Bir Sağlık Deposu: Tam Buğday Ekmeği

TAM BUĞDAY EKMEĞİ
Bir Sağlık Deposu: Tam Buğday Ekmeği
Burcu Özcan
Pazarlama Müdürü
Doygun Gıda San. ve Tic. Dağıtım A.Ş.
Ekmek, Türk toplumunda çok önemli bir yere sahip.
Türkiye genelindeki tahıl ve tahıl ürünleri besin tüketiminde ilk sırayı alıyor. Günlük aldığımız enerjinin karbonhidratlardan gelen katkısı ki bu katkıda tahılların
yeri çok önemli, yüzde 50-60 hatta kırsal kesimlerde
yüzde 70’ler civarında. Bunlar içerisinde günlük beslenmemizde en çok tükettiğimiz gıda maddesi ise ekmek… Ülkemizde ekmek, her öğünde tüketilen temel
bir gıda maddesi.
Beslenmemizde bu kadar önemli bir alana sahip olan
ekmeği tüketirken aslında çok seçici davranmak gerekiyor. Çünkü tükettiğimiz ekmek besin değerlerin
bakımından ne kadar zengin olursa vücudumuz ve
sağlığımız da ekmekten o derecede fayda sağlıyor.
Ekmekte kullanılan 17 katkı maddesinin yasaklanması,
beyaz ekmekten tam buğday ekmeğine geçiş, ekmekteki tuz oranın azaltılması gibi ekmeği daha sağlıklı hale
getirmeye yönelik gelişmeler günümüzde Türkiye’nin
gündemine oturmuş durumda. Doygun Ekmek ise
Türkiye’de bir ilke imza atarak bundan tam 14 yıl önce,
ülkemizde daha bu konular söz konusu bile değilken
ambalajlı katkısız tam buğday ekmeği üretti.
Tam buğday ekmeği tam bir sağlık deposu
Tam buğday ekmeği ve tahıllı ekmeklerin bilimsel araş-
tırmaların da ortaya koyduğu saymakla bitmeyen faydaları var. Öncelikle bu ekmekler B ve E vitaminleri,
protein, karbonhidrat, mineraller, Omega3 ve Omega6
gibi doymamış yağlar, antioksidanlar ve fitokimyasallar
yönünden oldukça zengin. Gerçek tam buğday ekmeği
için 100 kg buğdaydan 98 kg un elde ediliyor. Böylece
buğdayın tüm faydası tam buğday ekmeğine geçiyor.
Tahılın her bir tabakası başlı başına bir besin kaynağı
Tam buğday ve tam taneli tahıllar, tahılların doğada
mevcut olan doğal formu demektir. Tam taneli tahıllar kepek, endosperm ve embriyo yani rüşeym olmak
üzere üç tabakadan oluşuyor.
En dış tabaka olan kepek; tahılın kabuk bölgesi ve
yüzde 14,5’ini oluşturuyor. Tahıl posası, B vitaminleri,
mineraller, antioksidanlar ve fitokimyasallar yönünden
zengin bir kaynak.
Tahılın en büyük bölümünü oluşturan endosperm, diğer adı ile orta tabaka, bir protein, karbonhidrat ve bazı
vitaminlerin kaynağı…
Kamuoyunda çoğunlukla rüşeym olarak bahsedilen iç
tabaka ise, E ve B vitaminleri, eser mineraller, doymamış yağlar (omega3 ve omega6), fitokimyasallar ve antioksidanlar içeriyor ve tahılın özünü oluşturuyor.
101
AĞUSTOS 2013
Tahıllı ekmekler kolesterolü düşürüyor,
obeziteyi önlüyor
Tam buğday, tam çavdar ve çok tahıllı ekmelerimizin
kepek oranı yoğun ve glisemik indeksleri çok düşüktür. Bu yüzden bu ekmekler kan şekerinin yükselmesini
yavaşlatarak şeker hastalığına yakalanma riskini yüzde
30 oranında azaltıyor, şeker hastalarının tıbbi tedavisine de yardımcı oluyor. Aynı zamanda uzun süre tokluk
hissi de veren ve düşük yağ içeren bu ekmekler kolesterolü düşürmeye, obeziteyi önlemeye, kalp ve damar
sağlığının korunmasına yardım ediyor. Yine tam buğday ekmeğinin içerisinde yer alan rüşeym çok zararlı
olduğu bilinen serbest radikalleri yok ediyor. Bu yüzden
tam buğday ekmeği sağlığımızı korumamızda ve hastalıklarla mücadele etmemizde oldukça etkilidir.
Sağlık Bakanlığı, tam tahıl ürünlerini
her öğün tüketmeyi tavsiye ediyor
Tahılın yüzde 2,5’i kadar olan rüşeym çok zararlı olduğu bilinen serbest radikalleri yok ediyor. Sağlığımızı
korumamızda ve hastalıklarla mücadele etmemizde oldukça etkili bir rol oynuyor.
T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel
Müdürlüğü ile Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve
Diyetetik Bölümü’nün ortak çalışması olan Türkiye’ye
Özgü Beslenme Rehberi’nde vitaminler, mineraller,
karbonhidratlar (nişasta ve lif) ve diğer besin öğelerini
içermeleri nedeniyle sağlık açısından önemli besinler
olan tahılların protein de içerdiği belirtiliyor. Bu proteinin
kalitesi, kuru baklagiller, et, süt ve yumurta gibi besinlerle tüketildiğinde artırılabiliyor. Tahıllar ayrıca bir miktar
yağ da içeriyorlar. E ve B12 dışındaki B grubu vitaminleri
yönünden oldukça zengin olan tahıl tanelerinin yağı,
özellikle tiamin isimli B1 vitamininin en iyi kaynağı.
Tam buğday ekmeği kanser riskini azaltıyor
Tam buğday ekmeği doygunluk süresini uzattığı için
uzun süre tok kalmamızı sağlıyor. Bağırsak hareketlerini
hızlandırıyor. Böylece toksik maddelerin bağırsaklarda
kalma süresi kısalacağından sindirim sistemi kanserleri
başta olmak üzere, tüm kanser türlerine yakalanma riski azalıyor. Kanser tedavisi gören hastalara da kepekli
ve tam tahıllı ekmek tüketmeleri tavsiye ediliyor.
Tam buğday gibi tahıllardaki kepeğin prebiyotik etkisi de bulunuyor. İnce bağırsakta hazmedilmeyip kalın
bağırsağa geçen kepek buradaki faydalı organizmaları
besleyerek bağışıklık sistemimizi güçlendiriyor. Bağışıklık sisteminin güçlenmesi demek tüm hastalıklarla
mücadele gücümüzün de artması demektir. Ayrıca bu
ekmekler birçok hastalığa neden olan metabolik sendromu önlüyor.
102
Türkiye’ye özgü ve sağlıklı beslenme haritasının tüm
detaylarıyla belirtildiği Beslenme Rehberi’nde faydalı
önerilerde bulunuluyor:
• Tam tahıl ürünlerini her gün hatta her öğün tüketin.
• Az hareketli, şişman bireylere günde 3 ince dilim
ekmek (75 gr) yeterliyken, zayıf bireyler ve ağır işlerde çalışanlar bu miktarın 3 ila 5 katını yiyebilirler.
• Tam tahıl ürünleri günde 6 porsiyon (6 dilim ekmek
veya 3 dilim ekmek, 1 kepçe unlu çorba, 4 yemek
kaşığı pilav gibi) tüketilebilir. Ağır işte çalışan ve
enerji gereksinimi fazla olan kişiler daha fazla tüketebilirler.
• Tam tahıl ürünlerinin protein ve vitamin içeriğini artırmak için kuru baklagiller, süt ve süt ürünleri ile tüketilebilir.
Ekmeğimize hak ettiği değeri veriyor muyuz
yoksa israf mı ediyoruz?
Temel besin maddelerimizden ekmek, aynı zamanda,
maalesef en çok israf ettiğimiz gıdaların başında geliyor. Birleşmiş Milletler verilerine göre dünyada açlık ve
yetersiz beslenme yüzünden her gün 17 bin, her yıl 6
milyon çocuk hayatını kaybediyor. 900 milyon kişi her
sabah açlıktan ölme riskiyle güne başlıyor. Bu acı tabloya rağmen Türkiye’de günde 6 milyon, yılda 2 milyar
adet ekmek çöpe gidiyor. Bu israfın bedeli ise yılda 1,5
milyar lira. Bu para ile 162 bin asgari ücretliye maaş
ödenebildiği gibi 80 hastane, 500 okul, 500 yurt ya da
500 km bölünmüş yol yapılabiliyor.
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından hayata geçirilen ve bizzat Başbakan’ın başlattığı “Ekmek İsrafını
Önleme Kampanyası” ile Türkiye, ekmek tüketiminde
balajlı ekmek tercih ettiğimizde öncelikle bu tehditleri
ortadan kaldırmış oluyoruz.
Ambalajlı ekmeklerin bir diğer avantajı ise kalitesinin
güvenilir olması. Çünkü bu ekmeklerin ambalajlarında
içindekiler ve besin öğeleri belirtilmek ve bu ölçülere
uyulmak zorunda. Yani tüketici ambalajlı ekmek tercih
ederek ne yediğini ve yediği ekmeğin besin değerlerini
rahatlıkla öğrenebilir, tercihlerini buna göre belirleyebilir.
İhtiyacınız kadar ekmek alın, ekmeğinizi
buzdolabında değil, derin dondurucuda saklayın!
yeni bir döneme girdi. Halkımızın bu konuda hassas
davranması ve ekmek israfından vazgeçilmesi en büyük dileğimiz. Doygun Ekmek olarak bu konuya büyük
önem veriyor ve her türlü platformda ekmek israfının
insanlığa, ülke ekonomimize olan zararlarını, ekmek israfını önlemenin yollarını önemle vurguluyoruz.
Türkiye 2007 yılında yılda 200 kilo kişi başı ekmek tüketimi ile dünyada en çok ekmek tüketen ülke olarak
Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi. “Ekmek İsrafını Önleme Kampanyası” yanlış tüketim alışkanlıklarına dikkat
çekmek açısından çok önemli. TMO’nun raporunda
da açıklandığı gibi Türkiye’de günde 6 milyon, yılda 2
milyar adet ekmeğin çöpe gitmesinin en önemli nedenlerinden biri Türkiye’de paketli ekmek tüketiminin az olması ve ekmeği saklama koşulları konusundaki bilinç
eksikliğidir.
Ekmeğimizi israf etmemek için öncelikle ihtiyacımız
kadar ekmek almaya özen göstermemiz gerekiyor.
Çünkü içerisinde herhangi bir koruyucu bulunmayan
ekmekler en fazla 4-5 günde küfleniyor. Evinizde genellikle tüketeceğinizden fazla ekmek bulunduruyorsanız, ambalajlı ekmekleri tercih edin ve derin dondurucu
da muhafaza ediniz. Çünkü ekmekler ağzı kapalı bir
şekilde, derin dondurucuda yaklaşık altı ay kadar rahatlıkla saklanabiliyor. Derin dondurucudan çıkan ekmekler, tost makinesi ya da ekmek kızartma makinesinde ısıtıldığında ilk günkü tazeliğinde oluyor. Aceleniz
yoksa oda sıcaklığında çözünmeye de bırakabilirsiniz.
Ekmeğinizi derin dondurucuya kaldırmayı unuttuysanız
ve ekmeğiniz bayatladıysa onu çöpe atmak yerine bayat ekmeklerden yapılan tariflerle değerlendirebilirsiniz.
Ambalajlı ekmek tüketimi ekmek israfını
yüzde 50 oranında önlüyor!
Ambalaj Sanayicileri Derneği’nin verilerine göre İngiltere, Fransa, Almanya gibi ülkelerin ekmek ambalajlarının yüzde 15-20’si Türkiye’den sağlanıyor. Ancak aynı
özen kendi ülkemiz söz konusu olduğunda gösterilmiyor. Ambalajlı ekmek tüketimi artarsa, çöpe giden ekmeğin yüzde 50’sini kurtarma şansımız var.
Ambalajlı ekmek, tüketici sağlığı ve hijyen açısından
da çok önemlidir. Ekmek yapısı gereği bakterilere karşı
savunmasız bir üründür. Ambalajlı ekmek demek, el
değmeden hijyenik şartlarda üretilen ekmeğin, el değmeden sofranıza kadar ulaşması demek. Türk insanı
olarak da ekmeği elleyerek seçmek gibi bir alışkanlığımız var. Bu yüzden açıkta satılan, yani ambalajsız olan
ekmeklere pek çok kişi dokunmuş oluyor. Bu durum
aslında sağlığımız için ciddi bir tehdit oluştuuyor. Am103
AĞUSTOS 2013