Su Ürünlerinde Biyoteknolojik Uygulamalar

Su Ürünlerinde Biyoteknolojik Uygulamalar
Yonca SURGUN
Muğla Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
yoncasurgun@yahoo.com
ÖZET
Biyoteknoloji, geliştirilen bazı teknolojik uygulamalar ile tıbbi, zirai ve endüstriyel biyolojik
maddelerin üretilmesi anlamına gelmektedir. Modern biyoteknoloji ise, normal şartlarda geleneksel
islah metodlarıyla veya doğal yollarla aktarılamayan DNA dizilerinin hücre veya dokulara in vitro
şartlarda (laboratuvarda steril şartlarda) çeşitli gen aktarım teknikleri (doğrudan, bakteriler aracılığı ile,
somatik füzyon gibi diğer metodlar) ile kalıcı olarak aktarılması, bu hücre ve dokulardan doku kültürü
ve seleksiyon yoluyla transgenik (gen transferi yapılması) doku, organ ve organizmaların elde
edilmesidir.
Biyoteknolojinin uygulama alanları tarımdan-gıda üretimine, ilaçtan-çevre sorunlarına, kimya
endüstrisinden-tıbbi uygulamalara kadar uzanan geniş bir çerçeveyi kapsar. Tarımsal biyoteknoloji
alanındaki uygulamalardan biri olan su ürünlerindekı biyoteknolojik çalışmalar büyük bir öneme
sahiptir. Dünya ve ülkemizde insan beslenmesinde önemli bir protein kaynağı olan su ürünleri hızlı bir
gelişme potansiyeli göstermektedir. Su ürünlerinde uygulanan biyoteknolojik çalışmaların amacı
kısaca bir çok farklı noktada daha fazla ürün elde etmeye katkı sağlamaktır. Bunlar, cinsel
olgunlaştırma yaşını düşürmek, organizmaların büyüme hızını, yumurta verimini ve larval safhadaki
yaşama oranını artırma konusunda yürütülen çalışmalar ayrıca, kültürü yapılan canlının hastalıklara
direncini, yemin ete dönüşüm etkinliğini ve etin kalitesini yükseltmek amacını taşıyan genetik
mühendisliği çalışmalarıdır.
Su ürünlerinde ilk biyoteknolojik çalışmalar sentetik büyüme hormonlarının uygulanması
konusunda olmuş bunu hibridizasyon, monosex ve steril (triploid) balıkları üretmede kullanılan genetik
manipulasyonlar izlemiştir. Bununla birlikte balık yemlerinde kullanılabilecek bitki kökenli protein
kaynakları üretmek üzere de biyoteknolojiden yararlanılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Su ürünleri, biyoteknoloji, genetik mühendisliği.