• Grip (Influenza) virüsünün neden olduğu bir hastalıktır.
İnfluenza virüsünün A, B, C tipleri vardır. İnfluenza A
(H1N1/H3N2) ve B insanlarda hastalığa sıklıkla neden olan
tiplerdir.
• Atipipandemilere nedenolmaktadır.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Avian İnfluenza (Kuşgribi,TavukVebası,Bird Flu)
•
İnsanlardagripetkeniolarakgözleneninfluenza virüslerindenAtipininneden
olduğu,evcilveyabanikanatlılarilememelihayvanlarınçoğundasolunumve
sindirimsistemineaitbelirtilergösterenveölümledesonuçlanabilençok
bulaşıcıbirhastalıktır.
•
Avian İnfluenza Avirüsüinsanlarakolaybulaşmamaklabirlikte,zamaniçinde
değişiklikgösterebilmevebununsonucundainsanlararasındakolayca
yayılabilirhalegelebilmepotansiyeli/riskinedeniylehastalığıntakibihalk
sağlığıaçısındançokönemlidir.
KUŞ GRİBİ VİRÜSLERİNİN DÖNGÜSÜ
Kuşgribi
Avian İnfluenza AVirüsleri
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Avian İnfluenza – KuşGribi
•
1997yılındanberiAsya,Avrupa,OrtaDoğuveAfrika’dainsanvakalarıve
ölümlerenedenolduğubilinmektedir. Mortalite %60‘akadar
çıkmaktadır(DSÖ).
•
Avian influenza virüslerinininsanlardahastalıkyapantipleriiçerisindeen
iyibilinensubtip H5N1suşudur
•
SondönemdeBatıveOrtaAvrupa’dakanatlılardahastalıkyapanveölüme
nedenolanH5N8 suşu bildirilmektedir.ŞuanakadarbildirilmişH5N8ile
enfekte olmuşveölümgözlenmişinsanvakasıyoktur.
•
BudönemdeOrtaveBatıAvrupa’daH5N8,Rusya’daisedahaçokH5N1
görülmektedir.
•
H5N6,H7N7,H7N3,H7N9 ve H9N2 gibidiğer avianinfluenzasubtipleri de
insanlarıenfekte edebilmektedir.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
2016yılıyüksekpatojenavian influenza hayvanvakalarıdağılımı
WorldOrganization for Animal Health(OIE)
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
İnfluenza A(H5N1)konfirmeinsanvakaları,DSÖ,
2003-2016
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Avian İnfluenza – KuşGribi
• Ülkemiz kuşların ana göç rotası güzergahında yer almaktadır.
Ayrıca bazı göçmen kuşlar kışı ülkemizdeki sulak alanlarda
geçirmektedir.
• Ülkemizde ilk hayvan vakası Ekim 2005’teBalıkesir’in Manyas
ilçesinde tespit edilmiştir.
• Ocak 2006’da ise ilk insan vakaları Ağrı Doğubeyazıt’ta tespit
edilmiştir.
• Yıl içinde toplam 12 vaka tespit edilmiş ve 4’ü hayatını
kaybetmiştir.
• 12 vaka da DSÖ laboratuvarlarınca konfirme edilmiştir.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Uluslararası Öneme Sahip Sulakalanlarımız...
RAMSAR Alanlarımız
Uluabat Gölü
Kuş Gölü
Sultansazlığı
Burdur Gölü
Gediz Deltası
Ülkemize
her yıl milyonlarca sukuşu gelmekte ve sulak alanlarımızı kullanmaktadır.
Seyfe Gölü
Bu kuşların bir kısmı da ülkemiz üzerinden kuzey Afrikaya göç etmektedir.
Akyatan Lagünü
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Avian İnfluenza – KuşGribi
• Avian influenza virüslerigenellikleinsanlarıdoğrudanenfekte
etmez.
• Ancakkümeshayvanlarınıetkileyenbirsalgınesnasında;
– enfekte hayvanlarileyakıntemas
– hastahayvanlarındışkılarıylave
– budışkılarlakirlenmişyüzeyleretemasedilmesihalinde
virüsüninsanlarabulaşmasımümkünolabilmektedir.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Avian İnfluenza – KuşGribi
• İnsanlardagözlenenavian influenza Ahastalığıhafif
semptomlardanölümekadardeğişenkliniktabloyaneden
olabilmektedir.
• Kuluçkasüresiortalama2-5gündürancak10günekadar
uzayabilmektedir.Hastalarda,
– 38°Cüzerindeateş ilebirlikte
•
•
•
•
•
öksürük,
boğazağrısı,
kırıklık,
nefesdarlığı,
ishalyakınmalarından
biryadabirkaçıbiraradagörülmektedir.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
EPİDEMİYOLOJİKKRİTERLER(RİSKLİTEMAS)
1.
2.
3.
Son10güniçindeaşağıdakilerdenenazbirininolmasıgerekir.
Olasıyadakesinvaka(doğrulanmış)olduğubildirilenbirkişiileyakıntemas(bir
metreiçinde),
Laboratuvardamaruziyet,
Hastaveyaölübulunanyabanikuşlarvekümeshayvanları,diğerhayvanlarve/veya
kesinavian influenza Aileenfekte olduğugösterilenbirhayvanlaveyavahşi
hayvanlarlayakıntemas(birmetreiçinde),
– Örneğin;Kuşgribiolduğugösterilmişhayvanlakorunmasıztemas(dokunma,kesme,yolma,pişirmeye
hazırlama).Hastaveyaölmüşhayvanlarınkanı,vücutsıvıları,salgılarıvedışkılarıileyakıntemas.Avian
influenza tespitedilmişkanatlılarınitlafındagörevalanpersonel
4.
İkametedilenveyaziyaretedilenalanda,yakındaavian İnfluenzadan
şüphelenilmesiveyadoğrulanmasıveaşağıdakilerdenenazbirininolmasıgerekir
i.
ii.
Enfekte biralandahastayadaölüevcilkümeshayvanlarıileveyayabanikuşlarlave
hayvanlarlayakıntemasta(birmetreiçinde)bulunmuşolmak,
Hastayadaölüevcilkümeshayvanlarınınbildirildiğienfekte biralanda,evveyaçiftlikte
bulunmuşolmak.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Hastalığınkliniközellikleri
Avian influenzadan şüphelenmekiçin;
• Belirtilerinbaşlamasındanönceki10güniçinde
• H5N1’denetkilenmişbirülkedekümeshayvanlarıyada
bilinenveyakuşkulubirkuşgribi(H5N1)olgusuiletemas
öyküsüolmasıönemlidir.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
VAKATANIMLARI
TANIİÇİNLABORATUVARKRİTERLERİ
Aşağıdakilerdenenazbirininpozitifolmasıgerekir;
– Klinikbirnumunedeninfluenza A/H5N1izoleedilmesi,
– Klinikbirnumunedeinfluenza A/H5nükleikasittespit
edilmesi,
– İnfluenza A/H5spesifikantikoryanıtı(Dörtkatıveyadaha
fazlaartışveyatekbiryüksektitre).
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
VAKASINIFLAMASI
Olasıvaka: Klinikveepidemiyolojikkriterleritaşıyankişi.
KuvvetleOlasıvaka: İnfluenza A/H5veyaA/H5N1testiinsan
influenzası içinAvrupaBirliğiAğıReferansLaboratuvarlarına
katılımıolmayanbirulusalreferanslaboratuvarındapozitif
olankişi
Ulusalolarakdoğrulanmışvaka: İnfluenza A/H5veyaA/H5N1
testiinsaninfluenzası içinAvrupaBirliğiAğıReferans
Laboratuvarlarınakatılımıolanbirulusalreferans
laboratuvarındapozitifolankişi
DSÖtarafındandoğrulanmışvaka: H5içinDSÖileişbirliği
yapanbirlaboratuvardadoğrulanmışkişi
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Kimlerdennumunealınır?
Hastaveyaölükanatlıhayvanilerisklitemasöyküsübulunanve38
°C’ninüzerindeateşilebirlikte(koltukaltıateş)
– Öksürük
– Boğazağrısı
– Kırıklık
– Nefesdarlığı
– İshal
yakınmalarındanbiryadabirkaçıbiraradabulunanhastalardan
boğazsürüntüsü,nazofarengeal sürüntü veyaaspirat,nazalaspirat,
BAL(bronko alveoler lavaj),dokuörneği(biyopsi/otopsi)
numunelerindenuygunolannumunealınarakgönderilir.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
KANATLILARDAAVİANİNFLUENZASAPTANANBÖLGEDE
YAPILACAKLAR
• Sağlıkekibioluşturulur.
• SağlıkekibineAvian influenza vebölgedeyapılacaklar
anlatılarakişbölümüyapılır.
• Bölgedeyapılacakincelemevedeğerlendirmeesnasında;
kullanılacakkoruyucuekipmanlar,virüsnumunebesiyerive
antiviraller alınır.
• Temaslıkişiler,temassırasındakorunmatedbirlerinintam
olarakalınıpalınmadığıkonusundasorgulanır.
• Mevcutolantemasveklinikbulgularagöredeğerlendirme
yapılarakrisklitemaslılarbelirlenir.
– Semptomvarlığıveprofilaksi başlanmadurumudeğerlendirilir.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
PROFİLAKSİGEREKTİRENDURUMLAR
• Korunmasızrisklitemasıolankişilereprofilaksi başlanmalıdır
• Korunmasıztemaslılarvariseenfeksiyonhastalıklarıuzmanı
ilebirliktedeğerlendirilerekprofilaksi başlanır.
• Profilaksi başlanankişi10günboyuncasemptomlaraçısından
günlükyüzyüzesorgulanaraktakipedilir.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
PROFİLAKSİGEREKTİRENDURUMLAR
Profilaksi;
• İlktemastansonrakienkısasüreiçerisinde,ilk48saatiçinde
5günsüreylebaşlanmalıdır.
• Bumümkündeğilisesontemastansonraki7güniçerisinde
profilaksi başlanabilir.
• İtlafsırasındayoğunmaruziyet olmasınedeniile,itlaf
süresincevebilinensontemastansonrasındaki5gün
süresinceprofilaksi alınmasıuygundur.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
PROFİLAKSİGEREKTİRENDURUMLAR
Profilaksi Dozu;
• Erişkinlereoseltamivir 2x75mg5günsüreileverilmelidir.
• Çocuklardaoseltamivir dozuşuşekildehesaplanır;
§ 2haftadan– 1yaşakadar6mg/kg/güniki dozda,
§ 1yaş– 12yaşarasıçocuklarda(Kilogramagöre)
o 15kgvealtında2x30mg,
o 15.1– 23kgarası2x45mg,
o 23.1– 40kgarası2x60mg,
o 40.1kgveüzeri2x75mg,
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
ÖrnekAlınmaZamanı
• Klinikörnekleridealolarakantiviral tedavibaşlanmadan
alınmışolmalıdır.
• Semptomlarınbaşlangıcındanitibarenilk3güniçerisinde
alınmalıdır.
• Ölenhastalardanörneklermümkünolanenkısasürede
alınmalıdır.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
RİSKLİTEMASAMARUZKALANKİŞİLERLİSTESİ
• İlgenelinderisklitemasamaruzkalanvetakibealınankişileri
kapsayacakşekildedoldurulacaktır.
• Listeyerisklitemasamaruzkalmışvehalentakipteolanbütün
kişilerişlenecektir.
• GüncellenentemaslılistesigünlükolarakTürkiyeHalkSağlığı
Kurumunagönderilecektir.(thsk.bulasici@saglik.gov.tr)
• Takipedilenherbirkişiiçinbirsatırdoldurulacaktakip10gün
boyuncagünlük olarakyapılacaktır.
• Temasöyküsüolankişilertespitedildikçelisteyedahiledilecektir.
• Takipedilentemaslıdasemptomlardanherhangibiriortayaçıkarsa,
ilksemptomunortayaçıktığıtarihbelirtilecek,vakabilgiformu
doldurulacak,numunealınacakvevakaolarakbildirimiyapılacaktır.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
ÖrneklerinMuhafazasıveGönderilmesi
• Klinikörnekleralındıktansonra+4˚C’demuhafazaedilmeli,
• Üçlütaşımasistemleriilevesoğukzincirkoşullarısağlanarak
(buzaküleriile)enkısasürede HalkSağlığıMüdürlüğü’nceilgili
laboratuvaraulaştırılmalıdır.
• Laboratuvaristemvevakabilgiformumutlakaveeksiksizolarak
doldurulmalıveörneklerlebirliktelaboratuvaragönderilmelidir.
• Numunealındığınadairbilgi;TürkiyeHalkSağlığıKurumu
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı’naveilgililaboratuvara
bidirilmelidir.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
KİŞİSELKORUYUCUÖNLEMLER
• Sağlıkpersonelivehayvanitlafekibindegörevlikişiler;
– N95maskeveyaFFP3maske,(yoksastandartcerrahimaske
ancakkesinvakayamüdahaledemutlakaN95veyaFFP3),
– Gözkoruyucu;yüzsiperliğiveyakoruyucugözlük,
– İtlafekipleriiçinözeltulum,sağlıkpersoneliiçinnembariyerli
önlük(mümkünsetekkullanımlık,mümkündeğilsestandart
ameliyathaneönlüğükullanılırvebuönlüklerinkumaşolanları
700C’deenaz5dakikayıkandıktansonratekrarkullanılabilir),
– Eldivenvegaloş
kullanarakkişiselkorunmaönlemlerinialmalıdır.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
Giymesırası
•
•
•
•
•
•
Önlük
Maske
Gözlük
Yüzkoruyucu
Bone
Eldiven
Çıkarmasırası
• Eldivenler
• Önlükvegaloş
• Elleryıkanırveya
dekontamine edilir,
• Gözlükveyüzkoruyucu
• Maske
• Bone
• Elleryenidenyıkanırveya
dekontamine edilir
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
DEZENFEKSİYONİŞLEMLERİ
• Avian influenza şüphesidurumundadezenfeksiyon,1/10
oranındasulandırılmışçamaşırsuyuveyaevtemizliğinde
kullanılandeterjanlarlayapılmalıdır.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı
T.C.SağlıkBakanlığı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu
•
Avian İnfluenza
www.grip.gov.tr web adresinde «Sağlık Çalışanlarına Yönelik Bilgi Notu»
ve «Kümes Hayvanlarında Avian İnfluenza Tespit Edilen Bölgelerde
Yapılması Gereken Çalışmalar» bilgi notları yer almaktadır.
BulaşıcıHastalıklarDaireBaşkanlığı