Deneysel Fizikte Bir Denetim Kuramı Uygulaması Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine Özgür Çobanoğlu, Ph.D. CERN, PH-ESE-ME Bir Denetim Kuramı Uygulaması Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Islık çalmaktan yüksek hızda veri iletişimine Daha Küçügü Aramak Daha büyük sistemleri gerekli kılar Terminoloji Bu sunumda deneysel fiziğin büyük resmi içinde neredeyiz Deney Düzenekleri Hızlandırıcılar üzerinde kurulu algılayıcı sistemler Tüm Sorun: Ölçek Alışılmadık boyutlar ve gerektirdikleri Alıştırma: boyutlar ve karşılaştırılabilirlikleri Kısaca: Front-End: Verinin ilk yorumlanışı Read-Out: Verinin biçimlendirilmesi ve optik olarak sürülmesi SER: Paralelden seriye geçiş PLL: Açı kilitleme Geri Besleme Hepimiz bunu çok iyi biliyoruz Kişilikleri Davranışı eğitmek Doğal sıklık kavramı Büyük resme geri dönelim Davranış örnekleri Yarı-İletken anahtar – Transistör Bir başyapıt Litografi Isık ile yazma sanatı Tek Bir Çizgi İçin Sadeleştirilmis 7 adım Birkaç 100 adım olursa Uygulamada VLSI tasarım Tümleşik devre tasarımcısının sadelestirilmiş hayatı Daha Küçüğü Aramak 70 yılda 6 mertebelik boyut farkı Ör: 1 iken 1000000 Ülkeler arası “çok” büyük işbirlikleri Ör: ALICE deneyinde çalışan dünya çapında 10000 bilim insanı Tüm alanlarda tersinmez değişiklik Günlük yaşam, TV, MR v.b. Olaylara bakışımız ? yı l Ernest Lawrence’ ın 1930' da inşa edilen 11.4 cm çaplı ilk başarılı siklotronu, protonları 80 keV' lik bir enerjiye hızlandırdı. 70 Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Daha büyük sistemleri gerekli kılar 2008 yılı itibarı ile inşa edilmiş en güçlü hızlandırıcı, 8.6 km çapı ve hızlandırılan protonların sahip olacağı 7000 GeV' luk enerji ile büyük hadron çarpıştırıcısı, LHC' dir. Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Deney Düzenekleri Hızlandırıcılar üzerinde kurulu algılayıcı sistemler Nasıl ? Parçacıkları hızlandırıcılar içinde hızlandır Dev algılayıcı sistemler içinde çarpıştır Algılayıcı içinde oluşanları “olay olay” kaydet Yılda 10 Peta Byte mertebesinde veri üret Veriyi ayrıştır ve doğayı daha iyi anla Örnek COMPASS, CERN-SPS üzerinde hadron spektroskopisi yapmak ve hadronların yapısını incelemek için tasarlanmış bir sabit-hedef deneyidir. Ağır radyoaktif ortam Alışılmadık boyutlar Kritik zamanlama gerekliliği Ticari imkansızlıklar Deney Düzenekleri Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Hızlandırıcılar üzerinde kurulu algılayıcı sistemler LHC, şu anda (2009) en yüksek enerjili hızlandırıcı ALICE, LHC üzerinde kurulu 4 büyük deneyden biri Yüksek enerji yoğunluklarında QGP çalışmak için p-p ve ağır iyon çarpışmaları gerçekleştirecek 25 m genişlik 15 m çap 15 tonluk ağırlık Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu ALICE İçinde Olağan Bir Çarpışma 5 ns' lik bir film Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Yöntembilimsel Bu sunumda deneysel fiziğin büyük resmi içinde neredeyiz Tüm Sorun: Ölçek Balon (30 Km) Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Alışılmadık boyutlar ve gerektirdikleri Basit ve üzerinde düşünmeyi dahi gereksiz görebileceğimiz şeyler, bilimsel meydan okumalar haline dönüşebilir Müzikçalarınıza pil takmak ? 1 yıllık LHC verisi yüklü CD yığını ! (~ 20 Km) Radyasyona dayanıklı veri iletimi gerekli Uzaya gönderilen askeri uydular: 0.4/1.0 Mrad LHC deneylerindeki (bazı) bileşenler: 10 Mrad Hızlı veri iletimi gerekli ALICE toplam veri alım hızı: 2.5 Gbyte/s Concorde (15 Km) Teknolojinin sınırında sıkı denetim sistemlerinin tasarımı Ağrı Dağı Pico saniyelerle ölçülen zamanlama hassaslığı (~6 Km) 1 s = 1000 ms 1 ms = 1000 µs Beyaz Dağ (Mt. Blanc) 1 µs = 1000 ns (4.8 Km) 1 ns = 1000 ps Bazı olaylar çok seyrek (sıklık) Alıştırma Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Boyutlar ve karşılaştırılabilirlikleri Aralarında “L” mesafesi bulunan iki algılayıcıyı ışık hızıyla geçen parçacıklar Parçacıklar algılayıcıyı geçtiğinde, algılayıcı elektriksel bir işaret üretiyor ve “Elektronik” bileşenine gönderiyor Elektronik işaret, ışık hızının 2/3' ü ile ilerliyor Parçacıklar ise ışık hızıyla ilerliyor 1. ve 2. algılayıcılardan gelen elektronik işareti “eş zamanlı” olarak “almak” için “Elektronik” devreyi nereye koymalıyım (yani A ve B mesafeleri ne olmalı) Olusan elektrik isaret L A mesafesi V=2c/3 Gelen parçacık Elektronik B mesafesi V=2c/3 X Ekseni V=c 1. Algılayıcı 2. Algılayıcı Bir Denetim Kuramı Uygulaması Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Islık çalmaktan yüksek hızda veri iletişimine Daha Küçügü Aramak Daha büyük sistemleri gerekli kılar Terminoloji Bu sunumda deneysel fiziğin büyük resmi içinde neredeyiz Deney Düzenekleri Hızlandırıcılar üzerinde kurulu algılayıcı sistemler Tüm Sorun: Ölçek Alışılmadık boyutlar ve gerektirdikleri Alıştırma: boyutlar ve karşılaştırılabilirlikleri Kısaca: Front-End: Verinin ilk yorumlanışı Read-Out: Verinin biçimlendirilmesi ve optik olarak sürülmesi SER: Paralelden seriye geçiş PLL: Açı kilitleme Geri Besleme Hepimiz bunu çok iyi biliyoruz Kişilikleri Davranışı eğitmek Doğal sıklık kavramı Büyük resme geri dönelim Davranış örnekleri Yarı-İletken anahtar – Transistör Bir başyapıt Litografi Isık ile yazma sanatı Tek Bir Çizgi İçin Sadeleştirilmis 7 adım Birkaç 100 adım olursa Uygulamada VLSI tasarım Tümleşik devre tasarımcısının sadelestirilmiş hayatı Kısaca Front-End Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Verinin ilk yorumlanışı Algılayıcıyı geçen parçacığın yarattığı elektrik yükünü topla (charge integration) Bu toplamı ifade eden elektrik “atkı” yı biçimlendir Bu biçimlendirme sonucu oluşan elektrik işaretini bir “eşik” ile karşılaştır Karşılaştırma sonucu eşik geçiliyor ise “evet” ve geçilmiyor ise “hayır” dijital sonucunu üret Sonucu bir sonraki bileşene (Read-Out, RO) gönder Kısaca Read-Out Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Verinin biçimlendirilmesi ve optik olarak sürülmesi FE DAQ FE FE FE Verici: FE' den gelen paralel veriyi al, hatalara karşı direnci artıran FEC kodunu hesapla ve gelen veriye ekle, paralel veriyi seri hale dönüştür, lazer diyot ile fibere sür (ör: fiberin öbür ucunda Veri Toplama Sistemi - DAQ) Alıcı Lazer olarak DAQ' tan gelen seri veriyi (Line Receiver veya Optical Receiver), paralelleştir, veri ile birlikte gelen hata kodunu (Forward Error Correction) değerlendir ve hataları düzelt, paralel veriyi bir sonraki bileşene (ör: FE) gönder Kısaca SER Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Paralel -> Seri FE FE DAQ FE FE Litografik maskesi A = ~0.3 mm² Her fLHC' de (yükselen köşe) 120-bitlik kelimeyi kaydet Her Load' ta (yükselen köşe) bu büyük kelimeyi 4 tane 30-bitlik kelimeye böl 30-bitlik küçük kelimeleri sırasıyla sağa doğru kaydır (fBIT/4 yükselen köşe ile) Her kaydırmada ilgili biti çıkışa aktar (Q1' den Q4' e kadar olan ) Kısaca PLL Amaç, iki tekrarlayan işareti birbirine kilitlemek Bu iki işaretten biri RefClk ve diğeri bizim üretecek olduğumuz ClkPLL Yerel Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Açı kilitleme (Phase locking) Bölücü Yerel olarak tekrarlayan bir işaret üret (VCO) ve verilen referans ile arasındaki zamanlama hatasını ölç (PFD), bu hata ölçüsünde bir düzeltme işareti üret (Up, Down) Düzeltme işaretini kullanarak gerekli adımı at (Icp) ve yerel işaretin açısını hata ölçüsünde düzelt ki PFD' nin ölçtüğü hata sıfıra yaklaşsın Ayrıntılar ileriki sayfalarda Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Buraya kadar tamam mı ? Bir Denetim Kuramı Uygulaması Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Islık çalmaktan yüksek hızda veri iletişimine Daha Küçügü Aramak Daha büyük sistemleri gerekli kılar Terminoloji Bu sunumda deneysel fiziğin büyük resmi içinde neredeyiz Deney Düzenekleri Hızlandırıcılar üzerinde kurulu algılayıcı sistemler Tüm Sorun: Ölçek Alışılmadık boyutlar ve gerektirdikleri Alıştırma: boyutlar ve karşılaştırılabilirlikleri Kısaca: Front-End: Verinin ilk yorumlanışı Read-Out: Verinin biçimlendirilmesi ve optik olarak sürülmesi SER: Paralelden seriye geçiş PLL: Açı kilitleme Geri Besleme Hepimiz bunu çok iyi biliyoruz Kişilikleri Davranışı eğitmek Doğal sıklık kavramı Büyük resme geri dönelim Davranış örnekleri Yarı-İletken anahtar – Transistör Bir başyapıt Litografi Isık ile yazma sanatı Tek Bir Çizgi İçin Sadeleştirilmis 7 adım Birkaç 100 adım olursa Uygulamada VLSI tasarım Tümleşik devre tasarımcısının sadelestirilmiş hayatı Geri Besleme Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Hepimiz bunu çok iyi biliyoruz Olması Gereken Hata Üretici Düzenek Olan Geri Besleme Geri besleme sistemi Amaç, olması gerekenle o an olmakta olan şey arasındaki farkı azaltmak Nasıl ? Her çevrimde: Olanın “bir kısmını” geri besle: sistemin, sonucun sadece bir kısmından haberdar olmasını sağla Oluyor olanın geri beslenen kadarı ile olması gereken arasındaki farkı ölç Bu farka göre bir düzeltici adım at Çevrimi tekrarla Sihirli kelimeler: Bir kısım Fark Düzeltici adım Geri Besleme Olması Gereken Hata Üretici Düzenek Olan Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Hepimiz bunu çok iyi biliyoruz Geri Besleme Islık çalmak ? Do' dan Re' ye geçiş yaptığımızda bunun doğru olduğunu nasıl biliriz ? Bir bardak su içmek ? Suyu dökmeden içebilmek için bardağı hangi açıda yatırmamız gerektiğini nasıl hesaplarız ? Yürümek ? Hangi sıklıkta adım atmamız gerektiğine nasıl karar veririz ? Bisiklet kullanmak ? Düşmemek için ne zaman ve ne tarafa ve ne kadar döneceğimizi nereden biliriz ? Müzik aleti çalmak ? Duydugumuz bir parçayı “çıkarmaya” çalışırken neler gerçekleşir ? Toplumlari yönetmek ? Toplumların “nabzını tutmak” bir denetim kuramı terimi olabilir mi ? Piyasayı yönetmek ? Ekonomistler, bir sonraki adımlarının ne olacağına nasıl karar verir ? Dünyayı yönetmek ? Çok mu oluyor ? Geri Besleme Olması Gereken Hata Üretici Düzenek Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Sistemlerinin kişilikleri Geri Besleme Islık çalmak ? Ben senden daha iyi ıslık çalıyorum demenin bir anlamı var Bir bardak su içmek ? Çocukluğunuzu hatırlayın, su “bazen” dökülürdü Yürümek ? Sarhoşken de düzdün yürünebiliyor mu ? Araç kullanılabiliyor mu ? Bisiklet sürmek ? Yeni bir bisiklet aldığınızda dengeyi sağlamak başlarda zor olabiliyor mu ? Müzik aleti çalmak ? Kaval çalabiliyor ama ney üflerken zorlanıyorsanız bunun nedeni nedir ? Toplumları yönetmek ? Aynı “kafadaki” devlet adamlarından bazıları neden diğerlerinden daha başarısız ? Piyasayı yönetmek ? Fakır ekonomistleri nasıl açıklarsınız ? Dünyayı yönetmek ? Hala çok oluyor ? Olan Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Geri Besleme Olması Gereken Hata Üretici Düzenek Sistem davranışını eğitmek Geri Besleme Olan Geri Besleme Olması Gereken Hata Üretici Düzenek Geri Besleme %100 Başarı Köşe Başarı Oranı [%] Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Doğal sıklık kavramı (natural frequency) Azalan Başarı ωn Sıklık [Hz] Sürekli sorulan sorulara cevap veren bir düzenek (sistem) Üstel (logaritmik) ölçekte çizilmiş geçiş işlevi (transfer fonksiyonu) Yeterince yavaş soru sorulduğunda düzeneğin başarısı %100 Soru sorma sıklığı arttığında başarı oranı düşmeye başlıyor Köşe, doğal sıklık: düzeneğin kabul edilemez derecede yanılmaya başlaması Olan Toplayalım Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Büyük Resme Geri Dönelim FE FE DAQ FE FE Katı ast-üst hiyerarşisi: çivi nalı, nal atı, at komutanı, komutan orduyu ve ordu vatanı kurtarır Dünyanın geleceği çakacağınız çiviye bağlı !.. Tüm düzeneğin başarısı, düzeneğin en düşük seviyedeki kalbi sayılan bir geri besleme döngüsünün sağlıklı çalışmasına bağlıdır Bu geri besleme döngüsü, sistemin ne kadar hızlı veri iletebileceğini belirler Bu geri besleme döngüsü çalışmaz ise, hiçbir şey çalışamaz 4.8 GHz Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Benzetim Filmleri Farklı kişilikler (Yavaş döngü) Filme bakarak, geri besleme döngüsünün aşağıdaki hangi davranışa karşılık geldiğini söyleyebilir misiniz ? Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Benzetim Filmleri Farklı kişilikler (Yavaş ve Gürültülü) Filme bakarak, geri besleme döngüsünün aşağıdaki hangi davranışa karşılık geldiğini söyleyebilir misiniz ? Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Benzetim Filmleri Farklı kişilikler (Hızlı döngü) Filme bakarak, geri besleme döngüsünün aşağıdaki hangi davranışa karşılık geldiğini söyleyebilir misiniz ? Bir Denetim Kuramı Uygulaması Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Islık çalmaktan yüksek hızda veri iletişimine Daha Küçügü Aramak Daha büyük sistemleri gerekli kılar Terminoloji Bu sunumda deneysel fiziğin büyük resmi içinde neredeyiz Deney Düzenekleri Hızlandırıcılar üzerinde kurulu algılayıcı sistemler Tüm Sorun: Ölçek Alışılmadık boyutlar ve gerektirdikleri Alıştırma: boyutlar ve karşılaştırılabilirlikleri Kısaca: Front-End: Verinin ilk yorumlanışı Read-Out: Verinin biçimlendirilmesi ve optik olarak sürülmesi SER: Paralelden seriye geçiş PLL: Açı kilitleme Geri Besleme Hepimiz bunu çok iyi biliyoruz Kişilikleri Davranışı eğitmek Doğal sıklık kavramı Büyük resme geri dönelim Davranış örnekleri Yarı-İletken anahtar – Transistör Bir başyapıt Litografi Isık ile yazma sanatı Tek Bir Çizgi İçin Sadeleştirilmis 7 adım Birkaç 100 adım olursa Uygulamada VLSI tasarım Tümleşik devre tasarımcısının sadelestirilmiş hayatı Yaygı (Layout) Kapıya uyguladığım gerilim ölçüsünde, D-S arasında akım geçsin Akım Simge Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Yarıiletken Anahtar - Transistör Bir başyapıt Akım Litografi Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Işıkla yazı yazma sanatı Gerçek bir tümlesik devre, pekçok katmandan olusan karmasik bir sehir gibidir Her bir katman, bu katmani olusturmak için hazirlanan en özel en az bir litografik maske ile yaratilir. Örnek olarak silikon üzerindeki ilk katmani olusturacagiz: İngot tabaka tabaka kesilir Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Tek Bir Çizgi Oluşturmak İçin Sadeleştirilmiş 7 adım gerekli Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Kaç Farklı Tabaka Görüyorsunuz ? Birkaç 100 kez tekrarlanan süreç Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Kaç Farklı Tabaka Görüyorsunuz ? Birkaç 100 kez tekrarlanan süreç Uygulamada VLSI Tasarım Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Tümleşik devre tasarımcısının sadeleştirilmiş hayatı Süreç mühendisi ile devre tasarımcısı arasındaki arayüz Küçük imalat hatalarına karşı direnç Beklentiler Belirlenir Devre Çizilir (Şema) Benzetim (Simülasyon) Yaygı (Layout) Yaygı Kurallarının Denetimi (DRC) Asalak Devre Elemanları Eklenir Yaygı-Devre Sınaması (LVS) Yaygı Sonrası Benzetim Bir Denetim Kuramı Uygulaması Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Islık çalmaktan yüksek hızda veri iletişimine Daha Küçügü Aramak Daha büyük sistemleri gerekli kılar Terminoloji Bu sunumda deneysel fiziğin büyük resmi içinde neredeyiz Deney Düzenekleri Hızlandırıcılar üzerinde kurulu algılayıcı sistemler Tüm Sorun: Ölçek Alışılmadık boyutlar ve gerektirdikleri Alıştırma: boyutlar ve karşılaştırılabilirlikleri Kısaca: Front-End: Verinin ilk yorumlanışı Read-Out: Verinin biçimlendirilmesi ve optik olarak sürülmesi SER: Paralelden seriye geçiş PLL: Açı kilitleme Geri Besleme Hepimiz bunu çok iyi biliyoruz Kişilikleri Davranışı eğitmek Doğal sıklık kavramı Büyük resme geri dönelim Davranış örnekleri Yarı-İletken anahtar – Transistör Bir başyapıt Litografi Isık ile yazma sanatı Tek Bir Çizgi İçin Sadeleştirilmis 7 adım Birkaç 100 adım olursa Uygulamada VLSI tasarım Tümleşik devre tasarımcısının sadelestirilmiş hayatı Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Sonuç Olarak Söylenebilecek birkaç yalan Programlama öldü, artık bir sürü paket program var, dolayısıyla programcılara ihtiyaç yok, programlama öğrenmek zaman kaybı ! Artık kimse elektronik tasarım yapmıyor ki, hep hazır bileşenleri alıp yerine takıyorsun, dolayısı ile elektronik öğrenmek zaman kaybı ! Deneysel sistemler, sen ekibe katılıncaya kadar zaten çoktan yapılmış veya satın alınmış oluyor dolayısıyla deneysel sistem tasarımı çalışmak zaman kaybı, uygulamada sadece düğmelere basıyorsun ! Adamlar yapmış ! Eski köye yeni adet getirme ! Bunu yapmak sana mı kaldı, dünyayı mı kurtaracaksın ? Bilgi saklama kötülüğü (obskurantizm) ? Seninle gelebilir miyim ? Söz ! Hep bu boyda kalacağım ! Hiyerarşik olmayan tasarım Karmaşadaki sadelik: Hiyerarşi Bilim ve Teknoloji Topluluğu Bilim Günleri, 30 Mart - 3 Nisan 2009, Mersin Üniversitesi, Mersin Bir Denetim Kuramı Uygulaması: Islık Çalmaktan Yüksek Hızda Veri İletişimine – Özgür Çobanoğlu Sabrınıza Teşekkürler