ipekyolu kalkınma ajansı sanayi, ticaret ve lojistikkomisyonu 2

İPEKYOLU KALKINMA AJANSI
SANAYİ, TİCARET VE LOJİSTİKKOMİSYONU 2. TOPLANTI TUTANAĞI
Toplantı Tarihi
Toplantının Gerçekleştiği İl
Toplantı Yeri
Ajans Katılımcıları
Katılımcılar
05.06.2014
Gaziantep
İpekyolu Kalkınma Ajansı Hizmet Binası
Bülent ÖZKAN (Genel Sekreter), Ebru ÖZTÜRKMEN (Komisyondan
Sorumlu Uzman), Mehmet UÇKUN (Yardımcı Uzman), Sezen GENÇ, Cihan
ARDİLİ
Eyüp BARTIK (Gaziantep Ticaret Odası)
Necati BİNİCİ (Gaziantep Kent Konseyi)
H. H. Naim HARPUTLUOĞLU (Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası)
Latif KARADAĞ (Gaziantep Büyükşehir Belediyesi)
Figen ÇELİKTÜRK (Gaziantep Ticaret Odası)
Yusuf İYMEN (Gaziantep Sanayi Odası)
Cem BAYRAM (Gaziantep Ticaret Borsası)
Prof.Dr. Türkay DERELİ (Gaziantep Üniversitesi)
Prof.Dr. Hanifi ASLAN (Hasan Kalyoncu Üniversitesi)
Yrd. Doç. Dr. Yavuz AKÇİ (Adıyaman Üniversitesi)
Selim ÇÖREKÇİOĞLU (Gaziantep KOSGEB İl Müdürlüğü)
Ferhat GÜVEL (Gaziantep Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü)
Hacı DAŞTAN (Adıyaman Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü)
Ercan DADLI (Kilis Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü)
Yusuf İzzettin AYTEKİN (İslahiye Belediye Başkanlığı)
TOPLANTI TUTANAK NOTLARI
İpekyolu Kalkınma Ajansı Kalkınma Kurulu Sanayi, Ticaret ve Lojistik Komisyonu’nun ikinci
toplantısı, 05.06.2014 tarihinde Ajans Toplantı Salonu’nda gerçekleştirilmiştir. “Suriye krizi
sonrası oluşacak olası ticari fırsatlar, TRC1 Bölgesi'nde lojistik ve bölgede gerçekleştirilen
lojistik projeleri” gündemiyle toplanan komisyona, kamu kurum ve sivil toplum kuruluşlarından
15 kişi katılım sağlamıştır. Toplantı programına “TRC1 Bölgesi’nde gerçekleştirilen lojistik
projeleri hakkında bilgi sunulması” ile başlanmış, “TRC1 Bölgesi’nde lojistik konusunun
değerlendirilmesi” ve “Suriye krizi sonrası oluşacak olası ticari fırsatların tartışılması” ile devam
edilmiştir.
Toplantı başlangıcında, danışma kurulunun yönetim kurulunun karar mekanizmasına girdi
sağladığı ve bu vesileyle tematik çalışma komisyonlarının kurulduğu belirtilmiştir. Komisyon
çalışmalarının beyin fırtınası grubu olarak tanımlanabileceği ve komisyonlarda Ajans
çalışmalarına ve bölgesel kalkınmaya yönelik fikirlerin ve projelerin geliştirilmesinin beklendiği
belirtilmiş ve 17 Haziran 2014'te gerçekleşmesi planlanan Kalkınma Kurulu toplantısında
komisyon çalışmaları ile ilgili sunum yapılacağı duyurulmuştur.
Toplantının devamında, komisyon toplantısının misafiri olarak iştirak eden Gaziantep Ticaret
Odası Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Eyüp BARTIK, lojistik sektör ve lojistik merkez konularında
bilgi ve deneyimlerini üyeler ile paylaşmıştır. Bu kapsamda lojistik merkez kavramı
tanımlanmış, merkezde olması gereken temel unsurlar ile bölgenin lojistik merkezi ihtiyacı
analizi edilmiş ve bu analizde bazı dünya örnekleri ve bölge örnekleri tartışılmıştır. Ayrıca,
Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı ve Ulusal Stratejiye göre Gaziantep’in lojistik merkez
olma konusu tartışılmış, insan lojistiğinin lojistik merkez konseptinde nasıl yer alması gerektiği
sorgulanmış, lojistiğin bölge dış ticaretinin gelişmesine etkileri üzerinde konuşulmuş ve Suriye
krizinin etki ve fırsatları irdelenmiştir.
Toplantının kapanışında, bilgi ve lojistik açısından Suriye’yi imar etmesi gereken ülkenin
Türkiye olmasına rağmen bu konuda önemli adımlar atılmadığı ve Suriye konusunda yapılan
çalışmaların yetersiz olduğu vurgulanmıştır. Bu kapsamda, ihtiyaç duyulan çalışmaların
ivedilikle yapılması gerektiği belirtilmiş, bölgenin dış pazarlara ara mal ve katma değeri düşük
ürünler satarak rekabetçi bir ekonomi olamayacağı vurgusu yapılmış ve bu bağlamda çok
kapsamlı bir analiz yapılmasına ve ileriyi gören stratejilerin geliştirilmesine ihtiyaç duyulduğu
ifade edilmiştir.
Açık oturum kısmında katılımcılar tarafından ifade edilen görüş ve öneriler aşağıda
özetlenmiştir:
1. Gündem Maddesi: LOJİSTİK
Lojistik sektörün gelecekte dünyanın en başarılı ilk 5 sektörden biri olacağı ve lojistik
merkezin bölge için bir şart olduğu ifade edilerek Gaziantep'in bu yatırım için en uygun
yer olduğu belirtilmiştir. Dünyada mevcut lojistik merkezlerin bir politika uygulaması ile
değil doğal olarak oluştuğu belirtilmiş ve Amerika'dan çeşitli örneklerden bahsedilmiştir.
Lojistik merkez denince, belirli bir alanın çizildiği yapı odaklı ve kamyonlarla dolu bir
saha yerine, ticari faaliyetlerin ve mal & hizmet & bilgi akışlarının olduğu bir mekan
organizasyonu ile bölgesel ulaşım ağlarının entegre bir biçimde bu mekanla çalıştığı bir
bütüncül sistem olarak düşünülmesi gerektiği vurgulanmıştır. Bu bağlamda, bölge için
tasarlanması gereken lojistik merkezin söz konusu sistem dinamiği içinde oluşturulması
ve ulaşım organizasyonu ile entegrasyonun sağlanması gerektiğinin altı çizilmiştir. TRC1
için oldukça önem arz eden lojistik sektörün bu manada bölgesel kalkınmaya ciddi bir
ivme kazandıracağı belirtilmiştir. Ayrıca, yapılması tasarlanan lojistik merkezin bölgesel
gelişmişlik farklarını azaltmak amacıyla alt lojistik üsler dahilinde tasarlanabileceği
görüş olarak bildirilmiştir. Avrupa’da ulaşım entegrasyonun varlığı belirtilmiş, liman
olmasa bile demiryolu ve karayolunun birlikte çalışması gerektiği ifade edilmiştir. Örnek
olarak, bir ulaşım entegrasyonu örneği olan ve İtalya'da yer alan 106 firmalı yaklaşık 2,5
milyon metrekare alanlı Interporto Bologna isimli lojistik merkeze Mayıs ayı sonunda
gerçekleştirilen ziyaretin ışığında, bir üretim merkezi olan Gaziantep’in lojistik merkez
olması gerekliliği görüşü paylaşılmıştır.
Türkiye'de halihazırda yapılmış lojistik merkez geliştirme çalışmaları tartışılmış ve bu
kapsamda Ankara'da gerçekleştirilen faaliyetlerden örnekler verilmiştir. Bakanlığa bir
danışmanlık firması tarafından yapılan ve vizyonu "her şehre bir lojistik merkez" olan
çalışmanın başarısız olduğu ifade edilmiş, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve TOBB’un
benzer çalışmalarının bulunduğu belirtilmiştir. 120 milyon lira harcamayla birlikte
kurulan Ankara Lojistik Merkezi’nin, şehre entegre olmayan bağımsız bir yapılanmaya
2
göre tasarlanmasından dolayı başarısız olduğu ifade edilmiştir. Bu noktada, lojistik
merkezin başarılı olmasının ana koşullarından birinin, üretim altyapısı olduğu ifade
edilmiştir. Buna göre, sanayi altyapısı oldukça gelişmiş olan Gaziantep'in lojistik merkez
için uygun yer olmakla birlikte Gaziantep’te alan probleminden ötürü lojistik merkezin
henüz gerçekleştirilemediği belirtilmiştir. Bununla birlikte, çevre illerden Adana ve
Şanlıurfa’da üretilen ürünlerin Gaziantep’te yer alacak lojistik merkezde ve montaj
imkânı sağlayan bir alanda kombine-eşleştirme ile farklı bir mal olarak üretilmesinin
birçok işletme tarafından talep edildiği belirtilmiştir. Örnek olarak ise, Arçelik firmasının
Adana’daki üretim merkezini Gaziantep’e taşıdığı ve diğer markaların da aynı şekilde
kendi depolarını Gaziantep’e taşımayı planladıkları ifade edilmiştir. Şu anda, Nizip
yolunda 10-11 milyon metrekare alanın lojistik merkez olarak mevcut imar planlarında
yer aldığı belirtilmiş ancak, tespit edilen mekanın sanayi alanlarına uzak alması
dolayısıyla önemli bir ulaşım probleminin doğabileceği dile getirilmiştir. Bununla
birlikte, lojistik merkezin organize sanayi bölgeleri ile yanyana olmasının zorunlu
olmadığı ifade edilerek, söz konusu alanın çevre yolu, demir yolu ve havalimanı ile
entegrasyonunun sağlanması ile ulaşım probleminin çözülebileceği vurgusu yapılmıştır.
Gaziantep'in 150 milyon lira yatırım ile lojistik merkez kurup işletecek gücünün olduğu
belirtilmiş ama bunun ancak kurumlar arası işbirliği ile gerçekleştirilebileceğinin
vurgusu yapılmıştır. Bu bağlamda, bölgede yer alan ilgili tüm kurum ve kuruluşların
ortak bir platformda biraraya gelerek bölgede ihtiyaç duyurulan lojistik merkezin bir an
önce yapılması konusunda birlikte hareket edilmesi gerektiği ve komşu bölgelerde
yapılabilecek büyük ölçekli böyle bir yatırımın hem bu bölge hem de Gaziantep’te
yapılması planlanan lojistik merkez yatırımını faydasız kılacağı ve bu sebeple ilgili
yatırım hususunda yapılacak çalışmaların ivedilikle başlatılması gerektiği ifade
edilmiştir.
Ulusal ölçekte hazırlanan kalkınma planlarında Marmara Bölgesi'nin ülkenin üretimini
göğüslediği ve Marmara ile rekabet edebilecek yer olarak Adana-Mersin’in alternatif
üretim merkezi olarak belirlendiği ifade edilerek söz konusu bölgenin yatırımlar ile
güçlendirilmesinin planlandığı vurgulanmıştır. Buna göre, TRC1 Bölgesi'nin de söz
konusu yatırımlardan pay alabileceği öngörülmüştür. Ayrıca, Kalkınma Bakanlığı
koordinasyonunda hazırlanan Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi'ne göre Gaziantep, 1.
derece lojistik merkez olarak belirtilmediği halde, Cazibe Merkezlerini Destekleme
Programı çalışmaları kapsamında ilgili Bakanlık ile yapılan görüşmelerde, Gaziantep'te
lojistik merkez kurulmasının olumlu karşılandığı ifade edilmiştir.
Lojistik merkezi için tedarik, taşımacılık, uluslararası pazarlama, gümrük gibi tüm
unsurların birlikte değerlendirilmesinin önemli olduğu ve lojistik koridorların ve bunlar
arası bağlantıların dikkate alınması gerektiği ifade edilmiştir. Bölgesel lojistik koridoru
olarak düşünüldüğünde çevre illerin ulaşım sorunlarının çözülebileceği ifade edilmiştir.
Mersin-Gaziantep arası demiryolunun karayolundan uzun olduğu ve navlun maliyeti
oluşturduğu ifade edilmiştir. Yeni proje ile Narlı ’ya gelen hattın direkt Gaziantep’e
gelerek yolu kısaltmasının tasarlandığı ifade edilmektedir. Fakat yeni hattın 5 yıldan
önce gerçekleşemeyeceği öngörüsünde bulunulmuştur. Ayrıca, karayolunun kısa
mesafelerde en rekabetçi yol olduğu ve tren yolunun özelleşmesi ile rekabetin
artmasının 10 yıllık bir zamanı beklediği ifade edilmiştir. Buna karşılık olarak, uzun
3
mesafede navlun maliyetinde demiryolunun avantajlı olduğu ve sadece karayolu ağırlıklı
bir lojistik merkezin düşünülmemesi gerektiği ifade edilmiştir. Bununla birlikte,
havalimanının uluslararası kargoculuğu da kapsayacak şekilde genişletilmesi gerektiği
belirtilmiştir. Özet olarak, farklı taşıma yöntemlerinin birlikte kurgulanması ve böylece
toplam maliyetin düşük olmasının sağlanmasının önemi vurgulanmıştır.
Üretim üssü ve ticaret merkezi olan Gaziantep'in daha fazla otel ve iş merkezine ihtiyaç
duyduğu ve uluslararası şirketlerin ihtiyaçlarını karşılayacak yapılanmaların
sağlanmasının gerekliliği belirtilmiştir. Ayrıca, üretilen ürünlerin sürdürülebilirlik,
çevreye saygı, geri kazanım gibi Avrupa Birliği yaptırımlarına uyması gerekliliği ve geri
kazanım için atık toplanması, depolanması ve naklinin de lojistik merkez fikrine ilave
edilmesi gereken unsurlar olduğu ifade edilmiştir.
Beşinci teşvik bölgesinde olan Adıyaman'ın yollarının istenilen nitelikle olmadığı, şehrin
cazibe merkezine dönüşemediği, lojistiğin önemli bir parçası olan ulaşımın Adıyaman
için çözülmesi gereken bir ihtiyaç olduğu ifade edilmiştir. Sivas’ta yapılacak olan hızlı
trenin turist götürme fonksiyonu taşıdığı gibi Adıyaman’a yapılacak benzer bir yatırımın
kültür yolu oluşturulabileceği ifade edilmiştir. Bölgenin turizm potansiyeli için "Bölgesel
Kalkınmada İşbirliği Güçbirliği Platformu" kapsamında yol haritası çıkarılabileceği ifade
edilmiştir. İlaveten, bölgesel lojistik merkezin Adıyaman ve diğer illere etkilerinin olumlu
olacağı belirtilmiştir.
Dış ticarette KOBİ’lerin yeterli nitelikte personel istihdam edemediği ve bundan dolayı
dış ticarette yeterli başarının sağlanamadığı ifade edilmiştir. Adıyaman’da yapılan bir
saha çalışmasından bahis açılmış ve bu çalışmayla sanayicilere sorulan sorular
neticesinde dış ticaret kültürünün oluşmadığı anlaşılmıştır. Ticaret koçluğu ve ihracat
seferberliği şeklinde bir çalışmaya ihtiyaç duyulduğu ifade edilmiş ve "Bölgesel
Kalkınmada İşbirliği Güçbirliği Platformu" tarafından bu konuda önemli çalışmalar
yapılacağının beklentisi olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, KOBİ'lerin sorunlarının çözümüne
yönelik sektörel dış ticaret şirketleri kurulması ve kümelenme gibi araçların
kullanılabileceği ifade edilmiştir.
2. Gündem Maddesi: SURİYE KRİZİ
Gaziantep’te 300.000, Kilis’te 100.000’i bulan Suriyeli misafir sayısından bahsedilmiş,
bölgede konu ile ilgili önemli sorunların mevcut olduğu ve merkezi yönetim ile
gerçekleştirilen görüşmelerden olumlu sonuç alınamadığı belirtilmiştir. Gaziantep’te
birçok derneğin Suriye konusunda çalışma yaptığı, otellerde aktivist yetiştirme adı
altında Suriye’nin geleceği hakkında planlar yapıldığından ve Suriye’ye yatırım yapmak
isteyen yabancı firmaların girişimlerinden bahsedilmiştir. Ayrıca, son zamanlarda Ajansa
gelen yatırımcıların çoğunlukla yabancı firmalar olduğu, yatırımcılar tarafından
Gaziantep’in İstanbul’dan sonra ticari ve lojistik merkez olarak görüldüğü ifade
edilmiştir.
Suriyeli misafirlerin varlığının olumsuz yorumlanmaması gerektiği, bundan ziyade
bölgede ikamet eden Suriyeli vatandaşların bölgeye katkı sağlayacak şekilde organize
edilmeleri ve yönlendirilmeleri gerektiği ifade edilmiştir. Bu kapsamda, Suriyeli
4
misafirlere çalışma izni çıkarılması konusunda Bakanlar Kurulu'na yapılan başvurunun
takip edildiği ifade edilmiştir.
Suriye’nin savaş ile geriye gittiği belirtilmiş, savaş sonrasında inşaat ve altyapı
alanlarında ortaya çıkacak ihtiyaçların yanı sıra tarım, gıda, sağlık ve eğitim alanlarında
da yatırımlara ihtiyaç duyulacağı belirtilmiştir. Bu süreçte, özellikle gıda ve tekstil
sektörlerinde yatırım ihtiyacı hususunda önemli fırsatların doğması beklendiği ve ilgili
sürecin başarılı yönetilebilmesi amacıyla uluslararası hukuk standartlarını baz alan bir
strateji merkezinin bölgede çok hızlı bir şekilde oluşturulması gerektiği ifade edilmiştir.
KARARLAR
Toplantı sonucunda;
Bir sonraki toplantı
geliştirilmesine,
tarihine
kadar
toplantı
gündeminin
komisyon
üyelerince
karar verilmiştir.
KOMİSYON BAŞKAN YRD.
KOMİSYON BAŞKANI
KOMİSYON KÂTİP ÜYESİ
Naim HARPUTLUOĞLU
Adıyaman Ticaret ve Sanayi
Odası Genel Sekreteri
Necati BİNİCİ
Gaziantep Kent Konseyi Muhasip
Üyesi
Figen ÇELİKTÜRK
Gaziantep Ticaret Odası
Genel Sekreter Yardımcısı
5