EKG Ahmet Eroğlu Karadeniz Teknik Üniversitesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD Sunu Planı • • • • • EKG tanımı ve normal EKG EKG nasıl incelenir EKG örnekleri Anestezi ve EKG Sonuç 2 Elektrokardiyogram (EKG) nedir? • Kalp atımları sırasında kalbin elektriksel aktivitesininin noninvaziv olarak gösterilmesi SAN AVN SAĞ DAL HIS DEMETİ SOL DAL PURKINJE 3 Derivasyonlar Taraf Derivasyonları Unipolar: aVR, aVL, aVF Bipolar: DI, DII, DIII Göğüs Derivasyonları V1, V2, V3, V4, V5, V6 4 Unipolar Taraf Derivasyonları aVL aVR Toprak aVF 5 Göğüs Derivasyonları V1 V2 4. İKA V5 V3 V6 5. İKA V4 6 Standart EKG kağıdı 0.20 sn Amplitüd 2 büyük kare=1mV 1 mV 0.1 mV Zaman (kağıt akış hızı) - 25 mm/sn 7 Normal EKG R PR segmenti J P T ST segmenti U Q S QRS PR aralığı QT aralığı 8 P DALGASI Atriyum depolarizasyonu… DI,DII,aVF,V3-V6 da (+) aVR de (-) P P DIII, aVL,V1-V2 de (+,-) olabilir. 9 PR ARALIĞI P dalgası başlangıcı ile QRS başlangıcı arası… 0.12-0.20 sn. arasında… P Q SAN dan çıkan uyarının, purkinje liflerine iletilmesine kadar geçen P PR aralığı süre… 10 QRS KOMPLEKSİ Ventrikül depolarizasyonunu gösterir. Süresi 0.10 sn. nin altında… QRS kompleksinde herhangi bir dalganın amplitüdü > 5 mm ise BÜYÜK harfle, < 5 mm ise küçük harfle yazılır… 11 ST SEGMENTİ QRS bitiminden (J), T dalgası başlangıcına ST segmenti kadar olan süre… 12 QT ARALIĞI QRS başlangıcından, T dalgası sonuna kadar olan süre… Elektriki sistolü gösterir… QT aralığı 13 U DALGASI T dalgasından sonra görülür… U Purkinje liflerinin repolarizasyonunu gösterir… V3 de en belirgin… 14 EKG Nasıl İncelenir? 15 Sinüs ritmi var mı? P dalgası, takip eden QRS kompleksi… RR aralıkları eşit… PR aralığı 0.12-0.20 sn… Kalp hızı 60-100 atım/dk… 16 EKG de hız saptanması Normal hız : 60-100/dk Taşikardi : >100/dk Bradikardi : < 60/dk 300 / 3 = 100 1500 / 15 = 100 17 KAH da EKG de 3 ana değişiklik… - T dalgası değişiklikleri… - ST segment değişiklikleri… - Patolojik Q değişiklikleri… KAH da her çeşit ritm ve iletim bozukluğu ortaya çıkabilir... 18 KLASİK BİLGİ T dalgası negatifliği………………… iskemi ST segment değişikliği…………… injüri, lezyon Patolojik Q dalgası oluşumu……nekroz 19 Akut Mİ de ST Yükselmesi İnfarktüs alanını doğrudan gören derivasyonlarda ST segmentinde yükselme, İnfarktüs alanını doğrudan görmeyen derivasyonlarda ise ST segment çökmesi m.g (Resiprok belirti – Ayna hayali) 20 AMİ DE EKG DEĞİŞİMİ Normal Saniyeler Dakikalar Saatler Günler 21 Bazı klinik tablolarda ortaya çıkan ST segment değişiklikleri Erken repolarizasyon Perikardit Subendokardiyal iskemi Akut Mİ Digital etkisi Brugada sendromu Strain 22 Patolojik Q DALGASI > ¼ R > 0.04 sn 23 İnfarktüsün yerleşimi Değişim olan derivasyon Ön yüz infarktüs Anteroseptal Anterior Yaygın ön yüz Anterolateral Yüksek lateral V1, V2, V3, V4 V1-V6 V1-6, DI, aVL V4, V5, V6, aVL, I D1, aVL İnferior yüz infarktüs İnferior İnferolateral (apikal) İnferoseptal II, III, aVF II, III, aVF, V5-6, bazen I, aVL II, III, aVF, V1,2,3 Posterior infarktüs V1, (V2) R/S > 1, T dalgası + Subendokardiyal infarktüs Herhangi bir derivasyon 24 TAŞİARİTMİLER 25 TAŞİKARDİ NEDİR? Normal kalp hızı: 60-100 atım/dk Atım sayısı < 60 atım/dk: Bradikardi Atım sayısı > 100 atım/dk: Taşikardi 26 VENTRİKÜLER ERKEN VURU Beklenenden erken gelen QRS… Önünde P dalgası yok… QRS normalden farklı, geniş (> 0.12sn), garip şekilli… T dalgası ve ST segmenti QRS in ters yönünde... 27 Unifokal Multifokal Bigemine VT 28 Sinüs Taşikardisi SAN dan orjin alan, dar kompleksli taşikardi... P hızı > 100/dk.. P dalgaları ve PR intervali morfolojisi normal ve sabit.. PP mesafesi sabit.. 29 25 mm/sn 1mV / 10mm V1 Sinüs taşikardisi Kalp atım sayısı 150/dk. 30 AVNRT Genellikle P dalgaları ayırt edilemez… QRS kompleksi normaldir… QRS hızı 150-240/dk arasında olabilir… 31 II 32 Wolf Parkinson White Sendromu . PR intervali 0.12 sn den daha kısa... . 0.10 sn den geniş QRS dalgaları… . QRS kompleksinin başlangıç (ilk 0.03-0.05sn lik kesiminde delta dalgası Sekonder ST/T dalgası değişikliği TANI İÇİN İLK 3 KRİTERİN MUTLAKA OLMASI GEREKLİ… 33 Delta dalgası Kısa PR 34 35 Atrial Fibrilasyon EKG de P dalgası yok… RR aralıkları eşit değil… P dalgası yerine f ile gösterilen fibrilasyon dalgaları izlenir… 36 I aVR V1 V4 II aVL V2 V5 III aVF V3 V6 V1 II V5 37 Atriyal Flutter 10mm/mV 25mm/sn 4:1 Geçişli Atriyal flutter 38 Ventriküler Taşikardi Hızı 100/dk nın üzerinde olan, 3 veya daha fazla ventrikül kaynaklı vurunun ard arda gelmesi ile oluşan bir ritm bozukluğu... 39 10mm/mV 25mm/sn Monomorfik VT 40 10mm/mV 25mm/sn Polimorfik VT 41 BRADİARİTMİLER 42 BRADİKARDİ NEDİR? Normal kalp hızı: 60-100 atım/dk Atım sayısı < 60 atım/dk: Bradikardi 43 SİNÜS BRADİKARDİSİ P dalgaları morfolojisi normal… P hızı < 60/dk… Dal bloğu veya AV blok olmadığı sürece her P için normal bir QRS mevcut... 44 Sinüs bradikardisi (27/dk) 45 ATRİOVENTRİKÜLER BLOKLAR Birinci derece AV blok İkinci derece AV blok Mobitz Tip I (Wenckebach) Mobitz Tip II Üçüncü derece AV (Tam) blok 46 10mm/mV 25mm/sn 47 2.DERECE AV BLOK: TİP 1 WENCKEBACH QRS QRS QRS QRS QRS ? P P P P P 48 2.DERECE AV BLOK MOBİTZ TİP II QRS QRS QRS QRS QRS QRS ? P P P P P P 49 3. DERECE AV BLOK P P QRS P P QRS P P QRS 50 DAL BLOKLARI ORTAK EKG ÖZELLİKLERİ QRS kompleksinde genişleme Normal QRS 0,06-0,10 sn Dal bloklarında > 0,12 sn Hemibloklarda 0,10-0,12 sn QRS frontal aksında değişiklikler Sağ dal bloğu sağ aks Sol dal bloğu sol aks ST segment ve T dalga değişiklikleri 51 Genişlemiş QRS de ayırıcı tanı (QRS>0.12 sn) DI,avL V1 V5-6 Sağ dal bloğu Sol dal bloğu Yukarıdakilerden birine uymuyor İntraventiküler iletim kusuru 52 PACEMAKER EKG Sİ 53 PACEMAKERLER Pacemaker uyarıları EKG de sivri, diken şeklinde görülür (spike) Pacemaker uyarıları, pacemaker tipine göre P veya QRS nin hemen önünde yer alır. 54 Ventriküler pacemaker 55 HİPERTROFİLER 56 Sol Atrium Büyümesi (P MİTRALE) DII de P dalgasının süresi uzun (≥ 0.12 sn) ve çentikli, V1 de P dalgası bifazik, negatif olan kısmın süresi > 0.04 sn, derinliği > 1 mm 57 Sağ Atrium Büyümesi (P PULMONALE) DII de P dalgasının amplitüdü > 2.5 mm 58 Solventrikül Ventrikül Hipertrofisi Sol hipertrofi kriterleri Sokolow-Lyon kriterleri: V5R (veya V6R)+V1S > 35 mm aVLR > 11 mm Cornell voltaj kriteri: V3S + aVLR ≥ 28 mm (E) V3S + aVLR ≥ 20 mm (K) Lewis indeksi: (D1R+D3S)-(D3R+D1S) ≥ 16 mm 59 Sağ Ventrikül Hipertrofi Kriterleri aVR V1 Diğer prekordiyal derivasyonlar R ≥ 5mm R/S > 1 V1R+V5(6)S ≥ 10.5 mm R>Q qR görünümü V5(6) R/S < 1mm aVF R ≥ 7mm V5(6) R ≤ 4 mm ve V1S ≤ 2 mm Uzun R ve ST-T değ. Sağ aks S ≤ 2mm V5(6) S ≥ 7mm VAT > 0.03 60 EKG ÖRNEKLERİ Yaygın ön yüz iskemi 62 WPW sendromu 63 SV hipertrofisi 64 Sol Dal Bloğu 65 1. derece AV blok 66 AV tam blok 67 2:1 AV blok + Sağ Dal Bloğu 68 AVNRT 69 VT, VF 70 Atrial flutter 71 Atrial Fibrilasyon 72 Ventriküler fibrilasyon 73 Hızlı Ventrikül Cevaplı Atrial Fibrilasyon 74 VT 75 Sinüzal taşikardi 76 Ventriküler pacemaker 77 Anestezi ve EKG • Kalbin elektriksel aktivitesini gösterir • Mekanik fonksiyonunu göstermez • Kalp debisini, kan basıncını göstermez • Preoperatif, intraoperatif ve postoperatif devrede erken tanı ve tedavi imkanı sağlar 78 Kardiyak aritmiler • • • • • • • • • Larinkoskopi ve entübasyon sırasında olabilir Vagal stimülasyonla bradikardiler Anestezi düzeyi (yüzeysel - derin) Hipoksi ve hiperkarbi Kateter işlemleri Toraks cerrahisi sırasında AF İnhalasyon anestetiklerine bağlı İv anestezikler (ketamin, opioidler) Asit - baz dengesi ve elektrolit bozuklukları 79 İNTRAOPERATİF EKG • Aritminin tanınmasını ve supraventriküler ventriküler aritminin ayırt edilmesini sağlar • İskeminin, özellikle ciddi Koroner Arter Hastalığı olduğunu bildiğimiz hastada tanınmasını sağlar • Elektrolit değişikliklerinin tanınmasını sağlar • Kalıcı kalp pili (pacemaker) taşıyan hastalarda cerrahi girişim süresince izlenmesi gereklidir 80 İNTRAOPERATİF EKG - Miyokard iskemisi - Miyokard infarktüsü • EKG'de ST segmenti ve T dalgasındaki değişikliklerle tanımlanır • EKG 'de ST segmentinin horizontal hattan 1 mm den daha fazla çökmesi veya yükselmesi miyokard iskemisinin kardinal bulgusudur • EKG'de ST segmentinde belirgin bir yükselme ve ters T dalgası ile karakterizedir • Eğer infarktüs alanı yüzeye yakınsa Q dalgası etkilenmez, ancak ventrikül kası tüm kalınlığı ile infarktüse maruz kalmış ise derin Q dalgası oluşur 81 POSTOPERATİF EKG • Postoperatif devrede kan gazlarındaki veya elektrolit dengesindeki değişiklikler ile beraber olan aritmiler anestezik girişimin bir sonucu olabilir • Postoperatif devrede gelişen miyokard iskemisinin veya infarktüsünün tanınmasını sağlar 82 Sinus taşikardisi • Kalp dışı bozuklukları yansıtır • Egzersiz • Ağrı • Anksiyete • Hipotansiyon • Hipoksi • Tirotoksikoz, anemi ve diğer yüksek debili durumlara normal bir cevap… 83 Sinus bradikardisi • İlaçlar (beta bloker, digoksin, suksinil kolin, vb.) • MI • Kafa içi basınç artışı • Hipotiroidi • Hipotermi • Hasta sinus sendromu 84 Pacemaker Endikasyonları 3.derece AV blok ve Semptomatik bradikardi Asistolinin 3 sn. den uzun sürmesi Nöromusküler hastalık dan birinin olması 2.derece AV blok + semptomatik bradikardi Kronik bi/trifasiküler blok MI sonrası Kalıcı 2 veya 3.derece AV blok Geçici 2 veya 3.derce AV blok Sinoatrial nod disfonksiyonu Karotid sinüs stimülasyonuna bağlı rekürren senkop 85 Hiperkalemi • Yüksek sivri T dalgası • Geniş QRS kompleksi ve P dalgası depresyonu 86 Hipokalemi • • • • Myokard eksitabilisinde artış-aritmi oluşumu PR intervali uzar U dalgası belirginleşir Digital toksisitesini derinleştirir 87 Kalsiyum - Hiperkalsemi ve EKG - Hipokalsemi ve EKG • QT intervali kısalır • Bu kısalma aslında ST segmentinin kısalmasına bağlıdır • QT intervali uzar , bu uzama ST segmentinin uzaması na bağlıdır • Hipokalseminin, genellikle T dalgasını etkilemediği kabul edilir 88 Sonuç • EKG, operasyon öncesi dönemde, operasyon sırasında ve operasyon sonrası dönemde bize erken tanı ve tedavide yol gösteren noninvaziv bir yöntemdir 89 İlginize teşekkürler 90