DOMUZ GRİBİ

DOMUZ GRİBİ
Dr. Ali Bülent Cengiz, Dr. Ateş Kara
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı
Enfeksiyon Hastalıkları Ünitesi
Domuz gribi nedir?
Domuz gribi ("swine influenza" veya "swine flu") birkaç domuz influenza A virusundan
birinin neden olduğu, normalde domuzlarda görülen, domuzların oldukça bulaşıcı akut
solunum yolu hastalığıdır.
Hastalığın domuzlardaki mortalitesi düşüktür (%1-4). Virus domuzlar arasında aerosoller,
direkt ve indirekt temas ile yayılır. Asemptomatik domuzlar da hastalığın yayılmasına hizmet
eder. Domuzlarda salgınlar yıl boyunca görülür, ılıman iklimlerde hastalığın insidansı
sonbahar ve kış aylarında artar. Domuz gribinin domuzlardaki yaygınlığı kesin olarak
bilinmemektedir. Hastalığın Amerika Birleşik Devletleri’nde endemik olduğu
düşünülmektedir. Bugüne kadar Kuzey ve Güney Amerika, Avrupa (İngiltere, İsveç ve
İtalya), Afrika (Kenya) ve Asya’nın doğusunda (Çin ve Japonya) domuzlar arasında domuz
gribi salgınlarının gelişmiş olduğu bilinmektedir. Hatta bazı ülkelerde domuzlar, domuz
gribine karşı rutin olarak aşılanmaktadır.
Domuz influenza A virusları birkaç tanedir. Bunlar arasında en sık görüleni H1N1 alttipidir.
Ancak diğer alttipler (örneğin H1N2, H3N1, H3N2) de domuzlarda gribe yol açmaktadır.
Halen pandemiye yol açma riski bulunan domuz gribi virusu da H1N1 alttipinin bir suşudur.
Grip virusları farklı türler arasında yayılır mı?
İnfluenza (grip) virusları, üç antijenik tipi (A, B ve C) bulunan RNA viruslarıdır. İnfluenza A
virusları büyük epidemilere veya pandemilere neden olabilir. İnfluenza A virusları
hemaglütinin (H) ve nöraminidaz (N) olarak adlandırılan iki yüzey glikoprotein antijenine
göre alttiplere ayrılır. İnfluenza A viruslarının bilinen 16 farklı H antijeni ve 9 farklı N
antijeni vardır. Hemaglütinin alttipleri H1’den H16’ya, nöraminidaz alttipleri ise N1’den N9’a
kadar numaralandırılmıştır. İnsan influenza viruslarında hemaglütininlerden yalnızca H1, H2
veya H3, nöraminidazlardan yalnızca N1 veya N2 bulunur. İnfluenza A virusları insan, kuş,
domuz, at ve deniz memelilerinde enfeksiyona neden olur. Bu influenza A virus alttiplerinden
bazıları insana, bazıları da yukarıda belirtilmiş olan diğer hayvan türlerine adapte olmuşlardır.
Ancak alttiplerin de farklı suşları olduğundan tüm alttiplerin tüm suşları bir canlı türünde
hastalığa yol açamayabilir. Genel olarak bir canlı türününün kendine özgü influenza A
virusları ile enfekte olduğu ve bu türe özgü virusların diğer türlere bulaşmadığı görülse de bu
her zaman geçerli değildir. İnfluenza A virusları adapte oldukları tür dışındaki diğer farklı
türlere de yayılma, diğer bir deyişle tür bariyerini aşma potansiyeline sahiptir. Dolayısıyla
bazı influenza A virusları birden fazla canlı türü arasında yayılım gösterir. Önceki yıllarda
influenza A virusunun H5N1 alttipinin hem kuş hem de insanlarda hastalığa ve ölüme yol
açmış olması tür bariyerinin aşılmasının en iyi örneklerinden biridir.
Domuzlar domuz gribi viruslarına ek olarak kuş gribi virusları ve insan grip virusları ile de
enfekte olabilmektedir. H3N2 domuz virusunun domuzlara insanlardan bulaştığı
düşünülmektedir. Domuzlar bazen birden fazla virus tipi ile aynı anda enfekte olabilir ve bu
viruslar genetik özelliklerini birbirlerine aktarabilir. Bir virus birden fazla kaynaktan gelen
genleri içeriyorsa ‘reassortant’ virus olarak adlandırılır.
Domuz influenza virusları normal olarak yalnızca domuzlarda enfeksiyona neden olmakla
birlikte bazen tür bariyerini aşarak insanlarda hastalığa neden olurlar.
Domuz gribi insanlarda ilk kez 2009 yılında mı görülmüştür?
2009 yılında domuz gribi virusunun Meksika ve Amerika Birleşik Devletleri’nde insandan
insana yayıldığı saptanmıştır. Bundan önce de virusun domuzdan insana ve daha sonra
insandan insana bulaştığı tespit edilmiştir. 1976 yılında New Jersey’deki domuz gribi
salgınında 200 kişi hastalığa yakalanmış, vakalardan biri ölmüştür. 1988 yılında Wisconsin’de
bir kişi domuz gribinden kaybedilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri’nde 2005 yılından Ocak
2009’a kadar olan dönemde 12 kişide domuz gribi saptanmış, bunlardan hiçbiri
kaybedilmemiştir.
Domuz gribi insanlara hangi kaynaklardan bulaşmaktadır?
Domuz gribi insanlara genellikle enfekte domuzlardan bulaşmaktadır. Ancak domuzlar ile
temasın olmadığı veya domuzların bulunmadığı bölgelerde de vakalar tanımlanmıştır.
İnsandan insana bulaş bildirilmiştir ancak yakın temas ile sınırlıdır. Domuz eti 700C
pişirildiğinde domuz gribi virusu öldüğünden domuz eti yenmesi ile domuz gribi bulaşmaz.
Normalde insanlarda görülen gribin özellikleri nelerdir?
Ilıman iklimlerde mevsimsel grip salgınları genellikle kış aylarında görülür. İnfluenzanın
inkübasyon periyodu genellikle 1-4 (ortalama 2) gündür. İnfluenza virusu insandan insana
virus içeren damlacıkların inhalasyonuyla bulaşır. Ancak influenza virusu ile kontamine eller
ve yüzeyler ile doğrudan temas sonucunda da bulaşma olabilir. Hastalar en çok semptomların
ortaya çıkmasından önceki 24 saat boyunca ve semptomların en yoğun bulunduğu dönemde
(hastalık başlangıcından 5 gün sonrasına kadar) bulaştırıcıdır. Toplumda influenzalı vaka
sayısı influenza salgınının başlangıcından sonraki 2 hafta içinde doruğa ulaşır ve salgın 4-8
hafta kadar sürer.
İnfluenza insanlarda yüksek ateş, yaygın miyalji, boğaz ağrısı, baş ağrısı, halsizlik, üşüme
veya titreme, burun akıntısı, balgamsız öksürük bazen bulantı, kusma, ishal gibi semptomlarla
seyreder. Tipik olarak komplikasyonsuz influenzalı hastaların çoğu semptomların
başlamasından 3-7 gün sonra iyileşirse de öksürük ve halsizlik 2 haftadan uzun sürebilir.
Domuz gribinin belirti ve bulguları nelerdir?
Genel olarak domuz gribinin semptom ve bulguları, mevsimsel gribinin semptom ve
bulgularına benzer. Ateş, letarji, iştahsızlık, öksürük, burun akıntısı, boğaz ağrısı, bulantı,
kusma ve ishal domuz gribinin başlıca semptom ve bulgularıdır. Klinik tablo asemptomatik
enfeksiyondan ölümle sonuçlanan ağır pnömoniye kadar değişebilir. Domuz gribi virusu da
mevsimsel influenza virusu gibi damlacık ve temas yoluyla yayılır.
CDC, H1N1 domuz gribi virusunu polimeraz zincir reaksiyonu yöntemi ile tanımlamak için
bir PCR test kiti geliştirmiştir. Bu kitin Amerika Birleşik Devletleri’nin tüm eyaletlerine
dağıtımı tamamlanmış olup bazı ülkelere dağıtımı devam etmektedir.
Domuz gribinde dünyadaki son durum nedir?
Domuz orijinli yeni influenza A (H1N1) virusunun Nisan ayında Meksika’dan rapor
edilmesinden sonra CDC ve Dünya Sağlık Örgütü’nün 13 Mayıs 2009 tarihindeki raporlarına
göre devam etmekte olan domuz gribi salgınında şimdiye kadar 33 ülkede 5728 vakada
laboratuvar tetkiki ile kanıtlanmış (kesin) influenza A(H1N1) enfeksiyonu saptandığı
bildirilmiştir.
Meksika’da 2059 kanıtlanmış vaka bildirilmiş, vakalardan 56’sı ölmüştür.
Amerika Birleşik Devletleri’nin 45 eyaletinde 3009 kanıtlanmış vaka bildirilmiş, vakaların
3’ü ölmüştür.
Kanada’da 358 kanıtlanmış vaka bildirilmiş, vakalardan 1’i ölmüştür.
Kosta Rika’da 8 kanıtlanmış vaka bildirilmiş, vakalardan 1’i ölmüştür.
Kanıtlanmış vakaların saptandığı diğer ülkeler ve vaka sayıları aşağıda gösterilmiştir. Bu
ülkelerde ölüm bildirilmemiştir.
Arjantin (1), Avustralya (1), Avusturya (1), Almanya (12), Brezilya (8), Çin (3, vakalardan
biri Hong Kong’dan bildirilmiştir), Danimarka (1), El Salvador (4), Fransa (13), Finlandiya
(2), Guatemala (3), Hollanda (3), İngiltere (68), İrlanda (1), İsrail (7), İtalya (9), İsviçre (1),
İsveç (2), İspanya (98), Japonya (4), Kolombiya (6), Kore (3), Küba (1), Norveç (2), Panama
(29), Polonya (1), Portekiz (1), Tayland (2), Yeni Zelanda (7).
Hastalığın özellikle Amerika kıtasında yayılmaya devam etmesi nedeniyle CDC önümüzdeki
gün ve haftalar içerisinde vaka sayısının, hastaneye yatırılan vakaların ve ölümlerin artacağını
beklemektedir. CDC, laboratuvar tetkiki sonuçlarının Amerika Birleşik Devletleri’nde
mevsimsel influenza A (H1N1), (H3N2) ve influenza B viruslarının halen dolaşımda
olduğunu ancak yeni influenza A (H1N1) virusunun da önemli oranda saptanmakta olduğunu
gösterdiğini bildirmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü domuz gribi salgını nedeniyle seyahat sınırlaması önermemektedir.
Hasta kişilerin seyahatlerini ertelemeleri, hasta olarak dönenlerin ise uygun bir sağlık
kuruluşuna başvurmaları önerilmektedir.
Domuz gribinin insanlar için üretilmiş aşısı var mıdır?
Halen insanları domuz gribinden koruyan bir aşı mevcut değildir. Mevcut mevsimsel grip
aşılarının domuz gribine karşı koruyucu olmadığı bilinmektedir. Domuz gribine karşı
koruyucu olabilecek aşı üretim yeterliliğine bugün için, mevsimsel grip aşısı üretebilen
merkezler sahiptir ve istenildiği takdirde bir kaç aylık süreç içerisinde pandemi aşısı klinik
kullanıma sunulabilir. Pandemi aşısının üretilmesine geçilecek olursa mevsimsel grip aşısı
üretimi gerçekleştirilemiyeceği ve mevsimsel gribe bağlı kayıp olasılığı daha yüksek olduğu
için bugün için hala mevsimsel grip aşısının üretimine devam edilme kararı alınmış
durumdadır.
Domuz gribinin tedavisinde hangi ilaçlar kullanılabilir?
Mevsimsel influenza A virus enfeksiyonlarının tedavisi ve profilaksisi için ruhsat almış
antiviral ilaçlar; adamantanlar (amantadin ve rimantadin) ve nöraminidaz inhibitörleri
(Oseltamivir Tamiflu® ve zanamivir Relenza®)’dir. Halihazırdaki domuz gribi salgınında,
Amerika Birleşik Devletleri’nde domuz gribi saptanan vakalardan izole edilen virusların
amantadin ve rimantadine dirençli, oseltamivir ve zanamivire duyarlı oldukları
bildirilmektedir.
Devam etmekte olan domuz gribi salgınında Amerika Birleşik Devletleri ve Meksika’daki
ulusal ve lokal sağlık otoriteleri domuz gribinin tedavisi ve profilaksisinde oseltamivir veya
zanamivirin kullanılmasını önermektedir. CDC bu ilaçların özellikle de ağır influenza
hastalığının ve influenza ile ilişkili ciddi durumlar açısından yüksek riskli kişilerin tedavisi ve
profilaksisi için kullanılmasını önermektedir.
Oseltamivir bir yaş ve üzerindeki kişilerde influenza enfeksiyonun tedavisi ve profilaksisi için
ruhsatlandırılmıştır. Zanamivir ise 7 yaş ve üzerindeki kişilerde influenza enfeksiyonun
tedavisi, 5 yaş ve üzerindeki kişilerde influenzanın profilaksisi için ruhsatlandırılmıştır.
Zanamivir soluk almayla etkinleşen özel bir plastik inhaler kullanılarak inhalasyon (aerosol)
şeklinde uygulanır. Her iki preparatta ülkemizde bulunmaktadır.
Amerika Birleşik Devletleri’nde bulaşmaya karşı alınan öncelikli önlemler nelerdir?
CDC, şu an için Amerika Birleşik Devletleri’ndeki okullarda öncelikle influenzanın
yayılmasını önlemeye yönelik tedbirler almıştır. Bunlar hasta öğrenci, öğretmen ve diğer
personelin erken tanımlanması, hasta kişilerin evlerinden dışarı çıkmaması (okula, işe
gelmemesi), enfekte solunum yolu sekresyonlarının yayılmasını önleyici tedbirlerin alınması
ve sık el yıkama şeklindedir.
Bulaşmaya karşı alınacak önlemler nelerdir?
İnfluenza esas olarak enfekte kişilerin öksürük, hapşırık sırasında çevreye yaydıkları
damlacıklar ile başka kişilere bulaşır.
İnsanlar öksürürken veya hapşırırken burun ve ağzını bir kağıt mendille kapamalıdır.
Kullanılan mendil çöp kutusuna atılmalıdır.
Eller sık olarak, özellikle öksürdükten veya hapşırdıktan sonra sabun ve su ile yıkanmalıdır.
El temizliği için alkol bazlı el antiseptikleri de kullanılabilir.
Göz, burun ve ağza dokunulmamalıdır.
Hasta kişiler evlerinde kalmalıdır (gönüllü izolasyon). CDC hasta kişilerin iş veya okula
gitmemesini önermektedir.
Ülkemizde domuz gribi ile ilgili olarak Sağlık Bakanlığı’nın sağlık personeline yönelik
önerileri nelerdir?
Domuz gribi ile enfekte hastalar, hastalık semptomlarının başlamasından bir gün öncesinden,
7 gün sonrasına kadar bulaştırıcı olduğundan (çocuklarda bu süre 10 güne kadar uzayabilir),
olası veya kesin domuz gribi vakasını karşılayan, nakleden, ilk müdahaleyi yapan ve daha
sonra takip ve tedavisini yapan sağlık personelinin gerekli kişisel korunma malzemelerini
kullanmaları ve sağlık personelinin özellikle damlacık ve temas izolasyon önlemlerine dikkat
etmeleri önerilmektedir.
Sağlık Bakanlığı’nın ‘Domuz Gribi A (H1N1) Vakalarının Yönetimine Dair Sağlık
Çalışanlarına Yönelik Rehber’indeki tanımlar aşağıda belirtilmiştir:
Riskli temas: Aşağıdakilerden birinin olması durumudur;
1) Son yedi gün içinde domuz gribi A(H1N1) virusu enfeksiyonu olan bir kişi ile yakın
temasta bulunmak ya da,
2) Son yedi gün içinde insandan insana geçtiği saptanan domuz gribi A(H1N1) vakasının
olduğu bir ülkede bulunmak
Klinik tanımlama: Başka bir nedenle açıklanamayan 38 C dereceyi (koltuk altı) geçen ateş
veya ölçülen ateş hikayesi ile birlikte aşağıdaki şikayetlerden en az birinin olması;
 Yaygın vücut ağrısı (miyalji)
 Boğaz ağrısı
 Baş ağrısı
 Burun akıntısı
 Öksürük
 Solunum güçlüğü ile seyreden enfeksiyon bulguları
Olası vaka: Klinik tanımlamaya uyan ve riskli teması olan vakadır.
(Sağlık Bakanlığı tüm olası vakalardan numune alınmasını ve referans laboratuvarına Domuz
Gribi (A/H1N1) Olası Vaka Bildirimi ve Laboratuvar Formları doldurularak gönderilmesini
istemektedir. Ek olarak riskli temas hikayesi olmayan ancak klinik vaka tanımına uyan
semptomu olanlardan da nazal sürüntü ve/veya boğaz sürüntüsü alınması istenmektedir.)
Kesin vaka: Aşağıdaki laboratuvar testlerinden herhangi biri ile domuz gribi varlığının
doğrulanması veya gösterilmesidir:
 Real time RT-PCR
 Viral kültür
 Domuz gribi virusu A(H1N1) virus spesifik nötralizan antikor titresinde dört kat artış
Profilaksi verilecek kişiler: Riskli teması olan ancak klinik tanımlamaya uymayan kişilerin
klinik bulgular açısından 7 gün süre ile izlenmesi istenmektedir. İzlenen kişi kesin vaka ile
son yedi gün içinde teması olan bir kişi ise 7 gün süre ile profilaktik antiviral ilaç da verilmesi
önerilmektedir (Tablo I).
Olası ve kesin vakalara antiviral tedavi başlanması önerilmektedir (Tablo I).
Tablo I: Domuz gribinde antiviral tedavi doz önerileri
Antiviral ajan
Endikasyon
Yaş
Önerilen doz
(yıl)
Tedavi ve profilaksi
1-12 y Doz çocuğun ağırlığına göre değişir.
Oseltamivir
Tedavi dozları:
 15 kg günde iki kez 30 mg
15-23 kg günde iki kez 45 mg
24-40 kg günde iki kez 60 mg
40 kg günde iki kez 75 mg
Profilaksi dozları:
 15 kg günde bir kez 30 mg
15-23 kg günde bir kez 45 mg
24-40 kg günde bir kez 60 mg
40 kg günde bir kez 75 mg
Tedavi ve profilaksi
 13 y Tedavi dozu:
Günde iki kez 75 mg
Profilaksi dozu:
Günde bir kez 75 mg
Tedavi
Zanamivir
Tedavi dozu:
7y
Günde iki kez 10 mg
(Günde iki kez 5 mg'lık iki inhalasyon)
Profilaksi
Profilaksi dozu:
5y
Günde bir kez 10 mg
(Günde bir kez 5 mg'lık iki inhalasyon)
Domuz gribi olasılığı olan hastaya hizmet veren personelin alması gereken önlemler
nelerdir?
Olası veya kesin vakaya, hasta yakınlarına ve sağlık personeline bulaşmayı önlemek açısından
cerrahi maske taktırılmalıdır. Hastanın hastaneye yatırılması gerekiyorsa hasta mümkünse
negatif basınçlı tek kişilik odaya yatırılmalıdır. Hastanede bu özellikte oda yoksa hasta tek
kişilik bir odaya yatırılmalıdır.
Sağlık personeli (doktor, hemşire, transfer eden sağlık personeli, teknisyenler vb)
 N95 maskesi
 Gözlük
 Eldiven
 Önlük kullanmalıdır.
Maske ve gözlük: Sağlık çalışanları hastaya yakın temas gerektirecek durumlarda (örneğin
fizik muayene veya solunum sekresyonlarının çevreye saçılma riskinin yüksek olduğu
aspirasyon gibi durumlarda) etkin maskeler (N95 veya FFP3) ve koruyucu gözlük
kullanmalıdır.
Yakın temas mesafesi Dünya Sağlık Örgütü kriterlerine göre 1 metredir. Amerika Birleşik
Devletleri’nde olası veya kanıtlanmış hastanın 2 metre ve daha yakınına yaklaşılmasının da
yakın temas kabul edilebileceği bildirilmektedir.
Eldiven: Sağlık çalışanları hastaya yakın müdahale gerektirecek durumlarda veya hastanın
odasındaki cansız yüzeyler ile temas sırasında temiz, steril olmayan eldiven kullanmalıdır.
Eldiven giymeden önce ve eldiven çıkartıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır. Vücut sıvı
veya salgılarıyla gözle görülebilir kirlenme olan her durumda eller mutlaka akan su altında
sıvı sabun veya antimikrobiyal solüsyon kullanılarak yıkanmalı ve kurulanmalıdır. Ellerde
gözle görülebilir kirlenme olmayan durumlarda alkollü el antiseptiği ile yeterli el hijyeni
sağlanır.
Önlük: Hasta ile teması gerektiren muayene ve diğer işlemler sırasında kullanılmalıdır.
Domuz Gribi (3 Temmuz 2009 Güncellenmiş)
Dr. Ali Bülent Cengiz, Dr. Ateş Kara
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Enfeksiyon
Hastalıkları Ünitesi
Domuz gribi virusu da mevsimsel influenza virusları gibi damlacık ve temas yoluyla başka
kişilere bulaşmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ=WHO) domuz gribi ile ilgili alarm düzeyini 11 Haziran 2009’da
6. düzeye çıkarmıştır ve bu yeni influenza A (H1N1) virusunun pandemiye (küresel salgına)
yol açmış olduğu anlamına gelmektedir. DSÖ salgını yayılım özellikleri ve hastalık şiddeti
olarak orta düzey olarak nitelendirmektedir. Şimdiye kadar dünyanın 70’den fazla ülkesinde
yeni H1N1 virusunun insanlarda enfeksiyona neden olduğu gösterilmiştir. Rapor edilen vaka
sayısı son haftalarda artmıştır ancak bu vakaların çoğunun seyahatler sırasında veya toplum
genelinde yaygın olarak influenza A (H1N1) virus enfeksiyonu görülmeksizin lokal salgınlar
sırasında enfekte olduğu bildirilmiştir. Hastalığın özellikle Amerika kıtasında yayılmaya
devam etmesi nedeniyle sonbahar ve kış aylarında vaka sayısının, hastaneye yatırılan
vakaların ve ölümlerin artacağı beklenmektedir.
Domuz orijinli yeni influenza A(H1N1) virusunun Nisan ayında Meksika’dan rapor
edilmesinden sonra Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi
(CDC)’nin 26 Haziran ve DSÖ’nün 29 Haziran 2009 raporlarına göre devam etmekte olan
domuz gribi salgınında şimdiye kadar 70’den fazla ülkede 70.893 vakada laboratuvar tetkiki
ile kanıtlanmış (kesin) influenza A(H1N1) enfeksiyonu saptandığı ve 311 vakanın öldüğü
bildirilmektedir.
Kanıtlanmış vakaların saptandığı ülkeler ve vaka sayıları aşağıda gösterilmiştir: Amerika
Birleşik Devletleri (27.717), Arjantin (1.488), Avustralya (4.038), Avusturya (12), Almanya
(366), Bahreyn (15), Bangladeş (1), Batı Şeria ve Gazze Şeridi (9), Belçika (43), Birleşik
Arap Emirlikleri (8), Bolivya (126), Brezilya (452), Brunei Sultanlığı (29), Bulgaristan (7),
Cezayir (2), Çek Cumhuriyeti (9), Çin (1.442), Danimarka (44), Dominik Cumhuriyeti (108),
Ekvador (125), El Salvador (226), Endonezya (8), Estonya (13), Etiyopya (2), Fas (11), Fiji
(2), Filipinler (861), Finlandiya (26), Fransa (235), Guatemala (254), Güney Afrika
Cumhuriyeti (1), Hindistan (64), Hollanda (118), Honduras (118), Irak (10), İngiltere (4.250),
İrlanda (39), İsrail (469), İtalya (112), İran (1), İsviçre (49), İsveç (67), İspanya (541), İzlanda
(4), Jamaika (21), Japonya (1.212), Kamboçya (6), Karadağ (1), Katar (10), Kanada (7.775),
Kıbrıs (25), Kolombiya (88), Kore (202), Kosta Rika (255), Kuveyt (30), Küba (34), Laos
(3), Letonya (1), Litvanya (1), Lübnan (25), Lüksemburg (4), Macaristan (8), Malezya (112),
Meksika (8.279), Mısır (50), Monako (1), Nepal (3), Nikaragua (277), Norveç (31), Panama
(403), Papua Yeni Gine (1), Paraguay (85), Peru (360), Polonya (14), Portekiz (11), Romanya
(24), Rusya (3), Samoa (1), Suudi Arabistan (69), Sırbistan (5), Singapur (599), Slovakya (9),
Slovenya (4), Sri Lanka (9), Surinam (11), Şili (5.186), Tayland (774), Trinidad ve Tobago
(53), Tunus (2), Türkiye (27), Ukrayna (1), Umman (3), Uruguay (195), Ürdün (18), Vanuatu
(2), Venezuela (172), Vietnam (84), Yemen (6), Yeni Zelanda (587), Yunanistan (86).
En fazla vaka bildirilen ülkeler Amerika Birleşik Devletleri, Meksika ve Kanada’dır.
Amerika Birleşik Devletleri’nde 127, Arjantin’de 23, Avustralya’da 7, Dominik
Cumhuriyeti’nde 2, Filipinler’de 1, Guatemala’da 2, Honduras’da 1, İngiltere’de 1,
Kanada’da 21, Kolombiya’da 2, Kosta Rika’da 1, Meksika’da 116, Şili’de 7 ölüm
bildirilmiştir.
Sağlık Bakanlığı 11 Haziran 2009’da ülkemizde 13 vakanın tespit edilmiş olduğunu ve
bunların tamamının yurt dışından geldiğini, ülkemiz içinde bulaşma nedeniyle ortaya çıkan
yerli vaka tespit edilmediğini bildirmiştir. Yurtdışından gelen bir vakada daha 27 Haziran
2009 tarihinde H1N1 virusu saptandığı Sağlık Bakanlığı tarafından 29 Haziran 2009’da
açıklanmıştır. DSÖ’nün 29 Haziran 2009 tarihli açıklamasında Türkiye’den 27 kanıtlanmış
vaka bildirimi olduğu belirtilmektedir.
DSÖ domuz gribi salgını nedeniyle seyahat kısıtlaması ve sınırların kapatılması gibi önlemler
önermemektedir. Henüz yeni influenza A(H1N1) virus enfeksiyonunun önlemek için
kullanımda olan bir aşı da yoktur.
CDC herhangi bir grip formu ile komplikasyon riski fazla olan kişilerin seyahat açısından
doktorlarına danışmalarını ve gidecekleri yerdeki H1N1 gribinin son durumunu dikkatli bir
şekilde incelemelerini önermektedir. Komplikasyon açısından yüksek riskli kişiler: beş
yaşından küçük çocuklar, 65 yaş ve üzerindeki kişiler, uzun süreli aspirin tedavisi uygulanan
ve bu nedenle influenza virus enfeksiyonundan sonra Reye sendromu riski taşıyan 18
yaşından küçük çocuklar, hamileler, kronik pulmoner, kardiyovasküler, hepatik, hematolojik,
nörolojik, nöromüsküler veya metabolik hastalığı olan erişkin ve çocuklar, immünsüpresif
(tedavi veya HIV enfeksiyonu nedeniyle) erişkin ve çocuklardır. CDC hasta kişilerin seyahate
çıkmamalarını önermektedir. Grip benzeri semptomları olan kişilerin evlerinde kalmaları ve
hastalık semptom ve bulgularının başlangıcından sonra bir hafta süreyle veya semptomları
düzeldikten sonra en az 24 saat geçmeden yolculuğa çıkmamaları önerilmektedir. Genel
olarak domuz gribinin belirti ve bulguları, mevsimsel gribin belirti ve bulgularına
benzemektedir. Ateş, uykuya meyil, iştahsızlık, öksürük, burun akıntısı, boğaz ağrısı, miyalji
(kas ağrısı), baş ağrısı, üşüme veya titreme, bulantı, kusma ve ishal domuz gribinin başlıca
belirti ve bulgularıdır. Klinik tablo belirtisiz enfeksiyondan ölümle sonuçlanan ağır
pnömoniye kadar değişebilir. Gidilen ülke veya yerde önerilen önlem ve varsa kısıtlamalara
uyulmalıdır. Seyahat sırasında da H1N1 virusunun bulaşmasını önlemek için insanlar
öksürürken veya hapşırırken burun ve ağzını bir kağıt mendille kapamalıdır. Kullanılan
mendil çöp kutusuna atılmalıdır. Eller sık olarak, özellikle öksürdükten veya hapşırdıktan
sonra sabun ve su ile yıkanmalıdır. Eller gözle görülebilir şekilde kirli değilse el temizliği için
alkol bazlı el antiseptikleri de kullanılabilir. Eller ile göz, burun ve ağza dokunulmamalıdır.
Hasta kişiler ile yakın temastan kaçınılmalıdır. Yolculuk sırasında hastalanıldığı takdirde
özellikle hastalık bulguları şiddetli olduğunda ve kişi influenza komplikasyonları açısından
yüksek risk taşıyorsa bir sağlık kurumuna başvurulmalıdır. Lokal sağlık otoritesinin
önerilerine uyulmalıdır. Antiviral ilaç kullanılması konusunda hekimin önerilerine uyulmalı,
diğer kişilere bulaşmayı önlemek için cerrahi maske kullanılmalı veya gerekmedikçe otel
veya evden çıkılmamalıdır. Yolculuktan hasta olarak dönenlerin bir sağlık kuruluşuna
başvurmaları önerilmektedir. Halen Amerika Birleşik Devletleri’nde grip benzeri bir hastalığı
olanların semptomlar başladıktan sonra 7 gün veya semptomları 24 saattir kaybolmuş olana
kadar (hangisinin süresi uzunsa) evde gönüllü olarak izolasyonu önerilmektedir. Yolculuktan
sağlıklı bir şekilde dönenlerde 7 gün içerisinde ateş, uykuya meyil, iştahsızlık, öksürük, burun
akıntısı, boğaz ağrısı, miyalji, baş ağrısı, üşüme veya titreme, bulantı, kusma ve ishal gibi
belirti ve bulgular görülürse bu kişiler bir sağlık kurumuna başvurmalıdır.
Domuz Gribi (31 Temmuz 2009 Güncellenmiş)
Domuz gribi virusu da mevsimsel influenza virusları gibi damlacık ve temas yoluyla başka
kişilere bulaşmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ=WHO) domuz gribi ile ilgili alarm düzeyini 11 Haziran 2009’da
6. düzeye çıkarmıştır ve bu yeni influenza A (H1N1) virusunun pandemiye (küresel salgına)
yol açmış olduğu anlamına gelmektedir. DSÖ salgını yayılım özellikleri ve hastalık şiddeti
olarak orta düzey olarak nitelendirmektedir. Şimdiye kadar dünyanın 70’den fazla ülkesinde
yeni H1N1 virusunun insanlarda enfeksiyona neden olduğu gösterilmiştir. Rapor edilen vaka
sayısı son haftalarda artmıştır ancak bu vakaların çoğunun seyahatler sırasında veya toplum
genelinde yaygın olarak influenza A (H1N1) virus enfeksiyonu görülmeksizin lokal salgınlar
sırasında enfekte olduğu bildirilmiştir. Hastalığın özellikle Amerika kıtasında yayılmaya
devam etmesi nedeniyle sonbahar ve kış aylarında vaka sayısının, hastaneye yatırılan
vakaların ve ölümlerin artacağı beklenmektedir.
Domuz orijinli yeni influenza A(H1N1) virusunun Nisan ayında Meksika’dan rapor
edilmesinden sonra Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi
(CDC)’nin 26 Haziran ve DSÖ’nün 29 Haziran 2009 raporlarına göre devam etmekte olan
domuz gribi salgınında şimdiye kadar 70’den fazla ülkede 70.893 vakada laboratuvar tetkiki
ile kanıtlanmış (kesin) influenza A(H1N1) enfeksiyonu saptandığı ve 311 vakanın öldüğü
bildirilmektedir. DSÖ, 6 Ağustos 2009 itibariyle Dünya’da 94.512 domuz gribi vakası olduğu
ve 429 ‘unun insanlarda olduğunu bildirmiştir. Mortalite oranı binde 4.53 kadardır.
Kanıtlanmış vakaların saptandığı ülkeler ve vaka sayıları aşağıda gösterilmiştir: Amerika
Birleşik Devletleri (27.717), Arjantin (1.488), Avustralya (4.038), Avusturya (12), Almanya
(366), Bahreyn (15), Bangladeş (1), Batı Şeria ve Gazze Şeridi (9), Belçika (43), Birleşik
Arap Emirlikleri (8), Bolivya (126), Brezilya (452), Brunei Sultanlığı (29), Bulgaristan (7),
Cezayir (2), Çek Cumhuriyeti (9), Çin (1.442), Danimarka (44), Dominik Cumhuriyeti (108),
Ekvador (125), El Salvador (226), Endonezya (8), Estonya (13), Etiyopya (2), Fas (11), Fiji
(2), Filipinler (861), Finlandiya (26), Fransa (235), Guatemala (254), Güney Afrika
Cumhuriyeti (1), Hindistan (64), Hollanda (118), Honduras (118), Irak (10), İngiltere (4.250),
İrlanda (39), İsrail (469), İtalya (112), İran (1), İsviçre (49), İsveç (67), İspanya (541), İzlanda
(4), Jamaika (21), Japonya (1.212), Kamboçya (6), Karadağ (1), Katar (10), Kanada (7.775),
Kıbrıs (25), Kolombiya (88), Kore (202), Kosta Rika (255), Kuveyt (30), Küba (34), Laos
(3), Letonya (1), Litvanya (1), Lübnan (25), Lüksemburg (4), Macaristan (8), Malezya (112),
Meksika (8.279), Mısır (50), Monako (1), Nepal (3), Nikaragua (277), Norveç (31), Panama
(403), Papua Yeni Gine (1), Paraguay (85), Peru (360), Polonya (14), Portekiz (11), Romanya
(24), Rusya (3), Samoa (1), Suudi Arabistan (69), Sırbistan (5), Singapur (599), Slovakya (9),
Slovenya (4), Sri Lanka (9), Surinam (11), Şili (5.186), Tayland (774), Trinidad ve Tobago
(53), Tunus (2), Türkiye (27), Ukrayna (1), Umman (3), Uruguay (195), Ürdün (18), Vanuatu
(2), Venezuela (172), Vietnam (84), Yemen (6), Yeni Zelanda (587), Yunanistan (86).
En fazla vaka bildirilen ülkeler Amerika Birleşik Devletleri, Meksika ve Kanada’dır.
Amerika Birleşik Devletleri’nde 127, Arjantin’de 23, Avustralya’da 7, Dominik
Cumhuriyeti’nde 2, Filipinler’de 1, Guatemala’da 2, Honduras’da 1, İngiltere’de 1,
Kanada’da 21, Kolombiya’da 2, Kosta Rika’da 1, Meksika’da 116, Şili’de 7 ölüm
bildirilmiştir.
Sağlık Bakanlığı 11 Haziran 2009’da ülkemizde 13 vakanın tespit edilmiş olduğunu ve
bunların tamamının yurt dışından geldiğini, ülkemiz içinde bulaşma nedeniyle ortaya çıkan
yerli vaka tespit edilmediğini bildirmiştir. Yurtdışından gelen bir vakada daha 27 Haziran
2009 tarihinde H1N1 virusu saptandığı Sağlık Bakanlığı tarafından 29 Haziran 2009’da
açıklanmıştır. DSÖ’nün 29 Haziran 2009 tarihli açıklamasında Türkiye’den 27 kanıtlanmış
vaka bildirimi olduğu belirtilmektedir.
DSÖ domuz gribi salgını nedeniyle seyahat kısıtlaması ve sınırların kapatılması gibi önlemler
önermemektedir. Henüz yeni influenza A(H1N1) virus enfeksiyonunun önlemek için
kullanımda olan bir aşı da yoktur.
CDC herhangi bir grip formu ile komplikasyon riski fazla olan kişilerin seyahat açısından
doktorlarına danışmalarını ve gidecekleri yerdeki H1N1 gribinin son durumunu dikkatli bir
şekilde incelemelerini önermektedir. Komplikasyon açısından yüksek riskli kişiler: beş
yaşından küçük çocuklar, 65 yaş ve üzerindeki kişiler, uzun süreli aspirin tedavisi uygulanan
ve bu nedenle influenza virus enfeksiyonundan sonra Reye sendromu riski taşıyan 18
yaşından küçük çocuklar, hamileler, kronik pulmoner, kardiyovasküler, hepatik, hematolojik,
nörolojik, nöromüsküler veya metabolik hastalığı olan erişkin ve çocuklar, immünsüpresif
(tedavi veya HIV enfeksiyonu nedeniyle) erişkin ve çocuklardır. CDC hasta kişilerin seyahate
çıkmamalarını önermektedir. Grip benzeri semptomları olan kişilerin evlerinde kalmaları ve
hastalık semptom ve bulgularının başlangıcından sonra bir hafta süreyle veya semptomları
düzeldikten sonra en az 24 saat geçmeden yolculuğa çıkmamaları önerilmektedir. Genel
olarak domuz gribinin belirti ve bulguları, mevsimsel gribin belirti ve bulgularına
benzemektedir. Ateş, uykuya meyil, iştahsızlık, öksürük, burun akıntısı, boğaz ağrısı, miyalji
(kas ağrısı), baş ağrısı, üşüme veya titreme, bulantı, kusma ve ishal domuz gribinin başlıca
belirti ve bulgularıdır. Klinik tablo belirtisiz enfeksiyondan ölümle sonuçlanan ağır
pnömoniye kadar değişebilir. Gidilen ülke veya yerde önerilen önlem ve varsa kısıtlamalara
uyulmalıdır. Seyahat sırasında da H1N1 virusunun bulaşmasını önlemek için insanlar
öksürürken veya hapşırırken burun ve ağzını bir kağıt mendille kapamalıdır. Kullanılan
mendil çöp kutusuna atılmalıdır. Eller sık olarak, özellikle öksürdükten veya hapşırdıktan
sonra sabun ve su ile yıkanmalıdır. Eller gözle görülebilir şekilde kirli değilse el temizliği için
alkol bazlı el antiseptikleri de kullanılabilir. Eller ile göz, burun ve ağza dokunulmamalıdır.
Hasta kişiler ile yakın temastan kaçınılmalıdır. Yolculuk sırasında hastalanıldığı takdirde
özellikle hastalık bulguları şiddetli olduğunda ve kişi influenza komplikasyonları açısından
yüksek risk taşıyorsa bir sağlık kurumuna başvurulmalıdır. Lokal sağlık otoritesinin
önerilerine uyulmalıdır. Antiviral ilaç kullanılması konusunda hekimin önerilerine uyulmalı,
diğer kişilere bulaşmayı önlemek için cerrahi maske kullanılmalı veya gerekmedikçe otel
veya evden çıkılmamalıdır. Yolculuktan hasta olarak dönenlerin bir sağlık kuruluşuna
başvurmaları önerilmektedir. Halen Amerika Birleşik Devletleri’nde grip benzeri bir hastalığı
olanların semptomlar başladıktan sonra 7 gün veya semptomları 24 saattir kaybolmuş olana
kadar (hangisinin süresi uzunsa) evde gönüllü olarak izolasyonu önerilmektedir. Yolculuktan
sağlıklı bir şekilde dönenlerde 7 gün içerisinde ateş, uykuya meyil, iştahsızlık, öksürük, burun
akıntısı, boğaz ağrısı, miyalji, baş ağrısı, üşüme veya titreme, bulantı, kusma ve ishal gibi
belirti ve bulgular görülürse bu kişiler bir sağlık kurumuna başvurmalıdır.
Domuz Gribi (13 Ağustos 2009 Güncellenmiş)
Dünya Sağlık Örgütü’nün 21.08.2009 tarihli açıklamasına göre Dünya genelinde konfirme
edilmiş yeni H1N1 influenza virüs enfeksiyonu vaka sayısı ve kesinleşmiş ölümler;
Bölgesel olarak: kümülatif toplam vaka sayısı 13 Ağustos 2009 tarihi itibari ile: Vaka sayısı*
/ Ölüm
Dünya Sağlık Örgütü Afrika Ofisi (AFRO): 1469 / 3
Dünya Sağlık Örgütü Amerika Ofisi (AMRO): 105 882 / 1579
Dünya Sağlık Örgütü Doğu Akdeniz Ofisi (EMRO): 2532 / 8
Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Ofisi (EURO): 32 000’den fazla / 53
Dünya Sağlık Örgütü uzak Doğu Asya (SEARO): 13 172 / 106
Dünya Sağlık Örgütü Batı Pasifik (WPRO): 27 111 / 50
Toplam: 182 166’in üzerinde / 1799