T.B.M.M. B : 53 23 . 12 . 1993 O : 3 larda, daha önceki vergi

T.B.M.M.
B : 53
23 . 12 . 1993
O :3
larda, daha önceki vergi uygulamalarının aksine, verginin fonksiyonlarıyla ilgili düşünce ve
kanaatlerde değişme olmuş veya en azından bu mevcut değişiklik, bu yıllarda pekişmeye başla­
mıştır.
Verginin fonksiyonu genellikle fiskal olarak görülür, yani, vergilerin devlete gelir sağlama
amacına yönelik olduğu düşünülür. Nitekim, 1960 öncesi vergi sisteminde, vergilerin sadece
bu fonksiyonu üzerinde durulmuş ve vergilere yalnızca, kamu kesimine, devlete gelir sağlama
aracı olarak bakılmıştır. Ancak, 1960'lı yıllarda, vergilerin bu malî fonksiyonları dışında,
ekstra fiskal fonksiyonlarının da bulunduğu kabul edilmeye, tartışılmaya ve bu tartışmalar so­
nucunda, bu fonksiyonlarla donatılacak bir vergi sistemine geçmeye karar verilmiştir.
Ekstra fiskal fonksiyonlar dediğimiz şey şudur : Vergiler sadece kamu kesimine gelir sağ­
lamaz. Aynı zamanda, vergiler vasıtasıyla ekonomik bazı değişkenleri etkilemek mümkündür.
Yani, vergiler, bir taraftan devlete gelir sağlarken, diğer taraftan bir vasıta olarak kullanılmak
suretiyle ülkedeki yatırım potansiyeli artırılabilir, ülkede büyümeye yönelik amaçlar gerçekleş­
tirilebilir, işsizlikle mücadele edilebilir, dış ticaret açıkları vergilemede yapılacak düzenlemeler
suretiyle azaltılabilir, ihracat artırılabilir, gelir dağılımı iyileştirilebilir gibi düşünceler, verginin
esktra fiskal fonksiyonlarını ifade etmektedir.
îşte, bu bakış açısının ortaya çıkmasıyla birlikte, vergi sistemine, yatırımları artırıcı, ihra­
catı artırıcı, gelir dağılımını düzenleyici, büyümeyi sağlayıcı birtakım müesseseler yerleştiril­
meye çalışılmıştır.
Yatırım indirimi müessesesi de, ülkede mevcut yatırım potansiyelini artırma düşünceleriy­
le ortaya konulmuş bir, vergi teşvik sistemidir.
Getirilmek istenen nedir?.. Getirilmek istenen amaç, yatırıma giden kısmının daha az ver­
gilendirilmesi suretiyle, ülkede bulunan sermaye birikiminin veya mevcut kazançların yatırım
alanlarına kaymasını sağlamaktır. Ancak, vergilerin ekstra fiskal fonksiyonlarıyla ilgili bu ba­
kış açısı, zaman zaman kamuoyunda eleştiriler de almıştır, özellikle, yatırım indirimi konusu­
nu inceleyen pek çok araştırmacı; zaten yatırım indirimi müessesesi -vergi sisteminde yer alma­
saydı dahi- yapılacak olan yatırımlara ve yatırımcılara bir kolaylık sağladı; dolayısıyla, yatırım
miktarını bu sistemle artırmanın mümkün olmadığını savunmuşlardır. Dolayısıyla, yatırım mik­
tarını artırma fonksiyonları bulunmayan böyle bir vergi indirimiyle, üst gelir gruplarına avan­
tajlar sağlanmış olabileceği şeklinde de görüşler vardır.
1960'lı yıllardan bugüne otuz küsur yıl geçmiştir; fakat, aradan geçen bu otuz yıllık dene­
yim sonucunda, gerçekten bu yatırım indirimi müessesesi...
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN — Buyurun, devam edin.
ABDÜLLATÎF ŞENER (Devamla) — ... Ülkedeki yatırım hacmini artırıyor mu artırmıyor mu; bu konuda, maalesef, yeterli araştırma yapılmamıştır, bu konuda veriler yoktur. Mali­
ye Bakanlığı da, otuz yıllık bu uygulamanın ne getirdiği ne götürdüğü konusunda bir araştır­
maya da, sanırım sahip değildir.
Sürem dolmuş olduğu için, konuşmamı tamamlıyorum. Konuşmamda genel bakış açısını
verdim, bundan sonraki maddelerde daha ayrıntılı bilgiler vermeye çalışacağım.
Teşekkür eder, saygılar sunarım.
BAŞKAN — Teşekkür ederim Sayın Şener.
Sayın milletvekilleri, 7 nci maddeye bağlı ek 1 inci madde üzerinde gruplar ve şahıslar
adına yapılan konuşmalar tamamlanmıştır.
— 481 —