HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 1 OCAK - 31 MART 2009 ARA HESAP DÖNEMİNE AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 1 OCAK - 31 MART 2009 ARA HESAP DÖNEMİNE AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR İÇİNDEKİLER SAYFA ÖZET KONSOLİDE BİLANÇOLAR ........................................................................................ 1-2 ÖZET KONSOLİDE GELİR TABLOLARI .............................................................................. 3 ÖZET KONSOLİDE KAPSAMLI GELİR TABLOLARI ....................................................... 4 ÖZET KONSOLİDE ÖZKAYNAK DEĞİŞİM TABLOLARI ................................................ 5 ÖZET KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOLARI ................................................................. 6 ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA AİT AÇIKLAYICI DİPNOTLAR .......... 7-53 DİPNOT 1 DİPNOT 2 DİPNOT 3 DİPNOT 4 DİPNOT 5 DİPNOT 6 DİPNOT 7 DİPNOT 8 DİPNOT 9 DİPNOT 10 DİPNOT 11 DİPNOT 12 DİPNOT 13 DİPNOT 14 DİPNOT 15 DİPNOT 16 DİPNOT 17 GRUP’UN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU................................................................ FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR ......................................................... İŞLETME BİRLEŞMELERİ .................................................................................................................. BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA ................................................................................................... FİNANSAL YATIRIMLAR ................................................................................................................... MADDİ DURAN VARLIKLAR ............................................................................................................ ŞARTA BAĞLI VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER ........................................................................... ÖZKAYNAKLAR .................................................................................................................................. DURDURULAN FAALİYETLER ......................................................................................................... SATIŞ GELİRLERİ ................................................................................................................................ FİNANSMAN GELİRLERİ/GİDERLERİ.............................................................................................. VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ ........................................................................................ FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAKLAR.............................................................. FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN BORÇLAR ................................................................... İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI .................................................................................................... YABANCI PARA POZİSYONU ........................................................................................................... BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR ............................................................................... 7-8 9-17 18 19-26 27-30 31-32 33-35 36-38 38-39 39 40 40-45 46-48 49 49 50-52 53 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 VE 31 ARALIK 2008 TARİHLERİ İTİBARİYLE ÖZET KONSOLİDE BİLANÇOLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) Dipnotlar 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 58.969.630 55.939.498 8.084.798 7.665.059 131.693 3.624.059 8.737.709 117.474 5.452.236 1.240.418 28.963.231 937.021 1.308.056 316.428 175.548 1.927.622 5.032.118 83.068 6.265.872 1.054.979 31.081.766 457.885 1.472.342 666.752 58.913.123 55.883.011 56.507 56.487 Duran Varlıklar 41.841.135 44.881.926 Ticari Alacaklar Finans Sektörü Faaliyetlerinden Alacaklar Diğer Alacaklar Finansal Yatırımlar - Satılmaya Hazır - Vadeye Kadar Elde Tutulacak Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Maddi Duran Varlıklar Maddi Olmayan Duran Varlıklar Şerefiye Ertelenmiş Vergi Varlıkları 30.263 18.193.719 172.863 24.816 18.048.654 81.214 6.579.076 10.502.604 163.458 365.409 3.841.465 374.304 1.166.486 451.488 5.813.011 15.516.588 294.564 365.133 3.731.712 364.914 333.615 307.705 100.810.765 100.821.424 VARLIKLAR Dönen Varlıklar Nakit ve Nakit Benzerleri Finansal Yatırımlar - Menkul Kıymetler - Satılmaya Hazır - Vadeye Kadar Elde Tutulacak Türev Araçlar Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Hesabı Ticari Alacaklar Finans Sektörü Faaliyetlerinden Alacaklar Diğer Alacaklar Stoklar Diğer Dönen Varlıklar 5.a 5.b 5.c 13 Satış Amacıyla Elde Tutulan Duran Varlıklar 9 13 5.b 5.c 6 12 Toplam Varlıklar İlişikteki dipnotlar ara dönem özet konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluşturur. 1 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 VE 31 ARALIK 2008 TARİHLERİ İTİBARİYLE ÖZET KONSOLİDE BİLANÇOLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) Dipnotlar 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 76.158.268 77.477.127 7.950.192 7.352.157 1.212.587 836.714 2.498.153 62.651.944 532.454 215.988 260.236 1.695.444 1.005.183 2.032.874 64.777.982 314.305 83.840 215.342 Uzun Vadeli Yükümlülükler 7.066.036 6.005.520 Finansal Borçlar Ticari Borçlar Diğer Borçlar Finans Sektörü Faaliyetlerinden Borçlar Kıdem Tazminatı Karşılığı Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 12 5.196.124 52.681 432.657 951.090 161.620 271.864 4.612.026 4.221 168.175 847.700 137.191 236.207 8 17.586.461 17.338.777 9.776.884 9.556.971 1.800.000 21.670 (121.653) 3.426.761 257.817 (30.465) 1.800.000 21.670 (93.842) 3.426.761 257.817 (75.359) 202.830 1.188.559 4.219.924 3.031.365 7.809.577 2.574.765 5.234.812 7.781.806 2.534.996 5.246.810 100.810.765 100.821.424 YÜKÜMLÜLÜKLER Kısa Vadeli Yükümlülükler Finansal Borçlar Uzun Vadeli Finansal Borçların Kısa Vadeli Kısımları Ticari Borçlar Diğer Borçlar Finans Sektörü Faaliyetlerinden Borçlar Türev Araçlar Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler 14 12 14 ÖZKAYNAKLAR Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar Sermaye Hisse Senetleri İhraç Primleri Değer Artış Fonları Sermaye Düzeltmesi Farkları Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler Yabancı Para Çevrim Farkları 8 8 Net Dönem Karı Geçmiş Yıllar Karları 8 Ana Ortaklık Dışı Paylar - Sabancı Ailesi - Diğer Toplam Kaynaklar Şarta bağlı varlıklar ve yükümlülükler 7 İlişikteki dipnotlar ara dönem özet konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluşturur. 2 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 VE 2008 TARİHLERİ İTİBARİYLE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEMLERE AİT ÖZET KONSOLİDE GELİR TABLOLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) Dipnotlar 1 Ocak31 Mart 2009 1 Ocak31 Mart 2008 10 10 1.738.326 3.295.744 1.765.815 2.870.286 5.034.070 4.636.101 Satışların Maliyeti (-) Faiz, Prim, Komisyon ve Diğer Giderler (-) (1.479.855) (2.143.663) (1.411.890) (1.939.144) Toplam (3.623.518) (3.351.034) SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER Satış Gelirleri (net) Faiz, Prim, Komisyon ve Diğer Gelirler Toplam Ticari Faaliyetlerden Brüt Kar Finans Sektörü Faaliyetlerinden Brüt Kar 258.471 1.152.081 353.925 931.142 BRÜT KAR 1.410.552 1.285.067 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-) Genel Yönetim Giderleri (-) Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) Diğer Faaliyet Gelirleri Diğer Faaliyet Giderleri (129.955) (688.774) (4.854) 182.769 (76.668) (131.615) (662.670) (10.069) 302.765 (13.595) 693.070 769.883 33.163 145.838 (199.566) 43.018 210.036 (185.692) 672.505 837.245 (202.299) 58.357 68.525 3.491 528.563 909.261 - 33.030 DÖNEM KARI 528.563 942.291 DÖNEM KARININ DAĞILIMI - Azınlık Payları - Ana Ortaklık Payları 528.563 325.733 202.830 942.291 460.508 481.783 1,09 2,60 FAALİYET KARI Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Karlarından Paylar Finansman Gelirleri Finansman Giderleri (-) 11 11 SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ ÖNCESİ KARI Sürdürülen faaliyetler vergi gelir/gideri Dönem Vergi Gideri Ertelenmiş Vergi Geliri 12 12 SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLERDEN DÖNEM KARI DURDURULAN FAALİYETLER Durdurulan Faaliyetler Vergi Sonrası Dönem Karı/(Zararı) 9 Hisse başına esas ve nisbi kazanç - bin adet adi hisse senedi (TL) İlişikteki dipnotlar ara dönem özet konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluşturur. 3 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 VE 2008 TARİHLERİ İTİBARİYLE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEMLERE AİT ÖZET KONSOLİDE KAPSAMLI GELİR TABLOLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) Dipnotlar 31 Mart 2009 31 Mart 2008 528.563 942.291 12 112.892 (148.783) 12 12 (168.013) 64.358 126.766 12 (22.271) - DÖNEM KARI Diğer Kapsamlı Gelir: Satılmaya hazır finansal varlıkların net makul değer artışı/(azalışı), vergi sonrası Finansal riskten korunma fonundaki değişim, vergi sonrası Yabancı para çevrim farklarındaki değişim Yurtdışındaki Net Yatırım Riskinden Korunma Amaçlı Türev Finansal Varlıklara İlişkin, vergi sonrası DİĞER KAPSAMLI GELİR (VERGİ SONRASI) (13.034) (22.017) TOPLAM KAPSAMLI GELİR 515.529 920.274 TOPLAM KAPSAMLI GELİRİN DAĞILIMI - Azınlık Payları - Ana Ortaklık Payları 515.529 295.616 219.913 920.274 404.990 515.284 İlişikteki dipnotlar ara dönem özet konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluşturur. 4 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 VE 2008 TARİHLERİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEMLERE AİT ÖZET KONSOLİDE ÖZKAYNAK DEĞİŞİM TABLOLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) Sermaye Hisse senetleri ihraç primleri Değer artış fonları Sermaye düzeltmesi farkları Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler 1.800.000 21.670 68.108 3.426.761 215.478 - - - - - - 31 Mart 2008 itibariyle bakiyeler 1.800.000 21.670 1 Ocak 2009 itibariyle bakiyeler 1.800.000 - 1 Ocak 2008 itibariyle bakiyeler Toplam kapsamlı gelir Sermaye artışı Transferler Bağlı ortaklık etkin ortaklık payı değişimi İntifa senetleri alımı Temettü Toplam kapsamlı gelir Transferler Temettü 31 Mart 2009 itibariyle bakiyeler 1.800.000 Yabancı para çevrim farkları Ana ortaklığa ait özkaynaklar Net dönem karı Geçmiş yıllar karları (215.298) 969.487 2.264.627 20.341 88.965 - 481.783 (969.487) - - - 12.564 3.426.761 235.819 (126.333) 481.783 3.208.366 9.060.630 7.428.783 16.489.413 21.670 (93.842) 3.426.761 257.817 (75.359) 1.188.559 3.031.365 9.556.971 7.781.806 17.338.777 - (27.811) - - - 44.894 - 202.830 (1.188.559) - 1.188.559 - 21.670 (121.653) 3.426.761 257.817 (55.544) - (30.465) - 202.830 80 949.146 (5.487) - 4.219.924 İlişikteki dipnotlar ara dönem özet konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluşturur. 5 Azınlık payları Toplam 8.550.833 7.523.008 16.073.841 515.284 - 404.990 15.946 - (5.487) (34.968) (6.125) - (474.068) 219.913 - 295.616 (267.845) 920.274 15.946 (40.455) (6.125) (474.068) 515.529 (267.845) 9.776.884 7.809.577 17.586.461 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 VE 2008 TARİHLERİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEMLERE AİT ÖZET NAKİT AKIM TABLOLARI (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) Dipnotlar Sürdürülen faaliyetler vergi öncesi karı Durdurulan faaliyetler vergi öncesi karı/(zararı) İşletme faaliyetlerinden sağlanan net nakitin faaliyet karı ile mutabakatına yönelik düzeltmeler: Amortisman ve itfa payları 4 Kredi risk karşılıkları 13 Türev araçların makul değer değişikliği Kıdem tazminatı karşılığı Maddi ve maddi olmayan varlıklar ve yatırım amaçlı gayrimenkuller değer düşüklüğü 4 Yabancı para çevrim farkları Sigorta teknik karşılığı İştirak kazancı Bağlı ortaklık ve müşterek yönetime bağlı ortaklık hisse satış ve tasfiye zararı Maddi ve maddi olmayan varlıklar ve yatırım amaçlı menkul kıymetler satış karı Diğer İşletme varlık ve yükümlülüklerindeki değişiklik öncesi işletme faaliyetlerinden sağlanan nakit akımı 1 Ocak31 Mart 2009 1 Ocak31 Mart 2008 672.505 - 837.245 39.382 102.074 448.082 143.913 12.919 98.643 330.240 (100.646) 15.255 407 34.943 (75.447) (33.163) 1.499 60.118 (55.673) (43.018) 7.768 (301) (7.745) 1.748 (137.719) 1.305.955 Ticari alacaklardaki değişim Stoklardaki değişim Diğer alacaklar ve diğer dönen varlıklardaki değişim Ticari borçlardaki değişim Sigorta teknik karşılığı Diğer borçlar ve yükümlülüklerdeki değişim Satılmak üzere elde tutulan duran varlıkların işletme faaliyetlerinde kullanılan nakit akımı (19.224) 170.961 (40.239) (261.121) 75.447 668.169 - Bankacılık bölümündeki işletme varlık ve yükümlülüklerindeki değişiklikler: Menkul kıymetlerdeki değişim Finans sektörü faaliyetlerinden alacaklardaki değişim Finans sektörü faaliyetlerinden borçlardaki değişim T.C. Merkez Bankası hesabı Ödenen vergi Ödenen kıdem tazminatı İşletme faaliyetlerinden sağlanan nakit Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit 4 (90.883) (219.237) (38.997) (49.175) 135.018 114.235 53.938 43.855 1.525.388 (2.022.648) 813.636 2.439.442 (4.212.438) 6.458.442 (509.477) (87.178) (12.892) (192.137) (8.797) 2.160.109 Yatırım faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akımı: Yatırım harcamaları Satılmaya hazır ve vadeye kadar elde tutulacak finansal varlık alımı İşletme birleşmelerinde kullanılan net nakit Bağlı ortaklık ve müşterek yönetime tabi ortaklık hisse satışından ve tasfiyesinden sağlanan nakit Maddi ve maddi olmayan varlıklar ve satış amacıyla elde tutulan varlıkların satışından sağlanan nakit Alınan temettüler 1.047.074 4.927.008 (201.327) (106.899) (1.231.501) (930.909) (450.443) - 7.745 52.139 19.893 164.298 232.847 77.353 (2.171.801) (195.003) 699.276 (267.845) - 1.806.930 (474.068) 15.946 (6.125) (40.455) Finansman faaliyetlerinden sağlanan net nakit 431.431 1.302.228 Nakit ve nakit benzerlerindeki net artış 419.739 6.034.233 Dönem başındaki nakit ve nakit benzerleri 7.665.059 2.901.156 Dönem sonundaki nakit ve nakit benzerleri 8.084.798 8.935.389 Finansman faaliyetlerinden sağlanan nakit akımı: Finansal borçlardaki artış Ana ortaklık dışına ödenen temettü Ana ortaklık dışına ait sermaye artışı Ana ortaklık dışı intifa senetlerinin satın alımı Bağlı ortaklık etkin ortaklık payı değişimi İlişikteki dipnotlar ara dönem özet konsolide finansal tabloların ayrılmaz parçasını oluşturur. 6 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 1 - GRUP’UN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU Hacı Ömer Sabancı Holding A.Ş. (“Holding”) 1967 yılında kurulmuş olup, ana faaliyet konusu ağırlıklı olarak finans, üretim ve ticaret gibi endüstri kollarında faaliyet gösteren şirketlerin idare ve koordinasyonunu sağlamaktır. Holding Türkiye’de tescil edilmiştir ve Sabancı ailesi tarafından yönetilmektedir (Dipnot 8). 2009 yılı içerisinde çalışan personel sayısı 54.610’dur (31 Aralık 2008: 51.120). Holding merkezi aşağıdaki adreste bulunmaktadır: Sabancı Center, 4. Levent, İstanbul, Türkiye Holding, Sermaye Piyasası Kurulu’na (“SPK”) kayıtlıdır ve hisseleri 1997 yılından beri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (“İMKB”) işlem görmektedir. 31 Mart 2009 tarihi itibariyle, Grup’un İMKB’ye kayıtlı %21,50 oranında hissesi mevcuttur. Aynı tarih itibariyle Grup’un hisselerini elinde bulunduran hissedarlar ve hisse oranları aşağıdaki gibidir (Dipnot 8): % Sabancı ailesi Halka açık Sakıp Sabancı Holding A.Ş. Sabancı Üniversitesi Hacı Ömer Sabancı Vakfı 61,40 21,50 14,81 1,62 0,67 100,00 Bağlı Ortaklıklar 31 Mart 2009 tarihi itibariyle konsolide edilen Bağlı Ortaklıkların faaliyet konusu ve konsolide finansal tabloların amacı doğrultusunda Bağlı Ortaklıkların faaliyette bulunduğu endüstriyel bölümler aşağıdaki gibidir: Bağlı Ortaklıklar Akbank T.A.Ş. (“Akbank”) Aksigorta A.Ş. (“Aksigorta”) Advansa B.V. (“Advansa”) Yünsa Yünlü Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Yünsa”) Kordsa Global Endüstriyel İplik ve Kord Bezi Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Kordsa Global”) Temsa Global A.Ş. (“Temsa Global”) Toyotasa Toyota-Sabancı Pazarlama ve Satış A.Ş. (“Toyotasa Pazarlama”) Çimsa Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Çimsa”) Teknosa İç ve Dış Ticaret A.Ş. (“Teknosa”) Exsa Export Sanayi Mamulleri Satış ve Araştırma A.Ş. (“Exsa”) Exsa UK Ltd. (“Exsa UK”) Ankara Enternasyonel Otelcilik A.Ş. (“AEO”) Tursa Sabancı Turizm ve Yatırım İşletmeleri A.Ş. (“Tursa”) Sapeksa Mensucat ve Toprak Mahsulleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Sapeksa”) (*) Bimsa Uluslararası İş, Bilgi ve Yönetim Sistemleri A.Ş. (“Bimsa”) (*) Faaliyet konusu Endüstriyel bölüm Bankacılık Sigorta Tekstil Tekstil Finans Finans Diğer Diğer Lastik ve takviye Otomotiv Lastik, takviye ve Otomotiv Lastik, takviye ve Otomotiv Otomotiv Çimento ve klinker Ticaret Ticaret Ticaret Turizm Turizm Lastik, takviye ve Otomotiv Çimento Perakende Diğer Diğer Diğer Diğer Tarım Diğer Bilgi işlem sistemi ticareti Diğer Sapeksa bilanço tarihinden sonra tasfiye edilmiştir (Dipnot 17). 7 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 1 - GRUP’UN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Finansal bilgilerin bölümlere göre raporlanması amaçlı olarak hazırlanan Dipnot 4’te Holding’e ilişkin bilgiler “Diğer” grubu içerisinde gösterilmiştir. Exsa UK ve Advansa B.V. (toplu olarak “Yabancı Bağlı Ortaklıklar”) dışındaki tüm Bağlı Ortaklıklar Türkiye’de tescil edilmiştir. Exsa UK İngiltere’de, Advansa Hollanda’da tescil edilmiştir. Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar 31 Mart 2009 tarihi itibariyle hazırlanan konsolide finansal tablolarda oransal konsolidasyon yöntemiyle muhasebeleştirilmiş olan Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıkların faaliyet konuları ve konsolide finansal tabloların amacı doğrultusunda Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıkların faaliyette bulundukları endüstriyel bölümler aşağıdaki gibidir: Faaliyet konusu Endüstriyel bölüm Ortak girişimci Bireysel emeklilik Finans Aviva Lastik ve takviye Çimento ve klinker Tüketici ürünleri ticareti Tüketici ürünleri ticareti Enerji üretimi ve satışı Enerji satışı Enerji dağıtımı Oluklu mukavva kağıt ve kutu Lastik ve takviye Çimento Bridgestone Heidelberg Perakende Carrefour Perakende Enerji Enerji Enerji Dia S.A. Verbund Verbund Verbund Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar Avivasa Emeklilik ve Hayat A.Ş. (“Avivasa”) Brisa Bridgestone Sabancı Lastik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Brisa”) Akçansa Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Akçansa”) Carrefoursa Carrefour Sabancı Ticaret Merkezi A.Ş. (“Carrefoursa”) Diasa Dia Sabancı Süpermarketleri Ticaret A.Ş. (“Diasa”) Enerjisa Enerji Üretim A.Ş. (“Enerjisa”) Enerjisa Elektrik Enerjisi Toptan Satış A.Ş. (“ETS”) Enerjisa Elektrik Dağıtım A.Ş. (“EED”) Olmuksa International Paper Sabancı Ambalaj Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Olmuksa”) Dönkasan Dönüşen Kağıt Hammaddeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Dönkasan”) Kağıt Diğer International Paper International Paper ve Diğer Kartonsan Tüm Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar Türkiye’de tescil edilmişlerdir. Bu ara dönem özet konsolide finansal tablolar yayımlanmak üzere Yönetim Kurulu’nun 15 Mayıs 2009 tarihli toplantısında onaylanmış ve Yönetim Kurulu adına CEO Ahmet C. Dördüncü ve Bütçe Muhasebe ve Konsolidasyon Daire Başkanı Nedim Bozfakıoğlu tarafından imzalanmıştır. Holding’in hissedarları konsolide finansal tablolar üzerinde finansal tablolar yayımlandıktan sonra değişiklik yapma hakkına sahip olup Holding’in olağan genel kurul toplantısında konsolide finansal tablolar hissedarlar tarafından onaya tabidir. 8 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar 2.1.1 Uygulanan Finansal Raporlama Standartları Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”), Seri: XI, No: 29 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” ile işletmeler tarafından düzenlenecek finansal raporlar ile bunların hazırlanması ve ilgililere sunulmasına ilişkin ilke, usul ve esasları belirlemektedir. Bu tebliğ, 1 Ocak 2008 tarihinden sonra başlayan hesap dönemlerine ait ilk finansal tablolardan geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiş olup, SPK’nın Seri: XI, No: 25 sayılı “Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ”i yürürlükten kaldırılmıştır. Bu tebliğe istinaden, işletmelerin finansal tablolarını Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (“UMS/UFRS”)’na göre hazırlamaları gerekmektedir. Ancak Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (“UMSK”) tarafından yayımlananlardan farkları Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (“TMSK”) tarafından ilan edilinceye kadar UMS/UFRS’ler uygulanacaktır. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK tarafından yayımlanan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları (“TMS/TFRS”) esas alınacaktır. SPK, 17 Mart 2005 tarihinde almış olduğu bir kararla, Türkiye’de faaliyette bulunan ve SPK tarafından kabul edilen muhasebe ve raporlama ilkelerine (“SPK Finansal Raporlama Standartları”) uygun finansal tablo hazırlayan şirketler için, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi uygulamasının gerekli olmadığını ilan etmiştir. Dolayısıyla finansal tablolarda, 1 Ocak 2005 tarihinden başlamak kaydıyla, UMSK tarafından yayımlanmış 29 No’lu “Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama” standardı (“UMS 29”) uygulanmamıştır. SPK’nın Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği uyarınca işletmeler, ara dönem finansal tablolarını UMS 34 “Ara Dönem Finansal Raporlama” standardına uygun olarak tam set veya özet olarak hazırlamakta serbesttirler. Grup, bu çerçevede 31 Mart 2009 tarihinde sona eren üç aylık ara hesap döneminde özet konsolide finansal tablo hazırlamayı tercih etmiş, söz konusu özet konsolide finansal tablolarını SPK Finansal Raporlama Standartları’na uygun olarak hazırlamıştır. Finansal tabloların hazırlanış tarihi itibariyle, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin UMSK tarafından yayımlananlardan farkları TMSK tarafından henüz ilan edilmediğinden, özet konsolide finansal tablolar SPK ‘nın Seri:XI No:29 sayılı tebliği ve bu tebliğe açıklama getiren duyuruları çerçevesinde, UMS/UFRS’nin esas alındığı SPK Finansal Raporlama Standartları’na uygun olarak hazırlanmıştır. Özet konsolide finansal tablolar ve bunlara ilişkin dipnotlar SPK tarafından 17 Nisan 2008, 9 Ocak 2009 ve 28 Nisan 2009 tarihli duyurular ile uygulanması tavsiye edilen formatlara uygun olarak ve zorunlu kılınan bilgiler dahil edilerek sunulmuştur. Bu kapsamda geçmiş dönem konsolide finansal tablolarında gerekli değişiklikler yapılmıştır. 9 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) Sabancı Holding ve Türkiye’de kayıtlı olan Bağlı Ortaklıkları ve Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıkları, kanuni finansal tablolarını Türk Ticaret Kanunu’na (“TTK”), vergi mevzuatına, T.C. Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Tek Düzen Hesap Planı’na, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (“BDDK”) tarafından yürürlüğe konulan Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ve yine BDDK tarafından muhasebe ve finansal raporlama esaslarına ilişkin yayımlanan diğer yönetmelik, açıklama ve genelgelere ve Sigorta Murakabe Kanunu ve Sigorta Mevzuatı’na uygun olarak Türk Lirası cinsinden hazırlamaktadır. Yabancı ülkelerde faaliyet gösteren Bağlı Ortaklıklar’ın kanuni finansal tabloları faaliyet gösterdikleri ülkelerde geçerli olan kanun ve yönetmeliklere uygun olarak hazırlanmıştır. Konsolide finansal tablolar, tarihi maliyet esasına göre hazırlanmış kanuni kayıtlara SPK Finansal Raporlama Standartları’na uygun sunumun yapılması amacıyla gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiştir. 2.1.2 Konsolidasyon Esasları a) Konsolide finansal tablolar, aşağıda (b) ile (f) paragraflarında yer alan hususlar kapsamında, ana ortaklık olan Holding ile Bağlı Ortaklıklarının, Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklarının ve İştiraklerinin (topluca “Grup” olarak adlandırılacaktır) finansal tablolarını içermektedir. Konsolidasyon kapsamı içinde yer alan şirketlerin finansal tabloları, konsolide finansal tabloların tarihi itibariyle ve yeknesak muhasebe ilke ve uygulamaları gözetilerek Dipnot 2.1.1’de belirtilen SPK Finansal Raporlama Standartları’na uygun olarak hazırlanmıştır. İştiraklerin, Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıkların ve Bağlı Ortaklıkların faaliyet sonuçları, satın alma veya elden çıkarma işlemlerine uygun olarak söz konusu işlemlerin geçerlilik tarihlerinde dahil edilmiş veya hariç bırakılmışlardır. b) Bağlı Ortaklıklar, Holding’in ya (a) doğrudan ve/veya dolaylı olarak kendisine ait olan hisseler ve/veya Sabancı ailesi ve kontrol ettiği diğer şirketler neticesinde şirketlerdeki hisselerle ilgili oy kullanma hakkının %50’den fazlasını kullanma yetkisi kanalıyla; veya (b) oy kullanma hakkının %50’den fazlasını kullanma yetkisine sahip olmamakla birlikte mali ve işletme politikaları üzerinde fiili kontrolünü kullanmak suretiyle mali ve işletme politikalarını Holding’in menfaatleri doğrultusunda kontrol etme yetkisi ve gücüne sahip olduğu şirketleri ifade eder. Aşağıdaki tabloda 31 Mart 2009 tarihi itibariyle Bağlı Ortaklıklar, sahip olunan paylar ve ortaklık oranları gösterilmiştir: Holding ve Bağlı Ortaklıkları tarafından sahip olunan doğrudan ve dolaylı pay Bağlı ortaklıklar % Advansa AEO Akbank Aksigorta Bimsa Çimsa Exsa Exsa UK Kordsa Global Sapeksa Teknosa Temsa Global Toyotasa Pazarlama Tursa Yünsa 100,00 70,29 40,85 61,98 95,11 53,00 45,70 100,00 91,11 52,84 69,17 48,71 65,00 99,52 59,37 10 Sabancı ailesi tarafından sahip olunan pay % Sahip olunan toplam pay % Etkin ortaklık payı % 16,32 1,42 54,30 0,00 0,00 44,87 30,83 51,28 0,00 0,00 11,50 100,00 70,29 57,17 61,98 95,11 54,42 100,00 100,00 91,11 97,71 100,00 99,99 65,00 99,52 70,87 99,93 70,29 36,80 61,98 89,96 53,00 30,25 99,09 91,11 37,00 69,17 48,71 64,99 98,46 58,80 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) Aşağıdaki tabloda 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle Bağlı Ortaklıklar, sahip olunan paylar ve ortaklık oranları gösterilmiştir: Holding ve Bağlı Ortaklıkları tarafından sahip olunan doğrudan ve dolaylı pay Bağlı ortaklıklar % Advansa AEO Akbank Aksigorta Bimsa Çimsa Exsa Exsa UK Kordsa Global Sapeksa Sabancı Telekom (*) Teknosa Temsa Global Toyotasa Pazarlama Tursa Yünsa (*) 100,00 70,29 40,85 61,98 95,11 53,00 45,70 100,00 91,11 52,84 100,00 69,17 48,70 65,00 99,52 59,37 Sabancı ailesi tarafından sahip olunan pay % Sahip olunan toplam pay % Etkin ortaklık payı % 16,32 1,42 54,30 0,00 0,00 44,87 0,00 30,83 51,29 0,00 0,00 11,50 100,00 70,29 57,17 61,98 95,11 54,42 100,00 100,00 91,11 97,71 100,00 100,00 99,99 65,00 99,52 70,87 99,93 70,29 36,80 61,98 89,86 53,00 30,25 99,09 91,11 37,00 100,00 69,17 47,66 64,99 98,46 58,80 Grup’un, 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle %100,00’üne sahip olduğu bağlı ortaklığı Sabancı Telekom 2009 yılı içerisinde tasfiye edilmiştir. Tasfiye işlemleri 30 Mart 2009 tarihinde tamamlanmış olup, bu tarihten sonra konsolidasyon kapsamından çıkarılmıştır. Bağlı Ortaklıklara ait bilançolar ve gelir tabloları, tam konsolidasyon yöntemi kullanılarak konsolide edilmiş olup Holding ve Bağlı Ortaklıklarının sahip olduğu payların kayıtlı değeri, ilgili özkaynaktan mahsup edilmektedir. Holding ile Bağlı Ortaklıkları arasındaki işlemler ve bakiyeler konsolidasyon kapsamında karşılıklı olarak silinmektedir. Holding’in ve Bağlı Ortaklıklarının, Bağlı Ortaklıklarda sahip olduğu hisselerin finansman maliyeti ile bu hisselere ait temettüler, sırasıyla, özkaynaktan ve ilgili dönem gelirinden çıkarılmıştır. 31 Mart 2009 tarihi itibariyle finansal pozisyonu ve aynı tarihte sona eren üç aylık ara hesap dönemine ait faaliyet sonucu, gerek tek başına gerekse topluca, toplam konsolide finansal tablolara göre parasal önemlilik arz etmeyen Bağlı Ortaklıkların finansal tabloları konsolide edilmemiştir. Bu bağlı ortaklıklar, konsolide finansal tablolarda, satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflandırılmışlardır (Dipnot 5.b). c) Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar, Holding ve Bağlı Ortaklıklarının bir veya daha fazla sayıdaki taraf ile birlikte ortak kontrolüne tabi ve sözleşme ile ekonomik bir faaliyetin üstlenildiği şirketlerdir. Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar, oransal konsolidasyon yöntemi kullanılarak, diğer bir ifade ile Grup’un Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıktaki varlık, yükümlülük, gelir ve giderlerindeki payının dahil edilmesiyle konsolide edilmiştir. 11 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) Aşağıdaki tabloda 31 Mart 2009 tarihli Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklarda sahip olunan paylar ve ortaklık oranları gösterilmiştir: Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar Holding ve Bağlı Ortaklıkları tarafından sahip olunan doğrudan ve dolaylı pay % Etkin ortaklık payı % 39,72 49,83 43,63 38,78 40,00 33,13 50,00 50,00 50,00 43,73 39,72 49,83 43,63 38,78 40,00 33,12 50,00 50,00 50,00 43,73 Akçansa Avivasa Brisa Carrefoursa Diasa Dönkasan Enerjisa ETS EED Olmuksa Aşağıdaki tabloda 31 Aralık 2008 tarihli Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklarda sahip olunan paylar ve ortaklık oranları gösterilmiştir: Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklar Holding ve Bağlı Ortaklıkları tarafından sahip olunan doğrudan ve dolaylı pay % Etkin ortaklık payı % 39,72 49,83 43,63 38,78 40,00 33,13 50,00 50,00 50,00 43,73 39,72 49,83 43,63 38,78 40,00 33,12 50,00 50,00 50,00 43,73 Akçansa Avivasa Brisa Carrefoursa Diasa Dönkasan Enerjisa ETS EED Olmuksa Müşterek Yönetim Tabi Ortaklıkların sermayelerinde Sabancı ailesi tarafından sahip olunan pay bulunmamaktadır. 12 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) d) İştiraklerdeki yatırımlar özkaynak yöntemi ile muhasebeleştirilmiştir. Bunlar, Grup’un genel olarak oy hakkının %20 ile %50’sine sahip olduğu veya Grup’un, şirket faaliyetleri üzerinde kontrol yetkisine sahip bulunmamakla birlikte önemli etkiye sahip olduğu kuruluşlardır. Grup ile İştirak arasındaki işlemlerden doğan gerçekleşmemiş karlar, Grup’un İştirakteki payı ölçüsünde düzeltilmiş olup, gerçekleşmemiş zararlar da, işlem, transfer edilen varlığın değer düşüklüğüne uğradığını göstermiyor ise, düzeltilmiştir. Grup, İştirak ile ilgili olarak söz konusu doğrultuda bir yükümlülük altına girmemiş veya bir taahhütte bulunmamış olduğu sürece İştirakteki yatırımın kayıtlı değerinin sıfır olması veya Grup’un önemli etkisinin sona ermesi durumunda Özkaynak yöntemine devam edilmemiştir. Önemli etkinin sona erdiği tarihteki yatırımın kayıtlı değeri, o tarihten sonra makul değerinin güvenilir olarak ölçülebildiğinde makul değerinden aksi takdirde maliyet bedeli üzerinden gösterilir (Dipnot 2.1.2 e). 31 Mart 2009 tarihi itibariyle finansal pozisyonu ve aynı tarihte sona eren ara hesap dönemine ait faaliyet sonucu, gerek tek başına gerekse topluca, toplam konsolide finansal tablolara göre parasal önemlilik arz etmeyen İştirakler Özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilmemiştir. Bu iştirakler, konsolide finansal tablolarda, satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflandırılmışlardır (Dipnot 5.b). Aşağıdaki tabloda 31 Mart 2009 tarihi itibariyle İştirakler’de sahip olunan paylar ve ortaklık oranları gösterilmiştir: Holding tarafından sahip olunan etkin ortaklık payı % İştirakler Philsa Philip Morris Sabancı Sigara ve Tütün San. ve Tic. A.Ş. (“Philsa”) Philip Morris Sabancı Pazarlama Satış A.Ş. (“Philip Morrissa”) 25,00 24,75 İştiraklerin sermayelerinde Sabancı ailesi tarafından sahip olunan pay bulunmamaktadır. e) Grup’un doğrudan ve dolaylı pay toplamı %20’nin altında olan veya %20’nin üzerinde olmakla birlikte Grup’un önemli bir etkiye sahip olmadığı veya konsolide finansal tablolar açısından önemlilik teşkil etmeyen; teşkilatlanmış piyasalarda işlem görmeyen ve makul değerleri güvenilir bir şekilde belirlenemeyen satılmaya hazır finansal varlıklar, değer kaybı ile ilgili karşılık düşüldükten sonra, maliyet bedelleri ile konsolide finansal tablolara yansıtılmıştır. Teşkilatlanmış piyasalarda işlem gören ve makul değeri güvenilir bir şekilde belirlenebilen satılmaya hazır finansal varlıklar makul değerleri ile muhasebeleştirilmektedirler (Dipnot 5.b). 13 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) f) Bağlı Ortaklıklar, kontrolün Grup’a geçtiği tarihten itibaren konsolidasyon kapsamına alınmakta olup kontrolün sona erdiği tarihten itibaren konsolidasyon kapsamından çıkartılmaktadırlar. Bağlı Ortaklıkların net varlıklarında ve faaliyet sonuçlarında ana ortaklık dışı paya sahip hissedarların payları, konsolide bilanço ve gelir tablosunda sırasıyla ana ortaklık dışı pay ve ana ortaklık dışı kar/zarar olarak gösterilmektedir.Sabancı ailesi, Sabancı ailesi tarafından kurulmuş olan Sabancı Vakfı ve Akbank çalışanları için kurulmuş olan Akbank Tekaüt Sandığı konsolide finansal tablolarda muhasebeleştirilmiş olan bazı Bağlı Ortaklıklar ve İştiraklerin sermayelerinde paya sahiptirler. Bu pay, konsolide finansal tablolarda ana ortaklık dışı pay olarak dikkate alınmış ve konsolide finansal tablolarda Holding’in hissedarlarına isabet eden net varlıklar ve dönem karına dahil edilmemiştir. 2.1.3 Netleştirme/Mahsup Finansal varlık ve yükümlülükler, gerekli kanuni hak olması, söz konusu varlık ve yükümlülükleri net olarak değerlendirme amacı olması veya varlıkların elde edilmesi ile yükümlülüklerin yerine getirilmesinin eş zamanlı olması durumlarında net olarak gösterilirler. 2.1.4 Karşılaştırmalı bilgiler ve önceki dönem tarihli finansal tabloların yeniden düzenlenmesi Mali durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup’un konsolide finansal tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı hazırlanmaktadır. Grup, 31 Mart 2009 tarihi itibariyle konsolide bilançosunu 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle hazırlanmış konsolide bilançosu ile; 31 Mart 2009 tarihinde sona eren üç aylık ara hesap dönemine ait konsolide gelir tablosunu 31 Mart 2008 tarihinde sona eren üç aylık ara hesap dönemine ait konsolide gelir tablosu ile, 1 Ocak - 31 Mart 2009 ara hesap dönemine ait nakit akım tablosu ve özkaynak değişim tablolarını ise 1 Ocak - 31 Mart 2008 ara hesap dönemine ait ilgili dönem konsolide finansal tablolar ile karşılaştırmalı olarak düzenlemiştir. 2.2 Muhasebe Politikalarında Değişiklikler Muhasebe politikalarında yapılan önemli değişiklikler ve tespit edilen önemli muhasebe hataları geriye dönük olarak uygulanır ve önceki dönem finansal tabloları yeniden düzenlenir. 1 Ocak31 Mart 2009 ara hesap döneminde muhasebe politikalarında herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. 2.3 Muhasebe Tahminlerindeki Değişiklikler ve Hatalar Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler, yalnızca bir döneme ilişkin ise, değişikliğin yapıldığı cari dönemde, gelecek dönemlere ilişkin ise, hem değişikliğin yapıldığı dönemde hem de gelecek dönemde, ileriye yönelik olarak, net dönem karı veya zararının belirlenmesinde dikkate alınacak şekilde finansal tablolara yansıtılır. 1 Ocak-31 Mart 2009 ara hesap döneminde muhasebe tahminlerinde herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. 14 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.4 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti 31 Mart 2009 tarihi itibariyle özet ara dönem konsolide finansal tablolar, 31 Aralık 2008 tarihinde sona eren yıla ait konsolide finansal tabloların hazırlanması sırasında uygulanan muhasebe politikalarıyla tutarlı olan muhasebe politikalarının uygulanması suretiyle hazırlanmıştır. Dolayısıyla, bu özet ara dönem konsolide finansal tablolar 31 Aralık 2008 tarihinde sona eren yıla ait konsolide finansal tablolar ile birlikte değerlendirilmelidir. SPK tarafından sunumu zorunlu kılınan bilgiler SPK'nın Seri: XI, No: 29 sayılı tebliği ve ona açıklama getiren duyuruları uyarınca, ara dönemlerde özet finansal tablo hazırlayan işletmelerin döviz pozisyonu tablosunu, toplam ihracat ve toplam ithalat tutarları ile toplam döviz yükümlülüğünün hedge edilme oranını özet finansal tablo dipnotlarında sunmaları zorunludur (Dipnot 16). Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’ndaki Değişiklikler (a) Mevcut standartlarda 2009 yılından itibaren geçerli olan yorumlar ve 2009 yılından itibaren geçerli olan yeni standartlar Grup cari dönemde Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK) ve UMSK’nın Uluslararası Finansal Raporlama Yorumları Komitesi (UFRYK) tarafından yayınlanan ve 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçerli olan yeni ve revize edilmiş standartlar ve yorumlardan kendi faaliyet konusu ile ilgili olanları uygulamıştır. - UMS 1 (Değişiklik), “Finansal Tabloların Sunumu”- Değişiklik, özkaynaklarda kontrol gücü olmayan paylardan kaynaklanan gelir gider değişikliklerinin özkaynak değişim tablosunda gösterilmesini engellemekte, kontrol gücü olmayan paylardan kaynaklanan değişikliklerin ana ortaklık paylarından kaynaklanan değişikliklerden ayrı gösterilmesini öngörmektedir. Tüm kontrol gücü olmayan paylardan kaynaklanan değişikliklerin ayrı bir performans tablosunda (kapsamlı gelir tablosu) gösterilmesi öngörülmektedir. Ancak, şirketler tek bir tablo (kapsamlı gelir tablosu) ya da iki tablo (gelir tablosu ve kapsamlı gelir tablosu) sunmak konusunda serbest bırakılmışlardır. Geçmiş dönem bilgilerinin değiştirilmesi ya da yeniden sınıflandırılması durumunda yeniden düzenlenmiş geçmiş dönem bilançosunun karşılaştırmalı dönem sonu bilançosu ile birlikte verilmesi gerekmektedir. Grup 2. alternatif olan iki tablolu sunumu seçmiştir ve diğer kapsamlı gelir bileşenlerini göstermek için kapsamlı gelir tablosunu kullanmıştır. - UFRS 8, “Faaliyet Bölümleri”- UFRS 8, UMS 14 “Bölümlere Göre Raporlama” standardının yerini almaktadır. Yeni standart, bölümlere ilişkin bilgilerin iç raporlamada kullanılan bilgilerle aynı bazda olmasını sağlamak üzere bir “Yönetimsel Yaklaşım” gerektirmektedir. Grup, UFRS 8 (Değişiklik)’i 1 Ocak 2009’dan itibaren uygulamaya başlamıştır ancak Grup’un konsolide finansal tablolarına etkisi olmamıştır. - UMS 32 (Değişiklik), “Finansal Araçlar: Sunum”, ve UMS 1 (Değişiklik), “Finansal tabloların sunumu” - “Satış opsiyonlu finansal araçlar ve tasfiye sürecinde ortaya çıkan yükümlülükler”. Revize edilen standartlar, satış opsiyonlu finansal araçların ya da işletmeye tasfiye durumunda belirli bir oranda net varlıkları ile ilgili yükümlülükler getiren finansal araçların, belirli özellikleri ve spesifik koşulları sağlaması durumunda, özkaynaklar altında sınıflandırılmasını öngörmektedir. Grup, UMS 32 (Değişiklik) ve UMS 1 (Değişiklik)’i 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren uygulamaya başlamıştır. 15 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) - UFRYK 13, “Müşteri Sadakat Programları”- UFRYK 13’e göre malların ya da hizmetlerin müşteri sadakat programları çerçevesinde (örneğin, alışveriş puanı ya da bedelsiz ürün hakkı) satıldığı durumlar çoklu bir düzenleme olarak kabul edilir ve satış işleminden alınacak olan bedel düzenlemenin unsurlarına gerçeğe uygun değerleri kullanılarak kaydedilir. Grup, UFRYK 13’ü 1 Ocak 2009’dan itibaren uygulamaya başlamıştır ancak Grup’un konsolide finansal tablolarına etkisi olmamıştır. - UMS 39 (Değişiklik), “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme” (1 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçerlidir). Değişiklik UMSK’ nin Mayıs 2008’de yayınlanan yıllık geliştirme projesi kapsamında yapılmıştır. Değişiklik, türev araçların riskten korunma muhasebesi kapsamına girmesi veya bu kapsamdan çıkması sonucu gerçeğe uygun değer değişimi gelir tablosu ile ilişkilendirilen finansal varlıklar kategorisine dahil edilmesinin ya da bu kategori dışında tutulmasının mümkün olduğunu öngörmektedir. Gerçeğe uygun değer değişimi gelir tablosu ile ilişkilendirilen finansal varlıkların alım satım amaçlı finansal araçlar ile ilişkilendirilen tanımı değiştirilmiştir. Buna göre, son dönemde gerçek kısa dönemli kar sağladığına dair kanıt bulunan bir finansal portföyün parçası olan finansal varlık ya da yükümlülükler ilk muhasebeleştirilme sırasında bu portföyün parçası olarak değerlendirileceklerdir. Finansal riskten korunma ilişkisinin tanımlanması ve dökümante edilmesine ilişkin mevcut standart finansal riskten korunma enstrümanının raporlayan birimin dışında bir birimi içermesi gerektiğini belirtmekte ve bir bölümü (segment) raporlayan birim olarak göstermektedir. Diğer bir deyişle, finansal riskten korunma işlemlerinin bölüm düzeyinde yapılabilmesi için ilgili bölümün riskten korunma muhasebesi şartlarını sağlaması gerekmektedir. Değişiklik bu gerekliliği ortadan kaldırmakta ve bölümlere göre raporlamanın “işletmenin faaliyetlere ilişkin karar almaya yetkili merciine (“chief operating decision maker”) yapılan raporlamayla aynı bazda olması gerektiğini vurgulayan UFRS 8 “Faaliyet Bölümleri” ile UMS 39’u tutarlı hale getirmektedir. Mevcut durumda, finansal riskten korunma işlemlerinin bölümlere göre raporlamaya doğru yansıtılması amaçlı, her bir bağlı ortaklık Grup ile yaptığı finansal riskten korunma işlemlerini gerçeğe uygun değer ya da nakit akış olarak tanımlamakta ve dökümante (etkin korelasyon testini de içermektedir) etmektedir. Bu bilgiler işletmenin faaliyetlere ilişkin karar almaya yetkili mercii tarafından takip edilen finansal bilgilerle tutarlıdır. Değişikliklerin geçerlilik kazanmasından sonra, finansal riskten korunma işlemleri ilgili oldukları bölümlerde raporlanmaya devam edecektir, ancak Grup riskten korunma işlemleri ile ilgili ilişkileri formal bir şekilde dökümante ve test etmeyecektir. Değişiklik, bir borçlanma işleminin taşınan değerinin, riskten korunma muhasebesinin sona erdirilmesi üzerine, tekrar ölçülmesi durumunda yeniden düzenlemiş bir etkin faiz oranı (makul değer riskinden korunma işleminin bittiği tarih itibariyle hesaplanmalıdır) kullanılmasını öngörmektedir. Grup, UMS 39 (Değişiklik)’i 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren uygulamaya başlamıştır ancak Grup’un gelir tablosuna bir etkisinin olması beklenmemektedir. 16 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) (b) Grup tarafından geçerlilik tarihinden önce uygulanmış standartlar UMS 23 (Değişiklik), “Borçlanma maliyetleri” geçerlilik tarihinden önce uygulanmıştır. Değişiklik, özellikli bir varlığın (Amaçlandığı şekilde kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi uzun bir süreyi gerektiren varlığı ifade eder) iktisabı, yapımı ya da üretimi ile doğrudan ilişkilendirilebilen borçlanma maliyetlerinin söz konusu varlığın maliyetinin bir parçası olarak aktifleştirilmesini öngörmektedir. Bu borçlanma maliyetlerinin oluştuğu dönemde gelir tablosuna gider olarak muhasebeleştirilmesi yöntemi kaldırılmaktadır. (c) Mevcut standartlarda 2009 yılından itibaren geçerli olan ancak Grup’un faaliyetleriyle ilgili olmayan yorumlar • • • • (d) UFRS 2 (Değişiklik), “ Hisse Bazlı Ödemeler” UFRS 1 (Değişiklik), “Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının İlk Kez Uygulanması” UFRYK 15, “ Gayrimenkul İnşaatı İle İlgili Anlaşmalar” UFRYK 16, “ Yurtdışındaki İşletme İle İlgili Net Yatırımın Finansal Riskten Korunması” 1 Temmuz 2009 tarihinde ve bu tarihten sonra başlayan hesap dönemleri için geçerli olan ve Grup tarafından geçerlilik tarihinden önce uygulanmamış mevcut standartlarla ilgili değişiklikler ve yorumlar • • • UFRS 3, “İşletme Birleşmeleri”, UMS 27, “Konsolide ve Bireysel Finansal Tablolar” UMS 28, “İştiraklerdeki Yatırımlar” UMS 31 “İş Ortaklıklarındaki Paylar” Satın Alma Yönteminin Uygulanması Hakkında Kapsamlı Değişiklik UFRYK 17, “Parasal Olmayan Varlıkların Hissedarlara Dağıtımı” UFRYK 18, “Müşterilerden Varlık Transferi Grup yukarıda yer alan değişikliklerin operasyonlarına olan etkilerini değerlendirip 1 Temmuz 2009 tarihinden itibaren uygulayacaktır. 2.5 Önemli Muhasebe Tahmin ve Varsayımları Ara dönem konsolide finansal tabloların SPK Finansal Raporlama Standartları’na göre hazırlanmasında Grup yönetiminin, raporlanan varlık ve yükümlülük tutarlarını etkileyecek, bilanço tarihi itibari ile oluşması muhtemel yükümlülük ve taahhütleri ve raporlama dönemi itibariyle gelir ve gider tutarlarını belirleyen varsayımlar ve tahminler yapması gerekmektedir. Bu tahmin ve varsayımlar Grup yönetiminin mevcut olaylar ve işlemlere ilişkin en iyi bilgilerine dayanmasına rağmen fiili sonuçlar ile farklılık gösterebilir. Tahminler düzenli olarak gözden geçirilmekte, gerekli düzeltmeler yapılmakta ve gerçekleştikleri dönem gelir tablosunda yansıtılmaktadırlar. 31 Mart 2009 tarihi itibariyle ara dönem özet konsolide finansal tablolardaki önemli muhasebe tahmin ve varsayımları, 31 Aralık 2008 tarihinde sona eren yıla ait konsolide finansal tablolardaki önemli muhasebe tahmin ve varsayımları ile tutarlıdır. 17 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 3 - İŞLETME BİRLEŞMELERİ 1 Ocak - 31 Mart 2009 hesap dönemi içinde gerçekleşen işletme birleşmeleri aşağıdaki gibidir: Grup’un Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıkları’ndan Enerjisa Elektrik Dağıtım A.Ş., T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi’nin açtığı ihaleyi kazanarak 28 Ocak 2009 tarihinde imzalanan Hisse Devir Sözleşmesi sonucunda Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. hisselerinin tamamını 1.225 milyon ABD Doları karşılığında satın almıştır. Satın alınan tanımlanabilir varlıkların ve devralınan yükümlülüklerin satın alım tarihi itibariyle kayıtlı değerleri aşağıdaki gibidir: Nakit ve nakit benzerleri Ticari alacaklar Stoklar Diğer alacaklar ve dönen varlıklar Ertelenmiş vergi varlıkları Diğer duran varlıklar Ticari borçlar Kıdem tazminatı karşılığı Diğer borçlar ve kısa/uzun vadeli yükümlülükler 114.351 344.792 13.500 114.664 51.296 218.390 (282.334) (48.832) (213.353) Net varlıklar makul değeri Eksi: satın alma bedeli 312.474 1.976.169 Şerefiye 1.663.695 Müşterek yönetime tabi ortaklık tarafından gerçekleştirilen satın alma işleminin konsolide finansal tablolara şerefiye etkisi 831.848 Grup’un, 1 Ocak - 31 Mart 2009 ara hesap dönemi içerisinde gerçekleştirmiş olduğu yukarıda detayları verilen işlemi UFRS 3 kapsamında geçici olarak (provizyonel ilk muhasebe) muhasebeleştirilmiştir. Satın alım muhasebesinin ilgili tarih itibariyle kayıtlı değerler üzerinden yapılması sebebiyle yukarıda not edilen Şerefiye tutarı UFRS 3 kapsamında makul değerinin tespit edilmesi gereken diğer maddi olmayan varlıkların da değerini içermektedir. Grup bu satın alma ile ilgili kesin hesaplamalarını ve Şerefiye bakiyesi ile diğer maddi olmayan varlıkların ayrımını satın alım tarihini takip eden oniki aylık süre içerisinde tamamlayacaktır. 18 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 4 - BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA a) b) Grup dışından sağlanan gelirler: 1 Ocak31 Mart 2009 1 Ocak31 Mart 2008 Finans Lastik, takviye ve otomotiv Perakendecilik Enerji Çimento Diğer 3.295.744 652.283 505.534 243.851 170.278 166.380 2.870.286 779.892 498.377 54.352 161.336 271.858 Toplam 5.034.070 4.636.101 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 2.602.107 1.309.689 790.620 2.024.058 92.604.046 91.144.486 1.459.560 1.244.644 2.657.358 1.336.703 793.369 720.391 93.833.365 92.491.103 1.342.262 1.195.545 100.575.164 100.536.731 56.507 56.487 163.458 943.613 294.564 819.435 (927.977) (885.793) Bölüm varlıkları: Lastik, takviye ve otomotiv Çimento Perakende Enerji Finans Bankacılık Sigortacılık Diğer Bölüm varlıkları (*) Satılmak üzere elde tutulan duran varlıklar İştirakler Bölümlerle ilişkilendirilmeyen varlıklar Eksi: bölümler arası düzeltmeler ve sınıflandırmalar Konsolide finansal tablolara göre toplam varlıklar (*) 100.810.765 Bölüm varlıkları genel olarak faaliyet ile ilgili varlıklardan oluşmaktadır. 19 100.821.424 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 4 - BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA (Devamı) c) Bölüm yükümlülükleri: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Lastik, takviye ve otomotiv Çimento Perakende Enerji Finans Bankacılık Sigortacılık Diğer 474.385 167.372 376.872 806.417 80.624.626 79.623.994 1.000.632 215.659 659.167 141.576 403.493 68.003 82.049.742 81.180.925 868.817 214.545 Bölüm yükümlülükleri (*) 82.665.331 83.536.526 Bölümlerle ilişkilendirilmeyen yükümlülükler Eksi: bölümler arası düzeltmeler ve sınıflandırmalar 1.875.607 1.449.182 (1.316.634) (1.503.061) Konsolide finansal tablolara göre toplam yükümlülükler 83.224.304 83.482.647 (*) Bölüm yükümlülükleri genel olarak faaliyetle ilgili yükümlülükleri içermekte, vergi, finansal borçlar ve tahsis edilemeyen borçlar gibi yükümlülükleri içermemektedir. 20 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 4 - BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA (Devamı) 1 Ocak - 31 Mart 2009 ara hesap dönemine ait bölüm analizi Grup dışından sağlanan gelirler Bölümlerarası gelirler Toplam Gelirler Satılan malın maliyeti (*) Genel yönetim giderleri Satış, pazarlama ve dağıtım giderleri Araştırma ve geliştirme gideri Bölümlerarası düzenleme Faaliyet sonucu Lastik, Takviye ve Otomotiv Çimento Perakende Enerji Bankacılık Sigortacılık Toplam finans Diğer Bölümlerarası düzeltme Toplam 652.283 170.278 505.534 243.851 3.026.410 269.334 3.295.744 166.380 - 5.034.070 671 8 905 18.956 12.065 1.132 13.197 3.066 (36.803) - 652.954 170.286 506.439 262.807 3.038.475 270.466 3.308.941 169.446 (36.803) 5.034.070 (588.935) (24.139) (137.463) (10.703) (397.598) (60.422) (222.279) (13.283) (1.863.951) (531.466) (333.662) (28.481) 75.128 9.939 (3.624.015) (674.336) (44.004) (3.039) (2.140) (380) (51.065) - (15.043) - 325 - (129.955) (4.854) (129) (25) (7.292) Finans 19.575 (2.646) - - (2.197.613) (155.255) (559.947) (15.781) - - 41.802 (1.050) 40.752 12.202 684.860 (92.727) 592.133 (18.028) (1.435) 651 (20.402) (40.752) 7.837 Bölümlerle ilişkilendirilmeyen diğer faaliyet giderleri Diğer faaliyet geliri/(gideri)- net Faaliyet karı (*) 497 601.407 (14.438) 1.228 (1.907) (1.241) (13.903) 60.567 75.989 136.556 (14.632) - 106.101 (6.064) 17.668 (3.887) (1.701) 745.427 (16.738) 728.689 (35.034) 7.837 693.070 Bankacılık bölümünde; satılan malın maliyeti tutarı, faiz gideri, komisyon giderleri, kredi karşılıkları ve net döviz alım satım karını içermektedir. Sigorta bölümünde, yazılan primlerin reasürör payları satılan malın maliyeti içinde gösterilmiştir. 21 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 4 - BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA (Devamı) 1 Ocak - 31 Mart 2008 ara hesap dönemine ait bölüm analizi Grup dışından sağlanan gelirler Bölümlerarası gelirler Toplam Gelirler Satılan malın maliyeti (*) Genel yönetim giderleri Satış, pazarlama ve dağıtım giderleri Araştırma ve geliştirme gideri Bölümlerarası düzenleme Faaliyet sonucu Lastik, Takviye ve Otomotiv Çimento Perakende Enerji Bankacılık Sigortacılık Toplam finans Diğer Bölümlerarası düzeltme Toplam 779.892 161.336 498.377 54.352 2.600.845 269.441 2.870.286 271.858 - 4.636.101 1.687 42 643 23.060 15.470 814 16.284 5.595 (47.311) - 781.579 161.378 499.020 77.412 2.616.315 270.255 2.886.570 277.453 (47.311) 4.636.101 (632.826) (21.851) (109.289) (14.625) (395.172) (54.232) (64.251) (3.709) (1.657.727) (513.849) (266.641) (29.823) (1.924.368) (543.672) (240.112) (18.090) 16.058 6.770 (3.349.960) (649.409) (51.976) (8.284) (3.127) - (54.922) - (109) - (22.749) (1.806) 1.268 21 (131.615) (10.069) (141) (25) (658) 30.812 (1.074) (5.962) 7.618 66.501 Finans 34.312 - - (5.306) 9.343 (30.420) 414.319 (642) (26.851) (31.062) 387.468 Bölümlerle ilişkilendirilmeyen diğer faaliyet giderleri (13.261) Diğer faaliyet geliri/(gideri)- net (3.731) Faaliyet karı 62.770 (*) 493.974 622 120.493 34.934 115.187 (137) 9.206 197.295 (26.746) 170.549 1.374 611.614 (53.597) 558.017 (4.588) - 289.170 7.618 769.883 Bankacılık bölümünde; satılan malın maliyeti tutarı, faiz gideri, komisyon giderleri, kredi karşılıkları ve net döviz alım satım karını içermektedir. Sigorta bölümünde, yazılan primlerin reasürör payları satılan malın maliyeti içinde gösterilmiştir. 22 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 4 - BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA (Devamı) e) Faaliyet sonuçları: i) Bankacılık: 1 Ocak31 Mart 2009 1 Ocak31 Mart 2008 Finansal borçlardan alınan faizler Menkul kıymet ve finansal varlıklardan alınan faizler Komisyon geliri Diğer bankalardaki mevduatlardan faiz geliri Menkul kıymet alım-satım kazancı Diğer faiz geliri 1.531.064 1.412.549 1.011.266 342.305 803.675 299.270 Toplam faaliyet geliri 3.026.410 55.919 47.573 38.283 Eksi: komisyon geliri ve menkul kıymet alım-satım kazancı (389.878) Toplam faiz geliri Faiz gideri Faiz geliri-net 74.692 (22.355) 33.014 2.600.845 (276.915) 2.636.532 2.323.930 (1.466.453) (1.378.105) 1.170.079 945.825 Faaliyet giderleri Faiz gideri Döviz alım-satım karı-net Esas faaliyet giderleri Komisyon gideri Finansal borç karşılıkları (1.466.453) 23.931 (531.466) (40.810) (326.752) (1.378.105) 63.123 (513.849) (55.760) (301.935) Toplam faaliyet gideri (2.341.550) (2.186.526) 1.466.453 1.378.105 İlave: komisyon geliri ve menkul kıymet alım-satım kazancı Diğer faaliyet geliri 389.878 60.567 276.915 197.295 Bölüm faaliyet karı 745.427 611.614 İlave: faiz gideri 23 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 4 - BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA (Devamı) ii) Sigortacılık: 1 Ocak31 Mart 2009 Alınan primler Reasürörlere verilen primler Cari rizikolar karşılığındaki değişim-net 1 Ocak31 Mart 2008 269.334 (100.330) 269.441 (108.957) (57.704) (52.771) 111.300 107.713 Ödenen tazminatlar Ödenen tazminatlar reasürans payı Muallak hasar karşılığındaki değişim (194.856) 54.675 (8.766) (150.401) 52.968 (13.508) Gerçekleşmiş hasarlar-net (148.947) (110.941) Hayat matematik karşılığındaki değişim-net Ödenen komisyon-net (8.977) (17.622) 10.606 (4.406) Teknik kar (64.246) 2.972 Genel yönetim giderleri Diğer faaliyet geliri/(gideri) (28.481) 75.989 (29.823) (26.746) Bölüm faaliyet zararı (16.738) (53.597) Prim gelirleri-net iii) Finans dışı endüstriyel bölümler: 1 Ocak31 Mart 2009 Net satışlar Satışların maliyeti 1.738.326 (1.479.855) Brüt esas faaliyet karı Faaliyet giderleri Diğer faaliyet geliri/(gideri) Bölüm faaliyet (zararı)/karı 24 1 Ocak31 Mart 2008 1.765.815 (1.411.890) 258.471 353.925 (263.636) (30.454) (260.682) 118.623 (35.619) 211.866 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 4 - BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA (Devamı) f) Müşterek yönetime tabi ortaklıklardaki pay: Dipnot 2’de belirtildiği gibi konsolide finansal tablolarda oransal konsolidasyon yöntemi kullanılarak konsolide edilmiş olan Müşterek Yönetime Tabi Ortaklıklara ait toplam dönen varlıklar, duran varlıklar, kısa vadeli yükümlülükler, uzun vadeli yükümlülükler, gelir ve giderler aşağıdaki gibidir: Bilanço 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Dönen varlıklar Duran varlıklar 1.070.064 1.953.492 1.218.799 1.799.774 Toplam varlıklar 3.023.556 3.018.573 611.508 745.333 589.997 727.453 Toplam yükümlülükler 1.356.841 1.317.450 Ana ortaklık dışı paylar Özkaynak 4.524 1.662.191 4.645 1.696.478 Toplam yükümlülükler, ana ortaklık dışı paylar ve özkaynak 3.023.556 3.018.573 1 Ocak31 Mart 2009 1 Ocak31 Mart 2008 Kısa vadeli yükümlülükler Uzun vadeli yükümlülükler Gelir tablosu Faaliyet sonucu Finansman gideri (7.349) (45.726) 166.874 (33.571) Vergi ve ana ortaklık dışı pay öncesi kar Vergi (53.075) 5.756 133.303 (16.473) Ana ortaklık dışı pay öncesi kar Ana ortaklık dışı pay (47.319) 20 116.830 3 Sürdürülen faaliyetler net dönem karı (47.299) 116.833 25 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 4 - BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA (Devamı) g) Amortisman ve itfa payları, değer düşüklükleri ve yatırım harcamaları: 1 Ocak - 31 Mart 2009 Finans Bankacılık Sigorta Lastik Takviye ve Otomotiv Çimento Enerji Perakende Diğer Durdurulan faaliyetler Toplam Amortisman ve itfa payları Maddi duran varlıklar değer düşüklüğü 31.304 1.568 24.625 15.563 5.964 9.587 13.463 - 102.074 - - - - - 407 - - 407 Yatırım harcamaları 29.320 811 36.218 7.758 107.297 13.657 6.266 - 201.327 Finans Bankacılık Sigorta Lastik Takviye ve Otomotiv Çimento Enerji Perakende Diğer Durdurulan faaliyetler Toplam 1 Ocak - 31 Mart 2008 Amortisman ve itfa payları Maddi olmayan duran varlıklar değer düşüklüğü 21.150 1.531 18.758 18.840 6.164 8.843 15.873 7.484 98.643 - - - - - - 1.499 - 1.499 Yatırım harcamaları 19.248 1.591 25.589 12.050 7.174 10.303 27.734 3.210 106.899 26 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 5 - FİNANSAL YATIRIMLAR a) Menkul kıymetler: Makul değer değişimleri gelir tablosuna yansıtılan finansal varlıkların detayı aşağıda sunulmuştur: Devlet tahvilleri Eurobondlar Hazine bonoları Hisse senetleri Yabancı para cinsinden devlet tahvilleri Yatırım fonları Diğer Toplam 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 62.362 33.432 25.730 4.981 4.736 452 103.217 30.743 5.426 9.685 11.406 15.000 71 131.693 175.548 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle sözleşmede yer alan vade tarihlerine kalan sürelerine göre vade analizi aşağıda sunulmuştur. 31 Mart 2009 Diğer Bankacılık şirketler Toplam 3 ile 12 ay arası 1 ile 5 yıl arası 5 yıldan fazla Vadesiz Toplam 31 Aralık 2008 Diğer Bankacılık şirketler Toplam 14.805 73.405 15.974 5.433 15.579 6.497 - 30.384 79.902 15.974 5.433 21.991 110.640 18.161 9.756 15.000 21.991 110.640 18.161 24.756 109.617 22.076 131.693 160.548 15.000 175.548 Sözleşme ile belirlenen yeniden fiyatlandırma tarihine kalan süre: 31 Mart 2009 Diğer Bankacılık şirketler Toplam 3 aya kadar 3 ile 12 ay arası 1 ile 5 yıl arası 5 yıldan fazla Vadesiz Toplam 31 Aralık 2008 Diğer Bankacılık şirketler Toplam 753 25.595 61.862 15.974 5.433 15.579 6.497 - 753 41.174 68.359 15.974 5.433 11.325 23.251 98.134 18.082 9.756 15.000 11.325 23.251 98.134 18.082 24.756 109.617 22.076 131.693 160.548 15.000 175.548 27 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 5 - FİNANSAL YATIRIMLAR (Devamı) b) Satılmaya hazır finansal varlıklar: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 7.371.636 153.520 1.940.929 207.715 35.891 430.844 4.966.879 153.721 1.671.269 437.542 35.392 415.823 10.140.535 7.680.626 Hisse senetleri - Teşkilatlanmış piyasalarda işlem gören - Teşkilatlanmış piyasalarda işlem görmeyen 9.846 52.754 8.399 51.608 Ara toplam 62.600 60.007 10.203.135 7.740.633 Borçlanma senetleri - Devlet tahvilleri - Yabancı para cinsinden devlet tahvilleri - Eurobondlar - Hazine bonoları - Yatırım fonları - Diğer yabancı para cinsinden bonolar Ara toplam Toplam satılmaya hazır finansal varlıklar 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle vade analizi aşağıda sunulmuştur. Buna göre satılmaya hazır finansal varlıklar için sözleşme ile belirlenen yeniden fiyatlama tarihine kalan süre: 31 Mart 2009 Diğer Bankacılık şirketler Toplam 31 Aralık 2008 Diğer Bankacılık şirketler Toplam 3 aya kadar 3 ile 12 ay arası 1 ile 5 yıl arası 5 yıldan fazla Vadesiz 368.970 5.198.127 2.981.120 1.119.495 52.356 239.649 167.068 30.215 46.135 368.970 5.437.776 3.148.188 1.149.710 98.491 2.576.875 1.870.097 1.709.334 1.098.003 50.452 243.937 59.679 87.310 44.946 2.576.875 2.114.034 1.769.013 1.185.313 95.398 Toplam 9.720.068 483.067 10.203.135 7.304.761 435.872 7.740.633 Satılmaya hazır finansal varlıklar için sözleşmede yer alan vade tarihlerine kalan süre: 31 Mart 2009 Diğer Bankacılık şirketler Toplam 31 Aralık 2008 Diğer Bankacılık şirketler Toplam 3 ile 12 ay arası 3.384.410 239.649 3.624.059 1.683.685 243.937 1.927.622 Cari 3.384.410 239.649 3.624.059 1.683.685 243.937 1.927.622 1 ile 5 yıl arası 5 yıldan fazla Vadesiz 5.163.807 1.119.495 52.356 167.068 30.215 46.135 5.330.875 1.149.710 98.491 3.603.123 1.967.501 50.452 59.678 87.310 44.947 3.662.801 2.054.811 95.399 Cari olmayan 6.335.658 243.418 6.579.076 5.621.076 191.935 5.813.011 Toplam 9.720.068 483.067 10.203.135 7.304.761 435.872 7.740.633 28 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 5 - FİNANSAL YATIRIMLAR (Devamı) 31 Mart 2009 tarihi itibariyle satılmaya hazır hisse senetlerinin detayı aşağıda sunulmuştur: Teşkilatlanmış piyasalarda işlem gören Pay (%) Kayıtlı değer Faaliyet kolu 65 9.732 114 Yatırım yönetimi Ak Yatırım Ortaklığı A.Ş. (*) Diğeri Toplam Teşkilatlanmış piyasalarda işlem görmeyen 9.846 Pay (%) Kayıtlı değer Faaliyet kolu 24,99 5,53 30.505 9.002 13.247 Gayrimenkul Nakliye Merter BV Liman İşletmeleri Nakliyat ve Tic. A.Ş. Diğeri Toplam (*) 52.754 Grup’un Ak Yatırım Ortaklığı A.Ş.’de %65 ortaklık payı vardır (2008: %65). Grup’un net karı, finansal pozisyonu ve buna bağlı ortaya çıkan sonuçları üzerindeki önem taşımayan etkisi nedeniyle bu şirket konsolidasyon kapsamı dışında tutulmuş ve 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle hazırlanan konsolide finansal tablolarda kayıtlı değeri ile gösterilmiştir. 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle satılmaya hazır hisse senetlerinin detayı aşağıda sunulmuştur: Teşkilatlanmış piyasalarda işlem gören Pay (%) Kayıtlı değer Faaliyet kolu 65 8.327 72 Yatırım yönetimi Ak Yatırım Ortaklığı A.Ş. Diğeri Toplam Teşkilatlanmış piyasalarda işlem görmeyen 8.399 Pay (%) Kayıtlı değer Faaliyet kolu 24,99 5,53 28.879 9.002 13.727 Nakliye Portföy yönetimi Liman İşletmeleri Nakliyat ve Tic. A.Ş. Ak Portföy Yönetimi A.Ş. Diğeri Toplam 51.608 29 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 5 - FİNANSAL YATIRIMLAR (Devamı) c) Vadeye kadar elde tutulacak: Vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıkların detayı aşağıda sunulmuştur: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Devlet tahvilleri Yabancı para cinsinden devlet tahvilleri Eurobondlar 12.657.329 5.341.780 1.241.204 13.939.245 5.444.158 1.165.303 Toplam 19.240.313 20.548.706 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 itibariyle vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıklar için sözleşmede yer alan vade tarihlerine kalan süre aşağıdaki gibidir: 31 Mart 2009 Diğer Bankacılık şirketler 3 ile 12 ay arası 1 ile 5 yıl arası 5 yıldan fazla Toplam Toplam 31 Aralık 2008 Diğer Bankacılık şirketler Toplam 8.737.709 9.261.400 1.241.204 - 8.737.709 9.261.400 1.241.204 5.032.118 12.463.197 3.053.391 - 5.032.118 12.463.197 3.053.391 19.240.313 - 19.240.313 20.548.706 - 20.548.706 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 itibariyle vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıklar için sözleşme ile belirlenen yeniden fiyatlama tarihine kalan süre aşağıdaki gibidir: 31 Mart 2009 Diğer Bankacılık şirketler Toplam 31 Aralık 2008 Diğer Bankacılık şirketler Toplam 3 aya kadar 3 ile 12 ay arası 1 ile 5 yıl arası 5 yıldan fazla 1.634.878 14.151.105 2.213.126 1.241.204 - 1.634.878 14.151.105 2.213.126 1.241.204 5.425.632 6.590.550 7.367.220 1.165.304 - 5.425.632 6.590.550 7.367.220 1.165.304 Toplam 19.240.313 - 19.240.313 20.548.706 - 20.548.706 30 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 6 - MADDİ DURAN VARLIKLAR Maddi duran varlıkların, 31 Mart 2009 tarihinde sona eren üç aylık ara döneme ait hareket tablosu aşağıdaki gibidir. Yabancı para çevrim 1 Ocak 2009 farkları İlaveler Çıkışlar Bağlı ortaklık tasfiyesi Transferler Değer düşüklüğü 31 Mart 2009 Maliyet: Arazi, yeraltı ve yer üstü düzenleri Binalar Makine, tesis ve cihazlar Taşıt araçları Döşeme ve demirbaşlar 383.021 1.879.917 3.260.857 138.876 1.552.649 1.918 12.069 27.373 206 2.630 1.170 1.142 9.422 1.425 16.997 (1.002) (6.501) (4.747) (33.718) (17.383) (876) 1772 75 7506 2337 1137 (407) 387.881 1.892.201 3.281.274 138.097 1.538.412 Toplam 7.215.320 44.196 30.156 (45.968) (18.259) 12.827 (407) 7.237.865 330.472 2.241 151.095 Toplam 7.545.792 46.437 181.251 (45.968) (18.259) - Birikmiş amortisman: Yeraltı ve yer üstü düzenleri Binalar Makine, tesis ve cihazlar Taşıt araçları Döşeme ve demirbaşlar 86.462 620.339 1.885.893 99.328 1.122.058 535 2.763 2.078 156 104 1.600 9.017 37.585 3.073 41.752 (211) (4.087) (2.302) (20.830) (17.058) (874) - - 88.597 631.908 1.904.411 100.255 1.142.210 Toplam 3.814.080 5.636 93.027 (27.430) (17.932) - - 3.867.381 Net kayıtlı değer 3.731.712 Yapılmakta olan yatırımlar - - (12.827) (407) 470.981 7.708.846 3.841.465 31 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 6 - MADDİ DURAN VARLIKLAR (Devamı) Maddi duran varlıkların, 31 Mart 2008 tarihinde sona eren üç aylık ara döneme ait hareket tablosu aşağıdaki gibidir. 1 Ocak 2008 Yabancı para çevrim farkları İlaveler Transferler 363.087 1.914.019 3.721.610 131.331 1.399.048 3.461 11.461 21.146 785 6.770 1.492 2.904 12.150 462 29.518 330 2.527 58.903 173 105 (3.389) (40.143) (27.179) (4.185) (61.587) 364.981 1.890.768 3.786.630 128.566 1.373.854 7.529.095 43.623 46.526 62.038 (136.483) 7.544.799 187.742 4.913 42.733 (62.233) (1.552) 171.603 Toplam 7.716.837 48.536 89.259 (195) (138.035) 7.716.402 Birikmiş amortisman: Yeraltı ve yer üstü düzenleri Binalar Makine, tesis ve cihazlar Taşıt araçları Döşeme ve demirbaşlar 81.268 648.881 2.291.337 93.651 1.027.880 897 2.998 (16.888) 545 4.030 2.710 11.692 45.085 2.573 28.960 - (1.881) (33.418) (25.554) (2.766) (57.437) 82.994 630.153 2.293.980 94.003 1.003.433 Toplam 4.143.017 (8.418) 91.020 - (121.056) 4.104.563 Net kayıtlı değer 3.573.820 Maliyet: Arazi, yeraltı ve yer üstü düzenleri Binalar Makine, tesis ve cihazlar Taşıt araçları Döşeme ve demirbaşlar Yapılmakta olan yatırımlar Çıkışlar 31 Mart 2008 3.611.839 32 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 7 - ŞARTA BAĞLI VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER Taahhütler - Bankacılık bölümü 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Verilen teminat mektupları Akreditifler Dövizli kabul kredileri 4.950.394 1.620.612 55.502 4.358.166 1.658.597 65.349 Toplam 6.626.508 6.082.112 Verilen teminat mektupları Verilen diğer teminatlar 1.191.323 460.817 541.872 352.285 Toplam 1.652.140 894.157 Taahhütler - Diğer şirketler Borçlanma senetleri ile ilgili geri alım ve geri satım taahhütleri: 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle borçlanma senetleri (devlet tahvilleri, hazine bonoları ve eurobondlar) ile ilgili geri alım ve geri satım taahhütleri aşağıdaki gibidir: Geri alım taahhütleri Geri satım taahhütleri 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 984.295 8.899 8.716.962 - Yabancı para ve faiz swapları ile vadeli döviz alım-satım sözleşmeleri ile ilgili taahhütler: Alım-satım amaçlı işlemlerin türleri: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Döviz alım ABD Doları Avro TL İngiliz Sterlini JPY 137.469 126.383 31.593 1.244 347 102.696 135.029 106.035 1.641 - Toplam 297.036 345.401 Döviz satım ABD Doları TL Avro İngiliz Sterlini Diğer 128.722 93.120 70.040 1.617 499 92.853 169.421 69.497 2.574 Toplam 293.998 334.345 33 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 7 - ŞARTA BAĞLI VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER (Devamı) 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Para swap alımları Avro ABD Doları İngiliz Sterlini TL CHF Diğer 2.982.438 361.691 319.316 58.393 46.749 134.465 2.292.266 296.070 733.837 62.388 32.964 78.378 Toplam 3.903.052 3.495.903 Para swap satışları ABD Doları Avro TL JPY Diğer 3.412.315 306.433 130.927 6.530 6.956 3.149.641 229.975 115.633 7.326 203 Toplam 3.863.161 3.502.778 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Faiz haddi swap alımları ABD Doları Avro 1.910.476 1.038.116 484.742 1.046.140 Toplam 2.948.592 1.530.882 Faiz haddi swap satışları ABD Doları Avro 1.910.476 1.038.116 485.059 1.045.823 Toplam 2.948.592 1.530.882 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 270.166 269.810 170.389 170.360 1.382.774 1.382.862 520.613 520.894 Spot alımlar Spot satışlar Para alım opsiyonları Para satım opsiyonları 34 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 7 - ŞARTA BAĞLI VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER (Devamı) Future alım işlemleri Future satım işlemleri 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 106.525 104.151 18.037 17.559 3.087.165 3.087.165 4.302.679 4.302.679 Riskten korunma amaçlı türev işlem türleri: Faiz haddi swap alımları Faiz haddi swap satışları 31 Mart 2009 tarihi itibariyle Bankacılık endüstriyel bölümüne ait bilanço dışı varlıkların vade analizi aşağıdaki gibidir: 1 yıla kadar 1 yıldan fazla Toplam Verilen teminat mektupları Akreditifler Kabul kredileri 436.917 1.106.367 35.811 4.513.477 514.245 19.691 4.950.394 1.620.612 55.502 Toplam 1.579.095 5.047.413 6.626.508 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle Bankacılık endüstriyel bölümüne ait bilanço dışı varlıkların vade analizi aşağıdaki gibidir: 1 yıla kadar 1 yıldan fazla Toplam Verilen teminat mektupları Akreditifler Kabul kredileri 451.117 1.049.942 51.495 3.907.049 608.655 13.854 4.358.166 1.658.597 65.349 Toplam 1.552.554 4.529.558 6.082.112 35 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 8 - ÖZKAYNAKLAR Hacı Ömer Sabancı Holding A.Ş.’nin onaylanmış ve çıkarılmış sermayesi her biri 1 Kr kayıtlı nominal bedeldeki 180.000.000.000 (31 Aralık 2008: 180.000.000.000) hisseden oluşmaktadır. 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle Holding’in onaylanmış ve çıkarılmış sermayesi ve sermaye yapısı aşağıdaki gibidir: Hissedarlar: Sabancı ailesi Halka açık Sakıp Sabancı Holding A.Ş. Sabancı Üniversitesi H.Ö. Sabancı Vakfı Sermaye Pay (%) 31 Mart 2009 Pay (%) 31 Aralık 2008 61,40 21,50 14,81 1,62 <1 1.105.217 387.065 266.578 29.150 11.990 61,40 21,50 14,81 1,62 <1 1.105.217 387.065 266.578 29.150 11.990 100,00 1.800.000 100,00 1.800.000 Hisse senetleri ihraç primi 21.670 21.670 Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler Türk Ticaret Kanunu’na göre, yasal yedekler birinci ve ikinci tertip yasal yedekler olmak üzere ikiye ayrılır. Türk Ticaret Kanunu’na göre birinci tertip yasal yedekler, şirketin ödenmiş sermayesinin %20’sine ulaşılıncaya kadar, kanuni net karın %5’i olarak ayrılır. Türk Ticaret Kanunu’na göre, yasal yedekler ödenmiş sermayenin %50’sini geçmediği sürece sadece zararları netleştirmek için kullanılabilir, bunun dışında herhangi bir şekilde kullanılması mümkün değildir. Ayrıca, Gayrimenkul ve İştirak Hissesi Satış Kazancı İstisnası’ndan yararlanabilmek için söz konusu kazançların %75’inin pasifte bir fon hesabında (özel yedekler) tutulması ve 5 yıl süre ile işletmeden çekilmemesi gerekmektedir. Yukarıda bahsedilen kardan ayrılan kısıtlanmış yedeklerin detayı aşağıdaki gibidir: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Yasal yedekler İştirak satış karları 218.898 38.919 218.898 38.919 Toplam 257.817 257.817 Yasal yedekler, TTK’da öngörüldüğü şekli ile birinci ve ikinci yedeklerden oluşur. TTK, birinci yasal yedeğin, toplam yedek Holding’in ödenmiş sermayesinin %20’sine erişene kadar kanuni kardan %5 oranında ayrılmasını öngörür. İkinci yasal yedek ise, ödenmiş sermayenin %5’ini aşan tüm nakit kar dağıtımları üzerinden %10 oranında ayrılır, ancak Holding şirketleri bu uygulamaya tabi değildir. TTK hükümleri çerçevesinde yasal yedekler, sadece zararları netleştirmek için kullanılabilmekte ve ödenmiş sermayenin %50’sini aşmadıkça diğer amaçlarla kullanılamamaktadır. 36 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 8 - ÖZKAYNAKLAR (Devamı) Temettü dağıtımı Sabancı Holding tarafından, Esas Sözleşmesi’nde belirtildiği üzere, vergilerin düşülmesi ve yasal yedeklerin ayrılmasından sonra Türk Lirası olarak yapılmaktadır. Esas Sözleşme gereğince, vergilerin düşülmesi, yasal yedeklerin ayrılması ve birinci temettüün düşülmesinden sonra kalan dağıtılabilir karın %4’e kadarı Yönetim Kurulu üyelerine ve %3’ü kadarı Sabancı Vakfı’na dağıtılabilir. Hisseleri İMKB’de işlem gören şirketler, SPK tarafından getirilen temettü şartlarına aşağıdaki şekilde tabidir: Sermaye Piyasası Kurulu’nun 8 Ocak 2008 tarihli 4/138 sayılı kararı gereğince 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere payları borsada işlem gören anonim ortaklıklar için, asgari kar dağıtım oranı %20 olarak uygulanacaktır. Buna göre bu dağıtımın şirketlerin genel kurullarında alacakları karara bağlı olarak nakit ya da temettünün sermayeye eklenmesi suretiyle ihraç edilecek payların bedelsiz olarak ortaklara dağıtılmasına ya da belli oranda nakit, belli oranda bedelsiz pay dağıtılması suretiyle gerçekleştirilebilmesine; belirlenecek birinci temettü tutarının mevcut ödenmiş/çıkarılmış sermayelerinin %5’inden az olması durumunda, söz konusu tutarın dağıtılmadan ortaklık bünyesinde bırakılabilmesine imkan verilmiş ancak bir önceki döneme ilişkin temettü dağıtımını gerçekleştirmeden sermaye artırımı yapan ve bu nedenle payları “eski” ve “yeni” şeklinde ayrılan anonim ortaklıklardan, yıllık faaliyetleri sonucunda elde ettikleri dönem karından temettü dağıtacakların, hesaplayacakları birinci temettüyü nakden dağıtılmaları zorunluluğu getirilmiştir. 1 Ocak 2008 itibariyle yürürlüğe giren Seri: XI No: 29 sayılı tebliğ ve ona açıklama getiren SPK duyurularına göre “Ödenmiş Sermaye”, “Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler” ve “Hisse Senedi İhraç Primleri”’nin yasal kayıtlardaki tutarları üzerinden gösterilmesi gerekmektedir. Söz konusu tebliğin uygulanması esnasında değerlemelerde çıkan farklılıklar (enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan farklılıklar gibi): - “Ödenmiş Sermaye”den kaynaklanmaktaysa ve henüz sermayeye ilave edilmemişse, “Ödenmiş Sermaye” kaleminden sonra gelmek üzere açılacak “Sermaye Düzeltmesi Farkları” kalemiyle; - “Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler” ve “Hisse Senedi İhraç Primleri”’nden kaynaklanmakta ve henüz kar dağıtımı veya sermaye artırımına konu olmamışsa “Geçmiş Yıllar Kar/Zararıyla”, ilişkilendirilmiştir. Diğer özkaynak kalemleri ise SPK Finansal Raporlama Standartları çerçevesinde değerlenen tutarları ile gösterilmektedir. Sermaye düzeltmesi farklarının sermayeye eklenmek dışında bir kullanımı yoktur. 37 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 8 - ÖZKAYNAKLAR (Devamı) Yukarıdaki hususa göre Sabancı Holding’in Seri XI: No:29 sayılı Tebliğ’e göre kar dağıtımında baz alınacak tablo aşağıdaki gibidir: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Sermaye Hisse senetleri ihraç primleri Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler Sermaye düzeltme farkları Net dönem karı Geçmiş yıllar karları 1.800.000 21.670 257.817 3.426.761 202.830 4.219.924 1.800.000 21.670 257.817 3.426.761 1.188.559 3.031.365 Kar dağıtımına esas olan toplam özkaynaklar 9.929.002 9.726.172 Yabancı para çevrim farkları Değer artış fonları (30.465) (121.653) Ana ortaklığa ait özkaynaklar 9.776.884 (75.359) (93.842) 9.556.971 DİPNOT 9 - DURDURULAN FAALİYETLER Grup’un müşterek yönetime tabi ortaklıklarından Carrefoursa, 31 Mart 2009 tarihli bilançosunda Bayrampaşa Hipermarket ve Alışveriş Merkezi’ni ve Maltepe Alışveriş Merkezi’ni satış amacıyla elde tutulan duran varlıklar olarak sınıflandırmıştır. Söz konusu satış amacıyla elde tutulan duran varlıkların Grup’un 31 Mart 2009 tarihli konsolide bilançosunda taşınan değeri 72.068 TL (31 Aralık 2008: 72.048 TL)’dir. Grup, Bayrampaşa Hipermarket ve Alışveriş Merkezi’nin ve Maltepe Alışveriş Merkezi’nin satışı sonucunda oluşacak zarar için finansal tablolarında 15.561 TL (31 Aralık 2008: 15.561 TL) karşılık ayırmıştır. Holding, 50,12%’sine sahip olduğu bağlı ortaklıklarından Bossa hisselerinin tamamının satışı konusunda Akkardan Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile 5 Ağustos 2008 tarihinde bir anlaşma imzalamıştır. Hisse senetlerinin devri 22 Ekim 2008 tarihinde tamamlanmıştır. Bossa’nın 1 Ocak - 31 Mart 2008 dönemine ait özet gelir tablosu aşağıdaki gibidir. Gelirler Giderler 76.476 (52.328) Vergi öncesi dönem karı 24.148 Vergi (3.121) Vergi sonrası dönem karı 21.027 38 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 9 - DURDURULAN FAALİYETLER (Devamı) Holding, %49,99’una sahip olduğu Beksa Çelik Kord Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin hisse senetlerinin tamamının Bekaert Iberica Holding S.L. firmasına satışına ilişkin olarak 23 Mayıs 2008 tarihinde hisse satış sözleşmesi imzalanmıştır. Hisse senetlerinin devri 24 Temmuz 2008 tarihinde tamamlanmıştır. Beksa’nın 1 Ocak - 31 Mart 2008 dönemine ait özet gelir tablosu aşağıdaki gibidir. Gelirler Giderler 17.893 (16.744) Vergi öncesi dönem karı 1.149 Vergi (1.515) Vergi sonrası dönem karı (366) Holding, %99.65’ine sahip olduğu Gıdasa hisselerinin tamamının satışı konusunda MGS Marmara Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile 14 Ağustos 2007 tarihinde bir anlaşma imzalamıştır. Anlaşmaya istinaden ilgili mercilerden izin alınmasını takiben satış 3 Mart 2008 tarihinde sonuçlanmıştır. Satış işlemi sonucu oluşan 8.844 TL tutarındaki zarar cari dönem konsolide gelir tablosunda muhasebeleştirilmiştir. Gıdasa’nın 1 Ocak - 3 Mart 2008 dönemine ait konsolide finansal tablolarda yer alan özet gelir tablosu aşağıdaki gibidir. Gelirler Giderler 76.486 (62.399) Vergi öncesi dönem karı 14.087 Vergi (1.718) Vergi sonrası dönem karı 12.369 Holding, %51,23’üne sahip olduğu Pilsa Plastik Sanayi A.Ş.’nin hisse senetlerinin tamamının Hollanda’da yerleşik Wavin B.V. firmasına satışına ilişkin hisse devir anlaşması 21 Kasım 2007 tarihinde imzalanmıştır. Satış işlemleri 10 Ocak 2008 tarihinde tamamlamış olup, hisse bedeli 41 milyon ABD Doları nakden tahsil edilmiş ve işlem sonucunda oluşan 7.096 YTL tutarındaki bağlı ortaklık satış karı cari dönem konsolide gelir tablosunda muhasebeleştirilmiştir. DİPNOT 10 - SATIŞ GELİRLERİ 1 Ocak31 Mart 2009 1 Ocak31 Mart 2008 Finans Finans dışı 3.295.744 1.738.326 2.870.286 1.765.815 Toplam 5.034.070 4.636.101 39 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 11 - FİNANSMAN GELİRLERİ/GİDERLERİ 1 Ocak31 Mart 2009 1 Ocak31 Mart 2008 Finansman gelirleri Kur farkı geliri Faiz geliri 105.474 40.364 187.161 22.875 Toplam 145.838 210.036 Finansman giderleri Kur farkı gideri Faiz gideri Diğer finansman giderleri 144.030 39.006 16.530 153.412 29.082 3.198 Toplam 199.566 185.692 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Finansman giderleri bankacılık dışındaki bölümler ile ilgilidir. DİPNOT 12 - VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ Ödenecek kurumlar vergisi ve gelir vergisi Eksi: peşin ödenen vergiler 219.326 (3.338) 423.428 (339.588) Toplam ödenecek vergiler 215.988 83.840 Türk vergi mevzuatı, ana ortaklık olan şirketin bağlı ortaklıkları ve iştiraklerini konsolide ettiği finansal tabloları üzerinden vergi beyannamesi vermesine olanak tanımamaktadır. Bu sebeple bu konsolide finansal tablolara yansıtılan vergi karşılıkları, tam konsolidasyon kapsamına alınan tüm şirketler için ayrı hesaplanmıştır. Kurumlar Vergisi Kanunu 13 Haziran 2006 tarih ve 5520 sayılı yasa ile değişmiştir. Söz konusu 5520 sayılı yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’nun pek çok hükmü 1 Ocak 2006 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir. Buna göre Türkiye’de, kurumlar vergisi oranı 2009 yılı için %20’dir (2008: %20). Kurumlar vergisi oranı kurumların ticari kazancına vergi yasaları gereğince indirimi kabul edilmeyen giderlerin ilave edilmesi, vergi yasalarında yer alan istisna (iştirak kazançları istisnası, yatırım indirimi istisnası vb.) ve indirimlerin (ar-ge indirimi gibi) indirilmesi sonucu bulunacak vergi matrahına uygulanır. Kar dağıtılmadığı takdirde başka bir vergi ödenmemektedir (GVK Geçici 61. madde kapsamında yararlanılan yatırım indirimi istisnası olması halinde yararlanılan istisna tutarı üzerinden hesaplanıp ödenen %19,8 oranındaki stopaj hariç). Türkiye’deki bir işyeri ya da daimi temsilcisi aracılığı ile gelir elde eden dar mükellef kurumlar ile Türkiye’de yerleşik kurumlara ödenen kar paylarından (temettüler) stopaj yapılmaz. Bunların dışında kalan kişi ve kurumlara yapılan temettü ödemeleri %15 oranında stopaja tabidir. Karın sermayeye ilavesi, kar dağıtımı sayılmaz. 40 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 12 - VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (Devamı) Şirketler üçer aylık mali karları üzerinden %20 oranında geçici vergi hesaplar ve o dönemi izleyen ikinci ayın 10 uncu gününe kadar beyan edip 17 inci günü akşamına kadar öderler. Yıl içinde ödenen geçici vergi o yıla ait olup izleyen yıl verilecek kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilir. Mahsuba rağmen ödenmiş geçici vergi tutarı kalmış ise bu tutar nakden iade alınabileceği gibi devlete karşı olan herhangi bir başka mali borca da mahsup edilebilir. Türkiye’de ödenecek vergiler konusunda vergi otoritesi ile mutabakat sağlamak gibi bir uygulama bulunmamaktadır. Kurumlar vergisi beyannameleri hesap döneminin kapandığı ayı takip eden dördüncü ayın 25 inci günü akşamına kadar bağlı bulunulan vergi dairesine verilir. Vergi incelemesine yetkili makamlar beş yıl zarfında muhasebe kayıtlarını inceleyebilir ve hatalı işlem tespit edilirse ödenecek yapılacak vergi tarhiyatı nedeniyle vergi miktarları değişebilir. Türk vergi mevzuatına göre beyanname üzerinde gösterilen mali zararlar 5 yılı aşmamak kaydıyla dönem kurum kazancından indirilebilirler. Ancak, mali zararlar, geçmiş yıl karlarından mahsup edilemez. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda kurumlara yönelik birçok istisna bulunmaktadır. Bu istisnalardan Şirket’e ilişkin olanları aşağıda açıklanmıştır: İştirak Kazançları İstisnası Kurumların tam mükellefiyete tabi bir başka kurumun sermayesine iştirakten elde ettikleri temettü kazançları (yatırım fonlarının katılma belgeleri ile yatırım ortaklıkları hisse senetlerinden elde edilen kar payları hariç) kurumlar vergisinden istisnadır. Emisyon Primi İstisnası Anonim şirketlerin kuruluşlarında veya sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları hisse senetlerinin itibari değerlerinin üzerinde elden çıkarılmasından sağlanan emisyon primi kazançları kurumlar vergisinden istisnadır. Yurt Dışı İştirak Kazançları İstisnası Kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan anonim veya limited şirket mahiyetindeki bir şirketin (esas faaliyet konusu finansal kiralama veya her nevi menkul kıymet yatırımı olanlar hariç) sermayesine, kazancın elde edildiği tarihe kadar devamlı olarak en az bir yıl süreyle %10 veya daha fazla oranda iştirak eden kurumların, bu iştiraklerin kanunî veya iş merkezinin bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az %15 oranında (esas faaliyet konusu finansman temini veya sigortacılık olanlarda en az, Türkiye'de uygulanan kurumlar vergisi oranında) kurumlar vergisi benzeri vergi yükü taşıyan ve elde edildiği vergilendirme dönemine ilişkin yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye'ye transfer ettikleri iştirak kazançları kurumlar vergisinden istisnadır. 41 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 12 - VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (Devamı) Gayrimenkul ve İştirak Hissesi Satış Kazancı İstisnası Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisselerinin, gayrimenkullerinin, rüçhan hakkı, kurucu senedi ve intifa senetleri satışından doğan kazançlarının %75’i kurumlar vergisinden istisnadır. İstisnadan yararlanmak için söz konusu kazancın pasifte bir fon hesabında tutulması ve 5 yıl süre ile işletmeden çekilmemesi gerekmektedir. Satış bedelinin satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılı sonuna kadar tahsil edilmesi gerekir. Menkul kıymet ve taşınmaz ticareti ve kiralaması ile uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri kazançlar istisna kapsamı dışındadır. Yatırım İndirimi İstisnası Uzun yıllardır uygulanmakta olan ve en son mükelleflerin belli bir tutarı aşan sabit kıymet alımlarının %40’ı olarak hesapladıkları yatırım indirimi istisnasına 30 Mart 2006 tarihli 5479 sayılı yasa ile son verilmiştir. Ancak, söz konusu yasa ile Gelir Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 69. madde uyarınca gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri; 31 Aralık 2005 tarihi itibariyle mevcut olup, 2005 yılı kazançlarından indiremedikleri yatırım indirimi istisnası tutarları ile; a) 24 Nisan 2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9 Nisan 2003 tarihli ve 4842 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmadan önceki ek 1, 2, 3, 4, 5 ve 6’ncı maddeleri çerçevesinde başlanılmış yatırımları için belge kapsamında 1 Ocak 2006 tarihinden sonra yapacakları yatırımları, b) 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mülga 19’uncu maddesi kapsamında 1 Ocak 2006 tarihinden önce başlanan yatırımlarla ilgili olarak, yatırımla iktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edip bu tarihten sonra yapılan yatırımları, nedeniyle, 31 Aralık 2005 tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre hesaplayacakları yatırım indirimi istisnası tutarlarını, yine bu tarihteki mevzuat hükümleri (vergi oranına ilişkin hükümler dahil) çerçevesinde sadece 2006, 2007 ve 2008 yıllarına ait kazançlarından indirebilirler. Dolayısı ile ticari kar/zarar rakamı içinde yer alan yukarıda sayılan nitelikteki kazançlar kurumlar vergisi hesabında dikkate alınmıştır. Kurumlar vergisi matrahının tespitinde yukarıda yer alan istisnalar yanında ayrıca Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8, 9 ve 10. maddeleri ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. madde hükmünde belirtilen indirimler de dikkate alınır. 42 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 12 - VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (Devamı) 31 Mart 2009 ve 2008 tarihlerinde sona eren ara hesap dönemlerine ait konsolide kapsamlı gelir tablosunda yer alan kapsamlı gelir kalemlerine ilişkin vergi tutarları aşağıdaki gibidir: Vergi öncesi Satılmaya hazır finansal varlıkların net makul değer azalışı Finansal riskten korunma fonundaki değişim Yurtdışındaki Net Yatırım Riskinden Korunma Amaçlı Türev Finansal Varlıklara İlişkin Yabancı para çevrim farklarındaki değişim Diğer Kapsamlı Gelir 31 Mart 2009 Vergi Vergi gideri sonrası Vergi öncesi 141.115 (28.223) 112.892 (210.016) 42.003 (168.013) - - (27.839) 5.568 (22.271) - - - 64.358 126.766 - 126.766 (13.034) (59.213) 37.196 (22.017) 64.358 (32.382) 19.348 (185.979) 31 Mart 2008 Vergi Vergi gideri sonrası 37.196 (148.783) Ertelenmiş vergiler Grup, ertelenmiş gelir vergisi varlık ve yükümlülüklerini, bilanço kalemlerinin SPK Finansal Raporlama Standartları ve vergi finansal tabloları arasındaki farklı değerlendirilmelerin sonucunda ortaya çıkan geçici farkların etkilerini dikkate alarak hesaplamaktadır. Söz konusu geçici farklar gelir ve giderlerin, SPK Finansal Raporlama Standartları ve vergi kanunlarına göre değişik raporlama dönemlerinde muhasebeleşmesinden ve devreden mali zarar ile yatırım indirim istisnasından kaynaklanmaktadır. 43 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 12 - VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (Devamı) Gelecek dönemlerde gerçekleşecek uzun vadeli geçici farklar üzerinden yükümlülük metoduna göre hesaplanan ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri için uygulanacak oran Türkiye için %20 olmakla beraber vergi matrahının tespitinde yatırım indirim istisnası kullanan grup şirketleri için 31 Mart 2009 tarihine kadar oran %30’dur (31 Aralık 2008: %30). 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle birikmiş geçici farklar ve ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülüklerinin yürürlükteki vergi oranları kullanılarak hazırlanan dökümü aşağıdaki gibidir: 31 Mart 2009 Birikmiş Ertelenmiş geçici vergi varlığı/ farklar (yükümlülüğü) Ertelenmiş vergi varlıkları: Kayıtlı değer ile vergi değeri arasındaki farklar: - Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar - Stoklar Kredi risk karşılığı Kıdem tazminatı karşılığı Gider tahakkukları Kanuni dava karşılıkları İndirilmemiş mali zararlar Diğer geçici farklar (*) (276.554) (33.697) (430.047) (125.728) (135.763) (47.465) (102.386) (1.099.310) 53.015 6.984 86.009 26.147 27.153 9.536 22.796 219.848 Ertelenmiş vergi varlıkları Ertelenmiş vergi yükümlülükleri: Kayıtlı değer ile vergi değeri arasındaki farklar: - Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar - Stoklar Coğrafi bölge risk karşılığı iptali Ertelenmiş finansman gideri Diğer geçici farklar (*) (43.806) (44.875) (477.363) (101.252) (111.768) (23.459) (88.421) (640.664) 451.488 736.678 6.446 160.210 268 310.537 (156.513) (1.289) (48.063) (54) (65.945) Ertelenmiş vergi yükümlülükleri Ertelenmiş vergi varlığı, net (*) 31 Aralık 2008 Birikmiş Ertelenmiş geçici vergi varlığı/ farklar (yükümlülüğü) 7.347 9.305 95.473 21.224 22.353 4.692 19.141 128.170 307.705 724.737 6.329 141.453 23.768 154.051 (155.533) (1.266) (42.437) (4.754) (32.217) (271.864) (236.207) 179.624 71.498 Diğer geçici farklar ağırlıklı olarak menkul kıymetler değerleme farkı ve diğer karşılıkları içermektedir. 44 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 12 - VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (Devamı) Ayrı birer vergi mükellefi olan bağlı ortaklık ve müşterek yönetime tabi ortaklıkların finansal tablolarında yer alan ertelenmiş vergi varlıklarını ve yükümlülüklerini net göstermiş olmalarından dolayı Grup’un konsolide bilançosuna söz konusu net sunum şeklinin etkileri yansımıştır. Yukarıdaki tabloda yer alan geçici farklar ile ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri ise brüt değerler esas alınarak hazırlanmaktadır. Ertelenmiş vergi varlıkları: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Bir yıldan uzun sürede yararlanılacak Bir yıldan kısa sürede yararlanılacak 215.624 235.864 116.989 190.716 Toplam 451.488 307.705 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Bir yıldan uzun sürede gerçekleşecek Bir yıldan kısa sürede gerçekleşecek 208.637 63.227 179.840 56.367 Toplam 271.864 236.207 Ertelenmiş vergi yükümlülükleri: 31 Mart 2009 ve 2008 tarihlerinde sona eren ara hesap dönemlerine ait ertelenmiş vergi varlığı/(yükümlülüğü) hareket tablosu aşağıda sunulmuştur: 31 Mart 2009 31 Mart 2008 1 Ocak bakiyeleri İşletme birleşmesi düzeltmesi etkisi 71.498 - (59.320) (14.545) 1 Ocak bakiyeleri düzeltilmiş 71.498 (73.865) Şirket çıkışı İşletme birleşmeleri Durdurulan faaliyet Riskten korunma amaçlı türev araçlarla ilişkilendirilen Yabancı para çevrim farkları Gelir tablosu ile ilişkilendirilen 25.648 39.830 (15.709) 58.357 1.718 1.726 (7.845) 3.491 31 Mart bakiyesi 179.624 (74.775) 45 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 13 - FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAKLAR a) Bankacılık Müşterilere verilen kredi ve avanslar 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 13.930.526 3.681.813 3.265.414 2.894.205 2.611.333 2.294.069 1.676.688 1.577.979 1.469.180 1.327.862 1.089.860 726.842 668.297 657.852 639.234 590.297 7.158.113 14.596.985 3.543.472 3.874.023 3.218.978 2.487.669 2.104.951 1.462.301 2.021.510 1.528.982 981.731 1.123.847 622.847 713.567 723.841 616.085 747.547 8.015.417 46.259.564 48.383.753 1.454.211 1.138.867 Müşterilere verilen kredi ve avanslar toplamı 47.713.775 49.522.620 Kredi risk karşılığı (1.884.203) (1.601.038) Müşterilere verilen krediler ve avanslar-net 45.829.572 47.921.582 Tüketici kredileri ve kredi kartı alacakları İnşaat Küçük ölçekli işletmeler Mali kuruluşlar Diğer üretim sektörleri Kimya Telekomünikasyon Madencilik Gıda, toptan ve perakende ticaret Sağlık ve sosyal servisler Proje finansmanı ile ilgili krediler Otomotiv Tekstil Turizm Elektronik Tarım ve ormancılık Diğer Takipteki krediler 31 Mart 2009 itibariyle Bankacılık endüstriyel bölümüne ait kredi risk karşılığının varlık sınıfları bazındaki hareket tablosu aşağıdaki gibidir: 1 Ocak 2009 bakiyesi Brüt karşılıklar Tahsilatlar Finansal tablolardan çıkarılanlar 31 Mart 2009 Kurumsal Tüketici Toplam 1.028.664 572.374 1.601.038 256.303 (85.839) (2.008) 1.197.120 46 191.779 (73.158) (3.912) 448.082 (158.997) (5.920) 687.083 1.884.203 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 13 - FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAKLAR (Devamı) 31 Mart 2008 itibariyle Bankacılık endüstriyel bölümüne ait kredi risk karşılığının varlık sınıfları bazındaki hareket tablosu aşağıdaki gibidir: 1 Ocak 2008 bakiyesi Brüt karşılıklar Tahsilatlar Mali tablolardan çıkarılanlar 31 Mart 2008 Kurumsal Tüketici Toplam 691.209 610.044 1.301.253 172.690 (40.509) (186.528) 157.550 (65.613) (165.781) 636.862 536.200 330.240 (106.122) (352.309) 1.173.062 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle müşterilere verilen kredi ve avansların vade analizi aşağıda sunulmuştur: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 3 aya kadar 3 ile 12 ay arası 16.605.127 11.684.365 17.034.658 13.383.088 Cari 28.289.492 30.417.746 1 ile 5 yıl arası 5 yıldan fazla 13.656.750 3.883.330 13.664.206 3.839.630 Cari olmayan 17.540.080 17.503.836 Toplam 45.829.572 47.921.582 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle müşterilere verilen krediler ve avansların sözleşmelerde yer alan yeniden fiyatlama tarihleri aşağıdaki gibidir: 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 3 aya kadar 3 ile 12 ay arası 1 ile 5 yıl arası 5 yıldan fazla 25.228.447 14.585.714 5.153.852 861.559 26.190.827 15.072.165 5.868.245 790.345 Toplam 45.829.572 47.921.582 47 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 13 - FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAKLAR (Devamı) 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle Akbank’ın Bağlı Ortaklığı olan Ak Finansal Kiralama A.Ş.’nin kısa ve uzun vadeli finansal kiralama alacakları aşağıda sunulmuştur. Finansal kiralama alacakları: 31 Mart 2009 Brüt finansal kiralama yatırımları Eksi: ertelenmiş finansman gelirleri 31 Aralık 2008 1.180.229 (191.499) 1.124.640 (178.914) Toplam finansal kiralama yatırımları Eksi: değer düşüklüğü 988.730 (40.278) 945.726 (34.911) Net finansal kiralama yatırımları 948.452 910.815 Finansal kiralama alacakları, sözleşme süresindeki kira bedellerinden oluşmaktadır. 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle net finansal kiralama alacaklarının vade analizi aşağıda sunulmuştur: 1 yıla kadar 1 ile 5 yıl arası 5 yıldan fazla b) 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 294.813 542.082 111.557 365.997 448.890 95.928 948.452 910.815 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 378.926 298.023 Sigortacılık Sigortacılık faaliyetlerinden alacaklar (net) 48 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 14 - FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN BORÇLAR a) Bankacılık 31 Mart 2009 Vadeli Vadesiz Toplam Vadesiz 31 Aralık 2008 Vadeli Toplam Tasarruf mevduatı Ticari kuruluşlar Bankalararası Repo işlemlerinden sağlanan fonlar Diğer 4.604.710 2.673.077 220.839 33.200.308 7.876.044 3.398.748 37.805.018 10.549.121 3.619.587 4.610.084 3.136.227 376.928 32.811.307 10.261.805 3.472.304 37.421.391 13.398.032 3.849.232 379.755 8.952.228 1.393.416 8.952.228 1.773.171 373.930 8.593.372 1.197.069 8.593.372 1.570.999 Toplam 7.878.381 54.820.744 62.699.125 8.497.169 56.335.857 64.833.026 b) Sigortacılık 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 Sigortacılık faaliyetlerinden borçlar (net) Sigorta teknik karşılıkları 99.810 804.099 65.281 727.375 Toplam 903.909 792.656 DİPNOT 15 - İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI Üst düzey yöneticilere sağlanan faydalar: Grup, üst düzey yönetim kadrosunu A Grubu ve üzeri olarak nitelendirdiği yönetim kurulu başkanı, genel müdür, genel sekreter, grup başkanları, daire başkanları, grup direktörleri olarak belirlemiştir. Çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydalar ücretler, ikramiyeler, sosyal güvenlik, sağlık sigortası, izin, takdir ikramiyesi ve teşvik primini içermektedir. Diğer uzun vadeli faydalar bireysel emeklilik sistemi ödemelerini içermektedir. İşten çıkarılma nedeniyle sağlanan faydalar emeklilik ve transfer sebebiyle işten çıkarılan üst düzey yöneticilere ödenen kıdem tazminatı ve izin ödemelerini içermektedir. Grup’un 31 Mart 2009 ve 2008 tarihlerinde sona eren üç aylık ara hesap dönemlerinde üst düzey yöneticilerine sağladığı faydaların kırılımı aşağıdaki gibidir: 31 Mart 2009 31 Mart 2008 Çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydalar İşten çıkarılma nedeniyle sağlanan faydalar Diğer uzun vadeli faydalar 17.351 262 224 17.688 186 227 Toplam 17.837 18.101 49 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 16 - YABANCI PARA POZİSYONU Döviz Kuru Riski Grup, döviz cinsinden borçlu bulunulan tutarların fonksiyonel para birimine çevrilmesinden dolayı kur değişiklerinden doğan döviz riskine sahiptir. Bu riskler, döviz pozisyonunun analiz edilmesi ile takip edilmekte ve sınırlandırılmaktadır. Grup bilanço kalemlerinden doğan kar riskini aza indirmek amacı ile türev araçlarından forward ve swap kullanımı ile yabancı para kuru riskinden sınırlı olarak korunmaktadır. Akbank’ın yabancı para cinsinden ve yabancı paraya endeksli varlıkları ile yabancı para cinsinden yükümlülükleri arasındaki fark “Yabancı Para (“YP”) net genel pozisyon” olarak tanımlanmakta ve kur riskine baz teşkil etmektedir. Kur riskinin önemli bir boyutu da YP net genel pozisyon içindeki farklı cinsten yabancı paraların birbirleri karşısındaki değerlerinin değişmesinin doğurduğu risktir (çapraz kur riski). Akbank kur riskine maruz tutarı Üst Düzey Risk Komitesi tarafından belirlenen limitler içerisinde tutmaktadır. Üst Düzey Risk Komitesi genel ekonomik durum ve piyasalardaki gelişmelere göre risk limitlerini sürekli olarak gözden geçirmekte ve gerekli hallerde yeni limitler belirlemektedir. Söz konusu limitler hem YP net genel pozisyon için hem de bu pozisyon içindeki çapraz kur riski için ayrı ayrı belirlenmekte ve takip edilmektedir. Kur riski yönetiminin bir aracı olarak swap ve forward gibi vadeli işlem sözleşmeleri de gerektiğinde kullanılarak riskten korunma sağlanmaktadır. Grup başlıca Avro, ABD Doları ve İngiliz Sterlini cinsinden kur riskine maruz kalmaktadır. 31 Mart 2009 ve 31 Aralık 2008 tarihleri itibariyle yabancı para cinsinden olan finansal varlık ve yükümlülüklerin, konsolidasyon düzeltmeleri öncesinde, TL cinsinden kayıtlı değerleri aşağıdaki gibidir: 31 Mart 2009 Varlıklar Yükümlülükler 42.436.989 (43.396.325) Net bilanço yabancı para pozisyonu Bilanço dışı türev enstrümanların pozisyonu Bilanço ve bilanço dışı yabancı para pozisyonu, net 50 31 Aralık 2008 43.374.822 (43.288.253) (959.336) 86.569 47.769 62.121 (911.567) 148.690 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 16 - YABANCI PARA POZİSYONU (Devamı) 31 Mart 2009 Toplam TL karşılığı ABD doları Avro İngiliz Sterlini Diğer 5.596.057 9.729.350 24.831.967 1.559.263 648.568 71.784 2.071.445 6.697.511 17.225.788 754 218.228 23.360 2.923.005 3.031.839 7.503.433 1.558.509 381.240 9.443 561.382 12.688 5.296 6.057 40.225 90.058 43.804 32.924 - - - - - Toplam varlıklar 42.436.989 26.237.086 15.407.469 585.423 207.011 Yükümlülükler: Alınan Krediler ve İhraç Edilen Menkul Kıymetler Müşteri Mevduatları Ticari Borçlar Diğer Borçlar ve Karşılıklar 14.316.363 27.893.457 333.051 853.454 8.044.799 14.717.843 76.105 583.008 6.122.537 12.181.281 127.734 119.467 31.867 781.496 258 5.805 117.160 212.837 128.954 145.174 - - - - - 43.396.325 23.421.755 18.551.019 819.426 604.125 (3.154.966) 2.719.379 318.176 165.180 Varlıklar: Nakit ve nakit benzerleri Finansal Yatırımlar Finansal Faaliyetlerden Alacaklar TCMB Rezervleri Ticari Alacaklar Diğer Aktifler Parasal olmayan diğer alacaklar ve varlıklar Parasal olmayan diğer borçlar ve yükümlülükler Toplam yükümlülükler Bilanço dışı döviz cinsinden türev araçların net varlık/(yükümlülük) pozisyonu 47.769 Net yabancı para varlık/(yükümlülük) pozisyonu (911.567) (339.635) (424.171) 84.173 (231.934) Parasal kalemler net yabancı para varlık/(yükümlülük) pozisyonu (911.567) (339.635) (424.171) 84.173 (231.934) 51 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 16 - YABANCI PARA POZİSYONU (Devamı) 31 Aralık 2008 Toplam TL karşılığı ABD doları Avro İngiliz Sterlini Diğer 7.667.184 8.930.994 24.333.846 1.648.902 665.812 128.084 3.033.280 6.032.794 16.665.122 248.527 221.279 38.648 4.350.259 2.898.200 7.590.803 1.400.375 392.131 32.297 167.995 24.019 14.168 12.661 115.650 53.902 38.234 44.478 - - - - - Toplam varlıklar 43.374.822 26.239.650 16.664.065 218.843 252.264 Yükümlülükler: Alınan Krediler ve İhraç Edilen Menkul Kıymetler Müşteri Mevduatları Ticari Borçlar Diğer Borçlar ve Karşılıklar 13.546.202 28.912.793 518.314 310.944 7.309.092 15.211.013 130.544 164.279 6.148.923 12.621.544 185.589 107.546 14.253 873.684 1.732 5.602 73.934 206.552 200.449 33.517 - - - - - 43.288.253 22.814.928 19.063.602 895.271 514.452 (2.887.549) 2.108.027 738.685 102.958 Varlıklar: Nakit ve nakit benzerleri Finansal Yatırımlar Finansal Faaliyetlerden Alacaklar TCMB Rezervleri Ticari Alacaklar Diğer Aktifler Parasal olmayan diğer alacaklar ve varlıklar Parasal olmayan diğer alacaklar ve varlıklar Toplam yükümlülükler Bilanço dışı döviz cinsinden türev araçların net varlık/(yükümlülük) pozisyonu (A-B) 62.121 Net yabancı para varlık/(yükümlülük) pozisyonu 148.690 537.173 (291.510) 62.257 (159.230) Parasal kalemler net yabancı para varlık/(yükümlülük) pozisyonu 148.690 537.173 (291.510) 62.257 (159.230) Toplam ihracat tutarı Toplam ithalat tutarı 31 Mart 2009 31 Mart 2008 306.529 390.074 357.311 555.501 31 Mart 2009 31 Aralık 2008 %112 %83 %71 %115 %87 %24 Toplam döviz yükümlülüğünün hedge edilme oranı ABD Doları Avro İngiliz Sterlini 52 HACI ÖMER SABANCI HOLDİNG A.Ş. 31 MART 2009 TARİHİNDE SONA EREN ÜÇ AYLIK ARA DÖNEME AİT ÖZET KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar, aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak belirtilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.) DİPNOT 17 - BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR 1. Grup’un bağlı ortaklıklarından Sapeksa 2009 yılı içerisinde tasfiye edilmiştir. Tasfiye işlemi 14 Nisan 2009 tarihi itibariyle tamamlanmış olup tasfiye bakiyesinden Grup’un sermaye payı olan 5.046 TL tahsil edilmiştir. 2. Hacı Ömer Sabancı Holding A.Ş.’nin 13 Mayıs 2009 tarihli Olağan Genel Kurulu’nda, 2008 yılına ait 1.188.559 TL tutarındaki konsolide net kârından Esas Sözleşme gereği 24.924 TL I. Tertip Yasal Yedek Akçe ayrıldıktan sonra 1.800.000 TL sermayeyi temsil eden Hisse Senedi Sahipleri’ne 135.000 TL brüt nakit ve çıkarılmış sermayeye ilave edilmek sureti ile 100.000 TL bedelsiz pay olarak, Hacı Ömer Sabancı Vakfı’na 7.225 TL, Yönetim Kurulu Üyeleri’ne 390 TL brüt nakit kâr payı ödenmesine, kalan kârın Olağanüstü Yedek Akçe olarak ayrılmasına ve kâr payı ödemelerine 14 Mayıs 2009 tarihinden itibaren başlanmasına karar verilmiştir. ....................................... 53