8 Mayıs 2009 Türkiye Sermaye Piyasası 2008 Sermaye Piyasasında Gelişmeler–Yatırımcı Analizi–Aracı Kuruluşlar Editör Alparslan Budak Yazarlar Ekin Fıkırkoca Efsun Ayça Değertekin Gökben Altaş Özcan Çikot Katkıda Bulunanlar Sermaye Piyasası Düzenlemeleri: Aslı Özkan, Esra Esin Savaşan, Süleyman Morbel Aracı Kurumlar Veritabanı: Sezgin Lafçı Baskı: Graphis Tel.: (212) 629 06 07 Faks: (212) 629 03 85 Birinci Baskı: İstanbul, Mayıs 2009 TSPAKB Yayın No. 41 ISBN-978-975-6483-20-6 ISSN-1303-6688 Bu rapor Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği (TSPAKB) tarafından bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu raporda yer alan her türlü bilgi, değerlendirme, yorum ve istatistiki değerler hazırlandığı tarih itibariyle güvenilirliğine inanılan kaynaklardan elde edilerek derlenmiştir. Bilgilerin hata ve eksikliğinden ve ticari amaçla kullanılmasından doğabilecek zararlardan TSPAKB hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. Bu raporda yer alan bilgiler kaynak gösterilmek şartıyla yayınlanabilir. TSPAKB SUNUŞ 2007 yılında ilk sinyallerini vermeye başlayan küresel kriz, 2008 yılının son aylarında artan bir ivmeyle sermaye piyasaları başta olmak üzere, tüm dünya ekonomilerini etkilemiştir. Gelişmiş ülkelerdeki bazı finansal kurumlar kamulaştırılırken, tüm dünyada finans kesimine duyulan güven yara almıştır. Reel ekonomiye hızla yansıyan sorunlar, dünyanın önemli bir durgunluk riskiyle karşı karşıya kalmasına neden olmuştur. Bu yıl sekizincisini yayınladığımız “Türkiye Sermaye Piyasası” raporumuzda krizin ülkemiz piyasalarına etkilerini ele alıyoruz. Birliğimiz tarafından derlenen sektör verileri 2008 yılında aracı kurumların faaliyetlerinin krizin etkisiyle daraldığına, gelirlerinin ise düştüğüne işaret ediyor. Ancak buna rağmen, mali veriler aracı kurumların güçlü sermaye yapısını koruduğunu gösteriyor. Sermaye piyasalarında yer alan kurum ve kuruluşların yakından takip ettiği raporumuza yorumlarıyla desteklerini esirgemeyen sektör mensuplarına çok teşekkür ederiz. Aynı zamanda, bu özverili çalışma sırasında, çeşitli verilerini bizimle paylaşan Sermaye Piyasası Kurulu, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası, Takasbank ve Merkezi Kayıt Kuruluşuna da Birliğimiz adına teşekkür ediyorum. Saygılarımla, E. Nevzat ÖZTANGUT BAŞKAN Türkiye Sermaye Piyasası 2008 I TSPAKB KISALTMALAR A.D. AB ABD AKP APİ BIS BYF DİBS DPT DTH EGM EYF FIA GSYH Hazine ICI IMF İMKB KAS KBA KİT KOBİ Maliye MiFID MKK Mn. Myr. ÖİB ÖPSP SGMK SPK Takasbank TBB TPP TCMB TEPAV TKYD TL TMSF TÜFE TÜİK UFRS USD VİS VOB WFE YP II : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Anlamlı Değil Avrupa Birliği Amerika Birleşik Devletleri Adalet ve Kalkınma Partisi Açık Piyasa İşlemleri Bank for International Settlements-Uluslararası Ödemeler Bankası Borsa Yatırım Fonu Devlet İç Borçlanma Senedi T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Döviz Tevdiat Hesabı Emeklilik Gözetim Merkezi Emeklilik Yatırım Fonu Futures Industry Association-Vadeli İşlemler Sektörü Birliği Gayri Safi Yurtiçi Hasıla T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Investment Company Institute-Yatırım Fonları Enstitüsü International Monetary Fund-Uluslararası Para Fonu İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Kesin Alım-Satım Kamu Borçlanma Araçları Kamu İktisadi Teşebbüsleri Küçük ve Orta Ölçekli İşletme T.C. Maliye Bakanlığı Markets in Financial Instruments Directive-Finansal Ürün Piyasaları Direktifi Merkezi Kayıt Kuruluşu Milyon Milyar T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Ödünç Pay Senedi Piyasası Sabit Getirili Menkul Kıymet Sermaye Piyasası Kurulu İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş. Türkiye Bankalar Birliği Takasbank Para Piyasası Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği Türk Lirası Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Tüketici Fiyatları Endeksi T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Amerikan Doları Vadeli İşlem Sözleşmesi Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası A.Ş. World Federation of Exchanges-Dünya Borsalar Federasyonu Yabancı Para Türkiye Sermaye Piyasası 2008 TSPAKB İÇİNDEKİLER TÜRKİYE EKONOMİSİ 2008'E BAKIŞ KAMU MALİYESİ PARA VE KUR POLİTİKALARI ENFLASYON BÜYÜME VE İSTİHDAM ÖDEMELER DENGESİ TÜRKİYE SERMAYE PİYASASI ULUSLARARASI KARŞILAŞTIRMALAR YATIRIM ARAÇLARININ KARŞILAŞTIRMALI GETİRİLERİ SABİT GETİRİLİ MENKUL KIYMETLER HİSSE SENETLERİ VADELİ İŞLEMLER YATIRIM FONLARI ARACI KURULUŞLARIN FAALİYETLERİ HİSSE SENETLERİ PİYASASI FAALİYETLERİ SGMK PİYASASI FAALİYETLERİ VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI FAALİYETLERİ YATIRIM BANKACILIĞI FAALİYETLERİ PORTFÖY YÖNETİMİ FAALİYETLERİ KREDİLİ İŞLEMLER ŞUBE AĞI ALTERNATİF DAĞITIM KANALLARI ÇALIŞAN PROFİLİ ARACI KURUM SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL VERİLERİ BİLANÇO ANALİZİ GELİR TABLOSU ANALİZİ YATIRIMCILAR YATIRIMCI TERCİHLERİ GENEL TANIMLAR HİSSE SENEDİ YATIRIMCILARI YABANCI HİSSE SENEDİ YATIRIMCILARI ÖZEL SEKTÖR BORÇLANMA SENEDİ YATIRIMCILARI YATIRIM FONU YATIRIMCILARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YATIRIMCILARI SERMAYE PİYASASI DÜZENLEMELERİ SERMAYE PİYASASI KANUNU DEĞİŞİKLİKLERİ SERMAYE PİYASASI KURULU YÖNETMELİKLERİ SERMAYE PİYASASI KURULU TEBLİĞLERİ SUÇ GELİRLERİNİN AKLANMASININ ÖNLENMESİNE İLİŞKİN MEVZUAT VERGİ MEVZUATINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER ARACI KURUMLARIMIZ ACAR YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. AK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. AKDENİZ MENKUL DEĞERLER TİCARETİ A.Ş. ALAN MENKUL DEĞERLER A.Ş. Türkiye Sermaye Piyasası 2008 1 3 5 13 18 22 27 33 35 49 51 56 66 71 81 84 88 91 94 96 98 99 100 102 113 115 123 133 135 136 137 155 165 166 172 175 177 177 178 183 184 189 192 194 196 198 III TSPAKB ALTERNATİF YATIRIM A.Ş. ANADOLU YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. ATA YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. ATAONLİNE MENKUL KIYMETLER A.Ş. AYBORSA MENKUL DEĞERLER TİCARETİ A.Ş BAHAR MENKUL DEĞERLER TİCARETİ A.Ş. BAŞKENT MENKUL DEĞERLER A.Ş. BGC PARTNERS MENKUL DEĞERLER A.Ş. BİZİM MENKUL DEĞERLER A.Ş. CAMİŞ MENKUL DEĞERLER A.Ş. CENSA MENKUL DEĞERLER A.Ş. CITI MENKUL DEĞERLER A.Ş. CREDIT AGRICOLE CHEUVREUX MENKUL DEĞERLER A.Ş. CREDIT SUISSE İSTANBUL MENKUL DEĞERLER A.Ş. ÇAĞDAŞ MENKUL DEĞERLER A.Ş. DARUMA MENKUL DEĞERLER A.Ş. DEHA MENKUL KIYMETLER A.Ş. DELTA MENKUL DEĞERLER A.Ş. DENİZ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. DENİZTÜREV MENKUL DEĞERLER A.Ş. DEUTSCHE SECURITIES MENKUL DEĞERLER A.Ş. DÜNYA MENKUL DEĞERLER A.Ş. ECZACIBAŞI MENKUL DEĞERLER A.Ş. EFG İSTANBUL MENKUL DEĞERLER A.Ş. EGEMEN MENKUL KIYMETLER A.Ş. EKİNCİLER YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. EKSPRES YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. ENTEZ MENKUL DEĞERLER TİCARETİ A.Ş. ETİ YATIRIM A.Ş. EURO YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. EVGİN MENKUL DEĞERLER TİCARET A.Ş. FİNANS YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. FORTİS YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. GALATA MENKUL DEĞERLER A.Ş. GARANTİ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. GEDİK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. GFC GENERAL FİNANS MENKUL DEĞERLER A.Ş. GLOBAL MENKUL DEĞERLER A.Ş. GÜNEY MENKUL DEĞERLER TİCARETİ A.Ş. GÜVEN MENKUL DEĞERLER A.Ş. HAK MENKUL KIYMETLER A.Ş. HALK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. HEDEF MENKUL DEĞERLER A.Ş. HSBC YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. İNFO YATIRIM A.Ş. İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. KALKINMA YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. KAPİTAL MENKUL DEĞERLER A.Ş. KARE YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. IV 200 202 204 206 208 210 212 214 216 218 220 222 224 226 228 230 232 234 236 238 240 242 244 246 248 250 252 254 256 258 260 262 264 266 268 270 272 274 276 278 280 282 284 286 288 290 292 294 296 Türkiye Sermaye Piyasası 2008 TSPAKB LEHMAN BROTHERS MENKUL DEĞERLER A.Ş. MARBAŞ MENKUL DEĞERLER A.Ş. MEKSA YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. MERRILL LYNCH MENKUL DEĞERLER A.Ş. METRO YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. MİRA MENKUL DEĞERLER A.Ş. MORGAN STANLEY MENKUL DEĞERLER A.Ş. NUROL MENKUL KIYMETLER A.Ş. ORION INVESTMENT MENKUL DEĞERLER A.Ş. OYAK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. ÖNER MENKUL KIYMETLER A.Ş. PAY MENKUL DEĞERLER A.Ş. PİRAMİT MENKUL KIYMETLER A.Ş. POLEN MENKUL DEĞERLER A.Ş. POZİTİF MENKUL DEĞERLER A.Ş. PRİM MENKUL DEĞERLER A.Ş. RAYMOND JAMES YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. SANKO MENKUL DEĞERLER A.Ş. SARDİS MENKUL DEĞERLER A.Ş. SAYILGAN MENKUL DEĞERLER TİCARETİ A.Ş. SOYMEN MENKUL KIYMETLER A.Ş. STANDARD ÜNLÜ MENKUL DEĞERLER A.Ş. STRATEJİ MENKUL DEĞERLER A.Ş. ŞEKER YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. TACİRLER MENKUL DEĞERLER A.Ş. TAIB YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. TAKSİM YATIRIM A.Ş. TEB YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. TEKSTİL MENKUL DEĞERLER A.Ş. TERA MENKUL DEĞERLER A.Ş. TİCARET MENKUL DEĞERLER A.Ş. TOROS MENKUL KIYMETLER TİCARET A.Ş. TURKISH YATIRIM A.Ş. UBS MENKUL DEĞERLER A.Ş. ULUS MENKUL DEĞERLER A.Ş. UNICORN CAPITAL MENKUL DEĞERLER A.Ş. UNİCREDİT MENKUL DEĞERLER A.Ş. ÜNİVERSAL MENKUL DEĞERLER A.Ş. VAKIF YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. YAPI KREDİ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. YATIRIM FİNANSMAN MENKUL DEĞERLER A.Ş. ZİRAAT YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. Türkiye Sermaye Piyasası 2008 298 300 302 304 306 308 310 312 314 316 318 320 322 324 326 328 330 332 334 336 338 340 342 344 346 348 350 352 354 356 358 360 362 364 366 368 370 372 374 376 378 380 V