6.sınıf sunuları

6.SINIF SUNULARI
Isı Yalıtımı
Bütün maddelerin ısı iletkenlikleri
farklıdır. Isının bir maddedeki yayılma
hızı o maddenin iletken mi yoksa
yalıtkan mı olduğunu belirtir. Isı
enerjisi daima sıcaklığı fazla olan
maddelerden sıcaklığı az olan maddeye
doğru yayılır.
1- İletken : Isıyı iyi ileten maddelere
ısı iletkeni denir. Isı iletkenlerini
oluşturan tanecikler arasındaki boşluk
çok azdır ve tanecikler düzenlidir. Isı
iletkenleri kısa sürede büyük miktarda
ısı iletirler. Metaller (Bakır,
alüminyum, demir,…), diğer maddelere
göre ısıyı daha hızlı iletirler ve ısı
iletkenidirler
2- İletim : Maddelerdeki ısı akışını
hızlandırmak için iletken malzemeler
kullanılmasına iletim denir. İletim
olayında ısıyı iyi ileten iletken
malzemeler kullanılır. Pişirme amaçlı
kullanılan araçlarda ısı iletiminin iyi
olması amaçlanır. Pişirme amaçlı
kullanılan toprak ve seramik kaplarda,
toprak ısıyı yavaş iletilmesine rağmen
ısıyı düzgün olarak ilettiği ve pişme
kalitesini arttırdığı için bu kaplar
kullanılır.
ÖRNEKLER :
1- Isı kaynağı olan ocaktan yayılan
ısının tenceredeki yemeğe kısa sürede
ulaşması için ısıyı iyi ileten malzemeler
kullanılır.
2- Kalorifer tesisatının yapımında ısıyı
iyi ileten malzemeler kullanılır.
3- Yalıtkan : Isıyı iyi iletemeyen
maddelere ısı yalıtkanı denir. Isı
yalıtkanlarını oluşturan tanecikler
arasındaki boşluk çok fazladır ve
tanecikler düzensizdir. Isı yalıtkanları kısa
sürede çok az miktarda ısı iletirler. Tahta,
plastik, beton, hava ısı yalıtkanıdır. Plastik
köpük, cam yünü, asbest, çift camlı
pencerelerdeki hava boşluğu, termoslardaki
iç ve dış yüzey arasındaki havasız ortam
ısı yalıtımı için kullanılır.
4- Yalıtım : Maddelerdeki ısı akışını yavaşlatmak için
yalıtkan malzemeler kullanılmasına yalıtım denir.
Maddelerde yalıtımın yapılmasının nedeni bazı
maddelerin bulunduğu ortama göre sıcak, bazılarının
da soğuk tutulması gerektiği içindir. Yalıtım için
kullanılan malzemelerin ortak özelliği bu
malzemelerin yapısında hava bulunmasıdır. Hava
iyi bir yalıtkandır. Çünkü havayı oluşturan
tanecikler arasındaki boşluk miktarı çok fazladır. Bu
nedenle havayı oluşturan tanecikler arasındaki ısı
iletimi çok yavaş olur. Plastik köpüğün yapısındaki
boşluklarda da hava bulunduğu için plastik köpükte
ısı yalıtkan olarak kullanılır ve ısı yalıtımı sağlanır.
ÖRNEKLER : 1- Kışlık kıyafetlerin, battaniyelerin, bina
yalıtım malzemelerinin içinde hava vardır.
2- Cam, plastik, köpük, kağıt, metal bardaklara
sıcak çay konduğunda bir süre sonra
bardaklardaki çayların sıcaklıklarının farklı
olmasının nedeni bazı bardakların ısıyı iyi iletip
içindeki çayın ısısının etrafa yayılmasını
sağlaması, bazılarının da ısıyı iyi iletemeyip çayın
ısısının bardakta kalmasını sağlamasıdır.
Köpükten yapılan bardakların ısıyı daha az
iletmesinin nedeni köpüğün yapısında hava
boşluklarının bulunması ve ısı aktarımının yavaş
gerçekleşmesidir. Isı aktarımı bu bardakta yavaş
olduğu için eli yakmaz.
3- Köpükten yapılan tabakların kullanılması.
5- Vakum : Bazı yalıtım malzemelerinin
içindeki hava boşaltılır. Bu sayede ısı
akışının hava tanecikleri tarafından
gerçekleştirilmesi engellenmiş olur.
İçindeki havası boşaltılmış ortamlara
vakum denir. Vakumlanmış ortamlarda
tanecikler boşaltıldığı için ısı aktarımı
gerçekleşmez. Termosların veya
pencerelerde kullanılan çift camların
içindeki hava boşaltılarak
(vakumlanarak) ısı yalıtımı sağlanır.
6- Yalıtım Malzemeleri : Isı yalıtımını
sağlamak için kullanılan malzemelere
yalıtım malzemeleri denir. Yalıtım
malzemeleri sayesinde besin maddeleri
istenilen sıcaklıklarda muhafaza edilebilir,
suyun içilme sıcaklığı sağlanır, evlerde ısı
yalıtımı sağlanır. Her yalıtım
malzemesinin kullanım amacı farklıdır.
Farklı bölgelerin veya bir bölge içinde
farklı yerlerin yalıtımında da farklı
yalıtım malzemeleri kullanılabilir.
Günlük hayatta kullanılacak yalıtım malzemeleri;
• Çevreye zarar vermemelidir.
• Ekonomik olmalıdır.
• Hafif olmalıdır.
• Yanmaz olmalıdır.
• Kolay uygulanabilmelidir.
• Zaman için de bozulup çürümemelidir, uzun ömürlü olmalıdır.
• Isı iletkenlik değerinde zamanla değişme olmamalıdır.
• Asit ve asit yağmurlarına karşı dayanıklı olmalıdır.
• Elastik olmalıdır.
• Böcek ve mikroorganizmalar tarafından tahrip edilmemelidir.
• Aşınma ve paslanma yapmamalıdır. Yalıtım malzemeleri
olarak; plastik köpük, ahşap, asbest, taş yünü, katran, cam
yünü ve silikon yünü kullanılır.
7- Binalarda Isı Yalıtımının
Sağlanması : Isı yalıtımı olmayan
binalarda; kışın evin içi sıcaksa ısı
akışı içerden dışarı doğru, yazın evin
içi soğuksa ısı akışı dışarıdan içeri
doğrudur. Binalarda pencere (%25),
tavan (çatı) (%25), tavan arası(%20),
taban (kat arası = yer döşemesi) (%15)
ve bina girişinde (%25) ısı yalıtımına
ihtiyaç duyulur.
Binalarda ısı yalıtımının sağlanması için;
• Dış cephe duvarlarında,
• Cam ve doğramalarda,
• Çatı ve döşemelerde,
• Tesisat borularında,
• Havalandırma kanallarında,
• Buhar iletim borularında,
• Toprakla temas eden bölümlerde ve katları
ayıran bölümlerde,
• Garaj, depo gibi ısıtılmayan bölümlere bakan
duvarlarda ısı yalıtımı yapılmalıdır.
Binaların doğru biçimde yalıtılmasıyla
%25–50 oranında daha az yakıt
kullanarak aynı düzeyde ısınması
sağlanabilir. Binanın iç kısmını dış
ortamdan ayıran kapılar, pencereler,
duvarlar, çatı gibi temel bölümler
binanın kışın sıcak, yazın ise serin
tutulmasını sağlar. Tüm dünyada bina
yalıtımının daha iyi olabilmesi için,
birçok yöntem ve malzemeden
yararlanılmaktadır.
Yazın parkların ya da ağaçlık alanların
kent merkezlerinden daha serin, ağaç
yapraklarından buhar halinde
kaybedilen su ağacın çevresindeki
havanın sıcaklığında 5 °C’a kadar düşüş
sağlayabilirler. Evlere en kolay ve ucuz
yalıtım ağaç dikilerek yapılabilir. Isınma
ve soğutmaya etkili bir çözüm yolu olan
bu işlem, biraz uzun vadeli bir yatırım
gibidir. Akıllıca yapılmış bir planlamayla
bahçeye dikilen ağaçlar, evin ısıtılması ve
soğutulması için tüketilen enerji
miktarını %25 oranında azaltabilir.
Bahçeye dikilen ağaçlar, sayesinde
kışın evlerin sıcak kalması
sağlanırken yazın da serin olması
sağlanır. Soğuk bir yerde oturuluyor
ve kışın evin sıcak olması isteniyorsa
bunun için sık dallı ve yapraklı
ağaçlar tercih edilmelidir. Sıcak
bölgede oturuluyor ve evin serin
tutulması isteniyorsa seyrek dallı ve
yapraklı ağaçlar seçilmelidir.
8- Yalıtım ve Enerji Tüketimi : Ev ve iş
yerlerinde kullanılan yalıtım
malzemeleri sayesinde sağlanan yalıtım,
enerji tüketimin azalmasına, doğal
kaynakların ve onların dengesinin
korunmasına ve ülke ekonomisine katkı
sağlar. Ayrıca ısı yalıtımı sayesinde
daha az yakıt madde yakılacağından
atmosfere daha az karbondioksit ve diğer
zararlı gazların yayılmasını sağlar ve bu
sayede sera etkisi azaltılır ve küresel
ısınma önlenir. Yalıtım sayesinde kışın
yakıt malzemeleri (kömür, petrol, doğal
gaz) daha az kullanılır. Yazı ise
serinlemek için elektrikli araçlar
kullanılmadan rahatça yaşanabilir.
Binalarda yapılan yalıtım enerji
tasarrufu sağlar. Enerji tasarrufu
sayesinde rahat ve konfordan
vazgeçmeden enerji verimli şekilde
kullanmak ve israf etmemektir.