İçindekiler İçindekiler Listesi 4 Kısaltmalar 6 Tablolar Listesi 7 Şekiller Listesi 7 Bakanın Mesajı 8 Müsteşar Sunuşu 10 Yönetici Özeti 12 Giriş 13 1. Bölüm : Strateji Geliştirme Süreci ve Modeli 14 1.1. Strateji Geliştirme Süreci 16 1.2. Strateji Geliştirme Modeli 17 2. Bölüm : Geleceğe Bakış 20 2.1. Misyon 22 2.2. Vizyon 22 2.3. Çalışma İlkeleri ve Değerler 23 3. Bölüm : Mevcut Durum Analizi 4 24 3.1. Kurumsal Tarihçe 26 3.2. Kurumsal Yapı 28 3.3. Eğilim Analizi 36 3.4. Üst Belgeler Analizi 39 3.5. Yasal Durum Tespiti ve Mevzuat Analizi 40 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLANI 2013-2017 3.6. Paydaş Analizi 41 3.7. Dış Çevre ve Pest Analizi 55 3.8. GZFT Analizi 59 4. Bölüm : Dönemsel Plan 60 Stratejik Eksen 1: Gümrük ve Ticaret Politikalarını Geliştirme 62 Stratejik Eksen 2: Tüketiciye Yönelik Ürünlerin Güvenliği ve 68 Tüketicinin Korunması Stratejik Eksen 3: Uluslararası Eşya, Taşıt ve Yolcu Hareketlerinin Yönetimi 74 Stratejik Eksen 4: Gerçek ve Tüzel Kişi Tacirler, Kooperatifler, Esnaf ve Sanatkarlar ve Bunların Üst Kuruluşlarının Yönetişim, Düzenleme ve Denetlenmesi 86 Stratejik Eksen 5: Kurumsal Değişim ve Gelişim 94 5. Bölüm : Maliyetlendirme102 6. Bölüm : İzleme ve Değerlendirme 108 Ekler112 Ek Tablo 1: Stratejik Plan Çalışma Grupları 113 Ek Tablo 2: Amaç/Hedef / Strateji İlişkisi 114 Ek Tablo 3: Hedef-Birim Matrisi 115 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 5 Kısaltmalar AB: Avrupa Birliği MERSİS: Merkezi Sicil Kayıt Sistemi ABD: Amerika Birleşik Devletleri NCTS: AB Ortak Transit Sistemi ABDİGM: Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü PC: Kişisel Bilgisayar APEC: Asia-Pacific Economic Cooperation (Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği Örgütü) PDB: Personel Dairesi Başkanlığı ARGE: Araştırma Geliştirme PGD: Piyasa Gözetimi ve Denetimi ATS: Araç Takip Sistemi RTB: Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı BHİM: Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği RYKGM: Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü BİDB: Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı SGB: Strateji Geliştirme Başkanlığı BİLGE: Bilgisayarlı Gümrük Etkinlikleri TESK: Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu BİT: Bilgi ve İletişim Teknolojileri THGM: Tasfiye Hizmetleri Genel Müdürlüğü CKTP: Ceza Kararları Takip Programı TİOP DHDB: Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı DTÖ: Dünya Ticaret Örgütü TKPGM: Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü DYS: Doküman Yönetim Sistemi TSK: Türk Silahlı Kuvvetleri EDB: Eğitim Dairesi Başkanlığı TUBİS: Tüketici Bilgi Sistemi ESBİS: Esnaf ve Sanatkarlar Bilgi Sistemi UPS: Kesintisiz Güç Kaynağı ESDEP UTF-8: UTF-8 8-bitlik bir Unicode dönüşüm biçimidir : Esnaf ve Sanatkarlar Değişim, Dönüşüm ve Destek Stratejisi ve Eylem Planı ESGM: Esnaf ve Sanatkarlar Genel Müdürlüğü PEST: Politik, Ekonomik, Sosyal ve Teknolojik Analizler UYAP: Ulusal Yargı Ağı Projesi YGMS: Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği Sistemi GGM: Gümrükler Genel Müdürlüğü GİMOP: Gümrük İdarelerinin Modernizasyonu Projesi GMGM: Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü GÜVAS: Gümrük Veri Anbarı Sistemi GZFT: Güçlü Yönler, Zayıf Yönler, Fırsatlar, Tehditler HM: Hukuk Müşavirliği ITMS: It Management System (Bilgi Teknoljileri Yönetim Sstemi İDBB: İç Denetim Birimi Başkanlığı İTGM: İç Ticaret Genel Müdürlüğü KGM: Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü KOBİ: Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler KOOP-BİS: Kooperatif Bilgi ve Denetim Sistemi KOOP-DES: Kooperatiflerin Desteklenmesi Programı 6 : Tasfiye İşlemleri Otomasyon Projesi T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLANI 2013-2017 Tablolar Listesi Tablo 1. Strateji Geliştirme Modeli ve Adımları Tablo 2. Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlükleri Tablo 3. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kadro Durumu 10 Tablo 4. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı 2012 Yılı Bütçesi 11 2 9 Tablo 5. AB Projeleri (2006-2012)13 Tablo 6. Bakanlık Bilgisayar Sistemleri13 Tablo 7. Ankete Katılanların Statüsü20 Tablo 8. Ankete Katılanların Çalışma Yerleri 21 Tablo 9. Paydaş Kategorileri22 Tablo 10. Maliyet Tablosu (TL)71 Tablo 11. Kaynak Tablosu73 Şekiller Listesi Şekil 1. Teşkilat Şeması 8 Şekil 2. Döner Sermaye İşletmelerinin 2009-2011 Yılları Gelir Gider Karşılaştırması Şekil 3. 2009-2011 Yıllarında Ödenmiş Sermaye Durumu 12 12 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 7 “Hedef; En Kolay, En Güvenli Ticaret” Yaşadığımız çağda küreselleşmeye bağlı olarak ortaya çıkan gelişmeler, teknolojik ilerlemeler ve rekabetin artması, kamu kesiminde yeniden yapılanmayı gerekli kılmıştır. Bu bağlamda kamu yönetimimizin toplumun değişen taleplerini zamanında karşılayabilmesi amacıyla uygulanan “Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma” hareketi kapsamlı bir değişimi ve dönüşümü içermektedir. 21. Yüzyıl yönetim anlayışının eksenini oluşturan “iyi yönetişim”in dayandığı temel değerler üzerine inşa edilen bu yeniden yapılanma; kamu kuruluşlarının hizmet performanslarının arttırılmasını, kamu harcamalarında disiplinin sağlanmasını, bütçe açıklarının giderilmesini, kaynak kullanımında verimlilik ve etkinliğin yükseltilmesini esas almaktadır. Yönetimde etkinliği ve verimliliği temel alan, hedef ve önceliklerin belirlendiği, katılımcılığa önem veren, şeffaf bir kamu yapılanmasının gereği olarak da stratejik yönetim anlayışı benimsenmiştir. Bu yönetim anlayışının bir gereği olarak hazırlanan stratejik planlar; kamu kurumlarının mevcut durumlarının gözden geçirilmesini, gelecekteki hedeflerinin ve bu hedeflere ulaşmak için izlenecek yol ve yöntemlerin belirlenmesini sağlamaktadır. Kurumların kaynakları ve hedefleri ile çevresel şartlar arasındaki uyumu sağlayan, güçlü bir vizyon oluşturan, stratejik planlamadır. Stratejik planlama bir yandan kamu mali yönetimine etkinlik kazandırırken, diğer yandan kurumsal kültür ve kimliğin gelişmesine ve güçlendirilmesine destek olmaktadır. Stratejik planlama; değişimin planlanmasıdır. Değişimi planlamak ise geleceği öngörmek değil, geleceğe biçim vermek demektir. Yaptığımız iş ve sorumluluk alanlarımızla ilgili büyük hayallerimiz, büyük hedeflerimiz var. Bakanlık 8 olarak; ticaretin her alanda daha kolay ve daha güvenli yapılması için yeni enstrümanlar geliştiriyoruz. Bakanlığımızın, 2013-2017 Stratejik Planı ile, sonuçlara odaklanarak gerçekçi hedefler ortaya konulmuştur. Plan, sonuçların nasıl ve ne ölçüde gerçekleştirildiğinin izlenmesine, değerlendirilmesine ve denetlenmesine imkân sağladığı için hesap verme sorumluluğuna da temel oluşturmaktadır. Stratejik planlama, sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlamak açısından oldukça önemlidir. Türkiye’nin rekabet gücünü artıracak en önemli kurumlardan biri olan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın uzun vadeli hedeflerinin ve vizyonunun ifadesi olan Stratejik Plan, 2023’te Türkiye’nin ulaşmasını istediğimiz hedeflere giden yolda bir kılavuzdur. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak hedefimiz; Türkiye’nin, “ticaretin en kolay ve en güvenli yapıldığı ülke” olmasını sağlamaktır. Bakanlığımız; iç ticaretin tüm yönlerini, gümrükler aracılığıyla da dış ticaretin tüm akışını düzenlemektedir. Stratejik Plan; ilgili tüm tarafların, Bakanlığımızdaki her çalışanın katkısı, ortak çabası ve desteğiyle başarıya ulaşacaktır. Bu ortak çabanın oluşturacağı sinerji; Bakanlığımızın görev alanında yer alan gümrükler ve ticaret unsurlarının ülkemizin rekabet gücünü arttırmasında ve 2023 hedeflerine ulaşmasında önemli bir katkı sağlayacaktır. Stratejik Planın hazırlanma sürecinde görüş ve önerilerini bizimle paylaşan tüm paydaşlarımıza ve Planın hazırlanma aşamasında emeği geçen mesai arkadaşlarıma teşekkür ediyorum. 2013-2017 Stratejik Planı’nın hayırlı olmasını ve başarılı bir şekilde hayata geçirilmesini temenni ediyorum. T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLANI 2013-2017 Hayati YAZICI Bakan Bakan Yardımcısı Sunuşu Toplumsal, siyasal, ekonomik, felsefi ve kültürel değişim ve dönüşümler; modern toplumun düşünce ve davranış kalıplarını da değiştirmiş, ekonomik alandaki başarıların sürdürülebilir olmasının ancak kamu yönetiminin uyumlu ve destekleyici bir yapıya sahip olmasıyla mümkün olacağı düşüncesi ön plana çıkmıştır. Kamu yönetimimizin toplumun değişen taleplerini zamanında karşılayabilmesi amacıyla 2003 yılı başında uygulamaya konulan “Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma” hareketi ile katılımcılığın ön planda olduğu, hesap verebilen, şeffaf bir kamu yönetimi anlayışı değer kazanmış yalnızca mali yönetimde değil, bütünüyle kamu yönetiminde kapsamlı düzenlemeler yapılması zorunlu hale gelmiştir. Yeni yönetim anlayışı ile ortaya çıkan düzenlemelerden birisi de Kamuda Stratejik Plan hazırlama gereği olmuştur. 5018 sayılı “Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu” ile yasal alt yapısı oluşturulan bu uygulamada; Kamu kuruluşlarının hizmet performanslarının arttırılması, kamu harcamalarında disiplinin sağlanması, bütçe açıklarının giderilmesi, kaynak kullanımında verimlilik ve etkenliğin yükseltilmesi esas alınarak kamu mali yönetim sistemine dinamizm getirilmiştir. Rekabeti, girişimciliği ve ekonomik büyümeyi teşvik eden, yenilikçi yaklaşım ve uygulamalarla dünyanın en gelişmiş on ülkesi içinde yer alan bir Türkiye’nin oluşumunda öncü olmak vizyonu ile hareket eden Bakanlığımızın 2013-2017 dönemini kapsayan Stratejik Planının hayırlı olmasını diler, planın hazırlanmasında katkısı olan arkadaşlara teşekkür ederim. Fatih METİN Bakan Yardımcısı 1 0 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLANI 2013-2017 Müsteşar Sunuşu Ülkelerin ve kuruluşların gelecekleri bugünden alınan kararlarla, yarına yapılan stratejik ve planlı yatırımlarla şekillenir. ladığımız Bakanlığımız Stratejik Planını, tüm kamuoyu ile paylaşmaktan büyük kıvanç duyuyorum. Dün elde ettiğimiz parlak başarıların cazibesine kapılmadan bunları acımasızca sıradanlaştırdığımızda ve kendimize meydan okuyarak, risk alıp daha iyisini yapmayı hedeflediğimizde, atacağımız ilk adımın adı stratejik planlama olur. Ülkemizi, gümrük hizmetlerinin ve ticaretin en kolay ve en güvenli yapıldığı ülkelerden biri haline getirmek vizyonu ile yola çıkan genç Bakanlığımız, bu yolda büyük bir azim ve gay- Stratejik planlama değişimle ilgilidir. Aynı şeylerin daha fazlasını yapmanın yeterli olacağına bel bağlamak yerine, hedeflerimize ulaşmak için yeni ve farklı yollar aramak gerektiği düşüncesinin bir tezahürüdür. Ortada değişim ihtiyacı yoksa, bugün yapılanın aynen yapılmasına devam edilecekse planlamaya da gerek yoktur. Stratejik planlama, aslında ilerideki değişimlere, yeni ve büyük fırsatlara hazırlıklı olmak için gereklidir. Stratejik planlama, önce dışarıyla, daha sonra içeriyle ilgili bir konudur. “Pencereden dışarı bakıp” olup biteni iyi analiz etmeyen, hizmetlerimizden yararlananların tercih ve alışkanlıklarını dikkate almayan, onların rakipleri karşısındaki durumlarını anlamayan iş ve stratejilerin başarı şansı bulamayacağı muhakkaktır. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, 2013-2017 dönemini kapsayan beş yıllık stratejik plan çalışmasını, işte bu düşünce ve anlayış içerisinde yapmıştır. Şeffaflık, katılımcılık ve hesap verebilirlik gibi çağdaş yönetim ilkelerini esas alarak tamam- retle ortaya koyacağı ve her biri büyük bir değere dönüşecek projeleri ile ülkemizin 2023 hedeflerine ulaşmasında anahtar bir rol üstlenecektir. Önümüzdeki beş yıllık süreçte, kaynaklarımızı ve enerjimizi hangi hedefler doğrultusunda ve ne şekilde yönlendireceğimizi gösteren bu plan, her bir ferdi bir “bilgi işçisi” olan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı çalışanlarının özverili çalışmaları ile üstün bir başarıya ulaşacaktır. Aydınlık bir geleceğin sunduğu yeni fırsatları, dikiz aynasına değil ancak ufka bakan kuruluşlar görebilecektir. Bu duygu ve düşüncelerle, stratejik planımızın kurumumuza ve ülkemize hayırlı olmasını diler, hazırlanması sürecinde değerli katkılarını esirgemeyen tüm paydaşlarımıza teşekkürlerimi sunarım. Ziya ALTUNYALDIZ Müsteşar T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 1 1 Yönetici Özeti Bakanlık 2013-2017 Stratejik Planı, üst yönetimin desteği, iç ve dış paydaşların gözlem ve önerileri doğrultusunda tüm birimlerin doğrudan veya dolaylı olarak katılımını sağlamak için oluşturulan stratejik planlama ekipleri tarafından yoğun bir çalışma sonucu hazırlanmıştır. Strateji geliştirme modeli, kurumsal değerler sisteminin belirlenmesi, dönemsel ve çevresel koşulların ayrıntılı analizi ve planın hazırlanması olmak üzere üç temel aşamadan oluşmuştur. Gümrük ve ticaret hizmetlerinin en etkin bir şekilde birleştirilmesi ve kaynaştırılması göz önünde tutularak “misyon”, “vizyon” ve “çalışma ilke ve değerleri” yeniden değerlendirilerek Stratejik Planın hazırlamasına yön verilmiştir. Bakanlığın mevcut durumu, çevresel ve dönemsel koşulların ayrıntılı analizi yapılmıştır. Bunun için, dünyada ve ülkemizdeki temel eğilimler ve gelişmeler değerlendirilmiş, Bakanlığın geniş mevzuat yapısı incelenmiş, 61. Hükümet Programı, 9. Kalkınma Planı, 10. Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu çalışmaları ve Orta vadeli programlardan oluşan üst belgelerin analizi yapılmıştır. İç paydaşlara yönelik ola- 1 2 rak kapalı ve açık uçlu sorulardan oluşan anket hazırlanarak 171 katılımcının düşünceleri toplanmış, mevcut duruma ve geleceğe yönelik öngörülerin belirlenmesinde değerlendirilmiştir. Aynı şekilde 51 kurum veya kuruluştan oluşan dış paydaşlara yönelik olarak da benzer bir anket çalışması yapılmıştır. Ayrıca dış paydaşlara yönelik olarak bir de dış paydaş çalıştayı yapılarak görüşleri alınmış, planlama sürecine katılmaları sağlanmıştır. Gümrük ve Ticaret Bakanlığının faaliyetlerini etkileyebilecek politik, ekonomik, sosyo-kültürel, teknolojik, sektörel ve ekolojik faktörlerden oluşan dış çevre PEST analizi yapılmıştır. Son olarak ise, Stratejik Planın oluşturulmasına ışık tutmasını sağlamak amacıyla, Bakanlığın güçlü ve gelişime açık yönleri ile fırsat ve tehditleri ortaya çıkaracak olan GZFT analizi yapılmıştır. Bakanlığın temel hizmet ve görevleri çerçevesinde beş stratejik eksen oluşturularak bunların etrafında stratejik amaçlar ve hedefler belirlenmiş ve ilgili proje ve faaliyetler performans kriterleri ile birlikte planın içinde yer almıştır. Stratejik eksenler, amaçlar, hedefler, prensipler, proje ve faaliyetler ile performans göstergeleri özet olarak sunulmuştur. T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLANI 2013-2017 Giriş Stratejik plan öncelikle gelişmiş ülkelerde özel sektörde ortaya çıkmış, daha sonra kamu sektörünün şekillenmesinde de önemli rol oynamıştır. Ülkemizde de kamu idarelerinin planlı hizmet sunumu, politika geliştirme, belirlenen politikaları somut iş programlarına ve bütçelere dayandırma ile uygulamayı etkili bir şekilde izleme ve değerlendirmelerini sağlamaya yönelik olarak “stratejik planlama” temel bir araç olarak benimsenmiştir. Stratejik planlama; bir yandan kamu mali yönetimine etkinlik kazandırırken, diğer yandan kurumsal kültür kimliğinin gelişimine ve güçlenmesine destek olacaktır. Kamu hizmetlerinin daha etkin sunulmasına yönelik olarak çıkarılan 5018 Sayılı “Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu”nun 9. maddesi ve ona dayanılarak hazırlanan “Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” uyarınca tüm kamu kurum ve kuruluşları, çalışmalarını stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme sistemine göre planlamak ve gerçekleştirmekle sorumludurlar. 03.05.2011 tarih ve 6223 sayılı Kanunun verdiği yetkiye dayanarak bakanlıkların yeniden yapılandırılması çerçevesinde 640 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı kurulmuş ve görev, yetki ve sorumlulukları belirlenmiştir. Yeni kurulmuş bir Bakanlık olarak Stratejik Plan hazırlanması gereği ortaya çıkmıştır. Bu doğrultuda 2013-2017 dönemini kapsayan Stratejik Plan hazırlık çalışmaları başlatılmıştır. T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 1 3 1. BÖLÜM STRATEJİ GELİŞTİRME SÜRECİ VE MODELİ 1. BÖLÜM STRATEJİ GELİŞTİRME SÜRECİ VE MODELİ 1.1. STRATEJİ GELİŞTİRME SÜRECİ 2013-2017 Stratejik Plan hazırlık çalışmalarına, üst yönetimin desteğinin sağlanması, stratejik planlama ekiplerinin oluşturulması ve çalışma yöntemlerinin belirlenmesi ile başlanmıştır. Çalışmalar, iç ve dış paydaşların katılımının sağlanarak misyon, vizyon ve çalışma ilkeleri doğrultusunda oluşturulan stratejik hedeflerle ilgili proje ve faaliyetlerin belirlenmesi ile tamamlanmıştır. Üst Yönetimin Desteğinin Sağlanması Bir kurumda stratejik planlama kültürünün yerleşmesinin temel şartı, üst yönetimin stratejik planlama sürecine destek vermesidir. Kurum çalışanlarının stratejik planlama sürecine inanmaları ve destek vermeleri, üst yönetimin bu konuya verdiği önemle doğrudan orantılı olacağından, bu destek süreli ve sınırlı olmamalıdır. Üst yönetim, stratejik planlamanın önemini hem çalışanlarına hem de paydaşlarına her fırsatta anlatmalı ve kendisi de bizzat sürecin içinde olmalıdır. Bu bağlamda, Bakanlığımız stratejik planlama çalışmaları üst yönetim tarafından sevk ve idare edilmiş ve Stratejik Plan tüm personelin katkılarıyla hazırlanmıştır. Stratejik Planlama Ekiplerinin Oluşturulması ve Çalışma Yöntemlerinin Belirlenmesi Stratejik planlama sürecinde yapılacak çalışmaların etkin bir şekilde yürütülmesi amacıyla farklı birimlerden ve çeşitli yönetim kademelerinden, alanında yetkin kişilerden ekipler oluşturulmuştur. Ekiplerin oluşturulmasında ve planın hazırlanmasında Bakanlığımızın tüm 1 6 1. BÖLÜM STRATEJİ GELİŞTİRME SÜRECİ VE MODELİ hizmet birimlerinin aktif katılımı esas alınmış ve planın katılımcı bir anlayışla hazırlanmasına imkan verecek bir yapılanma sağlanmıştır. Bu amaçla, (1) Stratejik Planlama Kurulu, (2) Stratejik Planlama Yürütme Komitesi ve (3) Çalışma Grupları oluşturulmuştur. Stratejik Planlama Kurulu: Üst karar mercii olarak Stratejik Planlama Kurulu; Müsteşar, Müsteşar Yardımcıları ve Bakanlığımız hizmet birimlerinin yöneticilerinden oluşmuştur. Bakanlık stratejilerini, amaç ve politikalarını belirleyen Kurul, Stratejik Planlama sürecinin işleyişini gözetmiş, yönlendirme ve planlama sürecine ilişkin önemli kararlar almıştır. Stratejik Planlama Yürütme Komitesi: Bakanlığımız birimlerinin en az birer yönetici yardımcısının katılımıyla oluşmuştur. Söz konusu Komite, Kurulda alınan kararlar ve verilen görevler doğrultusunda çalışma gruplarının çalışmalarını yönlendirerek bu grupların gerçekleştirdikleri çalışmaları gözden geçirmiş, birleştirmiş ve son şeklini vererek Kurula sunmuştur. nelden oluşmuştur. Söz konusu gruplar çalışmalarda bizzat görev alarak, kurum çalışanları ile çalışma grubu arasında koordinasyonu sağlamış ve Stratejik Planlama Yürütme Komitesi tarafından verilen görevleri yapmıştır. Stratejik Plan Çalışma Grupları, Müsteşar Yardımcısı Neşet Akkoç ve Strateji Geliştirme Başkanı Fatih İslam Karaoğlu koordinasyonunda; misyon grubu, vizyon grubu, temel stratejiler grubu ve kurumsal değişim grubu olmak üzere dört gruptan oluşmuştur. Strateji Geliştirme Başkanlığı: Stratejik planlama çalışmaları sırasında toplantıların organizasyonu, yürütülen çalışmaların bilgisayar ortamında grup üyeleri arasında paylaşılması, çalışma grupları arasında ve kurum içi iletişim, her türlü destek hizmeti sağlanması gibi konularda faaliyet göstermiştir. Stratejik Planlama Çalışma Grupları: Bakanlığımızın tüm hizmet birimlerinden katılan yeterli sayıda perso- T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 1 7 1.2. STRATEJİ GELİŞTİRME MODELİ Bakanlığın 2013-2017 dönemine ilişkin Stratejik Planı aşağıda belirtilen üç adımda geliştirilmiştir. Tablo 1. Strateji Geliştirme Modeli ve Adımları Kurumsal Değer Sistemi 1.Adım Misyon Vizyon Çalışma İlkeleri ve Değerler Tablo 2. Dönemsel Çevresel Koşullar Dönemsel Çevresel Koşullar Kurumsal Yapı Eğilim Analizleri Üst Belgelerin Analizi 2.Adım Yasal Durum Tespiti ve Mevzuat Analizi İç Paydaş Analizi Dış Paydaş Analizi Dış Çevre ve PEST Analizi GZFT Analizi Tablo 3. 2013 – 2017 Dönemi Stratejik Planı 2013 - 2017 Dönemi Stratejik Planı Stratejik Eksenler Amaçlar 3.Adım Hedefler Prensipler Proje ve Faaliyetler Performans Göstergeleri 1 8 1. BÖLÜM STRATEJİ GELİŞTİRME SÜRECİ VE MODELİ Kurumsal Değer Sistemi Kurumun sahip olması gereken misyon, vizyon, çalışma ilkeleri, değerler sistemi, başarı ve gelecek fikrini soyut olarak sunan, dönemsel stratejik planları yönlendiren en önemli referanslardır. Kurumsal değer sistemi, dönemsel ve çevresel değişimlerden çok az etkilenir ve yönlendirici özelliği belirli bir plan döneminin ötesine taşar. Bu özelliği ile kuruma uzun vadede neyi başarması gerektiği fikrini güçlü bir biçimde verir. Dönemsel Çevresel Koşullar Kurumu gelecekte başarıya götürecek fikir ve eylemleri belirlemek için çevrede meydana gelen değişimlerden kaynaklanan eğilimleri analiz edip olumlu ve olumsuz etkilerini ortaya çıkarıp anlamak gerekir. Dış çevredeki değişimlerden kaynaklanan fırsat ve tehditler ile iç çevreden kaynaklanan güçlü ve zayıf yönlerin belirlenmesi, Kurumun söz konusu plan döneminde nelere odaklanması gerektiğine ilişkin tercihlerini ortaya koymuştur. Kurumsal İç Perspektif: Plan döneminde başarıyı gerçekleştirmek, belirlenen strateji ile kurumsal yapı ve politikaların sürdürülebilir olarak uyumlaştırılmasını gerektirir. Bu uyumun nasıl gerçekleştirileceği kurumun değer üretim modeli, yapısı ve politikalarında ortaya koyacağı değişimlerle belirlenir. Dönemsel Plan Önceki adımlarda ortaya çıkan yeni gelecek perspektifleri ve değişim fikirleri, plan yaklaşımı ile stratejik eksen, amaç, hedef, prensip, proje, faaliyet ve performans göstergelerine dönüştürülmüştür. Bu şekilde Kurumun 2013-2017 plan döneminde neleri, nasıl başaracağına ilişkin fikirler somutlaştırılarak proje ve faaliyetler oluşturulmuştur. T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 1 9 2. BÖLÜM GELECEĞE BAKIŞ 2. BÖLÜM GELECEĞE BAKIŞ 2.1.MİSYON Gümrük ve ticaret alanında; - rekabeti, girişimciliği ve ekonomik büyümeyi teşvik eden, - piyasa aktörlerinin kurumsal yapılarını güçlendiren, - üreticileri ve tüketicileri koruyan, - etkin, hızlı ve insan odaklı hizmet sunan, politika ve uygulamaları geliştirmek, yürütmek ve denetlemek. 2.2.VİZYON Yenilikçi yaklaşım ve uygulamalarla ülkemizi, gümrük hizmetlerinin ve ticaretin en kolay ve en güvenli yapıldığı, dünyanın sayılı ticaret merkezlerinden biri haline getirmek. 2 2 2. BÖLÜM GELECEĞE BAKIŞ 2.3. ÇALIŞMA İLKELERİ VE DEĞERLER Üstlendiği misyon ve vizyonu yerine getirirken; • İşlemleri basitleştirmeyi, kolaylaştırmayı ve hızlandırmayı, • Yenilikçi olmayı, • Verimli olmayı, • Uzmanlaşmayı, • Değişim ve gelişim için öğrenerek ilerlemeyi, • İyi yönetişim ilkelerini benimsemeyi ve kurumsallaştırmayı, • Hesap verebilirliği, • Saydamlığı, • Etkililiği, • Katılımcılığı esas almaktadır. T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 2 3 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ 3.1. KURUMSAL TARİHÇE Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı (mülga) ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın (mülga) bazı birimlerini birleştiren 08.06.2011 tarihli 27958 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 640 sayılı Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile kurulmuştur. Bakanlığın tarihi gelişimi, gümrük ve ticaret faaliyetlerinin geçmişteki gelişimi çerçevesinde iki ayrı alt başlık altında incelenmiştir. Gümrük Türk Gümrük İdaresinin Anadolu Beyliklerinden Osmanlı İmparatorluğuna, Osmanlıdan Türkiye Cumhuriyeti Devletine kadar gelişerek devam eden uzun bir gelişim öyküsü olduğu bilinmektedir. Kurtuluş Savaşı sonrası Lozan Anlaşması nedeniyle bir bekleme dönemi geçirilmiş, Cumhuriyet döneminin ilk uygulaması 1929’da yürürlüğe giren 1499 sayılı “Gümrük Tarifesi Kanunu” olmuştur. Bu tarife uygulaması nedeniyle artan kaçakçılık faaliyetlerini önlemek için, 02.06.1929 tarihinde 1510 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibi Kanunu yürürlüğe konulmuştur. yılında kaldırılarak 5383 sayılı “Gümrük Kanunu” çıkarılmıştır. Cenevre’de imzalanarak 1948 yılında yürürlüğe konulan Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) paralelinde; gümrük mevzuatının basitleştirilmesi, formalitelerinin azaltılması ve mevzuat uyumunun sağlanması amacıyla yapılan çalışmalar sonucu 1950 yılında Brüksel’de Gümrük İşbirliği Konseyi kurulmuş ve ülkemiz bu Konseyin ilk üye ülkeleri arasında yer almıştır. Ayrıca, o dönemde hazırlanan Nomenklatör ve Kıymet Sözleşmelerine dahil olunarak 1916 yılında yürürlüğe konulan spesifik tarifeden çıkılmış, yerine kıymet esasına dayalı vergilendirme dönemine geçilmiştir. 30.12.1929 tarihinde 1909 sayılı Kanunla gümrükler müstakil bir bakanlık olarak teşkilatlandırılarak “Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti” kurulmuş, kaçakçılıkla mücadele görev ve yetkisi de bu Bakanlığın bünyesine verilmiştir. 1931’de kaçakçılıkla mücadele amaçlı yarı askeri “Gümrük Muhafaza Umum Kumandanlığı” kurulmuştur. 29.03.1932 tarihli ve 1989 sayılı Kanunla Maliye Bakanlığına bağlı olan Tekel İdare ve İşletmeleri de bu Bakanlığa bağlanarak Bakanlığın kuruluşu tamamlanmıştır. 1931 yılında kurulan yarı askeri nitelikteki Gümrük Muhafaza Umum Kumandanlığı 1956’da kaldırılmış ve sivilleşerek Gümrük Muhafaza Müdürlüğü ismini almıştır. 13.12.1983 tarihli ve 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Gümrük ve Tekel Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı, Maliye ve Gümrük Bakanlığı şeklinde birleştirilmiştir. Bu yapı 02.07.1993 tarihli ve 485 sayılı “Gümrük Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile Başbakanlığa bağlı müstakil bir “Bakanlık” olarak yeniden teşkilatlanana kadar devam etmiştir. 1918 yılından itibaren yürürlükte olan ve değişen ekonomik koşullar karşısında yetersiz kalan Gümrük Kanunu 1949 Türkiye-Avrupa Topluluğu 36’ncı Ortaklık Konseyinin 06.03.1995 tarihli Kararı ile 01.01.1996 tarihinde başlamak 2 6 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ üzere taraflar arasında “Gümrük Birliği” tesisi öngörülmüştür. Avrupa Birliği mevzuatına uyuma ilişkin 01.01.1996 tarihinden itibaren Gümrük Birliği uygulamaları Türk gümrüklerinde başlatılmıştır. Ülkemizin Gümrük Birliğine girmesi nedeniyle Topluluk Gümrük kodunda yer alan hükümlerin, Ortaklık Konseyi Kararı gereğince Gümrük Kanununa yansıtılması amacıyla 4458 sayılı Gümrük Kanunu 1999’da yayımlanmış ve 2007 yılında yayımlanan 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ile de bütün gümrük suçlarına ilişkin yeni düzenlemeler yapılmıştır. 05.04.2007 tarihli ve 5622 sayılı “Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün Gümrük Müsteşarlığına Bağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile TASİŞ Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı’na (Mülga) bağlanmıştır. lamak amacıyla 4458 sayılı Gümrük Kanunu 07/07/2009 tarihli ve 27281 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5911 sayılı Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile değiştirilmiştir. Anılan yasal düzenleme ile Gümrük Kanununda geçen bazı deyimlerin tanımları, transit rejimi, ekonomik etkili gümrük rejimleri, gümrük yükümlülüğünün doğması ve başlaması, gümrük vergisi ve para cezalarının tebliği, itirazlar ve usulsüzlük cezası gibi konularda değişiklik yapılmıştır. Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 08/06/2011 tarih ve 27958 sayılı Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girmiş, bu Kanun Hükmünde Kararname ile gümrük teşkilatı yeniden bakanlık düzeyinde yapılandırılmıştır. Bununla birlikte, Avrupa Birliği Topluluk Gümrük Kodunda zaman içerisinde meydana gelen değişikliklere uyum sağ- Ticaret Osmanlı Devletinde II. Mahmut döneminde yapılan birçok ıslahat hareketi içinde, batı ülkelerinde olduğu gibi, devlet görevlerinin yeni oluşturulan nazırlıklar (bakanlıklar) arasında bölüştürülmesi de yer almıştır. Ticaret alanındaki hizmetler de 1838 yılında oluşturulan “Meclis-i Ziraat ve Ticaret Komisyonu” bünyesinde verilmeye başlanmıştır. Tanzimat Fermanının kabulünden sonra 1840 yılında da İstanbul’da “Umur-ı Ticaret ve Ziraat Nezareti” kurulmuştur. Bu nezarette; “Ticaret ve Ziraat Meclis-i Kebiri” adı verilen sürekli bir komisyon ile ticaret, muhasebe, istatistik, ziraat kalemleri (daireleri) yer almıştır. Bu kurum, saltanatın kaldırılmasıyla tüm Osmanlı Bakanlıklarının varlığının sona erdiği 1922 yılına kadar farklı isimler ve işlevler üstlenerek 82 yıl hizmet vermiştir. İlk TBMM Hükümetinde “İktisat Vekâleti ” tarafından yürütülen bu hizmetler, 1924 yılından 1928 yılına kadar Ticaret Vekâleti bünyesinde, 1928-1931 yılları arasında “Ticaret ve Ziraat Vekâletlerinin Tevhidi Kanunu” ile iki müsteşarlı olarak kurulan İktisat Vekâleti içerisinde verilmiştir. 1931 yılında Ziraat Vekâleti’nin, 1939 yılında Ticaret Vekâleti ile Münakalât Vekâleti’nin kurulmasıyla kendisinden ayrılan birimlerden dolayı İktisat Vekâleti iyice küçülmüş, bu durum 1949 yılına dek sürmüştür. 1949 yılında sanayi, maden ve enerji işlerinin de bağlı olduğu Ekonomi ve Ticaret Vekâleti kurulmuştur. 1957 yılında sanayi işlerinin ayrılması ile 1939 yılındaki kuruluş yapısına ve görev alanına dönen Ticaret Bakanlığı 1971 yılı başında yeniden sanayi işlerini de alarak ilk defa Sanayi ve Ticaret bakanlığı haline gelmiştir. Ticaret kanadı aynı yılın sonunda tekrar ayrılarak Dış Ekonomik İlişkiler Bakanlığı ile birleşmiş ve 1939 yılındaki Ticaret Bakanlığı haline dönmüş, bu durum1983 yılına kadar devam etmiştir. 1983 yılında ise Sanayi kesimi ile tekrar birleşilerek oluşturulan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, 2011 yılında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın kurulmasına kadar faaliyetlerine devam etmiş olup Türk kamu yönetiminde bugünkü anlamıyla “Ticaret Bakanlığı Kavramı” birkaç geçici dönem dışında 1840 yılından bugüne kadar varlığını sürdürmüştür. T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 2 7 3.2. KURUMSAL YAPI Yönetim Yapısı Bakanlık yönetimi merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatlarından oluşmaktadır. BAKAN Şekil 1. Teşkilat Şeması BAKAN YARDIMCISI REHBERLİK VE TEFTİŞ BAŞKANLIĞI BAKANLIK MÜŞAVİRLERİ MÜSTEŞAR BASIN VE HALKLA İLİŞKİLER MÜŞAVİRLİĞİ ÖZEL KALEM MÜDÜRLÜĞÜ STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI İÇ DENETİM BİRİM BAŞKANLIĞI HUKUK MÜŞAVİRLİĞİ MÜSTEŞAR YARDIMCISI MÜSTEŞAR YARDIMCISI MÜSTEŞAR YARDIMCISI MÜSTEŞAR YARDIMCISI TÜKETİCİNİN KORUNMASI VE PİYASA GÖZETİMİ GEN. MÜD. GÜMRÜKLER MUHAFAZA GEN. MÜD. GÜMRÜKLER GEN. MÜD. İÇ TİCARET GEN. MÜD. KOOPERATİFÇİLİK GEN. MÜD. AB VE DIŞ İLİŞKİLER GEN. MÜD. RİSK YÖNETİMİ VE KONTROL GEN. MÜD. EĞİTİM DAİRESİ BAŞKANLIĞI PERSONEL DAİRESİ BAŞKANLIĞI DESTEK HİZMETLERİ DAİ. BAŞKANLIĞI ESNAF VE SANATKARLAR GEN. MÜD. TASFİYE HİZMETLERİ GEN. MÜD. BİLGİ İŞLEM DAİRESİ BAŞKANLIĞI YURTDIŞI TEŞKİLATI 2 8 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ İL MÜDÜRLÜKLERİ Merkez Teşkilatı • • • • • • • • • • Gümrükler Genel Müdürlüğü Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü İç Ticaret Genel Müdürlüğü Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü Esnaf ve Sanatkarlar Genel Müdürlüğü Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Tasfiye Hizmetleri Genel Müdürlüğü Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı • • • • • • • • • • Strateji Geliştirme Başkanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Bakanlık Müşavirleri Personel Dairesi Başkanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği Özel Kalem Müdürlüğü Taşra Teşkilatı 16 Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü, Bölge Müdürlüklerine bağlı olarak • 147 Gümrük Müdürlüğü, • 29 Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürlüğü, • 23 Tasfiye İşletme Müdürlüğü, • 6 Laboratuvar Müdürlüğü bulunmaktadır. Valiliklere bağlı olarak, 81 Ticaret İl Müdürlüğü bulunmaktadır. Tablo 2. Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlükleri Orta Anadolu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (Ankara) İstanbul Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (İstanbul) Batı Akdeniz Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (Antalya) Ege Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (İzmir) Uludağ Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (Bursa) Doğu Marmara Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (Kocaeli) Trakya Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (Edirne) Fırat Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (Malatya) GAP Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (Gaziantep) Orta Akdeniz Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (Mersin) Doğu Anadolu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (Van) Orta Karadeniz Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (Samsun) İpek Yolu Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (Diyarbakır) Doğu Karadeniz Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (Trabzon) Doğu Akdeniz Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (Hatay) Batı Marmara Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü (Tekirdağ) Ülkemizde 25 kara, 7 demiryolu, 57 deniz ve 49 hava olmak üzere toplam 138 hudut kapısı bulunmaktadır. Kara hudut kapılarında 22, demiryolu hudut kapılarında 7, deniz hudut kapılarında 42, hava hudut kapılarında 11 Gümrük Müdürlüğü bulunmaktadır. Söz konusu müdürlüklerin dışında; deniz hudut kapısı bulunmayıp limanda bulunan 8, kara hudut kapısı bulunmayıp sınırda bulunan 2, serbest bölgede bulunan 9, iç gümrük olan 48 Gümrük Müdürlüğü bulunmaktadır. Toplam 149 Gümrük Müdürlüğünün 14’ü fiilen kapalı olup 133 faal Gümrük Müdürlüğü ile hizmetler yürütülmektedir. T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 2 9 Yurtdışı Teşkilatı 02.09.2008 tarihli ve 2008/14541 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 10 gümrük müşavirliği,13.08.2012 tarihli ve 2012/3681 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 3 gümrük müşavirliği ve 3 gümrük ataşeliği kurulmuştur. 2 gümrük müşavirliği ve 2 gümrük ataşeliği kadrolarının kurulacağı ülkelere ilişkin çalışmalar ise devam etmektedir. Gümrük Müşavirlikleri; • AB nezdinde Türkiye Daimi temsilciliği (Brüksel) • Astana • Brüksel • Kahire • Washington • Sofya • Moskova • Lefkoşa • Pekin • Bükreş • Berlin • Seul • Bakü Gümrük Ataşelikleri; • Urumiye • Erbil • Batum İnsan Kaynakları Gümrük ve ticaret iş ve işlemlerinin çağdaş standartlarda, daha nitelikli, donanımlı ve uzman personel eliyle yürütülmesini sağlamak için hem nitelik hem de nicelik olarak insan kaynaklarının iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Bu kapsamda; - Bakanlık misyonuna uygun nitelikte personel temini yönünde işe alım süreçlerinde sürekli iyileştirme çalışmaları devam etmektedir. - Her kademedeki çalışanın kariyer geliştirmesine fırsat sağlayacak şekilde adil ve şeffaf bir görevde yükselme sistemi oluşturmak amacıyla ilgili mevzuat çalışmaları devam etmektedir. - Hizmet bölgeleri arasında, hizmetin gerekleri yanında çalışanları da gözeten adil ve dengeli bir yer değiştirme sistemi oluşturulmaktadır. - İşlevsel yetkinliklere dair olumlu/olumsuz yönleri ortaya çıkaran, çoklu değerlendirmeyi esas alan objektif ve bütüncül bir performans değerlendirme modeli üzerinde çalışılmaktadır. - Karar alma süreçlerinde insan kaynakları yönetiminin etkin olması amaçlanmaktadır. - İnsan kaynakları bilgi sisteminin yenilenmesi çalışmaları başlatılmış, sistemin yaygınlaştırılması kapsa- 3 0 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ mında mevcut program güvenli bir şekilde tüm çalışanların paylaşımına açılmıştır. - İş süreçleri ve unvan tanımları yapılıp nitel ve nicel kadro optimizasyonu sağlanarak, idare/unvan bazında olması gereken personel sayılarının tespiti ve buna göre rasyonel dağılımı işlemi gerçekleştirilecektir. - Çalışan memnuniyeti, yapılacak anketler ve diğer yollarla ölçülerek olası eleştiri/şikayetlere çözüm bulunması ile çalışan memnuniyeti, motivasyonu ve aidiyet duygusunun artırılmasına katkı sağlanacaktır. Bakanlığımız misyon ve vizyonuna uygun bir kamu hizmeti sunumu; • Değişim ve gelişime açık, • Nitelikli ve donanımlı, • Uzmanlık esasına dayalı, • Etik değerleri özümsemiş, • Bilgi ve iletişim teknolojilerinden yararlanan insan kaynakları anlayışı ile uygulanmaktadır. Tablo 3. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kadro Durumu Merkez 2037 9090 517 6 11650 Merkez 11 10 14 13 176 151 201 174 10782 11824 Merkez 939 6136 300 14 7389 15 Merkez 16 37 Yukarıdaki tabloda görüleceği üzere, kadrolu personel ve sözleşmeli personel, sürekli işçi ve geçici işçilerden oluşan toplam dolu kadro sayısı 2010 yılından bu yana artış göstermiştir. Özellikle 2011 yılında, Gümrük Müsteşarlığı (Mülga) ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın (Mülga) ilgili birimlerinin birleşmesi ile kurulan yeni bakanlıkla beraber dolu kadro sayısında yüzde 14 gibi bir artış yaşanmıştır. 37 62 88 115 8214 7504 18996 19328 Bakanlığın taşra birimlerinin personel ihtiyacının karşılanması amacıyla 6225 sayılı ve 26/04/2011 tarihli Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 2000 kadro, 640 sayılı Bakanlığımızın Teşkilat Kanunu ile de 3000 kadro olmak üzere 2011 yılı içerisinde Bakanlığa toplam 5000 yeni kadro kazandırılmıştır. T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 3 1 Bütçe Büyüklükleri Genel Bütçe Gümrük ve Ticaret Bakanlığının 2012 yılı bütçe büyüklükleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 4. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı 2012 Yılı Bütçesi Cari308.176.000 Yatırım 76.500.000 Bütçe toplamı384.676.000 2012 mali yılı bütçesi toplam 384.676.000 TL olup bunun; 202.793.000 TL’si 47.371.000 TL’si 55.000.000 TL’si Personel Giderlerine, Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderlerine, Mal ve Hizmet Alım Giderlerine, 3.012.000 TL’si Cari Transferlere, 76.500.000 TL’si Sermaye Giderlerine tahsis edilmiştir. Gümrük Müsteşarlığı (Mülga) ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın (Mülga) ilgili birimlerinin birleşmesi ile kurulan yeni bakanlık yapısının etkisi ile, 2012 yılında personel giderlerinin, bütçe içindeki payı %53’e yükselmiştir. Bütçe içinde önemli bir yer tutan diğer önemli kalem olan sermaye giderlerinde ise önemli bir düşüş yaşanmıştır. Sermaye giderlerinin, bütçe içindeki oranı 2012 yılında %20’ye gerilemiştir. Bütçede yer alan diğer üç kalemde ise (Cari transferler, Mal ve Hizmet Alım Giderleri, Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri) küçük değişimler yaşansa da, giderlerde çok önemli farklılıklar yaşanmamıştır. Döner Sermaye Döner Sermaye İşletmelerinin gelirleri; • Tasfiyelik hale gelen eşyanın satışından elde edilen satış gelirleri, • Geçici depolama ve antrepo işletmeciliğinden elde edilen hizmet gelirleri, 3 2 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ • Tahlil ücretlerinin tahsilinden elde edilen gelirler, • Basılı evrak satış gelirleri, • Faiz gelirleri, kira gelirleri, güvence bedeli geliri gibi gelirleri içeren diğer gelirlerden oluşmaktadır. Aşağıdaki grafikte Döner Sermaye İşletmelerinin 2010-2012 yılları gelir-gider karşılaştırması yer almaktadır. Şekil 2. Döner Sermaye İşletmelerinin 2010-2012 Yılları Gelir Gider Karşılaştırması 80.000.000 70.000.000 60.000.000 50.000.000 40.000.000 30.000.000 20.000.000 10.000.000 0 2010 2011 2012 Gelirler 50.675.321 57.053.510 68.346.175 Giderler 29.505.636 35.732.638 43.785.768 Gelir /Gider Farkı 20.750.551 21.320.872 24.560.407 Döner Sermaye İşletmeleri toplam 30.000.000 TL sermayeye sahiptir. Bu sermayenin 2012 yılı sonu itibariyle 29.422.198 TL’si ödenmiş durumdadır. Aşağıdaki grafikte 2010-2012 yıllarında ödenmiş sermaye durumu gösterilmiştir. 35.000.000 30.000.000 25.000.000 20.000.000 15.000.000 10.000.000 5.000.000 0 Ödenmiş Sermaye (TL) 2010 12.365.500 2011 12.365.500 2012 29.422.198 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 3 3 AB Projeleri ile Sağlanan Kaynak 2006-2012 döneminde AB projeleri ve ikili projeler ile 54.272.139 Euro kaynak sağlanmıştır. Bakanlığımızca yürütülen AB Projelerinin hedefleri ve faaliyet alanları şu şekildedir: • Mevcut BİT (Bilgi ve İletişişim Teknolojisi) sistemini AB’nin BİT sistemleri (NCTS, ITMS, CCN/CSI) ile uyumlu hale getirmek üzere değiştirmek ve geliştirmek, • Kaçakçılık ile daha etkin mücadele edebilmek için etkin gümrük muhafaza-kontrol mekanizmaları geliştirmek, • Gümrük laboratuvarlarını geliştirmek, • • • • • • Modern arşiv hizmeti sağlamak, Risk Analizleri Sistemini güçlendirmek, AB Mevzuatındaki son gelişmeleri AB ile eşzamanlı uygulamak, Fikri Mülkiyet Haklarını korumak, İş Süreçleri ve Optimum Kadro Ölçümü, Tüketicinin Korunması, Kredi Kolaylıkları Sağlanması, Genel hedefimiz ise; yeniden yapılanmak, idari kapa- siteyi artırmak, ticareti kolaylaştırmak ve güvenliği artırmaktır. Tablo 5. AB Projeleri (2006-2012) Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar Bakanlığımızda, işlem ve karar alma süreçlerinin hızlandırılması, etkinlik ve verimliliğin artırılması, işgücü ve zaman kaybının önlenmesi amacıyla, bilgi ve teknolojik kaynaklarının kullanılmasına büyük önem verilmektedir. Bu doğrultuda, 133 Gümrük idaresinde otomasyona geçilmiş ve işlemlerin yüzde 100’ü elektronik ortamda yapılmaya başlanmıştır. Gümrük idarelerinin işlemlerinin tamamına yakını elektronik olarak gerçekleştirilmektedir. 3 4 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ Bakanlığımız aşağıda verilen çok sayıda yazılımı kullanarak gümrük ve ticarette modern teknolojiyle hizmet vermektedir. Ancak bilgi ve iletişim teknolojilerinin çok hızlı değişen yapısı gereği gelişmelerin sürekli olarak yakından takip edilmesi ve adaptasyonu önem arz etmektedir. Aynı zamanda personelin de yeni gelişmeler çerçevesinde eğitilmesi planlanmaktadır. Bu bağlamda aşağıda verilen farklı proje ve sistem geliştirme çalışmalarımız devam etmektedir. Tablo 6. Bakanlık Bilgisayar Sistemleri GİMOP (Gümrük İdaresinin Modernizasyonu Projesi) BİLGE (Bilgisayarlı Gümrük Etkinlikleri) İthalat-İhracat-Transit Sonlandırma İşlemleri CKTP (Ceza Kararları Takip Programı) Risk Analizi Programları Mesaj Programı Kullanıcı Onay Programı Vergi Sorgu Programı E-Belge Projesi Firma Dosyası Takip Programı Gemi Takip Programı E-İmza Merkezi Kara Kapıları Programı YGMS (Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirlerinin işlemleri için ) Merkezi İhbar Programı (Kara Taşıtları için) 1 No.lu Taşıt Takip Programı 2 No.lu Taşıt Takip Programı TIR Transit Takip Programı Araç Takip Sistemleri (ATS) Web Servisleri GÜVAS (Gümrük Veri Ambarı Sistemi) SGB. NET Programı UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi) Hukuk Bilgi Sistemi MERSİS (Merkezi Sicil Kayıt Sistemi) TUBİS (Tüketici Bilgi Sistemi) ve Tüketici Bilgilendirme Portalı Projesi ESBİS (Esnaf ve Sanatkarlar Bilgi Sistemi) Hal Kayıt Sistemi Projesi T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 3 5 3.3. EĞİLİM ANALİZİ Uluslararası ticaret, rekabet, fikri haklar ve çevre gibi alanlarda yeni norm ve standartlar getirilmekte ve bu alanlarda uluslararası kuruluşların etkinliği giderek artmaktadır. Uluslararası piyasalarda uzmanlaşmaya ağırlık veren, üretim teknolojisini ve yenilik yaratma kapasitesini geliştirebilen ülkeler, mal ve hizmet üretiminde giderek daha bilgi yoğun ve yüksek katma değer sağlayan bir yapıya geçiş yapabilmektedir. Hızla gelişen ve yaygınlaşan bilgi ve iletişim teknolojilerinin de katkısıyla küreselleşme ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerini önemli ölçüde etkilemektedir. Bu süreçte, gerek organizasyon yapılarında ve gerekse iş yapma biçimlerinde büyük bir değişim yaşanmaktadır. Teknolojik gelişmenin artan hızı, insanların yaşam biçimlerini ve ilişkilerini derinden etkilemektedir. Bilgi yoğun sanayilerin gelişimi ve diğer coğrafyalardaki insan gücünden yararlanma olanaklarının genişlemesi, özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki iyi yetişmiş yeteneklerin önemini küresel düzeyde artırmaktadır. Bu çerçevede nitelikli insan gücünün yetiştirilmesi için eğitim olanaklarının genişletilmesi, bü- tün dünyanın üzerinde özenle durduğu temel konu haline gelmiştir. Üretim yapısının ve uluslararası sermayenin akış yönünün belirlenmesinde etken olan ucuz işgücü ve hammadde bolluğu gibi geleneksel faktörlerin önemi göreceli olarak giderek azalırken, etkin olarak işleyen bir piyasa mekanizmasına, kurumsal yapıya, gelişmiş bir teknolojik ve ticari altyapıya sahip olmanın ve pazarın değişen ve gelişen tercihlerini yakından izleyebilmenin önemi giderek artmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerin küresel ortamda rekabetçi konumlarını sürdürebilmeleri ve güçlendirebilmeleri, büyümelerini verimlilik artışlarına dayandırmalarına ve yeni karşılaştırmalı üstünlük alanları yaratabilmelerine bağlıdır. Bu doğrultuda yenilikçiliğe önem verilmesi, bilim ve teknoloji kapasitesinin artırılması, beşeri sermayenin geliştirilmesi, bilgi ve iletişim teknolojilerinin etkin bir biçimde kullanılabilmesi büyük önem taşımaktadır. Gümrük Alanındaki Eğilimler Uyum sağlamakla yükümlü olunan AB Modernize Gümrük Kodunun “Genel Hükümler” bölümünün ikinci maddesinde “Gümrük İdarelerinin Misyonu” başlığı altında, Avrupa Birliği ve üye devletlerin mali çıkarlarının korunması, yasadışı ticaretin önlenerek yasal ticaretin desteklenmesi, Birliğin ve üyelerin güvenliğinin sağlanması, çevrenin korunması ve bu konuda diğer otoriteler ile işbirliği yapılması hükümlerinin yanı sıra gümrük kontrolleri ile yasal ticaretin kolaylaştırılması arasındaki dengenin kurulmasına yönelik gerekli tedbirlerin üye devletlerce alınması hükme bağlanmıştır. Bunun yanı sıra, AB Komisyonu tarafından belirlenen ve bir AB aday ülkesi gümrükleri olarak dikkate alınması gereken Gümrüklerin Geleceği Girişimi ile belirlenen öncelikli alanlar şunlardır: 3 6 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ • • • • Kaçak, yasak ve çevreye zararlı mallara karşı gerekli önlemleri alarak ve terörizm ve suçla mücadelenin bir parçası olarak etkili risk yönetiminin geliştirilerek, birliğin ve toplumun finansal çıkarlarının korunması, Gümrük iş yöntemlerini modernize ederek ve yeni AB standartları geliştirerek şirketlerin rekabet gücünün desteklenmesi, ticari faaliyette bulunanların karşılaşacakları bürokratik yük azaltılarak, eşya hareketine müdahaleyi aza indirecek kontrol sistemleri geliştirerek yasal ticaretin kolaylaştırılması, Etkili ve sistemli risk bilgisi paylaşımını iyileştirerek eşyanın uluslararası dolaşımı için kullanılan tedarik zincirinin kontrol edilmesi ve yönetilmesi, Gümrük idarelerinin birbirleri, diğer devlet kurumları ve iş dünyasıyla arasındaki işbirliğinin geliştirilmesi ve iyileştirilmesi. Belirtilen temel yaklaşımların yanı sıra, modern gümrüklerde şu uygulama ve eğilimler giderek yaygınlaşmaktadır: • Vergi toplamada etkililik ve verimlilik, • Güvenlik (yasal ticareti ve toplumu koruma, güvenilir imaj gerektirir) - Küresel arz zinciri güvenliği - Ürün güvenliği • Ticaretin kolaylaştırılması, tek pencere (gümrük işlemlerine ilişkin başvuruların tek bir kuruluşa yapılması) • Piyasa gözetimi ve denetimi • Lojistik yönetimi • Risk analizi ve güven esaslı gümrük işlemleri • Şeffaflık (standart uygulamalar, bilgi yönetimi ve bilgi ve iletişim teknolojileri altyapısı gerektirir) • Asgari müdahale (basitleştirilmiş usuller) • • • İşbirliği (sınır yönetiminde koordinasyon ve tüm paydaşların süreçlere katılımı, sınırlar ayırır, gümrükler birleştirir: birlikte hareket etme ve iletişim) Profesyonellik (uzman kadro, kurumsal yapı ve anlayış) Uluslararası kurum, kural ve en iyi uygulamalarla uyumluluk - AB düzeyindeki gümrük işlemlerinde standardizasyon • • • • • • Eşya akışının yanı sıra insan, çevre, hayvan ve bitki sağlığının da korunması Tüm gümrük hizmetlerinin elektronik ortamda sunulması (e-gümrük) Fikri mülkiyet haklarının korunması, kültürel varlıkların korunması Yetkilendirilmiş yükümlü uygulaması Dünya gümrük ağının kurulması ve işletilmesi Terörizmle mücadele Ticaret Alanındaki Eğilimler Avrupa Birliği, 90’lı yıllarda ekonomik büyüme, istihdam, işgücü verimliliği, AR-GE, eğitim, yatırımlar gibi belli başlı alanlarda ABD ve Japonya’nın gerisinde kaldığı gerçeğinden hareketle 2000 yılında aldığı kararla, Birliğin 2010 yılına kadar dünyanın en rekabetçi ve dinamik, bilgi temel- li ekonomisi olması amacını güden Lizbon Stratejisi’ni ortaya koymuştur. Bu stratejiyi, 2010 yılında Avrupa 2020 Stratejisi takip etmiştir. 2008 Haziran’da ortaya konulan Avrupa Küçük İşletmeler Yasası ile yeni yaklaşımlar gündeme gelmiştir. Lizbon Süreci Lizbon Stratejisi için AB’nin bir gelecek projeksiyonu denilebilir. Bu strateji ile AB kendi geleceğinin, 10 yıl sonrasının sınırlarını çizerek hedeflerini belirlemiştir. On yıllık süre için tasarlanmış bir girişim olan Lizbon Stratejisi’nin somut hedefleri arasında, araştırma ve geliştirmeye (ARGE) gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) yüzde 3’ü oranında kaynak ayırmak, girişimciliği kolaylaştırmak için bürokratik işlemlerin yükünü hafifletmek, istihdam oranını erkeklerde yüzde 70, kadınlarda yüzde 60’a çıkarmak sayılabilir. 2005’te yapılan Mart Zirvesinde, Lizbon Stratejisini gözden geçirmiş olan Avrupa Komisyonu tarafından yapılan öneriler benimsenerek, güçlü ekonomik büyüme ve istihdam hedefleri AB’nin en önemli siyasi öncelikleri olarak, kabul edilmiştir. Bu hedeflere ulaşmak için üye ülkelerin Lizbon hedeflerine yönelik eylemlerini belirleyecekleri birer ulusal reform programı hazırlaması istenmiştir. T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 3 7 Avrupa 2020 Süreci AB Komisyonu 3 Mart 2010 tarihinde, Lizbon Stratejisinin yerini almak üzere Avrupa 2020 Stratejisini kabul etmiştir. Strateji, temel olarak sürdürülebilir bir büyüme modeli geliştirmeyi amaçlamaktadır. Komisyonun büyümeye yöne- lik olarak belirlediği öncelikler akıllı, sürdürülebilir ve toplumun hiçbir kesimini ihmal etmeyen kapsayıcı büyüme konularıdır. Avrupa Küçük İşletmeler Yasası Avrupa Birliği Komisyonu 2008 yılı Haziran ayında “Avrupa için Küçük İşletmeler Yasası” adı altında yeni yaklaşım prensiplerini ilan etmiştir.Üye ülkelere tavsiyeler niteliğindeki 10 başlık altında toplanan bu prensipler “Önce Küçük Olanı Düşün” sloganı ile açıklanmıştır. KOBİ’lerin üzerindeki bürokratik ve finansal yüklerin azaltılması amacıyla bu prensiplerin toplandığı önemli bir araç olarak geliştirilmiş olan “Modern KOBİ Politikası” ülkemizin de dahil olduğu çeşitli uygulamalarla yürütülmeye çalışılmaktadır. Avrupa Küçük İşletmeler Yasası’nda belirtilen temel prensipler aşağıda verilmiştir; lelerine katılımlarının kolaylaştırılması ve devlet yardımlarından daha kolay faydalanmalarının sağlanması, KOBİ’lerin finansmana erişimlerinin kolaylaştırılması ve ticari işlemlerde ödemelerin zamanında yapılmasını sağlayacak yasal altyapının ve iş ortamının geliştirilmesi, KOBİ’lerin Avrupa Tek Pazarı’nın sağladığı imkânlardan daha fazla faydalanmasının sağlanması; Her türlü yenilikçiliğin ve KOBİ’lerin becerilerinin geliştirilmesinin teşvik edilmesi, KOBİ’lerin büyük işletmelere göre enerji ve hammadde tasarrufu ve etkinliği alanındaki, dezavantajlı konumlarının, bu konudaki desteklerden daha fazla faydalanmalarını sağlayarak bunlar için bir fırsata dönüştürülmesi, KOBİ’lerin yeni pazarlara özgü destekler ve eğitimler aracılığı ile dış pazarlarda büyümelerinin desteklenmesi. • • • • • • Girişimcilerin ve aile işletmelerinin iş yapmalarının kolaylaştığı ve girişimciliğin ödüllendirildiği bir iş ortamı yaratılması, Hileli iflaslar hariç olmak üzere, iflas eden girişimcilerin bu süreçlerinin kısa sürede sonuçlandırılarak, herhangi bir kısıtlama veya ilave yükümlülük getirilmeden ikinci bir şans elde etmesinin desteklenmesi, Yeni mevzuat veya idari uygulamalar getirileceği zaman “Önce Küçük Olanı Düşün” prensibine uygun olarak bunların öncelikle KOBİ’ler üzerindeki etki değerlendirme çalışmalarının yapılması, önemli etkileri olabilecek yasal veya idari düzenleme tekliflerinin en az iki ay önceden KOBİ’lerin de yer aldığı paydaşlara danışılması, Kamu kurumlarının KOBİ ihtiyaçlarına daha duyarlı hale getirilmesi hedefine yönelik olarak, işletmelerin üzerine mevzuatla getirilen idari ve mali yüklerin 2012 ye kadar yüzde 25 oranında azaltılması, şirket kurma süresinin bir haftanın altına indirilmesi; işletme lisansları ve izinlerine dair işlemlerin azaltılması; işe başlama sürecinin hızlandırılması; işletmelerin bilgi alabilecekleri ve her türlü işlem ve formaliteyi elektronik ortamda yapabilecekleri bir “tek temas noktasının” kurulmasını öngören Hizmetler Direktifi’nin uygulanması, Kamu politika araçları ile KOBİ ihtiyaçları arasında uyum sağlanması ilkesi doğrultusunda, KOBİ’lerin kamu iha- 3 8 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ • • • • Yasa’da yer alan prensiplerin ülkemizde de tanıtılması, bu konuda farkındalık sağlanması, bu kapsamda yapılacak her türlü düzenleme ve çalışmanın koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla 05 Haziran 2011 tarih ve 2011/6 sayılı “Avrupa Küçük İşletmeler Yasası Prensipleri” hakkındaki Başbakanlık Genelgesi yayımlanmıştır. AB’nin ortak ticaret politikası Avrupa topluluğunu kuran anlaşmanın 23. maddesinde yer almaktadır. Söz konusu madde Topluluğun, tüm malların serbestçe dolaştığı bir gümrük birliğine dayandığını vurgulamaktadır. Gümrük Birliği ise, üye ülkeler arasında ithalat ve ihracat gümrük vergileri ile eş etkili diğer vergileri içine aldığı gibi, üçüncü ülkelere karşı ortak gümrük tarifesi uygulamayı da içermektedir. Lojistik Dünya ticaretinin yüzde 90’ından fazlası deniz yoluyla yapılmaktadır. Gerek büyük miktarlardaki yükleri bir seferde taşıma özelliği, gerekse taşıma maliyetinin diğer taşıma metotlarına göre daha ucuz olması, ve çevreyi daha az kirletmesi, denizyolu taşımacılığının önemli avantajlarındandır. Son yıllarda dünya deniz ticaret hacmi önemli artış göstermiştir. Dünyadaki politik ve teknolojik gelişmeler ile yaşanan yoğun rekabet, dünya deniz ticaretini yapısal değişimlere zorlamıştır. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı iç ve dış ticaret alanında önemli işlevler yerine getiren bir Bakanlık olması dolayısıyla, iç ve dış ticaretin üzerinde yürüdüğü altyapıyı oluşturan ve son yıllarda dünyada ve ülkemizde önemli gelişme gösteren lojistik sektörünün beklenti ve ihtiyaçlarına yönelik çalışmalarını sürdürmektedir. Bu çerçevede, 640 sayılı KHK’da; Bakanlığın görev alanı dahilinde lojistik merkezlerin kurulmasına ilişkin görev ve yetkiler tevdi edilmiştir. Bakanlığın kamu, özel sektör ve sivil toplum tarafından lojistik merkezler konusunda yürütülen faaliyetlere etkin bir şekilde destek olması ve ekonominin en dinamik sektörlerinden olan lojistik sektörünün gelişimine katkı sağlamaya devam etmesi beklenmektedir. E-Ticaret Dünyada bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin Türkiye’ye yansımalarından biri de, geleneksel ticaretin hızlı bir değişim ve dönüşüme uğramasıdır. Günümüzde dijital ortamı kullanan, ticaret ve iş yapma yöntemlerinde yenilikçi uygulamaları benimseyen işletme sayısındaki artış, beraberinde ticari hayatta verimliliğin, karlılığın ve yeni iş sahalarının oluşmasına imkan tanımıştır. Artık teknoloji ve internet tüm iş modellerinin merkezinde yerini almaktadır. Yeni bir satış kanalı olarak hızla büyüyen e- ticaret bu öngörüleri doğrular nitelikte ilerleme kaydetmektedir. 3.4. ÜST BELGELER ANALİZİ 61. Hükümet Programı, 2023 Hedefleri, 2013-2015 Orta Vadeli Program, 9. Kalkınma Planı ve 10. Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu çalışmaları gibi temel üst belgelerde yer alan, Bakanlığımızı doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendiren bölümler değerlendirilmiş ve bu üst belgelerde Bakanlığımızdan nelerin beklendiği özetlenerek aşağıda sunulmuştur; • • • 2014 yılında 185,1 milyar dolar ihracat, 295,9 milyar dolar ithalat; 2023 yılında Dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına girme, 500 milyar dolar ihracat, 500 milyar dolar ithalat, 750 uçaklık dev bir filo ile yılda 350 milyon yolcu taşıma hedefleri dikkate alınarak gümrük hizmetlerinin daha süratli, etkin, kaliteli ve standartlara • • uygun biçimde yürütülmesi, gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi ve hızlandırılması ile kaçakçılığın önlenmesi konusunda, teknoloji kullanılarak altyapı başta olmak üzere, gerekli çalışmaların yapılması, Gümrük işlemlerinin kağıtsız ve insansız bir ortamda uygulanır hale getirilmesi, gümrük işlemlerinde “tek pencere” uygulamasına geçilmesi, Esnaf, sanatkar ve KOBİ’lerin rekabet güçlerinin yükseltilmesi, kooperatiflerin geliştirilmesine yönelik destek mekanizmalarının çeşitlendirilmesi ve mevcut desteklerin etkinliğinin artırılması, Türki Cumhuriyetleri ile işbirliği ve ticaretin geliştirilmesi, Paydaşlarla koordinasyon ve işbirliği, T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 3 9 • • • • • • • • • • • İç kontrol ve iç denetim sisteminin sağlıklı bir şekilde işletilmesi, İthalatta piyasa gözetimi ve denetimi sisteminin etkinliğinin artırılması, Yurtiçi katma değer oranı yüksek ve kaliteli malları kullanma bilincinin geliştirilmesine yönelik olarak etiketleme başta olmak üzere özendirici tedbirler alınması, İş ve yatırım ortamının rekabetçi bir yapıya kavuşturularak iyileştirilmesi, Türk Ticaret Kanunu ile getirilen yeniliklerin etkin bir şekilde hayata geçirilmesi, Fikri mülkiyet hakları sisteminin etkinliğini sağlamak üzere; kısa, orta ve uzun vadeli stratejiler belirlenmesi, Ekonomide rekabet gücünün artırılması, haksız rekabetin önlenmesi, Denetim ve uygulama kapasitesinin geliştirilmesine yönelik çalışmalara ağırlık verilerek, idarenin insan kaynakları ve teknolojik altyapısının iyileştirilmesi, Toptan ve perakende ticaret hizmetleri sektöründe; rekabeti ve tüketiciyi koruyan, kayıt dışılığı önleyen, verimlilik ve kaliteyi artıran, hijyen kurallarına uyumu gözeten ve sektör içi kesimler arasında dengeli gelişmeyi sağlayan bir ortam tesis edilmesi, Ticaret hizmetlerini destekleyen fuar alanları, kongre merkezleri, kültür, turizm ve konaklama gibi tesisler geliştirilmesi, Elektronik ticaretin güvenli bir biçimde yapılmasına ve yaygınlaştırılmasına yönelik yasal düzenlemeler yapılması, • • • • • • • • Mükelleflerin gönüllü uyumunu artırmaya yardımcı olacak şekilde mükellef haklarına yönelik düzenlemeler yapılması, Güçlü bir denetim ve takip sistemi kurularak, reel sektördeki kayıt dışılığın kayıt altına alınması, İş ortamının serbest piyasa kurallarına göre işlemesini ve saydamlığı sağlamak için yolsuzlukla ve organize suç faaliyetleriyle etkin mücadele, Rekabet karşıtı davranışların caydırıcı bir biçimde cezalandırılması, Rekabeti engelleyici, sınırlayıcı veya bozucu etkiye sahip idari işlemlerin veya düzenlemelerin ortadan kaldırılması, Ticaret hizmetlerinde etkinliğin artırılması amacıyla, kombine taşımacılığa geçilmesinin sağlanması, Toptan ve perakende ticaret hizmetleri sektörüne yönelik yapılacak düzenlemelerde; sektörün girdi ve çıktı tarafı göz önüne alınarak tarım ve imalat sanayi sektörleri ile tüketiciler üzerindeki etkilerinin çok yönlü analiz edildiği, bir yandan kayıt dışılığın önlenmesinin, verimlilik ve kalitenin artırılmasının ve hijyenik yönden sağlık kurallarına uyumun sağlanmasının, diğer yandan ticaretin küçük esnaf ve sanatkar ağırlıklı yapısının, işletmelerin birleştirilmesi gibi ölçek büyütücü politikalarla modern bir yapıya dönüştürülmesinin teşvik edilmesi, AB Müktesebatına uyumun sağlanması. 3.5. YASAL DURUM TESPİTİ VE MEVZUAT ANALİZİ Gümrük ve Ticaret Bakanlığının görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin düzenlemeler başta Anayasa ve 640 Sayılı Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname olmak üzere çeşitli 4 0 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ kanunlar, taraf olunan sözleşmeler, Bakanlar Kurulu Kararları, tüzükler, yönetmelikler, tebliğler ve genelgelerde yer almaktadır. Görevler ve Yetkiler 640 sayılı Kanun Hükmünde Kararname esas itibariyle Bakanlığın kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarını düzenlemektedir. Söz konusu KHK’da belirtildiği üzere Gümrük ve Ticaret Bakanlığının görevleri şunlardır: • Gümrük politikasının hazırlanmasına yardımcı olmak ve uygulamak; gümrük hizmetlerinin süratli, etkili, verimli, belirlenmiş standartlara uygun şekilde yürütülmesini sağlamak ve denetlemek, • İç ticaret hizmetlerine ilişkin ana hedef ve politikaların belirlenmesine yardımcı olmak, belirlenen ticaret politikasını uygulamak, gerekli koordinasyonu sağlamak, • Diğer kurum ve kuruluşların iç ticaret politikasını etkileyen faaliyet, temas ve düzenlemelerinin, genel ticaret politikasına uygunluğunu sağlamak; ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği halinde söz konusu faaliyet, temas ve düzenlemelerin koordinasyonunu ve yürütülmesini sağlamak, • Gümrük Kanunu, gümrük işlemleriyle ilgili diğer mevzuat ve uluslararası sözleşmelerin uygulanmasını sağlamak; gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma ilişkin iş ve işlemleri yürütmek; gümrük kontrolüne tabi kişi, eşya ve araçların muayene ve kontrolünü yapmak, • Gümrük tarifesini hazırlamak; gümrük vergileri ile gümrük idarelerince tahsil edilmesi gereken vergi, fon ve diğer malî yüklerin tahakkuk, tahsil, takip ve kontrolünü yapmak; ertelenmiş kontrol ve sonradan kontrol hizmetlerini yürütmek; ihtilaflı durumlarda uzlaşmaya ilişkin işlemleri düzenlemek ve yürütmek; gümrük işleriyle ilgili istatistiki bilgileri üretmek, toplamak, değerlendirmek ve açıklamak, • Geçici depolama yerleri, antrepolar, ambarlar, lojistik merkezleri, tasfiyelik eşya depoları, mağazalar ve satış reyonları açılması ve işletilmesine izin vermek, işletmek, işlettirmek ve denetlemek; gümrük mevzuatına göre tasfiyelik hale gelen eşyanın tasfiye işlemlerini yürütmek, • Gümrüklü yer ve sahalarda münhasıran, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinde gerektiğinde ilgili kuruluşlarla işbirliği yapmak suretiyle kaçakçılığı önlemek, izlemek ve soruşturmak, • • • • • • • • • • • Kara ve demiryolu kapıları ile gümrük teşkilatı bulunan hava ve deniz limanlarında, serbest bölgeler, antrepolar ile gümrüklü yer ve sahalarda ve Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinde gümrük muhafaza görevlerini yerine getirmek, Gümrüklü yer ve sahalarda koordinasyonu sağlamak ve kamu düzeninin bozulmasını önleyecek tedbirleri almak, Bakanlık hizmetlerine ilişkin olarak uluslararası kuruluşların ve Avrupa Birliğinin çalışmalarını takip etmek, Avrupa Birliğine uyum çalışmalarını yürütmek ve bu konularda görüş oluşturmak, Teknik mevzuatı bulunmayan ve doğrudan tüketiciye sunulan ürünlerin piyasa gözetimi ve denetimini yapmak veya yaptırmak, denetimlere dair mevzuat, politika ve uygulamaların koordinasyonunu sağlamak, Ticaret odaları, sanayi odaları, ticaret ve sanayi odaları, deniz ticaret odaları, ticaret borsaları, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, esnaf ve sanatkar meslek kuruluşlarına ait hizmetleri ilgili diğer bakanlıklarla işbirliği suretiyle yürütmek, Evrensel kabul görmüş tüketici haklarının sağlanması ve korunmasına yönelik hukuki ve idari tedbirleri almak, tüketicinin korunmasını sağlayıcı inceleme, araştırma ve düzenlemeler yapmak, Esnaf ve sanatkarlar ile kooperatifçiliğe ilişkin politikaları, ilke ve hedefleri ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak belirlemek, stratejiler geliştirmek, sonuçları izlemek ve değerlendirmek, Şirketler, kooperatifler ve ticaret sicili memurlukları ile esnaf ve sanatkar sicil kayıtlarıyla ilgili hizmetleri yürütmek ve bunları denetlemek, Bakanlığın görev alanına giren konularda laboratuvarlar kurmak ve çalışmalarını yürütmek, Gümrük müşaviri ve yardımcılarıyla yetkilendirilmiş gümrük müşavirlerine ilişkin gerekli düzenlemeleri yapmak ve denetlemek, Mevzuatla Bakanlığa verilen diğer görev ve hizmetleri yapmak. T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 4 1 Diğer İlgili ve İlişkili Mevzuat • • • • • • • • • • • • • • • 4458 sayılı Gümrük Kanunu 474 sayılı Gümrük Giriş Tarife Cetveli Hakkında Kanun 3577 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu 2699 sayılı Umumi Mağazacılık Kanunu 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Hakkında Kanun • 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu Mülga Gümrük Müsteşarlığı ile mülga Sanayi ve Ticaret Bakanlığının ticaret ile ilgili birimlerinin birleşmesi ile oluşturulan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, organizasyon ve görevleri itibariyle, mevcut Bakanlıkların en büyüklerinden birisidir. Bakanlığımız yukarıda belirtilen mevzuatın yanı sıra birçok genel kanun, uluslararası sözleşme, tüzük, Bakanlar Kurulu Kararı, yönetmelik, tebliğ ve genelge kapsamında görevlerini yerine getirmektedir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, görevlerini farklı alanlarda ve çok sayıda mevzuatı ile yerine getirmek durumundadır. Bu bağlamda; Türk Ticaret Kanunu ve Türk Borçlar Kanunundaki son değişiklikler, Avrupa Birliği’ne uyum çalışmaları ve teknolojik gelişmelerin ışığında, mevzuatta uyumlaştırma ve sadeleştirme çalışmalarının yapılması önem arz etmektedir. 3.6. PAYDAŞ ANALİZİ İç Paydaş Analizi İç paydaş anketi; hizmetlerdeki aksaklık ve eksiklikleri, çalışanların neler beklediğini, Bakanlıkta çalışmaktan ne derece memnun olduğunu ve stratejilerin oluşturulmasında ve yürütülmesinde katılımlarını en etkin biçimde sağlamak için yapılmıştır. Gümrük ve Ticaret Bakanlığının, çalışanların gözüyle değerlendirilmesi için hazırlanan taslak 4 2 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ anket formu, Stratejik Plan Çalışma Gruplarında değerlendirilerek geliştirilmiştir. İç paydaş anketi, Bakanlığın merkez ve taşra teşkilatında görevli personele uygulanmıştır. Çalışanlara, tanımlayıcı bilgileri dışında iki grup kapalı uçlu (toplam 39 soru) ve altı adet açık uçlu soru yöneltilmiştir. Kapalı uçlu sorularda, çalışanların Bakanlık hakkındaki görüşleri ile Bakanlıkta çalışma ile ilgili memnuniyet düzeylerinin tespitine çalışılmıştır. Açık uçlu sorularda ise, Bakanlığa ilişkin şikayetler, beklentiler, öneriler, Bakanlığın güçlü ve zayıf yönleri, başarı için önündeki fırsat ve tehditleri belirtmeleri istenmiştir. Ankete toplam 171 katılım sağlanmıştır. Anket katılımcılarına ait demografik bilgiler aşağıdaki tablolarda özetlenmiştir. Tablo 7. Ankete Katılanların Statüsü Tablo 8. Ankete Katılanların Çalışma Yerleri Statü Sayı Yüzde (%) Teknik 6 İdari Yrd. Hizmetler Toplam Çalışma Yeri Sayı 3.5 Merkez 97 160 93.6 Taşra 5 2.9 Toplam 171 100.0 Ankete katılanların yüzde 93,6’sı Bakanlığın idari kadrolarında görev yapan çalışanlardan oluşmuştur. Ankete katılanların yaklaşık yüzde 57’si merkez, yüzde 43’ü ise taşra da çalışan personeldir. Ankete katılanların büyük çoğunluğu kapalı uçlu sorulara cevap verirken açık uçlu sorulara cevap verme oranı daha düşük olmuştur. İç paydaşlara yönelik olarak hazırlanan kapalı uçlu sorular şu konuları içermektedir; • Kamu yararını gözetme, • Değişen dış çevresel şartlara hızlı uyum, • Ortak çalışma yapılan kuruluşlarının beklentilerine cevap verebilirlik, • • • • • • • • Yüzde (%) 56.7 74 43.3 171 100.0 Etik kurallara uyma, saydamlık, hesap verebilirlik, güvenilirlik, çevreye duyarlılık Hizmetlerin beklentileri karşılama düzeyi, Hızlı ve hatasız işlem yapabilmesi, Çalışanların sorunlarını çözme, Performansını denetleme, Adil iş dağılımını sağlama, Çalışanlar ile yöneticiler arasında toplantı ve benzeri etkinliklerle etkin bir iletişim ve işbirliği sağlama, Çalışanların mesleki gelişimlerini ve motivasyonlarını arttırmak için uygun eğitimlerin planlı bir şekilde sağlanması. T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLANI 2013-2017 4 3 Ankete katılan iç paydaşların büyük çoğunluğu Bakanlığın belirtilen hususlara yönelik ortalama olarak olumu görüş belirtmişlerdir. İç paydaş anketinde öne çıkan ve aşağıda belirtilen hususlar gerek personelin ve gerekse teknolojik altyapının değişime açık olmasına yönelik politikaların belirlenmesine öncelik verilerek stratejik planda değerlendirilmiştir; • Bakanlığımızın çevresel şartlara uyumda daha hızlı hareket etmesi, • Bakanlığımızın ortak çalışma yaptığı kuruluşların beklentilerine orta düzeyde cevap verebildiği, • Bakanlıkta saydamlık, etik kurallara uyma, hesap verebilirlik, açıklık gibi konuların geliştirilmesi gerektiği, • Bakanlığımız hizmetlerinin beklentileri karşılama düzeyinin geliştirilmesi gerektiği, • İnisiyatif almanın, kariyer imkânlarının, mali hakların ve performans değerlemenin geliştirilmesi, • Bakanlığımızın mesleki gelişim ve hizmet-içi eğitim imkanlarının artırılması. Dış Paydaş Analizi Dış paydaş anketi, Başbakanlık, Genel ve Özel Bütçeli kuruluşlar, Sivil Toplum Kuruluşları ve ilgili diğer paydaşların katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Paydaşlara öncelikle Bakanlığın hizmet ve görevleri hakkındaki bilgi düzeyleri, Bakanlıkla ilgili bilgilere nasıl ulaştıkları konusunda sorular yö- netilmiştir. Bunun dışında üç grup (toplam 26 adet) kapalı uçlu, altı adet açık uçlu soru yöneltilmiştir. Dış paydaşların Bakanlığımız ve hizmet alanları ile ilgili aşağıda sunulan tespit ve değerlendirmeler stratejik plan hazırlama ve uygulama esnasında dikkate alınmıştır. Tablo 9. Paydaş Kategorileri Paydaşların Bakanlık Hizmet ve Görevleri Hakkında Bilgi Düzeyi 31.37% Çok az 1.96% 1.96% Az Orta Fazla 41.17% 4 4 21.57% 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ Çok fazla Bakanlık ile ilgili bilgiye ulaşma Eğitim Programları Mevzuat Yayınlar Basın Toplantılar İç paydaş anketinde olduğu gibi, ankete katılan dış paydaşların kapalı uçlu sorulara cevap oranı yüksek, açık uçlu sorulara cevap verme oranı ise görece düşük olmuştur. Dış paydaşlara yönelik olarak hazırlanan kapalı uçlu sorular şu konuları içermektedir; • • • • • • • • • • • Kamu yararını gözetme, Değişen dış çevresel şartlara hızlı uyum, Ortak çalışma yapılan kuruluşlarının beklentilerine cevap verebilirlik, Etik kurallara uyma, Hızlı ve hatasız işlem yapabilmesi, Çalışanların sorunlarını çözme, Performansını denetleme, Adil iş dağılımını sağlama, Çalışanlar ile yöneticiler arasında toplantı ve benzeri etkinliklerle etkin bir iletişim ve işbirliği sağlama, • • • • • WEB Sitesi Çalışanların mesleki gelişimlerini ve motivasyonlarını arttırmak için uygun eğitimlerin planlı bir şekilde sağlanması, Saydamlık, İşle ilgili sorularınızda/taleplerinizde yeterli bilgi verebilmesi, Genel olarak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın başarısının değerlendirilmesi, İlgili kurum ve kuruluşlarla koordinasyon sağlamak, işbirliği yapmak ve bunların gereğini yerine getirmek, Kaçakçılıkla mücadele etmek, Tüketicinin korunmasını sağlamaya yönelik hukuki ve idari tedbirler almak, araştırma, inceleme ve düzenlemeler yapmak. Kamu yararını gözetme 2% 16% 36% Çok kötü Kötü Orta İyi Çok iyi Dış paydaşlar Bakanlığımızın kamu yararını gözetmedeki performansını yüzde 82 oranında iyi ve çok iyi olarak değerlendirmişlerdir. Bu oran kurum çalışanların bu konudaki değerlendirme oranının (yaklaşık yüzde 59) çok üzerindedir. Paydaşların çok kötü değerlendirmesi hiç yokken, kötü olarak değerlendirme oranı ise yüzde 2 olmuştur. 46% T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 4 5 Gelişen / ilerleyen bir kuruluş 24% 2% Çok kötü 16% Kötü Orta İyi Çok iyi Paydaşların gözünde Bakanlığımız yaklaşık yüzde 82 oranında gelişen/ilerleyen bir kuruluş olarak görünmektedir. Bakanlığımızı bu konuda çok kötü olarak değerlendiren paydaş yoktur. 58% Kaliteli hizmet anlayışı 22% Çok kötü 6% Kötü Orta İyi 18% Çok iyi Dış paydaşların yaklaşık yüzde 76’sı Bakanlığımız hizmet anlayışının iyi ve çok iyi , yüzde 18’i ise orta düzeyde olduğu yönünde görüş bildirmişlerdir. Çok kötü olarak değerlendirme bu konuda da bulunmamaktadır. 54% Değişen dış çevresel şartlara hızlı uyum 20.41% 6.12% Çok kötü Kötü Orta İyi 26.53% 46.94% 4 6 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ Çok iyi Bakanlığımızın dış çevresel şartlara uyumu da yüzde 67 oranında olumlu olarak değerlendirilmiştir. Ortak çalışma gerçekleştirdiği kurum ve kuruluşlarının beklentilerine cevap verebilirlik 2.13% 4.26% 36.17% Çok kötü 10.64% Kötü Orta İyi Çok iyi Dış paydaşların ortak çalışılan kurumların beklentilerine cevap verebilme kriterine yine yüzde 60’ın üzerinde olumlu cevap vermiş olmasına rağmen, paydaşların yaklaşık yüzde 6’sı bu konuda kötü ve çok kötü değerlendirmesi yapmıştır. 46.81% Usul, yöntem ve prosedürlerde sadeleşme 37.50% 6.25% 2.08% Çok kötü Kötü Orta 8.33% İyi Çok iyi Dış paydaşların yüzde 83’ü çok iyi ve iyi olarak değerlendirmesine rağmen bu konudaki olumsuz düşüncelerinin yaklaşık yüzde 10 düzeyinde olması, Bakanlık usul, yöntem ve prosedürlerini sadeleştirme adımları atması gerektiğini göstermektedir. Bu konu stratejik planda da ele alınmıştır. 45.83% Hesap verebilirlik 14% Çok kötü 8% 48% Kötü Orta İyi Çok iyi Paydaşların Bakanlığımızın hesap verebilirlik konusundaki değerlendirmesi yüzde 62 oranında olumludur. Yüzde 30 oranında orta düzeyde değerlendirilmiştir. Yüzde 8 oranında da olumsuz olarak değerlendirme yapılmıştır.. 30% T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 4 7 Güvenilirlik 22% 10% Çok kötü Kötü Orta Dış paydaşların yüzde 64’ü Bakanlığımızı güvenilir bulmaktadır. Yine yüzde 10 oranında olumsuz değerlendirme de vardır. İyi 26% Çok iyi 42% Hizmetlerin beklentileri karşılama düzeyi 37.50% 8.33% Çok kötü Kötü Orta 8.33% İyi Çok iyi Hizmetlerin, beklentileri karşılama oranı yaklaşık yüzde 55 civarındadır. Bu oran paydaşların diğer sorularla ilgili değerlendirmelerin gerisinde kalmıştır. 45.83% Personelin hizmet sunumu 31.91% Çok kötü 2.13% 2.13% Kötü Orta İyi 8.51% 55.32% 4 8 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ Çok iyi Dış paydaşlar gözünde personelin hizmet sunmadaki başarısı, çalışanların kendileri ile ilgili değerlendirmenin üzerinde olmuştur. Personelin hizmet sunumunu ankete katılanların yaklaşık yüzde 64’ü çok iyi ve iyi, yüzde 32’si orta düzey olarak değerlendirmiştir. Hızlı işlem yapabilmesi 39.13% Çok kötü 13.04% Kötü Orta 2.17% İyi Dış paydaşlar personelin işlem yapma hızlarını da yüzde 59 oranında çok iyi ve iyi, yüzde 39 oranında olumlu olarak değerlendirmişlerdir. Çok iyi 45.65% Genel olarak değerlendirildiğinde Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nı ne derecede başarılı buluyorsunuz? 41.30% 13.04% Çok kötü Kötü Orta İyi Çok iyi Genel olarak değerlendirildiğinde paydaşların yüzde 59’unun Bakanlığımızı başarılı, yüzde 41 orta düzeyde başarılı bulduğu, başarısız olarak herhangi bir değerlendirme yapılmadığı görülmektedir. 45.65% Gümrük ve ticarete ilişkin politikalar geliştirmek 27.08% 2.08% Çok kötü Kötü Orta 12.50% İyi Çok iyi Dış paydaşlar, Bakanlığımızı gümrük ve ticarete ilişkin politikalar geliştirmede yüzde 71 oranında başarılı ve çok başarılı bulmaktadır. Olumsuz değerlendirme ise yüzde 2 gibi çok küçük bir orandır. 58.33% T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 4 9 Uluslararası kuruluşların ve AB’nin gümrük ve ticaret alanındaki çalışmalarını takip etmek ve AB’ye uyum çalışmalarını yürütmek 27.08% Çok kötü Kötü 4.17% Orta İyi 18.75% 50% Çok iyi Dış paydaşlar Bakanlığımızı AB ve uluslararası kuruluşların ticaret alanındaki çalışmalarını takip etmede yaklaşık yüzde 69 çok iyi ve iyi, yüzde 27 oranında orta düzeyde başarılı bulmaktadır. Bu konuda Bakanlığımızı başarısız olarak değerlendiren dış paydaşların oranı ise yüzde 4 olmuştur. Ticarete konu ürünlerin güvenliğini sağlayıcı tedbirler almak 34.69% Çok kötü 8.16% Kötü Orta İyi 18.37% Çok iyi Dış paydaşların ürün güvenliğini sağlayacak tedbirleri alma konusundaki olumlu değerlendirmeleri yüzde 57, yüzde 35 orta düzeyde iken, olumsuz değerlendirme oranı yüzde 8’in biraz üzerinde olmuştur. 38.78% Uluslararası eşya, taşıt ve yolcu hareketlerini yönetmek 33.33% Çok kötü 2.22% Kötü Orta İyi 42.22% 5 0 22.22% 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ Çok iyi Bakanlığımızın uluslararası eşya, taşıt ve yolcu hareketlerini yönetmedeki başarısı da yaklaşık yüzde 64 oranında çok iyi ve iyi, yüzde 33 oranında orta düzeyde olduğu görülmektedir. Bu durum Bakanlığımız için çok önemli bir değerlendirmedir. Kaçakçılıkla mücadele etmek 29.79% 12.77% Çok kötü Kötü Orta İyi 17.02% Çok iyi 40.43% Dış paydaşların Bakanlığımızın kaçakçılıkla mücadele konusundaki başarısını yaklaşık yüzde 53 civarında çok iyi ve iyi, yüzde 30 orta düzeyde olarak değerlendirmelerine rağmen yüzde 17 oranında başarısız bulmaları stratejik planda önemle ele alınmıştır. Tüketicinin korunmasını sağlatıcı hukuki ve idari tedbirler almak, araştırma, inceleme ve düzenlemeler yapmak 32.65% 14.29% Çok kötü Kötü Orta İyi 14.29% Çok iyi Dış paydaşların Bakanlığımızın tüketicinin korunmasını sağlayacak tedbirler almak ve düzenlemeler yapmak konusunda da yüzde 53 çok iyi ve iyi, yüzde 33 orta, yüzde 14 civarında olumsuz görüşü bulunmaktadır. Bu konu stratejik planda önemle ele alınmıştır. 38.78% Şirketler, kooperatifler, esnaf ve sanatkarlar ile bunların üst kuruluşlarına ait hizmetlere ilişkin politikalar belirlemek, diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisinde yürütmek ve düzenlemek 40.43% Çok kötü Kötü 6.38% Orta İyi 10.64% Çok iyi Dış paydaşların bu konudaki olumlu değerlendirme oranı yüzde 46 oranında çok iyi ve iyi yüzde 43 oranında orta düzeyde olmuştur. Yüzde 10 oranında kötü değerlendirmeleri stratejik planda dikkate alınmıştır. 42.55% T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 5 1 • • Ankete katılan dış paydaşların büyük çoğunluğu sorulara orta ve ortanın üstü düzeyinde olumlu görüş ifade etmişlerdir. Dış paydaşların Bakanlığın belirtilen faaliyetleri yönetme hususunda genel olarak başarılı gördükleri ve olumsuz görüş beyan etmedikleri gözlenmiştir. Dış paydaş anketinde öne çıkan ve aşağıda belirtilen hususlar stratejik planın hazırlanmasında değerlendirilmiştir; Dış çevredeki gelişmelere hızlı uyum sağlanması, • • • • • Ortak çalışılan kurumların beklentilerini karşılamanın ve koordinasyonun iyileştirilmesi, Saydamlık ve etik olma ilkelerinin kurumsallaştırılması, Hizmetlerin, beklentileri karşılamada etkin ve yeterli hızda olunması, Kaçakçılıkla mücadelede etkin olunması, Tüketicinin korunmasını sağlayacak tedbirlerin alınması ve düzenlemelerin yapılması. Dış Paydaşlar Tarafından Önümüzdeki Dönemde Bakanlığın Öncelik Vermesi Önerilen Hususlar; • • • • • • • • Bilgi paylaşımı kültürünün geliştirilmesi, Bilgi ve iletişim teknolojileri altyapısını geliştirmesi, Bakanlık çalışmalarının kamuoyuyla paylaşılması, Güçlü bir kurum imajının geliştirilmesi, Veri tabanının ortak kullanılması, Paydaşlarla etkin bir iletişim kurulması, 1163 sayılı Kooperatifler Kanununda değişiklik yapılması, Mevzuat ve uygulamalar hakkında bilgilendirme toplantılarının düzenlenmesi, • • • • • • • Piyasa gözetim ve denetiminin daha etkin hale getirilmesi, Gümrük işlemlerinin hızlı yapılması, Gümrük bölgelerinde ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak, kaçakçılığın en aza indirilmesi, Hizmet verilen kesime daha fazla yön gösterici olunması, Geçici depo yerlerinin artırılması, İhtisas gümrüklerinin oluşturulması, Risk kontrolünün daha etkin yapılması. Dış Paydaş Çalıştayı Anket çalışmasının yanı sıra, stratejik plana temel oluşturmak üzere dış paydaşların görüş ve önerilerini daha kapsamlı ve derinlemesine elde etmek amacıyla bir gün süren bir çalıştay da gerçekleştirilmiştir. Çalıştaya 52 paydaş davet edilmiş ve bunlardan 35’i çalıştaya katılım sağlamıştır. Çalıştayda öne çıkan temel hususlar aşağıda özetlenmiştir; • • • • • Bakanlığın geliştirilmeye açık hususları; • • Taşra teşkilatının özellikle iç gümrük kapılarının altyapısının geliştirilmesi ve personel ihtiyacının giderilmesi, 5 2 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ • Mevzuatın sadeleştirilesi ve mevzuat değişikliklerinde dış paydaşların görüşlerinin alınması, İç piyasa denetiminin geliştirilmesi, Güvenlik değil güven odaklı politikaların yapılması Kamu kurumları ve diğer kuruluşlarla iletişim, entegrasyon/eşgüdümün geliştirilmesi, Arabuluculuk ve tahkim kurumunun ticaret hayatının içinde etkili olması, Bireysel ve kurumsal performans yönetiminin uygulanması, İnsan kaynakları yönetimine geçişin sağlanması, Bakanlığın önümüzdeki 5 yıl içerisinde yapabileceği yeni açılımlar; • • • • • • • • • • • İşbirliği açılımları, Kayıt dışılık konusunda açılım, Kaçakçılık konusunda açılım, Tüketicilerin korunması hakkında açılım, Gümrük işlemleri konusunda açılım, Tasfiye işlemleri konusunda açılım, Yetkilendirilmiş yükümlü uygulaması, Uluslararası tanıma anlaşmalarının yapılması, Bilgi sistemlerinde entegrasyon ve ortak kullanımının sağlanması ve Bakanlık verilerinin diğer kurumlarla paylaşımı, Gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi, şeffaflaştırılması, hızlandırılması ve tek pencere sistemine geçilmesi, Kâğıtsız beyanın yaygınlaşması, • • • • • • • Piyasa denetiminin güçlenmesi ve etkinleşmesi, Risk kriterlerinin sürekli gözden geçirilmesi, Farkındalık eğitimlerine önem verilmesi, Güvenilir mükelleflere sonradan beyan imkânının sağlanması, Gümrük mevzuatının sektörler bazında yeniden düzenlenmesi, Tüketici hakem heyetlerinde ilgili sektör temsilcilerinin görev alması ve üye sayısının arttırılması, Tüketicinin korunması ve ürün güvenliği ile ilgili işbirliğinin geliştirmesi (düzenli periyodik ilgili kurum kuruluş ve sivil toplum kuruluşlarıyla toplantı, çalıştay vs. yapılması). Bakanlığın diğer bakanlık, kurum ve kuruluşlarla yapacağı işbirliği ve koordinasyon alanları; • • • • • Yasaların ve ikincil mevzuatın düzenlenmesi konusunda koordinasyon sağlanması ve özel sektörün ve tüketici örgütlerinin görüşlerinin alınması, Yenilikler ve değişikliklerle ilgili eğitim, seminerler vs. ile tanıtımların işbirliği içinde yapılması, Dış ticaret istatistikleri dışındaki diğer konularda da istatistik üretme konusunda TUİK ile işbirliği yapılması, Entegre sınır yönetimi kapsamında, ulusal koordinasyon, merkezi ve ortak istihbarat bilgi sisteminin kurulması ve risk analizi alt biriminin oluşturulması, Eşgüdümü ve iletişimi artırmak ve kolaylaştırmak için Bakanlık içinde sektörler bazında sorumlu birimler oluşturulması, • • • • Kayıt dışı ile mücadelede kurumlar arası işbirliği, kayıt dışılığın önüne geçmek için çalışma yapılması, Mali konularda, para hareketlerini ilgilendiren bütün düzenlemelerden finans sektörünün, düzenleme ya da değişiklik hayata geçmeden önce haberdar olması ve görüş, önerilerin dikkate alınması, Kurumlar arası etkin bir elektronik bilgi paylaşımı ve koordinasyonu, Denetimde iş birliği yapılması. Bakanlığın stratejik plan döneminde dikkate alması önerilen hususlar; • • • • • • • Ekonomi Bakanlığı ile sıkı bir işbirliğine gidilmesi, Gümrük işlemlerinin daha da basitleştirilmesi ve işlem sürelerinin kısaltılması, Uzmanlaşmış personel istihdamının sağlanması, Gümrük işlemlerinin ve ticaretin kolaylaştırılıp hızlandırılması, Tüketicinin korunması, bilinçlendirilmesi, Kaçakçılıkla mücadele, muhafaza hizmetleri ve tasfiye işlemlerinin etkin yapılması, Kurumsal gelişimin sürekliliğinin sağlanması, • • • İç ticaret hizmetleri, piyasa gözetimi ve denetimi, tüketicinin sağlık ve güvenliğinin korunması ve denetimlerin yapılması, insan ve çevre sağlığına zararlı malların gerek yurtiçine girişinin engellenmesi gerekse iç piyasada tüketiciye ulaşmasının engellenmesi, bu konudaki bilgilerin kamuoyuyla paylaşılması, Komşu ülkelerle ilişkiler ve AB’ye uyum konusunda çalışmalar yapılması, Kaçakçılık oranlarının ve kayıt dışılığın azaltılması. T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 5 3 İşletmelerin veya ulusal rekabet gücünün artırılmasında Bakanlığın yapabilecekleri; • • • • • • • Ürün kalitesinin denetlenmesi, Tarife koşullarının değiştirilmesi, Kümelenme ile ilgili çalışmaların yapılması ve hali hazırdaki çalışmaların hızlanması, Ulusal ihalelerde yerli şirketlere avantaj sağlanması, Perakende ticaret altyapısının oluşturulması, Reklam tanıtım marka konularında destekleme, finansal ve eğitim açısından desteklenmesi, Teşviklerin verimliliğinin ölçülmesi, ara eleman konusunun teşvik edilmesi ve katma değeri ileri teknoloji ürünleri vb desteklenmesi, • • • Küçük sermayenin rekabet edebilmesi için birlikte hareket edebileceği bir mekanizmanın kurulup desteklenmesi. Yerli sermayeyi, küçük esnafı koruma politikalarının üretilmesi ve yasal düzenlemelerin yapılması ulusal ve uluslararası arenalarda savunulması, İşlem maliyetlerinin düşürülmesi, E-ticarete yönelik yasal altyapının hazırlanması. Yön gösterecek veya vizyon oluşturacak fikir, öneri ve projeler; • • • • • • • • • E-gümrük uygulamasının yaygınlaştırılması, Yönlendirici ve çözüme dayalı politikalar üretilmesi, Yasa dışı ticareti zorlaştıran yasal ticareti kolaylaştırıp teşvik eden bir bakanlık yapısının oluşturulması, Kaçakçılıkla mücadelede diğer birimlerle işbirliğinin güçlendirilmesi, 2023 vizyonuna ulaşmada ticaretin bir bütün olarak ele alınması, dış ticaret ve iç ticaretin bir arada olması, Engelleyici mevzuatın kaldırılması, Lojistik ticaret yollarının çeşitlendirilmesi, E-ticaret uygulamalarının yaygınlaştırılması ve tüketicinin güvenliğinin sağlanması, Gümrük kapılarının uluslararası standartlara uygun hale getirilmesi, 5 4 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ • • • • • • • • Serbest bölgelerin yerli üreticilere avantaj sağlayacak şekilde üretim merkezlerine dönüştürülmesi, AR-GE faaliyetlerinin daha fazla desteklenmesi, Tek pencerenin hayata geçirilmesi ve ortak kapıların yaygınlaştırılması, Paydaş kurumlarla veri paylaşım projeleri, E-imzanın ulusal ve uluslararası işlerliğinin sağlanması, Gümrük sahalarının modernizasyonu, Konteyner takip sisteminin oluşturulması, Serbest piyasa koşullarının iyileştirilmesi ve geliştirilmesine yönelik adımlar atılması. 3.7. DIŞ ÇEVRE VE PEST ANALİZİ Yirminci yüzyılın sonlarında dünya genelinde küreselleşmenin hızla yaygınlaşması ve dış ticarette uygulanan desteklere yönelik olarak uluslararası politikalarda bir değişim süreci yaşandığı görülmüştür. Doğrudan parasal desteklerin aşamalı olarak kaldırılarak teknik desteklerin ağırlık kazanması, bilgi ve iletişim teknolojileri başta olmak üzere teknolojik alandaki devrimlerin şekillendirdiği iş stratejileri, tanımları ve araçlarındaki köklü değişimler gibi ekonomik yaşam ve yapıları yeniden şekillendiren gelişmeler ortaya çıkmıştır. Bu gelişmelerin rekabeti artırıcı etkileri, rekabet gücünde fiyat dışındaki faktörlerin ağırlığını artırması, kazandırdığı yeni teknolojilerin yönetişim kapasitesi ve pazarlara erişim olanakları ile verimliliği büyük oranda etkileme yeteneği ticaretle ilişkili kuruluşların gerekliliğini ve önemini bir kere daha ortaya koymuştur. Söz konusu unsurlar ticaretin geliştirilmesi ile ilişkili kuruluşların kullanıcı/müşteri odaklı, kamu/özel sektör işbirliğinin gelişmesini sağlayıcı, bilgi ve iletişim teknolojilerinden yararlanarak yönetim ve ihracat kapasitesinin geliştirilmesine ağırlık verilecek şekilde yeniden yapılandırılması zorunluluğunu doğurmuştur. Örnek olarak; İngiltere, Singapur, Güney Kore ve İrlanda gibi ülkelerde misyon ve vizyon yeniden tanımlanmış, mevcut yapılanmalar tamamen değiştirilmiş, ya da organizasyon yapılarında ciddi değişikliklere gidilmiştir. Genel olarak dünyada ticaretin geliştirilmesi konusunda görev alan kuruluşlar yeniden yapılanırken; uluslararası ihracatın karşılıklı ve dengeli olması, yalnızca ihracatın değil genel olarak ticaretin geliştirilmesine yönelik çalışmalar, dış ticareti geliştirmeye yönelik olarak, firmaların düzey ve gereksinimlerine uygun, entegre pazar geliştirme faaliyetlerine ağırlık verilmesi, hizmetlerin geliştirilmesine yönelik olarak bilgi ve iletişim teknolojilerinden faydalanılması ve katılımcılık, kurumsal işbirliği gibi strateji ve planların uygulanabilirliğini sağlayan unsurların geliştirilmesi şeklinde eğilimler görülmektedir. Günümüzde ticaretin geliştirilmesi ile ilgili kurumların faaliyetleri yalnızca ticaretin geliştirilmesi faaliyeti olarak değil, aynı zamanda ülkelerin ekonomik zenginlik için farklılaştırılmış rekabet gücü açısından da değerlendirilmektedir. Ticaretin geliştirilmesinden sorumlu olan bazı kurumların maliyet tasarrufu ile ticarette farklılaşan eğilimlerin etkisi ve talepler tek bir noktadan (one stop shop) yanıt verme gerekliliği nedeniyle, gerek ihracat ve gerekse yatırımları birlikte ele aldıkları gözlenmektedir. Ticaretin ve yatırımların geliştirilmesinin tek bir kurum çatısı altında birleştirildiği ülkeler bu yolla bir sinerji ve ülke imajına dayalı ortak marka yaratmayı hedeflemektedir. Günümüzde firmalar hedef pazarlarını kendi başlarına seçebilir hale gelmiştir. Bu nedenle ticaretin geliştirilmesinden sorumlu olan kurumların, etkili hizmet verebilmek için misyonlarını, yaklaşımlarını hizmetlerini ve hizmet verecekleri pazarlarını belirlemede çok dikkatli olmaları gerekmektedir. Ulusal pazarda güçlü olan firmaların, uluslararası pazarlarda da önemli rekabet avantajına sahip olma potansiyelleri vardır. Bu bakımdan firmalara yakın olmak önemlidir. Eğitim hizmeti, bu yakınlığı sağlayacak en önemli araçlardan birisidir. Son yıllarda müşteri odaklı olmaya yönelik tartışmalara göre ticaretin geliştirilmesinden sorumlu bir kurum; • Asıl müşterisinin firmalar olduğunu teyit etmeli ve müşteri taleplerine uygun hizmet sunmalıdır. • Müşteri talepleri giderek daha karmaşık hale geldiğinden, hizmet için uzmanlık gerektiren çözümler üretilmesini zorunlu kılmaktadır. • Sunulan hizmetler giderek daha fazla nitelikli işgücü, işbirliği ve iletişim ağı gerektirmektedir. • Bu tür kurumlar müşteri memnuniyetini ölçebilmeli, sunduğu hizmetlerin müşterinin ihtiyacını karşılayıp karşılamadığını izlemeli ve kontrol etmelidir. Bu kurumların performansının ölçülmesi gerekliliği de son yıllarda üzerinde önemle durulan konulardan birisi haline gelmiştir. Sunulan hizmetlerin etkilerinin ölçülmesi de önem kazanan bir konudur. Kurumun faaliyetleri verimlilik, maliyet/ fayda, maliyet/etkinlik açısından tanımlanabilmelidir. Ticaretin geliştirilmesinden sorumlu olan kuruluşlar genelde hizmet odaklı olduklarından, başarılarında işgücü planlaması anahtar unsurdur. Bu konuda personelin motive T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 5 5 edilmesinin önemi, performans ölçümünün iş tanımının ayrılmaz bir parçası olduğu görüşü yaygındır. Bu bakımdan; • Kalifiye işgücü çok önemli olup, çalışanların eğitilmesi ve motivasyonun artırılması gerekmektedir. İşgücü/çalışanlar çok önemli bir kaynak olup işgücü kalitesinin artırılması konusunda sürekli bir çalışma yürütülmelidir. • Personelin tanınması, personele güven ve personele hizmet içi ve dışı eğitimlerin sağlanması anahtar unsurlardır. • Hızlı değişim karşısında eğitimlerin sürdürülebilir şekilde ve artarak devam etmesi önem kazanmaktadır. Bu tür zamanlardaki eğitim hem üretkenliği artırmakta ve hem de hizmet kalitesini yükseltmektedir. Bu kurumların temel sorunlarından bir tanesi bütçe kısıtlarıdır. Az kaynakla çok iş yapmak, maliyetleri kısmak ana amaçtır. Sonuç olarak bu kurumların, ticareti etkileyen şartlar karşısında yenilikçi stratejiler oluşturması ve buna uygun faaliyetler gerçekleştirmeleri, gelecek gündemindeki en önemli olgudur. Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Faaliyetlerini Etkileyebilecek Faktörler Politik Faktörler • AB müktesebatı uyum çalışmaları • Hükümet politikalarının devamlılığı ve tutarlılığı • Kamunun yeniden yapılanması konusundaki düzenlemeler • Türkiye’nin uluslararası ilişkilerinin artması • Personel istihdamında politik yaklaşımlar • İlgili yasalar • Dış ticaret düzenlemeleri • Uluslararası ilişkiler • Savaş çıkması ve tüm dengelerin altüst olması • AB’nin uzun vadede dağılması • Ortadoğu’nun çatışma ortamı olmaya devam etmesi • Bölgesel ilişkilerin hızla artması 5 6 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ Ekonomik Faktörler • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • AB mali politikaları Döviz kurundaki değişimler Dünya ekonomisindeki belirsizlikler Enflasyon oranlarının düşmesi Faiz oranlarının düşmesi IMF (Uluslararası Para Fonu) ile ilişkiler Milli gelirdeki artış Üretim maliyetlerinin yükselmesi Ticari döngüler Pazar ve kredi kaynakları İşgücü durumu AB’ye tam üyelikle ekonomik imkanların değişmesi Ülke ekonomisinde istikrarsızlık Hükümet politikalarında ekonomik önceliklerin değişmesi Hizmet sektörünün ülke ekonomisindeki payının artması Cari açık sorunu Dünyada savaş ekonomilerinin etkisi Global enflasyon, likiditedeki değişim Terörün, Irak ve Suriye problemlerinin ekonomi, özelleştirme ve yabancı yatırımları olumsuz etkilemesi Kayıt dışı ekonomi Halkın satın alma gücünün artması Ekonomik olarak ulusal ve uluslararası işbirliklerinin artması Sosyal ve Kültürel Faktörler • • • • • • • • • • • • • • • Bilinçsiz tüketimin artması Nüfusun artması Kentlere göçün devam etmesi ile kentleşme ve imar sorunları Yaşam standardının yükselmesi Gelir dağılımındaki dengesizlik Küreselleşmenin artması Çevre bilincinin giderek azalması Yeni ihtiyaç ve isteklerle satın alma eğilimleri Toplumdaki etkili değerler Doğal kaynakların azalması, sahiplik kavgalarının artması Toplumun tüketim toplumuna dönmesi Bireycilik, sosyal dayanışmanın azalması Eğitimsizlik Artan işsizlik Sivil Toplum Kuruluşları ve özel sektörle ilişkilerin gelişmesi T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 5 7 Teknolojik Faktörler • Teknolojik afet riskinin artması • AR-GE çalışmalarının artması • Bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi, güvenliğinin sağlanması, kullanımının artması • Yeni ürünler • Alternatif ve yeni teknolojilerin ortaya çıkması • Teknolojinin mutsuzluğu körüklemesi • Firmalar arasında teknoloji hırsızlığının artması • Elektronik iletişimin durması sonucu iş ve veri kaybı • E-devlet projelerinin tümüyle uygulanması • Bilgi ve iletişim teknolojileri ile sektörler arası ilişkilerin yaygın hale gelmesi • Teknoloji altyapısının değişmesi/gelişmesi • Bürokrasinin azalması ve işlerin kolaylaşması (işsizlik) • Uydu teknolojilerinin gelişmesi ve yeryüzündeki her noktanın her yerden takip edilebilmesi • Bilginin çoğalması ve yaygınlaşmasına bağlı olarak bilgi ihtiyacının artması Sektörel Faktörler • Görev alanında diğer bakanlıklar ile muhtemel çakışmalar ve koordinasyon ihtiyacı • Dış kaynaklı fonların kullanılması • Uydu teknolojilerinin kullanılması • BİT teknolojilerinin kullanılması Ekolojik Faktörler • Susuzluk ve susuzluktan kaynaklanabilecek bölgesel ihtilaflar • Küresel ısınma • Çevre kirliliği • Su kaynaklarının bilinçli kullanılması ve korunması • İklim değişikliği ve suya olan ihtiyacın artması • Yeni enerji kaynaklarının bulunması ve yaygınlaştırılması 5 8 3. BÖLÜM MEVCUT DURUM ANALİZİ 3.8. GZFT ANALİZİ Güçlü Yönler • • • • • • • Köklü deneyim ve geçmişiyle güçlü kurumsal geleneğe sahip olması Personel profilinin teknolojiye ve yeniliklere hızlı uyum sağlama potansiyeli Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımında ileri olması Toplumun geniş kesimlerini temsil eden sivil toplum kuruluşlarıyla güçlü ilişkilerin olması Uluslararası çalışma kültürünün yerleşmiş olması Yaygın bir teşkilat ağının olması Gümrük ve ticaret gibi ekonominin diğer kesimleriyle büyük ölçüde etkileşim içerisinde olan, ülkenin üretim, verimlilik ve rekabet gücünü büyük ölçüde etkileyen önemli iki faaliyet alanının olması Fırsatlar • • • • • • • Uluslararası işbirlikleri çerçevesinde yasal ticareti kolaylaştıran, yasal olmayan ticareti zorlaştıran tedbirlerin artma eğilimi göstermesi Türkiye’nin ticaret potansiyeli bakımından büyük fırsatlar barındıran Ortadoğu, Orta Asya ve Afrika’ya yakınlığı ve son yıllarda artan iyi ilişkileri AB’ye uyum süreci Ülkemizdeki istikrar ortamı Yeni yasaların ticari hayatın düzenlenmesinde bakanlığın rolünü artırması BT kullanımının yaygınlaşması Tüketici bilincinin gelişiyor olması Gelişime Açık Yanlar • • • • • • Birleşmeden kaynaklanan yeni kimlik, kurumsallaşma ve kurumsal kültür sorunlarının yaşanması Gümrük ve ticaret gibi iki farklı misyonun oluşturduğu yapının sağlıklı olup olmadığı ve sürdürülebilirliğine yönelik tartışmaların devam etmesi Taşra teşkilatındaki fiziksel yapı, donanım ve teknolojik altyapının yeterli olmaması Taşra merkez arasındaki iletişimin yetersiz olması Gümrük hizmetlerinin sunulduğu alanlarda güvenli bir çalışma ortamının sağlanamaması Çalışanlara yönelik eğitimler verilmesi ile insan kaynakları kapasitesinin artırılması Tehditler • • • • Gümrük ve ticaret alanında dünyada yaşanan hızlı değişiminin doğurduğu uyum sorunu Bölgesel istikrarsızlıkların ticari faaliyetleri olumsuz etkilemesi, yasadışı ticareti körüklemesi Bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesinin yasadışı ticareti kolaylaştırıyor olması Bütçe ödeneklerinin yetersiz olması T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 5 9 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN STRATEJİK EKSEN 1 GÜMRÜK VE TİCARET POLİTİKALARINI GELİŞTİRME AMAÇ 1: GÜMRÜK VE TİCARETE İLİŞKİN YÖNLENDİRİCİ POLİTİKALARI İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLARLA İŞBİRLİĞİ VE EŞGÜDÜM HALİNDE BELİRLEMEK HEDEF 1.2 : Gümrük ve ticaret politikalarının geliştirilmesinde tüm paydaşların katkı sunacağı katılımcı bir yapı oluşturmak HEDEF 1.1: Genel ve konuya özel yönlendirici politi- HEDEF 1.3 : Politika geliştirme ile hızlı ve nitelikli kalar belirlemek ve gerçekleştirmek karar almaya yardımcı olacak veri, enformasyon ve bilgi yönetimini geliştirmek ve kurumsallaştırmak Bakanlığımız, gümrük ve ticaret politikalarının ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve uyum içinde belirlenmesine, hazırlanmasına yardımcı olmak üzere görevlendirilmiş olup, stratejik yönetim açısından en önemli görevimiz temel faaliyet alanı ile ilgili genel ve konuya özel politikalar ge- liştirmektir. Bu kapsamda politika geliştirme, düzenleme, koordine etme ve denetleme faaliyetlerinin amaca uygun olarak yerine getirilmesinde yönlendirici bir rol üstlenecektir. Kapsam • Faaliyet alanında; yönlendirici ana politikalar ve destekleyici alt politikalar geliştirme • • Kurumlar arası koordinasyon ve işbirliği sağlama Veri, enformasyon ve bilgi yönetimi Tespitler Gelecek Perspektifi • • • Bakanlığımızın gümrük ve ticaret faaliyetlerine daha aktif yön vermesi, ülkemizi sayılı ticaret merkezlerinden biri haline kavuşturma vizyonunu gerçekleştirebilmesi için politika geliştirme misyonunu yerine getirecek kurumsal kapasitesini geliştirmeye ihtiyaç duyulmaktadır. Konuya ilişkin temel sorun; diğer kurumların gümrük ve ticaret ile ilgili konularda politika belirlerken Bakanlığımızın daha çok icracı konumda olmasıdır. 6 2 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN • • • Gümrük ve ticarete ilişkin genel ve bunların alt faaliyet alanlarına özel yönlendirici politikalar geliştirmek, Üst politika belgelerinde yer alan hedeflere uygun bir gümrük ve ticaret politikası belirlemek, Politika geliştirme ve nitelikli karar almaya yardımcı olacak veri, enformasyon ve bilgi yönetimini geliştirmek, Bütün bu çalışmaları katılımcı bir anlayış çerçevesinde ilgili aktörlerle birlikte gerçekleştirmek üzere eşgüdüm ve işbirliği yapmak. AMAÇ 1 GÜMRÜK VE TİCARETE İLİŞKİN YÖNLENDİRİCİ POLİTİKALARI İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLARLA İŞBİRLİĞİ VE EŞGÜDÜM HALİNDE BELİRLEMEK HEDEF 1.1: Genel ve Konuya Özel Yönlendirici Politikalar Belirlemek ve Gerçekleştirmek Stratejik plan döneminde, başta gümrük ve ticaret olmak üzere genel, şirket ve ulusal rekabet gücü gibi konularda PRENSİPLER • Orta ve uzun vadeli politikalara konu edilmesi gereken stratejik önemdeki hususları belirlemek, • Veri, enformasyon ve bilgi ile desteklenen politikalar geliştirmek, yönlendirici alt politikalar geliştirmek için gerekli çalışmaların planlanması ve gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir. • Politikalar geliştirme ve uygulamalar ile gümrük ve ticaret hayatını proaktif bir şekilde yönlendirmek, Sorunlara uzun vadeli ve kalıcı çözümler bulmak üzere mevzuat geliştirmek. • Proje, Faaliyetler ve Performans Göstergeleri Uluslararası rekabet üstünlüğü sağlamak için etkin bir piyasa sistemi oluşturmak üzere uzun vadede izlenecek politikalar geliştirmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Uluslararası rekabet üstünlüğü politikasına ilişkin toplantı sayısı Tüm Birimler 4 4 4 4 4 Uluslararası rekabet üstünlüğü politikasına ilişkin mevzuat düzenlemesi sayısı Tüm Birimler 4 4 4 4 4 Yasal ticaretin basitleştirilmesi ve yasadışı ticaretin önlenmesi faaliyetlerinin etkin yürütülmesine yön verecek politikalar geliştirmeye katkıda bulunmak Performans Göstergesi Yasadışı ticaretin etkin bir şekilde önlenmesine yönelik yazılı hale getirilen politika belgesi sayısı Kaçakçılık ile mücadeleye yönelik hazırlanan eylem planı sayısı Ölçü Birimi Adet Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 GMGM Tüm Birimler 2 2 2 2 2 - 2 1 1 - - T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 6 3 Ticari kurumların kurumsal yapılarını güçlendirecek politikalar geliştirmek Performans Göstergesi Ticari kurumların kurumsal yapılarını güçlendirecek politika belgesi Ölçü Birimi Adet Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 İTGM KGM ESGM Tüm Birimler 3 2 2 2 2 Kayıt dışılığın azaltılmasına yönelik politikalar geliştirilmesine katkıda bulunmak Performans Göstergesi Kayıt dışılığın azaltılmasına yönelik öneri içeren inceleme raporları düzenlemek Ölçü Birimi Adet Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 RTB Tüm Birimler 2 2 2 2 2 Yolsuzlukla Mücadele Stratejisinin geliştirilmesine katkıda bulunmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Yolsuzlukla Mücadele Stratejisi oluşturulmasına yönelik çalışma ve toplantılara katılım sağlamak Yüzde RTB Tüm Birimler 100 100 100 100 100 İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 2 1 1 - - Kaçakçılıkla mücadeleye yönelik politika geliştirmek Performans Göstergesi Hazırlanan eylem planı sayısı Ölçü Birimi Adet Sorumlu Birim GMGM - Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Stratejisinin geliştirilmesine katkıda bulunmak Performans Göstergesi Yatırım ortamının iyileştirilmesi stratejisinin geliştirilmesi ile ilgili toplantı sayısı ve verilen görüş sayısı 6 4 Ölçü Birimi Adet 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 GGM İTGM RYKGM BİDB Tüm Birimler 4 4 4 4 4 Etki analizlerini yapmak veya etki analizlerinin yapılmasını sağlamak, değerlendirmek ve raporlamak üzere kurumsal kapasiteyi geliştirmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Etki analizi yapmak üzere kurumsal altyapıyı oluşturmak Yıl SGB RYKGM - √ - - - Etki analizleri ve performans değerlendirme ko nusunda ilgili personele eğitim vermek Adet SGB EDB 2 2 2 2 2 HEDEF 1.2: Gümrük ve Ticaret Politikalarının Geliştirilmesinde Tüm Paydaşların Katkı Sunacağı Katılımcı Bir Yapı Oluşturmak Plan dönemi içerisinde stratejik paydaşlardan oluşan çalışma grupları oluşturularak geliştirilecek olan politikalarla ilgili karar vericilere görüş bildirmek, araştırma ve çalışmalar yapmak ve destek olmak hedeflenmektedir. PRENSİPLER • Politika geliştirmede katılımcılığı esas almak, • Katılımcılığı kurumsallaştırarak süreklilik kazandırmak, • İç ve dış paydaşlar nezdinde katılımcılık kültürünü geliştirmek. Proje, Faaliyetler ve Performans Göstergeleri Gümrük ve Ticaret Konseyinin etkin işleyişini sağlamak Performans Göstergesi Gümrük ve Ticaret Konseyi toplanması Ölçü Birimi Yıl Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 SGB Tüm Birimler 1 1 1 1 1 Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 EDB SGB KGM Tüm Birimler 3 3 3 3 2 Fikir geliştirmeye dönük ortak etkinlikler düzenlemek Performans Göstergesi Fikir geliştirmeye yönelik olarak düzenlenecek etkinlik sayısı Ölçü Birimi Adet T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 6 5 Yapılan ortak çalışmalar için performans değerlendirmesi ve raporlama yapmak Performans Göstergesi Gerekli altyapıyı oluşturmak Performans değerlendirmesi yapılan rapor sayısı Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Yıl SGB Tüm Birimler - √ - - - Adet SGB KGM Tüm Birimler 1 1 2 2 2 HEDEF 1.3 : Politika Geliştirme ile Hızlı ve Nitelikli Karar Almaya Yardımcı Olacak Veri, Enformasyon ve Bilgi Yönetimini Geliştirmek ve Kurumsallaştırmak Sınıflandırılmış bilgi, daha isabetli kamu politikası yapmanın ve etkili karar almanın vazgeçilmez unsurudur. Bu plan PRENSİPLER • Politika ve karar verme süreçlerini bilimsel yöntemlerle üretilmiş verilere dayandırmak, • Veri üretimi için tüm ilgili kurum ve kuruluşların destek ve katılımını sağlamak, • Tüm personelin veri toplamayı olağan ve önemli gördüğü bir örgüt kültürü oluşturmak, döneminde kaliteli ve tasnif edilmiş veri, enformasyon ve bilgi yönetim sisteminin oluşturulması hedeflenmektedir. • • Veri, enformasyon ve bilgi yönetim sistemini kurumsallaştırmak, Paydaşlar ile birlikte ortak veri, enformasyon ve bilgi üretmek. Proje, Faaliyetler ve Performans Göstergeleri Nitelikli ve hızlı karar vermek için gerekli olan veri kategorilerini ve nasıl toplanacağını belirlemek Performans Göstergesi Mevcut programların veri üretilebilirlik uygunluğunun incelenip raporlanması Ölçü Birimi Yıl Sorumlu Birim RYKGM İlgili Birim BİDB 2013 2014 2015 2016 2017 √ - - - - 2013 2014 2015 2016 2017 - √ - - - Veri/enformasyon ile politika/kararları ilişkilendirecek karar destek sistemlerini kurmak Performans Göstergesi Karar destek sistemleri ile ilgili alt yapının oluşturulması 6 6 Ölçü Birimi Yıl 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN Sorumlu Birim RYKGM PDB İlgili Birim BİDB PDB İstatistikçi, analist ve uzmanlar istihdam etmek ve gerekli eğitimleri vermek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Veri toplama ve bilgiye dönüştürme yönetimi eğitimi sayısı Adet RYKGM KGM Tüm Birimler 2 3 - 1 - İstatistikçi, analist ve uzman istihdam edilmesi Adet RYKGM PDB 8 5 5 4 4 Kamu ve özel sektörde çeşitli karar vericilere yardımcı olacak istatistikleri belirlemek, verileri toplamak ve düzenli olarak yayınlamak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 İstatistiki verilerin periyodik olarak yayınlanması Adet RYKGM - 4 4 4 4 4 Resmi İstatistik Programı kapsamında TÜİK ile yürütülecek ortak çalışmaların tamamlanma oranı ( yüzde 50 oranında tamamlanmıştır) Yüzde RYKGM BİDB 20 20 10 - - Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 RYKGM BHİM 1 1 1 1 1 Kamuoyunu bilgilendirici ve yönlendirici çalışmalar yapmak Performans Göstergesi Yayınlanan rapor sayısı Ölçü Birimi Adet T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 6 7 STRATEJİK EKSEN 2 TÜKETİCİYE YÖNELİK ÜRÜNLERİN GÜVENLİĞİ VE TÜKETİCİNİN KORUNMASI HEDEF 2.2 : Tüketiciye yönelik ürünlerin muhtemel AMAÇ 2: TÜKETİCİNİN KORUNMASI VE TÜKETİCİYE risklerine ve zararlarına karşı tüketici güvenliğini esas alan bir piyasa denetim sistemini kurmak YÖNELİK ÜRÜNLERİN GÜVENLİĞİNİ SAĞLAYICI YASAL VE YÖNETSEL TEDBİRLERİ ALMAK HEDEF 2.1 : Tüketicinin korunmasını sağlayıcı tedbirleri almak, eğitim ve araştırmaları teşvik etmek Piyasaya arz edilecek her ürünün, insan sağlığı, can ve mal güvenliği, çevrenin ve tüketicinin korunması açısından güvenlik koşullarını sağlaması gerekmektedir. Güvenli ürünlerin piyasaya sunulmasının sağlanması ve tüketiciyi korumaya yönelik birçok yasal ve yönetsel tedbirin alınması Bakanlığımızın temel görevlerindendir. Kapsam • Piyasa gözetimi ve denetimi • Haksız rekabeti önleme • • Tespitler 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun’a göre kendi görev alanlarına giren ürünlerin mevzuatının hazırlanması ve uygulanmasından yetkili kuruluşlar sorumlu tutulmuştur. Ürün güvenliği açısından diğer ilgili kurumlarla işbirliği içinde yapılacak etkin ve yol gösterici denetimin amaçlara ulaşabilmek açısından önem taşımaktadır. Ülkemizde tüketicilerin bilinçlendirilmesi, ürün güvenliğinin sağlanması, piyasa gözetim ve denetim mekanizmalarının işletilmesi noktasında doldurulması gereken önemli açıklar bulunmaktadır. Mevcut durumda tüketicinin korunması bağlamında sunulan hizmetler; • Tüketicilerimizin mağdur olmaması için gerekli tüm önlemlerin alınması, yasal düzenlemelerin yapılması ve alınan tüm önlemlere rağmen tüketicilerin mağdur olmaları halinde mağduriyetlerinin giderilmesi kapsamında gerekli işlemlerin yapılması olmak üzere 2 temel kategoriye ayrılmaktadır. 6 8 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN Ürün güvenliği Tüketicinin korunması Gelecek Perspektifi • • • • • • • • Tüketicinin korunması ve tüketici bilincinin arttırılması amacına dönük olarak bilgi paylaşımları yapmak. Tüketicinin kendisine sunulan hakların ve koruma tedbirlerinin bilincine varması ve mevcut haklarından azami oranda yararlanabilmesi için uygun ortamı sağlamak. Görsel ve yazılı iletişim araçları yoğun olarak kullanılmak suretiyle bu bilincin artırılmasını sağlamak ve resmi yayın kuruluşları ile bu konuda işbirliği yapmak. Dinamik bir konu olan tüketicinin korunması hususunu durağan yapıya sahip mevzuat ile yürütülmesi yerine aynı oranda dinamik bir mevzuat ve esnek sistem ile yürütmek. Tüketicilerin beklentilerinin ve taleplerinin karşılanabilmesi için öncelikle bunların neler olduğunun belirlenmesine yönelik araştırmalar yapmak. Toplumda yer alan tüm kesimlerin dikkatini, tüketicinin korunması ve tüketici bilincinin sağlanması konularına çekecek eğitim ve tanıtım faaliyetleri gerçekleştirmek. Tüketicinin korunması mevzuatında AB ile teknik, kurumsal ve yasal açıdan tam uyum sağlamak. Adalet Bakanlığı ve Adalet Akademisi’nden alınan mevcut uygun görüşler doğrultusunda Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri ile tüketici mahkemelerinin çalışmalarına yeknesaklık kazandırmak. AMAÇ 2 TÜKETİCİNİN KORUNMASI VE TÜKETİCİYE YÖNELİK ÜRÜNLERİN GÜVENLİĞİNİ SAĞLAYICI YASAL VE YÖNETSEL TEDBİRLERİ ALMAK HEDEF 2.1: Tüketicinin Korunmasını Sağlayıcı Tedbirleri Almak, Eğitim ve Araştırmaları Teşvik Etmek Tüketicileri piyasanın merkezine yerleştiren, uluslararası normlarla uyumlu, rekabetçi, etkin ve güvenli bir ekonomik düzenin oluşumuna katkıda bulunmak öncelikli PRENSİPLER • Tüketicilerin hak arama yollarına ilişkin yöntemleri hızlandırmak ve kolaylaştırmak, • Tüketicilerin sağlık ve güvenliğini korumak, konularımız arasındadır. Tüketicilerin korunması ve sahip olduğu haklar konusunda tedbirler almak ve uygulamak, eğitim ve araştırmaları teşvik etmek hedeflenmektedir. • • • Tüketici odaklı hizmet sunum anlayışını yerleştirmek, Tüketicileri bilinçlendirmek, Haksız rekabeti önleyici bir anlayışla hareket etmek. Proje, Faaliyetler ve Performans Göstergeleri Tüketici Profili Araştırması Yapmak Performans Göstergesi Tüketici profili araştırmasının yapılması Ölçü Birimi Yıl Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 TKPGM - √ - - - √ 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ikincil mevzuatını yenilemek ve AB mevzuatına tam uyum sağlamak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun yayımlanması Yıl TKPGM HM √ - - - - İkincil mevzuatın yenilenmesi Yıl TKPGM HM - √ - - - T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 6 9 Tüketicilerin, sorunlarını çözmek üzere kullanabilecekleri araçlar, bilgiler ve iletişim kanalları konusunda bilinçlendirilmesine yönelik sürekli eğitim ve tanıtım faaliyetleri yapmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Tüketici Konseyinin toplanması Adet TKPGM - 1 1 1 1 1 Tüketici ödüllerinin sayısı Adet TKPGM - 33 33 33 33 33 Bilinçlendirme amaçlı TV program sayısı Adet TKPGM - 20 20 30 30 30 Tüketicilere yönelik bilinçlendirme amaçlı konferans, panel ve çalıştay sayısı Adet TKPGM - 20 22 24 26 28 Televizyon kanallarında yayınlanmak üzere tüketici konusunu işleyen kısa film, kamu spotu ve yer verilen dizi sayısı Adet TKPGM - 5 6 7 8 9 Hazırlanan yayın sayısı (kitap, dergi vs.) Adet TKPGM - 5 5 5 5 5 Mal ve hizmet üreticilerine yönelik gerçekleştirilen eğitim sayısı Adet TKPGM - 10 10 10 10 10 Reklam Kurulu aracılığıyla tüketicilerin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarının ticari reklam ve ilanlar vasıtasıyla zedelenmesinin engellenmesi için inceleme ve değerlendirmeler yapmak Performans Göstergesi Reklam Kurulu tarafından karara bağlanan dosya sayısı Ölçü Birimi Adet Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 TKPGM - 2000 2200 2400 2600 2800 Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 TKPGM - 7 7 7 7 7 Tüketici hakem heyetlerine yönelik eğitimler düzenlemek Performans Göstergesi Tüketici hakem heyet ve raportörlerine yönelik verilen hizmet içi eğitim sayısı 7 0 Ölçü Birimi Adet 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN Yetişkinlere ve çocuklara yönelik gerek tüketici hakları gerekse güvenli ürünlere ilişkin broşür, kitapçık vb. dokümanlar hazırlamak Performans Göstergesi Hazırlanan doküman sayısı Ölçü Birimi Adet Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 TKPGM - 10 15 20 25 30 Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 TKPGM - 5000 10000 20000 40000 60000 Sosyal medyanın etkin kullanımını sağlamak Performans Göstergesi Sosyal medya aracılığıyla iletişime geçilen tüketici sayısı Ölçü Birimi Adet Bilgi ve iletişim teknolojilerine uyum sağlayacak e-devlet projelerini hayata geçirmek ve uygulamak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Mobil tüketici (M-tüketici) uygulamasının kullanıma sunulması Yıl TKPGM - √ - - - - Mobil tüketici (M-tüketici) kullanıcı sayısı Adet TKPGM - 500 750 1000 1250 1500 E-belge uygulaması kapsamında gerçekleştirilen garanti belgesi ve satış sonrası hizmet yeterlilik belgesi sayısı Adet TKPGM - 5400 5600 5700 5800 5900 Tüketici hakem heyetlerine yapılan başvuru sayısı Adet TKPGM - 185000 185000 190000 195000 200000 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 7 1 HEDEF 2.2: Tüketiciye Yönelik Ürünlerin Muhtemel Risklerine ve Zararlarına Karşı Tüketici Güvenliğini Esas Alan Bir Piyasa Denetim Sistemini Kurmak Bakanlığımız, tüketicilerin hem ekonomik çıkarlarını, hem de sağlık ve güvenliğini koruma görevini üstlenmiştir. Bu görevini yerine getirebilmesi için, tüketiciye sunulan ürün ve hizmetlerin etkin bir piyasa denetimi ve gözePRENSİPLER • Mevzuatı sadeleştirerek yararlanıcıları etkin denetimin tarafı haline getirmek, • Tüketici odaklı hizmet sunumunun benimsenmesi için piyasa denetimi yapmak, • Tüketicinin sağlık ve güvenliğini korumak, • Dinamik bir denetim mekanizması için öğrenme ve ilerlemeyi esas almak, • Güvene dayalı piyasa gözetim ve denetimini kurmak ve güçlendirmek, • Halkla beraber ve diğer kurumlarla işbirliği içinde bir denetim ve gözetim sistemi oluşturmak, timine tabi tutulması amacıyla gerekli yasal ve yönetsel tedbirleri almak ve Bakanlığımız sorumluluğunda bulunan tüketici ürünlerinin %100 güvenli olmasını sağlamak hedeflenmektedir. • • Tüketiciyi bilinçlendirmek, Yararlanıcıların iş ve işlemlerini yürütürken devlet tarafından tek bir birim ile muhatap olmasını sağlamak ve tüketici şikayet merciini netleştirmek, Görev ve sorumluluğu tek elde toplayarak yönetimi kolaylaştırmak (kaçaklara izin vermemek ve sıkı denetime tabi tutmak), Kontrollerin tek elden yapılmasıyla, işlem maliyetlerini azaltmak, işlemleri kolaylaştırmak ve hızlandırmak. • • Proje, Faaliyetler ve Performans Göstergeleri Uluslararası düzeyde tüketici ürünleri güvenliği konusunda yapılacak toplantılara, ortak eylemlere ve çalıştaylara düzenli katılım sağlamak Performans Göstergesi Tüketici ürünleri güvenliği konusunda yapılan uluslararası toplantılara katılım sayısı Ölçü Birimi Adet Sorumlu Birim İlgili Birim TKPGM - Sorumlu Birim TKPGM 2013 2014 2015 2016 2017 5 5 5 5 5 İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 BİDB 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 PGD veri tabanı oluşturmak Performans Göstergesi PGD Veri tabanı üzerinden yapılan işlem sayısı 7 2 Ölçü Birimi Adet 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN Tüketici ürünlerini ithalat aşamasında ve iç piyasada denetlemek ve denetimde koordinasyon sağlamak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Denetmen başına düşen denetlenen ürün sayıısı Adet TKPGM - 100 100 200 300 400 RAPEX kanalıyla gelen güvensiz ürün bildirimlerinin denetlenme sayısı Adet TKPGM - 60 70 80 80 80 Piyasa gözetimi ve denetimini gerçekleştirmek üzere yetişmiş işgücü ve denetmen istihdamını sağlamak, piyasa gözetimi denetmenlerini eğitmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Denetmen istihdamının sağlanması Adet PDB TKPGM 100 100 100 100 100 İstihdam edilen denetmen sayısı Gün TKPGM - 60 40 30 30 30 Eğitilen denetmen sayısı Adet TKPGM EDB 100 100 100 100 100 Denetmen başına düşen denetlenen ürün sayısı Adet TKPGM - - 100 200 300 400 Tüketicileri ve üreticileri ürün güvenliği konusunda bilinçlendirmek ve güvensiz ürüne karşı başvuru ve hak arama yolları konusunda eğitmek Performans Göstergesi Gerçekleştirilen eğitim sayısı Ölçü Birimi Adet Sorumlu Birim İlgili Birim TKPGM - 2013 5 2014 2015 2016 2017 5 5 5 5 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 7 3 STRATEJİK EKSEN 3 ULUSLARARASI EŞYA, TAŞIT VE YOLCU HAREKETLERİNİN YÖNETİMİ HEDEF 3.3 : Kaçakçılıkla etkin mücadele etmek için AMAÇ 3: EŞYA, TAŞIT VE YOLCU HAREKETLERİNİN HIZLI, ETKİLİ, KOLAY VE GÜVENLİ BİR ŞEKİLDE GERÇEKLEŞTİRİLMESİNİ SAĞLAMAK gerekli yönetsel ve yapısal tedbirler almak HEDEF 3.1 : Eşyanın muayene ve kontrolünü daha etkin, kolay ve hızlı şekilde gerçekleştirmek güvenli bir şekilde tasfiye etmek HEDEF 3.4 : Tasfiyelik hale gelen eşyaları hızlı ve HEDEF 3.5 : AB müktesebatına uyum çalışmalarını yürütmek, uluslararası kuruluşlarla ve diğer ülkelerle çok taraflı ve ikili işbirliğini artırmak ve uluslararası anlaşmalara taraf olmak HEDEF 3.2 : Gümrük kontrollerini, risk analizini esas alarak gerçekleştirmek Bakanlığımız, uluslararası eşya, taşıt ve yolcu hareketlerinin yönetiminde yasal ticaretin kolaylaştırılmasını ve yasadışı ticaretin engellenmesini temel prensip olarak belirlemiştir. Uluslararası eşya, taşıt ve yolcu hareketlerini ulusal ve uluslararası mevzuata göre yürütmek ve ilgili kurum ve kuruluşlarla koordineli olarak kaçakçılıkla etkili mücadele etmek Bakanlığımızın öncelikli görevleri arasındadır. Kapsam • Muhafaza işlemleri • Risk yönetimi • Eşyanın gümrük işlemleri • Tasfiye işlemleri Tespitler • • • • • 7 4 Mevcut durumda kaçakçılıkla ilgili ihbar ve şikayet üzerine kurulu reaktif bir yaklaşım hakimdir. Uluslararası eşya, taşıt ve yolcu hareketlerinin yönetimi konusunda önemli eksiklikler bulunmaktadır. Dünya Lojistik Performans Endeksinde gümrük konusunda sıralamadaki yerimiz kısmen iyileşse de 27. sıra olup ülkenin ekonomik gücü ile uyumlu görünmemektedir. Mevcut mevzuatın farklı yorumlanması ve uygulanması belirsizliğe neden olmaktadır. Kaçakçılıkta mücadeleden eşyanın kontrolü, muhafazası ve tasfiyesine kadar altyapı kapasitesinin geliştirilmesi gereği göze çarpmaktadır. 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN • • • • Kaçakçılıkla mücadele AB’ye uyum çalışmaları İkili ve Bölgesel Anlaşmalar Vergi toplama Gelecek Perspektifi Uluslararası eşya, taşıt ve yolcu hareketlerinin yönetimi için Bakanlığın öncelikle yapması gerekenler; • • • • • • Hızlı ve güvenilir gümrükler ile ticareti canlandırarak ülkenin girişimci ve rekabet gücünü artırmak, Kurumun imajının iyileştirilmesi ve yanlış algılamaların önüne geçilmesi için yoğun bir halkla ilişkiler faaliyeti yürütmek, Mevzuat hazırlama çalışmalarına paydaşları da dahil etmek ve mükellefe güvene dayalı mevzuat yaklaşımını benimsemek, Kaçakçılıkla mücadelede etkinlik için dış ülkelerin istihbarat birimleri ile olan işbirliğini ve bilgi alışverişini arttırmak ve eşgüdüm sağlamak, İyi bir kontrol mekanizmasında insan unsurunun önemi dolayısıyla mevcut personel eksikliğini gidermek, Teknolojik gelişmelere uyum ve kaçakçılığı azaltma amacıyla modern araç ve gereçleri kaçakçılıkla mücadele birimlerinin envanterine katmak, • • Ülkemizin konumu itibariyle önemli bir jeopolitik noktada olmasına rağmen bölgesel ve ikili işbirlikleri düşük bir düzeydedir. Yapılan anlaşmalar, uluslararası kuruluşların öngördüğü konularla ve AB’nin Customs Blue Print’de belirtilen konularla yeterli düzeyde uyumlu değildir. Customs Blue Print’de belirtilen ana boşluk alanları; • AB Mevzuatına uyum • İnsan kaynakları politikası • Gümrük etiği • İç denetim sorunları, • Eğitim ihtiyacı analizleri • Ticaret ve iş dünyasıyla ilişkiler • Kurumlar arası bilgi paylaşımı • Kaçakçılığı önleyerek, gelir kaybının azaltılması suretiyle ülke ekonomisine fayda sağlamak, terörün finansmanını engellemek, Avrupa Birliği ülkeleri, ABD, Rusya gibi ekonomiye yön veren ülkelerdeki başarılı uygulamaları yerinde araştırmak ve ülkemiz ile uygulama karşılaştırmaları yapmak, verilecek raporlar doğrultusunda ekonomimizin dinamiklerine uygun olarak uyum sağlamak, Aşağıdaki temel konu/ilkeler çerçevesinde AB ile uyumlu gümrük mevzuatı ve yönetimini sağlamak, • Gümrük işlemlerinin elektronik ortamda gerçekleştirilmesi, • Yetkilendirilmiş yükümlü uygulaması, • Varış öncesi beyan uygulaması, • Yeni Bilgisayarlı Transit Sistemi (NCTS), • Bağlayıcı Tarife Bilgisi, • Bağlayıcı Menşe Bilgisi • Modern gümrük laboratuvarları, • Hızlı kargo uygulaması, • Doküman Yönetim Sistemi, • Hukuk Bilgi Sistemi, • • AMAÇ 3 EŞYA, TAŞIT VE YOLCU HAREKETLERİNİN HIZLI, ETKİLİ, KOLAY VE GÜVENLİ BİR ŞEKİLDE GERÇEKLEŞTİRİLMESİNİ SAĞLAMAK HEDEF 3.1: Eşyanın Muayene ve Kontrolünü Daha Etkili, Kolay ve Hızlı Şekilde Gerçekleştirmek Ürünlerin nihai kullanıcıya ulaştırılmasında ve hizmetlerin sunumunda harcanan süre işlem maliyetleri içerisinde değerlendirilmektedir. İthalat ve ihracat işlemlerinin kolaylaştırılması ticaret hacmini önemli ölçüde olumlu olarak etkilemektedir. APEC verilerine göre yüzde 5’lik bir işlem maliyetlerinde azaltma yüzde 1’lik bir GSMH artışı ile sonuçlanmaktadır. İşlem maliyetleri azaltılarak ekonomiye katkı sağlamak için eşyanın muayene ve kontrolünün etkinleştirilmesi, kolaylaştırılması ve hızlandırılması hedeflenmektedir. PRENSİPLER • Eşyanın muayene ve kontrolünde bürokrasiyi azaltmak ve işlem süresini kısaltmak için süreci yeniden yapılandırmak ve iyileştirme çalışmalarını devam etmek, • Gümrük işlemlerini kolaylaştırmak üzere mevzuatı sadeleştirmek, • İşlem maliyetlerini düşürücü ulusal ve uluslararası ölçekte yalın entegre sistem ve süreçler geliştirmek, • • • • Gümrük işlemlerinde kağıtsız ortama geçmek, işlemleri hızlandırmak ve etkinleştirmek, Gümrük işlemlerinde güvenlik-kolaylık dengesini gözeten bir anlayışla hareket etmek, Gelişmelerin ulaştığı son nokta ile uyumlu olmak. Kamu ve özel sektör tarafından yapılacak lojistik merkezlerde yapılacak işlemlerde bakanlık görev alanına giren konularda gerekli koordinasyonu ve idari örgütlenmeyi sağlamak. T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 7 5 Proje, Faaliyetler ve Performans Göstergeleri Tek Pencere ve Tek Durakta Kontrol projelerini gerçekleştirmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Tek durak noktalarının oluşturulma yüzdesi/sayısı Yüzde RYKGM BİDB GGM 80 20 - - - Tek Pencere Sistemi çerçevesinde işbirliği yapılan kurum/kuruluş sayısı Yüzde RYKGM BİDB GGM 13 16 - - - Yüzde RYKGM BİDB GGM 40 60 - - - Tek pencere projesi ile diğer kurumlardan istenilen tüm belgelerin elektronik ortama alınmasını sağlamak Gümrük işlemlerini, eşyanın muayenesi ve kontrolünü hızlı, verimli ve etkin bir şekilde gerçekleştirmek Performans Göstergesi Gümrük işlemlerinde kullanılan belgelerin sayısının azaltılması Ölçü Birimi Adet Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 GGM RYKGM 5 5 5 5 5 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 Gümrük işlemlerinin ve eşyanın muayenesi ile ilgili düzenlenen mevzuat sayısı Adet GGM RYKGM GMGM THGM BİDB Konuya ilişkin yapılan toplantı sayısı Adet GGM - Dünyadaki lojistik merkez örneklerinin incelenerek Türkiye’ye en uygun modeli belirlemek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 İncelenen lojistik merkez sayısı Adet THGM - 2 2 - - - Modelin belirlenmesi Yıl THGM - - - √ - - İntermodal Taşımacılıkta gümrük işlemlerine yönelik usul ve esasları belirlemek Performans Göstergesi İntermodal Taşımacılık ile ilgili olarak gümrük işlemlerine yönelik mevzuat düzenlemesi sayısı 7 6 Ölçü Birimi Adet 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 GGM RYKGM BİDB 1 1 1 1 1 Kamu ve özel sektör kuruluşları ile birlikte Türkiye Lojistik Master Planı çalışmalarına destek vermek Performans Göstergesi Plan çalışmalarına katılım oranı Ölçü Birimi Yüzde Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 THGM - 100 100 100 100 100 Lojistik Konseyi ve Lojistik Merkezlere ilişkin yurt içi ve yurt dışı toplantılara iştirak etmek Performans Göstergesi Toplantılara katılım oranı Ölçü Birimi Yüzde Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 THGM - 100 100 100 100 100 Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 GGM Tüm Birimler 8 8 8 8 8 Dış paydaşlara gümrük mevzuatı eğitimleri vermek Performans Göstergesi Dış paydaşları bilgilendirme hususunda düzenlenen eğitim programı sayısı Ölçü Birimi Adet Özel fatura ile gerçekleştirilen ihracat işlemlerini gerçek zamanlı olarak elektronik ortama taşımak Performans Göstergesi Elektronik ortama aktarımın tamamlanma oranı Ölçü Birimi Yüzde Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 GGM BİDB RYKGM 30 35 35 - - Yetkilendirilmiş yükümlü statüsünün verilmesi ile izinli gönderici ve ihracatta yerinde gümrükleme kolaylıklarının hayata geçirilmesi için çalışmalar yapmak ve bu uygulamaların akabinde izinli alıcı ve ithalatta yerinde gümrükleme uygulamasını başlatmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Azalan gümrük iş adımları sayısı Adet RYKGM - 4 6 - - - Basitleştirmeye ilişkin yeni uygulama sayısı Adet RYKGM GGM 3 3 - - - T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 7 7 HEDEF 3.2: Gümrük Kontrollerini Risk Analizini Esas Alarak Gerçekleştirmek Gümrük kontrollerini riskli eşya üzerinde yoğunlaştırarak, riskli olmayan eşyanın teslim süresini kısaltmak amacıyla PRENSİPLER • Gümrük kontrollerini riskli eşya üzerinde yoğunlaştırmak, • Yurtiçi ve yurtdışı istihbarat paylaşımı için işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, • Riskli ürünlere yönelik analiz ve istihbarat çalışmalarını artırmak, risk yönetiminin etkinliğinin artırılması hedeflenmektedir. • • • Riskli eşya kontrolü için bilgi teknolojilerinden azami derecede yararlanmak ve teknolojik gelişmeleri izleyerek hızlı adaptasyonu sağlamak, Riskli eşya yönetiminde faydalanmak üzere bilimsel yöntemlere başvurmak ve araştırmalar yapmak, Kontrolleri daha az insan daha çok teknoloji aracılığıyla yapmak. Proje, Faaliyetler ve Performans Göstergeleri Emniyet ve güvenlik amaçlı gümrük kontrollerini, eşyanın ve yolcunun gelişinden önce yaparak işlem süreçlerini kısaltmak (varış öncesi kontrol) Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Adet RYKGM BİDB 2 3 4 5 5 Yıl RYKGM BİDB GMGM - - - - √ TIR-EPD uygulamasında risk analizinin geliştirilmesi Adet RYKGM BİDB GGM - √ - - - TIR-EPD uygulamasında oluşturulan risk profili sayısı Adet RYKGM - - - 3 3 3 Varış öncesi özet beyanda risk analizine yönelik profil oluşturulması ve geliştirilmesi Yolcu işlemlerinde risk analizinin geliştirilmesi Gümrük kontrollerini riskli eşya üzerinde yoğunlaştırarak risk yönetiminin etkinliğini arttırmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Hızlı kargo ve e-ticaret işlemlerinde risk analizinin geliştirilmesine yönelik risk profili oluşturulması Adet RYKGM BİDB GGM 5 5 5 5 5 Taşra personeli ile eğitim ve değerlendirme toplantıları yapılması Adet RYKGM - 3 3 3 3 3 Risk analizi teknik altyapısının yeni uygulamalar ve gelişen teknolojiye uyumunun sağlanarak yeni risk profillerinin oluşturulması Adet RYKGM BİDB 5 5 5 5 5 Mevcut risk analizi isabet oranının artırılması Yüzde RYKGM GGM 10 10 10 10 10 Risk analizi uygulamalarının sonuçlarını gösteren çalışmalar yapmak ve raporlar yayımlamak Adet RYKGM - 1 1 1 1 1 7 8 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN Sonradan kontrol sistemini etkinleştirmek ve yaygınlaştırmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Sonradan kontrol ve Bölge Müdürlüğü Kontrol Şubelerince denetlenen firma sayısının artırılması Yüzde RYKGM RTB 10 10 10 10 10 Sonradan kontrol ve Bölge Müdürlüğü Kontrol Şubelerince denetlenen firma sayısının artırılması Yüzde RYKGM PDB 5 5 5 5 5 Sonradan kontrol sonuçlarını gösteren çalışmalar yapmak ve raporlar yayımlamak Performans Göstergesi Rapor yayımlanması Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Adet RYKGM - 1 1 1 1 1 HEDEF 3.3: Kaçakçılıkla Etkili Mücadele Etmek İçin Gerekli Yönetsel ve Yapısal Tedbirleri Almak Bakanlığımız, ülkemizin ekonomik, kültürel ve doğal değerlerini ve insan sağlığını korumak ve geliştirmek amacıyla kaçakçılıkla ve yasadışı ticari faaliyet, hareket ve suçPRENSİPLER • Yasal olmayan ticari faaliyet, hareket ve suçlarla etkili mücadele etmek, • Kaçakçılık takip sisteminde verimliliği artırmak ve gümrük suçları ve sahtecilikle mücadele için uluslararası bilgi ağını ve işbirliğini sağlıklı olarak işletmek, • Kültürel ve doğal değerleri korumak, • Kaçakçılıkla mücadelede veri, enformasyon ve bilgiye dayalı yaklaşımlardan faydalanmak larla etkili mücadele edebilmek için gerekli yönetsel ve yapısal tedbirleri almayı hedeflemektedir. • • • Sınır kapılarında elektronik ortamda kontrol ve denetim sağlamak, Hedef odaklı risk analizine yönelmek ve yapılacak gümrük kontrollerini risk analizi esaslarına dayandırmak, Güvenlik konusunda özellikle İçişleri Bakanlığı, TSK, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ve uluslararası çevrelerle ortak çalışmalar yapmak. Kayıt dışılığı azaltmak, vergi kayıp ve kaçağını önlemek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Uzlaşma komisyonu toplantı sayısı Adet GGM RYKGM 3 3 3 3 3 Vergi kaybının engellenmesine yönelik yapılan mevzuat sayısı Adet GGM RYKGM GMGM HM 2 2 2 2 2 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 7 9 Kaçakçılıkla mücadelede istihbarat kapasitesini geliştirmek ve modern bir ihbar ve istihbarat toplama sistemi kurmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Adet GMGM - 70 80 90 100 120 Operasyon irtibat ve kontrol sisteminin kurulması Yıl GMGM BİDB √ - - - - İstihbarat kapasitesini geliştirmek amacıyla eğitilen personel sayısı Adet GMGM EDB 40 40 50 50 50 Mobil ekip kapasitesini geliştirmek amacıyla oluşturulan yeni ekip sayısı Adet GMGM - 5 5 5 5 - Gerçekleştirilen istihbari analiz sayısı Gemi ve liman takip programlarını dikkate alarak konteyner takip sistemini oluşturmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Konteyner takip sistemini uygulayan gümrük idaresi sayısı Adet RYKGM GGM GMGM BİDB 20 30 - - - Gümrük idarelerinin idari ve teknik kapasitesinin artırılması amacıyla çalışmalar yürütmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Deniz Strateji Belgesinin yürürlüğe girmesi Yüzde GMGM - 50 30 20 - - Kaçakçılıkla mücadele için teknik cihaz artış oranı Yüzde GMGM - 8 8 8 8 8 Kara sınır kapıları ile hava ve deniz limanlarında tarama sistemlerini yaygınlaştırmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Tarama sistemi sayısındaki artış oranı Yüzde GMGM - 15 5 5 5 5 Uluslararası istihbarat örgütleriyle istihbarat paylaşımı ve ortak operasyona dayalı işbirliğini artırmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Bölgesel ortak operasyon/ etkinlik sayısı Adet GMGM ABDİGM 12 13 13 14 14 8 0 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN Köpek eğitim merkezini kurarak detektör köpek ve eğitici sayısını artırmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Köpek eğitim merkezinin kurulması Yıl GMGM - √ - - - - Detektör köpek sayısının artış oranı Yüzde GMGM - 20 25 30 30 30 Detektör köpek idarecisi artış sayısı Adet GMGM - 15 20 25 30 30 Ülkemize yönelik kaçakçılıkla ilgili ülkelerde yurtdışı gümrük müşavirleri vasıtasıyla ulusal irtibat noktası oluşturmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Oluşturulan irtibat noktası sayısı Adet GMGM ABDİGM 1 2 2 2 2 HEDEF 3.4: Tasfiyelik Hale Gelen Eşyaları Hızlı ve Güvenli Bir Şekilde Tasfiye Etmek Tasfiyelik hale gelen eşyanın en modern ve etkin yöntemler kullanılarak ekonomiye kazandırılması amaçlanPRENSİPLER • Tasfiye işlemlerinde veri, enformasyon ve bilgiye dayalı yaklaşımlardan faydalanmak, • Herkese açık şeffaf bir sistem oluşturmak, • Erişimi artırmak, maktadır. • Tasfiye İşletme Müdürlüklerinin her türlü fiziki tesis eksikliklerinin giderilmesi ve depolama kapasitesini artırmak. Proje, Faaliyetler ve Performans Göstergeleri Depolama kapasitesini artırmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Onarılan/inşa edilen depo sayısı Adet THGM DHDB 2 2 3 3 3 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 8 1 Fiziki tesis eksikliklerini gidermek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Onarılan/inşa edilen tesis sayısı Adet THGM DHDB 2 1 1 1 - Döner Sermaye Mali Yönetim Sistemi’ne (DMİS) uyum ve analitik bütçeye geçmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Yıl THGM - √ - - - - Sisteme uyumun sağlanması TİOP ‘un ambarlama, perakende, e-ihale, e-satış ve personel modüllerini işler hale getirmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Yıl THGM BİDB - √ - - - Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 TİOP’un yaygınlaştırılması Yıl THGM BİDB - - √ - - Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Yıl THGM - √ - - - - Modüllerin işler hale getirilmesi TİOP’u tamamen yaygınlaştırmak Tasfiye Yönetmeliğini hazırlamak Performans Göstergesi Yönetmeliğin yayımlanması 8 2 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN HEDEF 3.5: AB Müktesebatına Uyum Çalışmalarını Yürütmek, Uluslararası Kuruluşlarla ve Diğer Ülkelerle Çok Taraflı ve İkili İşbirliğini Artırmak ve Uluslararası Anlaşmalara Taraf Olmak Küreselleşme süreciyle ülkeler arasındaki ticarette kota ve engeller azalırken ekonomik entegrasyonun güçlendiği ve ticaretin serbestleştiği görülmektedir. Ülke ekonomisinin uzun dönemde verimliliğinin ve istikrarının sağlanması rekabet gücünün artırılmasıyla mümkündür. Günümüzde ticaret akışının büyük ölçüde bölgesel ekonomiler içinde gerçekleştiği görülmektedir. Ticarette rekabet gü- PRENSİPLER • Mevzuat uyumunu sağlayarak AB ile eşgüdümü ve işbirliğini kolaylaştırmak, • Bölgesel ve uluslararası işbirliği ile ticareti kolaylaştırmak ve geliştirmek, cünü ve etkinliği artırmak, uluslararası alanda ikili ve bölgesel olarak gümrük ve ticari işbirliğini ve bilgi değişimini sağlayarak uluslararası eşya, yolcu ve taşıt hareketlerini kolaylaştırmak, ulusal çıkarlarımızı korumak amacıyla bölgesel anlaşmalar yapmak, uluslararası kuruluşlara ve AB’ye uyum çalışmaları yapmak hedeflenmektedir. • • Uluslararası mevzuatın sadeleştirilerek anlaşılmasını sağlamak, Etkin bilgi paylaşımını sağlamak. Proje, Faaliyetler ve Performans Göstergeleri AB’nin Bölgesel Gümrük Rehberi (Customs Blueprints) çerçevesinde belirlenen 21 alana ilişkin çalışmalar yapmak Performans Göstergesi Çalışmaların tamamlanma oranı Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Yüzde ABDİGM Tüm Birimler 20 20 20 20 20 2013 2014 2015 2016 2017 Birlik gümrük kodunu mevzuatımıza aktarmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim AB Gümrük Kodu çalışmalarına ilişkin toplantı ve ilerlemeleri takip etme oranı Yüzde GGM ABDİGM 100 100 100 100 100 Birlik Gümrük Kodunun mevzuatımıza aktarılma oranı Yüzde GGM ABDİGM - 20 20 30 30 2013 2014 2015 2016 2017 Uluslararası nitelikli proje çalışmaları yapmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim AB projesi sayısı Adet ABDİGM Tüm Birimler 1 2 3 3 3 Katılım sağlanan uluslararası proje ve faaliyet sayısı Adet ABDİGM Tüm Birimler 7 8 8 9 10 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLANI 2013-2017 8 3 AB’nin tercihli menşe kurallarına tam uyum sağlamak ve eğitim vermek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Uyum sağlanacak uluslararası mevzuat sayısı Adet ABDİGM Uluslararası mevzuatla ilgili paydaşlara verilecek eğitim sayısı Adet ABDİGM İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 GGM 8 3 3 3 3 GGM RYKGM 4 4 4 4 4 Ticaretin kolaylaştırılması, canlandırılması ve bölgesel refahın artışına yönelik faaliyetlerde bulunmak, projeler geliştirmek ve yürütmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 1 1 2 3 4 Geliştirilen ve/veya hayata geçirilen ortak kapı projesi sayısı Adet ABDİGM GMGM GGM RYKGM DHDB BİDB KEİ kapsamında gümrük idareleri arasında düzenlenen ve/veya katılım sağlanan işbirliği toplantı sayısı Adet ABDİGM Tüm Birimler 1 1 1 1 1 Pilot e-TIR Projesi’nin uygulanma oranı Yüzde ABDİGM BİDB 30 70 - - - Katılım sağlanan DTÖ ticaretin kolaylaştırılması müzakereleri sayısı Adet ABDİGM GGM RYKGM 2 2 3 3 3 Türk dili konuşan ülkeler gümrük idareleri arasındaki işbirliğini geliştirmeye yönelik faaliyet sayısı Adet ABDİGM Tüm Birimler 2 2 3 3 3 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) ülkeleri ile bölgesel düzeyde işbirliğini geliştirmeye yönelik faaliyet sayısı Adet ABDİGM Tüm Birimler 2 2 2 2 3 Gümrük konularında bölge ülkelerinin teknik bilgilerini artırmak, taraflar için yeni işbirliği alanlarını yaratmak ve kapasite geliştirilmesine katkı sağlamak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Eğitim verilen ülke sayısı Adet ABDİGM 8 4 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN İlgili Birim EDB 2013 2014 2015 2016 2017 3 3 3 3 3 Uluslararası veri değişimini kolaylaştıran altyapı sistemini oluşturmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Veritabanında uluslararası karakterleri destekleyen UTF8 formatına dönüştürülmesi gerekli alanları belirleme ve dönüşümü sağlama oranı Yüzde BİDB Veri paylaşımı için müstakil donanım altyapısı kurma oranı Yüzde Veri paylaşımı yazılım standardı oluşturma oranı Yüzde İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 - 100 - - - - BİDB - 50 50 - - - BİDB - - 100 - - - Ortak Transit Sözleşmesi’ni ve Tek İdari Belge Sözleşmesi’ni uygulamaya geçirmek, NCTS uygulamasına AB-EFTA sisteminde işleyecek şekilde geçmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Ortak Transit ve Tek İdari Belge Sözleşmesi’nin uygulamaya geçirilme oranı Yüzde GGM NCTS Uygunluk testlerinin tamamlanma oranı Yüzde Alınan CCN/CSI Gateway eğitim sayısı Yazılım arayüzünün kurum framework üne aktarılma oranı İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 ABDİGM RYKGM BİDB 100 - - - - BİDB GGM RYKGM 100 - - - - Adet BİDB GGM 2 4 2 2 2 Yüzde BİDB GGM 50 50 - - - 2013 2014 2015 2016 2017 Bakanlığın uluslararası çalışma kültürünü artırarak sürdürmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim Ülkemizde yapılan uluslararası toplantı ve etkinlik sayısı Adet ABDİGM Tüm Birimler 40 45 50 55 60 Sonuçlandırılan uluslararası anlaşma, sözleşme, protokol, mutabakat zaptı sayısı Adet ABDİGM Tüm Birimler 40 40 45 50 55 Gümrük sorunlarının çözümüne yönelik yurtdışı nezdinde yapılan araştırma, sorgu, talep sayısı Adet ABDİGM Tüm Birimler 2100 2200 2350 2500 2700 Henüz ülkesi belirlenmemiş yurtdışı teşkilatı ve temsilciliklerinin belirlenme oranı Adet ABDİGM PDB 100 - - - - T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 8 5 STRATEJİK EKSEN 4 GERÇEK VE TÜZEL KİŞİ TACİRLER, KOOPERATİFLER, ESNAF VE SANATKARLAR VE BUNLARIN ÜST KURULUŞLARININ YÖNETİŞİM, DÜZENLEME VE DENETLENMESİ AMAÇ 4: BAKANLIĞIMIZIN GÖREV ALANINDAKİ KU- HEDEF 4.1: Şirketler, kooperatifler, esnaf ve sanatkârlar RUM VE KURULUŞLARA YÖNELİK POLİTİKALAR BELİRLEMEYE YARDIMCI OLMAK VE BELİRLENEN POLİTİKALARI İŞBİRLİĞİ İÇERİSİNDE HAYATA GEÇİRMEK ile bunların üst kuruluşlarına yönelik stratejiler geliştirmek, düzenlemeler yapmak ve yürütmek Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de ekonomik hayata katkıları açısından toplumun bel kemiğini oluşturan şirketler, kooperatifler esnaf ve sanatkarlar, sermaye ve refahın tabana yayılması, gelir dağılımının iyileştirilmesi ve bu suretle sosyal dengelerin korunmasına da büyük katkı sağ- lamaktadır. Bakanlığımız ülkemizde ticaret kültürünün geliştirilmesi ve ticari hayatın etkin işleyebilmesi için şirketler, kooperatifler, esnaf ve sanatkarlar ile bunların üst kuruluşlarına ait hizmetlere ilişkin politikalar belirlemek, diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisinde yürütmekle yükümlüdür. Kapsam: • Gerçek ve tüzel kişi tacirler • Kooperatifler • • Tespitler • • • 8 6 Bugün ülkemizde esnaf ve sanatkarlar gibi gerçek ve tüzel kişi tacirler de, çoğunlukla bağımsız çalışmayı ve kendi işinin patronu olmayı tercih eden, rekabet gücü zayıf ekonomik birimler olarak bulunmaktadırlar. Esnaf ve sanatkarlar, özellikle işletme sayılarının çokluğu, ülke çapında sağladıkları istihdam, bölgesel kalkınma ve gelişmeye katkıları yönüyle üzerinde durulması gereken bir kesimdir. Türkiye’de esnaf ve sanatkarlar, küreselleşmeden kaynaklanan yüksek rekabete ayak uyduramama, yeterli sermayeye sahip olmama, değişen tüketici tercihlerine hızlı cevap verememe, yatırım ve istihdam maliyetlerinin yüksek olması, işbirliği ve ortaklık kültürünün gelişmemiş olması, yenilikçilik ve teknoloji kapasitelerinin yetersiz olması, bilgi teknolojileri kullanımının yetersiz olması ve finansmana erişimde sıkıntı yaşama gibi birçok sorunla karşı karşıya kalmaktadırlar. 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN Esnaf ve sanatkarlar Üst kuruluşlar Gelecek Perspektifi • Ülkemizin hedeflediği temel ekonomik amaçlara hizmet etmekte olan en temel aktörler gerçek ve tüzel kişi tacirler şirketlerdir. Özellikle, ülkemizin 2023 yılı hedefleri doğrultusunda ihracat oranlarında büyük bir artış elde etmek ancak uluslararası arenada güvenilir olan, şeffaf ve belli bir istikrar içerisindeki ekonomide faaliyet gösteren şirketler ile mümkündür. Bu nedenle, şirketlerin kuruluşunda ve daha sonraki hayatlarında kendilerine yüklenen uygulamaların hayata geçirilmesi sağlanmalı ve idari ve mali yükleri azaltacak mekanizma ve uygulamalar zamanlarını bürokrasiye değil işlerini büyütmeye harcayacakları bir ortam tesis edilmelidir. İşletmelerimize ilişkin kullanılabilir verilerin ve istatistiki çeşitliliğin artması ile piyasanın daha yakından izlenerek kayıt dışılığın azaltılması ve eğilimlere göre daha tutarlı ve amaca hizmet eden politikalar geliştirilebilmesi sağlanmalıdır. • KOBİ’lerimizin alacaklarını zamanında tahsil edememe nedeniyle kendilerinin de ödeme güçlüğüne düşmeleri ve bunun zincirleme etkileri azaltılmalıdır. Bu amaçla; • Özellikle finansmana erişim konusunda teminat sıkıntısı çeken işletmelerimize destek olmak üzere Büyüyen Anadoluya Kredi Kolaylıkları (BAKK) projesi, • • • Alacaklarını zamanında tahsil edemeyen işletmelerimiz nakit akış sorunları ile karşı karşıya kalarak zincirleme olarak iflasa sürüklenmektedir. Şirketlerimizin kurumsallaşması konusunda sorunlar bulunmaktadır Şirket ve kooperatifler kuruluşlarından tasfiyelerine kadar pek çok idari ve mali yüklerle karşılaşmaktadır. Ortak iş yapma kültürü zayıftır. • Şirketlerin üzerindeki idari yükümlülüklerin mükerrerliğini engellemek üzere bir “tek temas noktası” ortaya çıkmasını ve kullanılabilir verilerden pek çok istatistik çıkarılmasını sağlayacak MERSİS projesi, • Türk Ticaret Kanunun sorunsuz uygulanmasını sağlamak üzere ikincil mevzuat çalışmaları, yürütülmektedir. Bakanlığımız tarafından, “Esnaf ve Sanatkarlar Değişim, Dönüşüm, Destek (3D) Strateji Belgesi ve Eylem Planı (ESDEP)” kapsamında, geliştirilen “büyümeyi, sürekli gelişmeyi ve kalıcı olmayı hedefleyen, ahlaki değerlerden ödün vermeyen, ulusal ve uluslararası gelişmeleri takip eden, teknolojiyi kullanan ve müşteri ile bire bir ilişki kurarak müşteriye özel mal ve hizmet üretebilen, işbirliği ve ortak çalışmaya açık esnaf ve sanatkar oluşturmak” vizyonu, esnaf ve sanatkarlara yönelik gelecek perspektifimizi şekillendirmektedir. Bu çerçevede, yine ESDEP kapsamında ortaya konulan “esnaf ve sanatkarların rekabet gücünün artırılması ve değişim ve dönüşümün desteklenmesi” temel hedefi doğrultusunda çalışmalarımız devam edecektir. Kooperatifçilik, ülkemizde 8,5 milyon insanımızın gönüllü olarak katıldığı bir ekonomik girişim modelidir. Toplumsal sorumluluk, sivil toplum değerleri ile hür teşebbüs yaklaşımını bünyelerinde birleştirme becerileri, kooperatifleri günümüzün ekonomik ve sosyal kalkınma modelinin önemli bir parçası haline getirmiştir. Bu kapsamda; ülkemiz kooperatifçiliğinin ideal yönde geliştirilmesi hedefi çerçevesinde Bakanlığımız tarafından hazırlanan “Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı” yürürlüğe konulmuştur. Kooperatifçiliğin geliştirilmesi için sunacağımız ana hizmetler şunlardır. • • • • • • • Kamu teşkilatlanması ve kooperatiflere hizmet sunum biçimini yeniden yapılandırmak, Eğitim, danışmanlık, bilgilendirme ve araştırma faaliyetleri geliştirmek, Örgütlenme kapasitesi ve kooperatifler arası işbirliği olanaklarını artırmak, Sermaye yapısı ile kredi ve finansmana erişim imkanlarını güçlendirmek, İç ve dış denetim sistemlerini tümüyle revize etmek, Kurumsal ve profesyonel yönetim kapasitesini artırmak. Mevzuat altyapısını uluslararası esaslara ve ihtiyaçlara göre geliştirmek. T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 8 7 HEDEF 4.1: Şirketler, Kooperatifler, Esnaf ve Sanatkarlar ile Bunların Üst Kuruluşlarına Yönelik Stratejiler Geliştirmek, Düzenlemeler Yapmak ve Yürütmek Esnaf ve sanatkarların, kooperatiflerin, şirketlerin ve diğer tacirler için AB normlarıyla uyumlu, rekabetçi, etkin ve güvenli bir piyasa oluşturulmasına katkı sağlamak, destek PRENSİPLER • Ortak iş yapma kültürünü güçlendirerek kooperatif ve şirketleşmeyi özendirmek, • Şirketlerin rekabet gücünün artırılmasına yönelik çalışmalar yapmak, • Kurumlar arası eşgüdüm ve işbirliğini teşvik edecek güven ortamını oluşturmak, • Ticari hayatın kurumsallaşmasını sağlamak, vermek ve yatırım ortamını sürekli iyileştirmek için diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde politikalar belirleyip yürütmek hedeflenmektedir. • • İş ortamındaki engelleri ortadan kaldırmak, Şirket ve kooperatiflerin kuruluşlarını ve tasfiyelerini kolaylaştırmak, Kayıt dışılığın azaltılmasına katkı sağlamak, İlgili kuruluşların şikayet öneri ve beklentilerini Bakanlığa iletmelerini sağlayacak karşılıklı haberleşme kanallarını geliştirmek. • • Proje, Faaliyetler ve Performans Göstergeleri Şirket kuruluş sürecini kısaltmak ve maliyetlerini azaltmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Yıl İTGM MERSİS projesinin Türkiye çapında uygulanması Yüzde Şirket kuruluş maliyetlerinin kişi başı milli gelire oranının düşürülmesi Yüzde İşletmelerimiz üzerindeki idari ve mali yükleri azaltacak ve kurumsal yapılarını güçlendirecek birincil ve ikincil düzenlemelerin yapılması İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 HM √ - - - - İTGM BİDB 80 20 - - - BİDB - 10 9 8 7 6 2013 2014 2015 2016 2017 Merkezi Sicil Kayıt Sisteminin kapsamını genişletmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Merkezi Sicil Kayıt Sistemine alınmış olan ekonomik faaliyet yürüten birim sayısı Adet (bin) İTGM - 100 1.000 1.000 1.000 1.000 Şirketlerin ticaret sicil işlemleri dışındaki işlemlerin tek noktadan gerçekleştirebildiği işlem sayısı Adet İTGM - - 5 10 10 10 8 8 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN İlgili Birim Ticari kurumların kurumsal yapılarını güçlendiren ve piyasanın güvenli aktörleri haline getiren düzenlemeleri yapmak ve uygulamak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Borsa dışı şirketler için kurumsal yönetim ilkelerinin geliştirilmesi Yıl İTGM Kurumsal yönetim ilkelerini uyguladığını ilan eden borsa dışı şirket sayısı Adet İTGM İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 - - - - - √ - - - - - 50 Lisanslı depoculuk ve ürün ihtisas borsacılığı sisteminin gelişip yaygınlaşmasını sağlayarak tarımsal ürün piyasalarının çağdaş bir yapıya ulaşmasına öncülük etmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Lisanslı depoculuk sistemi kapsamındaki toplam depo kapasitesi Bin ton İTGM Faaliyet izni verilmiş lisanslı depo işletmesi sayısı Adet Lisanslı depoculuk sisteminin tarım ürünleri ticaretindeki payı İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 - 300 600 1.000 1.500 2.000 İTGM - 4 4 3 2 2 Yüzde İTGM - 1 3 5 7 10 Ürün İhtisas Borsasının kuruluşu faaliyete geçirilmesi Yıl İTGM - √ - - - - Ürün İhtisas Borsasında gerçekleştirilen işlemlerin Türkiye tarım ticaretindeki oranı Yüzde İTGM - 1 3 5 7 10 Lisanslı Depoculuk ve Ürün İhtisas Borsacılığı sisteminin bölge ülkeleri başta olmak üzere uluslararası düzeyde bilinirliğini artırmaya yönelik tanıtım ve eğitim faaliyetlerinde bulunulması Adet İTGM - 1 1 1 1 1 Ölçü Birimi Sorumlu Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Adet (bin) İTGM 12.000 15.000 17.000 18.000 20.000 Hal Kayıt Sistemini geliştirmek Performans Göstergesi Hal Kayıt Sistemine yapılan bildirim sayısı İlgili Birim - T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 8 9 Elektronik ticaretin güvenli bir biçimde yapılmasına ve yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar yapmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim E-Ticarete ilişkin bilinçlenmeyi, farkındalığı sağlamak üzere ulusal ve uluslararası nitelikte toplantı ve paneller düzenlemek Adet İTGM E-Ticarete ilişkin bilgilendirme amaçlı yayınlar hazırlamak Adet Sektör temsilcileri ile periyodik toplantılar yapmak Sektöre ilişkin girişimcilere rehberlik etmek ve iyi örnekleri teşvik etmek üzere bir internet sitesi hazırlamak İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 - 2 3 4 5 6 İTGM - 2 3 4 5 6 Adet İTGM - 3 3 3 3 3 Yıl İTGM BİDB - - - √ - Toptan ve perakende ticaret sektörünün düzenlenmesine yönelik mevzuat çalışmaları yapmak Performans Göstergesi Perakende ticarette iyi işleyen bir piyasa yapısı oluşturmak üzere düzenlemeler yapılması Ölçü Birimi Sorumlu Birim Adet İTGM İlgili Birim HM 2013 2014 2015 2016 2017 2 1 1 1 1 Geç ödemelerde ihtar çekmeye ihtiyaç kalmadan temerrüde düşülmesinin sağlanması ve Büyüyen Anadolu’ya Kredi Kolaylıkları Projesi Performans Göstergesi BAKK projesi kapsamında kredi kullanan işletme sayısı Ölçü Birimi Sorumlu Birim Adet İTGM İlgili Birim - 2013 2014 2015 2016 2017 4.000 - - - - Esnaf ve sanatkarlara ilişkin politikaları, ilke ve hedefleri ilgili kuruluşlarla işbirliği yaparak belirlemek, stratejiler geliştirmek, sonuçlarını izlemek ve değerlendirmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Esnaf ve sanatkarlara ilişkin politikaları belirlemek amacıyla düzenlenen çalıştay sayısı Adet ESGM Hazırlanan doküman sayısı Adet ESGM 9 0 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 - 1 - 1 - 1 - 1 1 1 1 1 Esnaf ve sanatkarlara yönelik teşvik ve destekler vermek ve bu konulara yönelik düzenlemeler yapmak Performans Göstergesi Esnaf ve sanatkarlara yönelik teşvik ve destek sistemi kurmak ve geliştirmek amacıyla düzenlenen sempozyum sayısı Mevzuat düzenlemesi yapılması ESDES (Esnaf ve Sanatkar Teşvik ve Destek Sistemi) kapsamında destek verilmeye başlanması Ölçü Birimi Sorumlu Birim Adet ESGM Yıl Yüzde İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 - 1 - 1 - 1 ESGM HM - √ - - - ESGM - - - √ - - 2013 2014 2015 2016 2017 Esnaf ve Sanatkarlar Şurasını düzenlemek, sonuçlarını izlemek ve değerlendirmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim Gerçekleştirilen Esnaf ve Sanatkarlar Şurası Genel Kurul toplantı sayısı Adet ESGM - 1 - 1 - 1 Esnaf ve Sanatkarlar Şurası İcra Kurulu Olağan toplantı sayısı Adet ESGM - 2 2 2 2 2 Ülke genelinde Kırşehir merkez olmak üzere 81 ilde Ahilik Haftası kutlamalarını koordine etmek Performans Göstergesi Ahilik Haftası kutlamaları kapsamında gerçekleştirilen Merkez Yürütme Kurulu toplantı sayısı Ölçü Birimi Sorumlu Birim Adet ESGM İlgili Birim - 2013 2014 2015 2016 2017 5 5 5 5 5 Esnaf ve Sanatkarlar Bilgi Sisteminin (ESBİS) paydaş kamu kurum ve kuruluşlarının bilgi sistemleri ile entegrasyonunu yaygınlaştırmak Performans Göstergesi ESBİS ile entegrasyonu sağlanan bilgi sistemleri sayısı Ölçü Birimi Sorumlu Birim Adet ESGM İlgili Birim BİDB 2013 2014 2015 2016 2017 1 1 1 1 1 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 9 1 Kooperatiflere yönelik kuruluş, işleyiş ve denetim hizmetlerinde etkinliğin sağlanması için kurumsal kapasiteyi artırmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Kuruluş işlemleri tamamlanan kooperatif sayısı Adet KGM Örnek ana sözleşme ile müracaat edilen başvuruların cevaplandırılma süresi Gün Örnek ana sözleşme haricinde yapılan kooperatif kuruluş başvurularının cevaplandırılma süresi İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 - 210 225 250 275 300 KGM - 15 12 10 7 7 Gün KGM - 30 25 20 15 15 Denetim onayı alınan (teftiş onayı, ön inceleme ve üst birliğe gönderilen) kooperatif sayısı Adet KGM - 250 260 270 270 270 Değerlendirilen denetim raporu sayısı Adet KGM - 500 550 600 600 600 Kooperatifçilik uygulaması ile ilgili verilen görüş ve bilgi sayısı Adet KGM - 500 510 520 530 540 Güvenilir, verimli, etkin ve sürdürülebilir ekonomik girişimler niteliğini kazanmış bir kooperatifçilik yapısına ulaşmak amacıyla Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planında yer alan stratejik hedefleri gerçekleştirmek, izlemek ve değerlendirmek Performans Göstergesi Türkiye Kooperatifçilik Stratejisinde yer alan eylemlerin tamamlanma sayısı Ölçü Birimi Sorumlu Birim Adet KGM İlgili Birim - 2013 2014 2015 2016 2017 5 5 10 17 - Kooperatiflere yönelik gözetim, denetim ve uygulama hizmetlerinin etkinleştirilmesi ve sağlıklı istatistiki verilerin üretilmesini sağlamak üzere bir veri tabanı (KOOP-BİS) oluşturmak ve kooperatifçilik sektörünün hizmetine sunmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Kooperatif bilgi sisteminin kurulması Yıl KGM KOOP-BİS’e kaydı yapılan kooperatif sayısı Adet Kooperatif bilgi sistemine girişi yapılan ortak sayısı Kişi (bin) 9 2 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 BİDB √ - - - - KGM - 9.000 250 275 300 325 KGM - 1.750 6 7 8 9 Kooperatiflere kamusal mali destek sağlamaya yönelik olarak “Kooperatifçiliği Destekleme Programı”nın hayata geçirilmesini sağlamak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim KOOP-DES Programı kapsamında desteklenen kooperatif sayısı Adet KGM Milyon (TL) KGM KOOP-DES Programı kapsamında kooperatiflere sağlanacak toplam destek tutarı İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 - 15 25 30 45 55 - 1.5 2 3 3.5 4 Tarım Satış Kooperatif ve Birliklerini düzenleyen 4572 sayılı Kanunda ve ikincil mevzuatında gerekli yasal düzenlemeler yapmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Hazırlanan mevzuat sayısı Adet KGM İlgili Birim HM 2013 2014 2015 2016 2017 3 1 1 1 1 Kooperatifçilik bilincinin kazandırılması ve kooperatiflerin kurumsal yapılarının geliştirilmesine yönelik eğitim programları düzenlemek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Kooperatiflere ve il müdürlüklerine yönelik düzenlenen eğitim programı sayısı Adet KGM Kooperatif girişimciliğini teşvik amacıyla yapılan eğitim tanıtım ve bilgilendirme toplantısı ve etkinlik sayısı Adet Kooperatif girişimciliği eğitimlerine katılımcı sayısı İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 - 5 4 3 3 3 KGM - 7 7 7 7 3 Adet KGM - 200 250 300 350 250 Kooperatifçilik uygulamaları ile ilgili doküman sayısı Adet KGM - 5 5 5 5 5 Hazırlanan ülke kooperatifçilik raporu sayısı Adet KGM - 1 1 1 1 1 Uluslararası Zeytin Konseyi ile ülkemiz arasındaki koordinasyon hizmetlerini etkin olarak yürütmek Performans Göstergesi Düzenlenen uluslararası toplantı ve hazırlık toplantısı sayısı Ölçü Birimi Sorumlu Birim Adet KGM İlgili Birim - 2013 2014 2015 2016 2017 20 20 22 24 24 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 9 3 STRATEJİK EKSEN 5 KURUMSAL DEĞİŞİM VE GELİŞİM AMAÇ 5: KURUMSAL KAPASİTEYİ GELİŞTİRMEK, ÖĞ- HEDEF 5.2: Kurumsal altyapı kapasitesini geliştirmek RENEREK İLERLEMEK VE DEĞER ÜRETİMİNDE YETKİNLİK KAZANMAK HEDEF 5.3: Personel yönetiminden insan kaynakları yönetimine geçmek HEDEF 5.1: Kurum konumunu güçlendirmek ve kurum kültürünü geliştirmek Yukarıda belirtilen Bakanlığın stratejik eksenlerinde belirtilen amaç, hedef, proje ve faaliyetlerin yerine getirilebilmesi için gerekli bütün yardımcı faaliyetlerin belirlenmesi, planlanması, örgütlenmesi, koordinasyonu, yürütülmesi ve denetlenmesi etkin bir kurumsal yapı ve yönetim gerektirmektedir. Bu kurumsal yapının ve yönetimin değişen çevre koşullarına cevap verecek biçimde sürekli değişim ve gelişimi kaçınılmazdır. Kapsam: • Yönetim tarzı • Merkez - taşra ilişkileri • Kurumsal yapı • • • Tespitler Bakanlığımızın kurumsal değişim ve gelişimini gerektiren hususlar şu şekilde özetlenebilir; • Personel yönetiminden insan kaynakları yönetimine henüz geçmemiş olmak, • Gümrük ve ticaretin tek çatı altında birleştirilmesinden kaynaklanan kurum içi uyumlaştırma ve yeniden yapılandırma sorunu, • Yasal ve yapısal konularda sık yapılan değişiklikler nedeniyle kurumsal kültürün ve aidiyetin zayıflaması, • Gümrük kapılarının modernize edilmeye ihtiyaç duyulması, • Bakanlığın ihtiyaç duyduğu her düzeyde insan kaynakları yetersizliği, • Gümrük ve ticaret uzmanı tanımı, yetiştirilmesi, geliştirilmesi ve kariyer planlamasında yaşanılan sorunlar, • Kurum içi ve kurumlar arası koordinasyon eksikliği, 9 4 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN Bilgi işlem altyapısı İnsan kaynakları yönetimi Kurumsal kültür Gelecek Perspektifi Bakanlığımızın görevlerini etkin bir şekilde yerine getirilebilmesi yeterli altyapı, etkin örgütlenme, güçlü kurum kültürü ve kaliteli insan kaynaklarından oluşan kurumsal kapasitenin geliştirilmesine bağlıdır. Bu bağlamda; • Kurumun konumu ve kamuoyu nezdinde imajını güçlendirmek • Fiziki altyapıyı sürekli geliştirip kurumu modernize etmek • Çalışanlarının kendilerini kurumlarıyla bütünleştirdikleri bir kurum kültürü oluşturmak • Bir bütün halinde aynı amaca hizmet edecek kurum bilincini oluşturmak. Stratejik yönetim, öğrenen organizasyon ve yönetişim ilke ve yaklaşımlarının benimsenmesine yönelik çalışmalar yapmak • Personel yönetimi anlayışından insan kaynakları yönetimi anlayışına geçmek. İnsan kaynakları yönetimine geçme çerçevesinde şu hususlarda değişme ve gelişme sağlanacaktır; • Motivasyon ve kurum aidiyeti, • Kariyer planlaması ve kariyer geliştirme, • Çalışan güvenliği ve memnuniyeti, • • • • • • • İş süreç analizleri ve görev tanımları, İnsan gücü planlaması ve kadro değerlendirmesi, İşe alım süreci, Eğitim ve kişisel gelişim süreci, Yer değiştirme (rotasyon), Performans Değerlendirme Sistemi, İnsan Kaynakları Bilgi Sistemi, AMAÇ 5 KURUMSAL KAPASİTEYİ GELİŞTİRMEK, ÖĞRENME VE İLERLEME İLE DEĞER ÜRETİMİNDE YETKİNLİK KAZANMAK HEDEF 5.1: Kurum Konumunu Güçlendirmek ve Kurum Kültürünü Geliştirmek Yeni kurulan Bakanlığımızın kamuoyu nezdinde konum ve imajını güçlendirmek amacıyla etik kurallara bağlı, PRENSİPLER • Konuyla ilgisi olan tüm birimlerin görüş ve değerlendirmelerine mutlaka yer vermek ve gerekli görülen hallerde ortak çalışma grupları oluşturmak, • Kurum içi ve kurum dışı etkin iletişimi sağlamak, kurum kimliğini ön plana çıkaran eğitim odaklı kurumsal kültürün oluşturulması hedeflenmektedir. • • • Kurumsal amaçlarla kişisel amaçları örtüştürmek, Çalışanların motivasyonunu artırmak, Etik değer kodlarını belirlemek ve bunları esas alarak çalışmalar yapmak. Proje, Faaliyetler ve Performans Göstergeleri Yurt içi ve yurtdışı bilgilendirme ve tanıtım çalışmaları yapmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Tanıtım faaliyetlerini artırmak Yüzde BHİM Kamuoyu algısı ve paydaş memnuniyet anketi düzenlemek ve rapor hazırlamak Adet BHİM İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Tüm Birimler 10 10 10 10 10 - 1 1 1 1 1 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 9 5 Kurumsal amaçlar doğrultusunda çalışan motivasyon ve eğitimini sağlamak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Kurum kültürünü oluşturma eğitimleri sayısı Adet EDB Geliştirme eğitimine katılan personel sayısı Adet Öğrenen örgüt yaklaşımını işlemeye yönelik ders ve eğitim planlanması yapılması Öğrenen örgüt yaklaşımının işlenmesi İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Tüm Birimler 2 3 3 3 3 EDB Tüm Birimler 3.000 3.500 4.000 4.500 5.000 YIL EDB Tüm Birimler √ - - - - Adet EDB Tüm Birimler 1 1 1 1 1 2013 2014 2015 2016 2017 20 40 60 80 100 Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının kurumsal kapasitesini geliştirmek Performans Göstergesi Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı eylem planı gerçekleşme oranı Ölçü Birimi Sorumlu Birim Yüzde RTB İlgili Birim - Denetim yöntem ve tekniklerinde standart belirlemek, e-teftiş uygulamaları için altyapı oluşturmak Performans Göstergesi E-teftiş ve denetim standartları rehberlerinin hazırlanması Ölçü Birimi Sorumlu Birim RTB Yüzde İlgili Birim - 2013 2014 2015 2016 2017 20 40 60 80 100 2013 2014 2015 2016 2017 1 1 1 1 1 İç kontrol standartlarına uyum düzeyini artırmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Hazırlanan/revize edilen iç kontrol eylem planı sayısı Adet SGB 9 6 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN İlgili Birim - HEDEF 5.2: Kurumsal Altyapı Kapasitesini Geliştirmek Bakanlığımızın görevlerini etkin bir şekilde yerine getirilebilmesi için fiziki altyapı ve bilgi işlem kapasitenin sürekli yenilenmesi ve geliştirilmesi hedeflenmektedir. Ayrıca, Bakanlığımızı oluşturan birimler arasında iletişim, bilgi paylaşımı ve yetki belirsizliği gibi sorunlara mey- dan vermemek için birimler arası ve birim içi ilişkilerde güven esasına dayalı işbirliği ve bilgi paylaşımını daha fazla geliştirmek, iletişimi güçlendirmek, katılımcılığı sağlamak ve faaliyetlerde eşgüdümü esas kılmak hedeflenmektedir. PRENSİPLER • Elektronik gümrük uygulamalarına geçmek, • Kağıtsız ortama geçmek, • Veri, enformasyon ve bilgi yönetim sistemlerinden azami düzeyde yararlanmak, • Bilgi ve iletişim teknolojilerini sürekli güncellemek, • İşlemleri basitleştirip hızlandırmak, • Estetik bir anlayışla gümrük idarelerini yeniden tasarlamak, Birimler arası ve birimler içi ilişkilerde koordinasyonu ve katılımcılığı sağlamak ve iletişimi güçlendirmek, Yetki ve görev paylaşımını rasyonel esaslara göre yeniden belirlemek, İlişkilerde güveni esas almak. • • • Proje, Faaliyetler ve Performans Göstergeleri Gümrük laboratuvarlarının modernizasyonu ve akreditasyonunu yapmak Performans Göstergesi Modernizasyonu tamamlanan laboratuvarların sayısı Ölçü Birimi Adet Sorumlu Birim İlgili Birim BİDB THGM GGM 2013 2014 2015 2016 2017 - 1 1 2 2 2013 2014 2015 2016 2017 3 2 1 1 2 - 5 - - 1 2013 2014 2015 2016 2017 - 25 25 25 25 Bakanlık hizmet binaları ve tesislerinin modernizasyonu ile hizmet kapasitesini geliştirmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim Modernize edilen Bakanlık hizmet binaları ve tesisleri sayısı Adet DHDB Yap-İşlet-Devret modeli ile modernize edilen gümrük idaresi sayısı Adet DHDB İlgili Birim SGB GGM GMGM HM ABGEN THGM Liman otomasyon uygulamalarını BİLGE sistemine entegre etmek Performans Göstergesi Entegre oranı Ölçü Birimi Yüzde Sorumlu Birim RYKGM İlgili Birim BİDB GGM T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 9 7 Hava ve deniz limanlarında araç ve yolcu bilgilerinin elektronik ortamda alınmasına yönelik olarak, ilgili kurumlarla çalışmalar yapmak Performans Göstergesi Elektronik ortamda alınan yolcu bilgilerinin risk analizi sonucu kontrol edilen yolcu sayısına oranı Ölçü Birimi Sorumlu Birim Yüzde GMGM İlgili Birim GGM RYKGM 2013 2014 2015 2016 2017 1 3 3 3 3 İş süreçlerinin ve birimlerin kullanmakta olduğu yazılımların gözden geçirilerek iş etki analizlerini yapmak, BT açısından eksiklik, fazlalık ve mükerrerlikleri değerlendirmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Gümrük ve ticaret işlemlerine ilişkin kullanılmakta olan rehabilitasyon yapılan yazılım sayısı Adet BİDB TÜM BİRİMLER 2 2 2 2 2 Gümrük ve ticaret işlemlerine ilişkin kullanılmakta olan revize edilen yazılım sayısı Adet BİDB TÜM BİRİMLER 2 2 2 2 2 2013 2014 2015 2016 2017 Doküman Yönetim Sistemini ihtiyaca uygun, rasyonel uygulanabilir şekilde yapılandırmak Performans Göstergesi DYS ile ilgili gereksinimleri karşılayan yazılım sağlanması DYS ile ilgili yazılımın yaygınlaştırılması Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim Yıl BİDB DHDB - √ - - - - Yüzde DHDB TÜM BİRİMLER 50 20 15 10 5 2013 2014 2015 2016 2017 20 30 30 10 10 TIR, Taşıt ve İhbar Takip Sistemlerini revize etmek Performans Göstergesi Taşıt, Tır, Kara Kapıları Taşıt Takip ve İhbar Programlarını, risk analizi ve ihbar takibi ile yolcu işlemlerini de kapsayacak şekilde kara kapılarında daha etkin bir şekilde uygulamak amacıyla revize etmek 9 8 Ölçü Birimi Yüzde 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN Sorumlu Birim GMGM İlgili Birim RYKGM BİDB GGM Bakanlık görev sahasındaki hizmetler için kağıt ortamındaki işlemlerin tamamen kaldırılarak, elektronik imzalı ortama geçmek Performans Göstergesi Veri giriş salonlarında e-imza kullanım oranı Ölçü Birimi Sorumlu Birim Yüzde BİDB İlgili Birim RYKGM 2013 2014 2015 2016 2017 100 - - - - 2013 2014 2015 2016 2017 √ - - - - 2013 2014 2015 2016 2017 Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı otomasyon sistemini oluşturmak Performans Göstergesi Otomasyon Sisteminin kurulması Ölçü Birimi Yıl Sorumlu Birim BİDB RTB İlgili Birim - İç iletişime yönelik teknolojik altyapıyı iyileştirmek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim Merkez-taşra sağlanan PC sayısı Adet BİDB - 500 300 300 300 300 Taşra UPS altyapısının yenilenen sayısı Adet BİDB - 80 50 10 5 5 Kablolama yenilenen idare sayısı Adet BİDB - 5 3 3 3 3 İletişim altyapısı yenilenen idare sayısı Adet BİDB - 20 10 5 5 5 2013 2014 2015 2016 2017 Taşra teşkilatında personel yetersizliklerini gidermek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim Personel ihtiyacı taleplerindeki azalma oranı Yüzde PDB - 40 40 20 - - Görevde yükselmeye tabii unvanlardaki ihtiyacın azalma oranı Yüzde PDB - 40 20 20 20 - T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 9 9 HEDEF 5.3: Personel Yönetiminden İnsan Kaynakları Yönetimine Geçmek İnsan kaynakları yönetimi kavramı, mevcut personel yönetimi anlayışı ile kıyaslandığında, uygulamada çok daha geniş içerik-faaliyet alanı bulan ve barındırdığı öğeler yönüyle klasik yönetim anlayışının ötesinde çağdaş bir kavram olarak kabul görmektedir. Bakanlığımızın amaç ve PRENSİPLER • Eğitim altyapısı ve kapasitesini geliştirerek nitelikli insan kaynağı yaratmak, • Çalışanların memnuniyet düzeylerini ve motivasyonlarını artırmak, • Çalışanların kurumsal yönetim ve işlere katılımlarını ve katkılarını artırmak, hedefleri doğrultusunda, misyon, vizyon ve organizasyon yapısına uygun yöntem ve düzenlemelerin hayata geçirilmesinde göz önünde bulundurulması gereken insan kaynakları yönetiminin temel unsurlarının uygulanması hedeflenmektedir. • İnsan kaynakları odaklı yönetim anlayışını yerleştirmek, Performans değerlendirmesi ve ödüllendirme yapılırken yaratılan değeri dikkate almak. • Proje, Faaliyetler ve Performans Göstergeleri Kurumsal yeniden yapılandırma ve insan kaynakları projesini uygulamak Performans Göstergesi Görev tanımları yapılmış optimum kadroları ve performans göstergeleri belirlenmiş idare/ birim sayısı Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Adet İDBB Tüm Birimler - 15 15 15 15 Elektronik eğitim imkanlarının sağlanması, simülasyon sistemi, akıllı sınıf, e-öğrenme modülleri ve eğitim takip programı gibi konularda araştırmalar yapmak ve gerekli yapıyı kurmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Eğitim ihtiyaç analizine dayalı olarak hazırlanacak eğitim planı Adet EDB - 1 1 1 1 1 Elektronik Eğitim İmkanlarının Sağlanması Yüzde BİDB EDB Tüm Birimler 20 20 20 20 20 100 4. BÖLÜM DÖNEMSEL PLAN Yer değiştirme sistemini yeniden düzenlemek Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Sistemin yeniden düzenlenmesi Yıl PDB - - √ - - - Şikayet ve davalarda azalma oranı Yüzde PDB - - - 10 10 10 Memnuniyet Anketi Adet PDB - 1 1 1 1 1 İnsan kaynakları bilgi sistemini iyileştirme ve yeni personel bilgi sistemi kurmak Performans Göstergesi Ölçü Birimi Sorumlu Birim İlgili Birim 2013 2014 2015 2016 2017 Personel bilgi sistemi yazılımının hazırlanması Yüzde BİDB PDB 50 50 - - - Personel bilgi sistemi yazılımının yaygınlaştırılması Yüzde BİDB PDB - 80 20 - - T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 101 5. BÖLÜM MALİYETLENDİRME 5. BÖLÜM MALİYETLENDİRME Stratejik planlama sürecinde maliyetlendirme, misyon ve vizyon doğrultusunda geliştirilen politikaların ve bunların yansıtıldığı amaç ve hedeflerin gerektirdiği maliyetlerin ortaya konulması suretiyle, politika tercihlerinin ve karar alma sürecinin rasyonelleştirilmesine katkı sağlamayı ve bütçe ile arasındaki bağlantıyı güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Bakanlığın 2013 – 2017 yılları arasında stratejik amaçlar doğrultusunda yürütmeyi öngördüğü faaliyet ve projelerin bütçe harcama kalemleri bazında olası maliyetleri belirlenirken, 2013–2015 Orta Vadeli Mali Planı ile 2013 yılı Bütçe Ödenek Cetvelinde yer alan bütçe tahminleri rakamları göz önünde bulundurulmuş, sonraki yıllar için de önceki yıllardaki artış oranları, mevcut ve olası enflasyon rakamları ve ekonomideki eğilimler dikkate alınmıştır. Nihai tablo olan hedefler bazında maliyetler aşağıda sunulmuştur. Tablo 10. Maliyet Tablosu (TL) STRATEJİK EKSEN 1: GÜMRÜK VE TİCARET POLİTİKALARINI GELİŞTİRME AMAÇ 1: Gümrük ve Ticarete İlişkin Yönlendirici Politikaları İlgili Kurum ve Kuruluşlarla İşbirliği ve Eşgüdüm Halinde Belirlemek 2013 2014 2015 2016 2017 HEDEF 1.1 70.000 78.750 82.000 87.000 90.000 HEDEF 1.2 155.050 162.800 171.000 179.000 188.500 HEDEF 1.3 1.766.112 1.854.000 1.947.000 2.044.000 2.146.000 EKSEN 1 TOPLAMI 1.991.162 2.095.550 2.200.000 2.310.000 2.424.500 104 5. BÖLÜM MALİYETLENDİRME STRATEJİK EKSEN 2: TÜKETİCİYE YÖNELİK ÜRÜNLERİN GÜVENLİĞİ VE TÜKETİCİNİN KORUNMASI AMAÇ 2 : Tüketicinin Korunması ve Tüketiciye Yönelik Ürünlerin Güvenliğini Sağlayıcı Yasal ve Yönetsel Tedbirleri Almak 2013 2014 2015 2016 2017 HEDEF 2.1 2.624.500 2.361.000 2.480.000 2.604.000 2.734.000 HEDEF 2.2 2.624.500 3.150.000 3.307.500 3.473.000 3.647.000 EKSEN 2 TOPLAMI 5.249.000 5.511.000 5.787.500 6.077.000 6.381.000 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 105 STRATEJİK EKSEN 4: GERÇEK VE TÜZEL KİŞİ TACİRLER, KOOPERATİFLER, ESNAF VE SANATKARLAR VE BUNLARIN ÜST KURULUŞLARININ YÖNETİŞİM, DÜZENLEME VE DENETLENMESİ 13.585.520 13.585.520 1.520.418 75.609.522 117.000 495.000 333.677.676 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 341.061.674 355.469.000 373.242.500 391.904.600 411.500.000 GENEL TOPLAM 817.614.386 857.972.064 900.861.706 945.894.440 993.163.632 Kırmızı ile belirtilenler bütçe dışı kaynak ihtiyacını göstermektedir. 106 5. BÖLÜM MALİYETLENDİRME Tablo 11. Kaynak Tablosu AÇIKLAMA 2013 2014 2015 2016 2017 Genel Bütçe 511.228.650 536.711.220 563.547.518 591.723.969 621.311.688 Özel Bütçe - - - - - Yerel Yönetimler - - - - - Sosyal Güvenlik Kurumları - - - - - 7.000.000 7.350.000 7.717.500 8.103.375 8.503.544 - - - - - Dış Kaynaklar 49.885.000 - - - - Diğer(Bakanlık Payı, İç Ticaret Payı, Yap-İşlet-Devret Modeli) 248.785.736 313.682.094 329.364.668 345.830.096 363.103.400 TOPLAM 817.124.386 857.972.064 900.861.706 945.894.440 993.163.632 Bütçe Dışı Kaynaklar (Bakanlık Payı, İç Ticaret Payı) Döner Sermaye Vakıf ve Dernekler 715.000 T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLANI 2013-2017 107 6. BÖLÜM İZLEME VE DEĞERLENDİRME 6. BÖLÜM İZLEME VE DEĞERLENDİRME Stratejik planlama dinamik bir süreç olduğu için, uygulama başladıktan sonra da düzenli olarak veri/bilgi toplanması ve analizi gerekmektir. Stratejik planın sürekli izlenerek amaç ve hedeflerin gerçekleşip gerçekleşmediğinin değerlendirilmesi ve değişen şartlar doğrultusunda, gerekli görüldüğünde amaçlara yönelik hedeflerde değişikliğe gidilmesi de bu sürecin bir parçasıdır. Bu bağlamda izleme, stratejik plan ve programınızla ilgili sorulara ve değişen çevresel koşullara cevap verebilmek için, yardımcı bilgi toplamaktır. Proje ve faaliyetler, hizmetler veya kurumu ya da planı etkileyen benzeri dış faktörler hakkındaki bilgiler; planlı ve düzenli olarak toplanarak değerlendirilir ve rapor haline getirilir. İzleme ile elde edilen bilgiler; aylık Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın koordinasyonunda periyodik olarak toplanıp ihtiyaca cevap verebilmek amacıyla bir araya getirilir: İzleme, rutin ve sürekli iken, değerlendirme stratejik planın ömrü içerisinde belirli noktalarda plan hakkında karar verebilmek için, izlemeyi ve toplanan tüm bilgileri kullanmaktır. Gerektiğinde ve karar vermenin ötesinde, gerekli değişiklikleri ve geliştirmeleri yapmak için de bu bilgilerden faydalanılacaktır. Stratejik planlama kavramını oluşturan elemanlar planlamanın nasıl yapılacağı, planın yürürlüğe konulması, dokümanların yazımı ve iletilmesi ve nihayet planın işleyişinin değerlendirilmesidir. Gerek organizasyonların oluşturulmasında, gerekse palanların hazırlanmasında üzerinde durulan en önemli nokta, stratejik konuların ve hedeflerin tanımlanmasıdır. Tanımlayamadığınız şeyleri ölçemezsiniz, ölçemediğiniz şeyleri de yönetemezsiniz1. İşte bu çerçevede, stratejik konuların etkilerinin belirlenmesi ile hedeflere ne ölçüde ulaşıldığının tespiti, izleme ve değerlendirmenin büyük önemini ortaya koymaktadır. Bir başka anlatımla, planın uygulanmadaki başarı durumu, planlanan faaliyetlerin izlenmesi ve değerlendirilmesi ile anlaşılmaktadır. İzleme ve değerlendirme, sadece ne derecede başarılı olunduğunu ölçmekle kalmaz, aynı zamanda daha etkin olmak için bize yardımcı olur. Etkinliği gösterebilmek için elle tutulabilirliği/ölçülebilirliği sağlamak gerekir. İzleme ve değerlendirme, planın uygulanma aşamasında şu anahtar soruları gündeme getirir; 1 110 6. BÖLÜM İZLEME VE DEĞERLENDİRME Kaplan & Norton, 1996 • Amaç ve hedeflere ulaşılıp ulaşılamadığı, • Ulaşıldı ise; gelişme hakkında bilgi sağlanması ve iletişimi, • Ulaşılamadı ise; aşağıdaki sorular gündeme gelir; - Amaçlara planda belirlenen zamana göre ulaşılabilecek midir? Ulaşılamayacaksa neden? - Tamamlama için öngörülen tarihler değiştirilmeli midir? (Bu değişikliği yaparken çok dikkatli olunmalıdır). - Personelin amaçlara ulaşmak için nakit, ekipman, alt yapı, eğitim vb. uygun kaynakları var mıdır? Değerlendirme sonuçlarının çeşitli kademelerce kullanılmak üzere yazılı doküman haline getirilmesi önemlidir. Bu bağlamda, Bakanlığımızda izleme ve değerlendirme faaliyetlerini etkili olarak yapabilmek üzere, merkez birimlerin üst düzey temsilcilerinden oluşan İzleme Komisyonu ile merkez birim amirlerinden oluşan Değerlendirme Komisyonu oluşturulacaktır. Hedeflere ilişkin birden çok sorumlu birim bulunduğu takdirde, sorumluluk düzeyi izleme değerlendirme aşamasında tespit edilerek, izleme ve değerlendirme raporları periyodik olarak hazırlanacaktır. - Amaç ve hedefler halen gerçekçi midir? - Amaçlara ulaşmak için üzerinde daha fazla durulması gereken öncelikler değiştirilmeli midir? - Amaçlar değiştirilmeli midir? (Bu değişiklik çok dikkatli yapılmalıdır. Hedefler değişmeden önce sarf edilen çabanın, neden hedeflere ulaşılmasını sağlayamadığı bilinmelidir.) • Gerek gelecekteki izleme ve değerlendirme faaliyetlerini, gerekse gelecekteki planlama faaliyetlerini geliştirmek için yapılan izleme ve değerlendirmeden neler öğrenilebildiği, T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLANI 2013-2017 111 EKLER EK TABLO 1: Stratejik Plan Çalışma Grupları Koordinatörler Neşet AKKOÇ; Müsteşar Yardımcısı Fatih İslam KARAOĞLU; Strateji Geliştirme Başkanı Kamile SOYALP; Şube Müdür V. MİSYON GRUBU VİZYON GRUBU TEMEL STRATEJİLER GRUBU KURUMSAL DEĞİŞİM GRUBU 114 EKLER HEDEF 1.3: Politika geliştirme ile hızlı ve nitelikli karar almaya yardımcı olacak veri, enformasyon ve bilgi yönetimini geliştirmek ve kurumsallaştırmak HEDEF 1.2: Gümrük ve ticaret politikalarının geliştirilmesinde tüm paydaşların katkı sunacağı katılımcı bir yapı oluşturmak HEDEF 1.1: Genel ve konuya özel politikalar belirlemek ve gerçekleştirmek AMAÇ 1: Gümrük ve ticarete ilişkin yönlendirici politikaları ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve eşgüdüm halinde belirlemek HEDEF 2.2: Tüketiciye yönelik ürünlerin muhtemel risklerine ve zararlarına karşı tüketici güvenliğini esas alan bir piyasa denetim sistemini kurmak HEDEF 2.1: Tüketicinin korunmasını sağlayıcı tedbirleri almak, eğitim ve araştırmaları teşvik etmek AMAÇ 2: Tüketicinin korunması ve tüketiciye yönelik ürünlerin güvenliğini sağlayıcı yasal ve yönetsel tedbirleri almak HEDEF 3.5: AB müktesebatına uyum çalışmalarını yürütmek, uluslararası kuruluşlarla ve diğer ülkelerle çok taraflı ve ikili işbirliğini artırmak ve uluslararası anlaşmalara taraf olmak HEDEF 3.4: Tasfiyelik hale gelen eşyaları hızlı ve güvenli bir şekilde tasfiye etmek HEDEF 3.3: Kaçakçılıkla etkin mücadele etmek için gerekli yönetsel ve yapısal tedbirler almak HEDEF 3.2: Gümrük kontrollerini, risk analizini esas alarak gerçekleştirmek HEDEF 3.1: Eşyanın muayene ve kontrolünü daha etkin, kolay ve hızlı şekilde gerçekleştirmek AMAÇ 3: Eşya, taşıt ve yolcu hareketlerinin hızlı, etkili, kolay ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak HEDEF 4.1 : Şirketler, kooperatifler, esnaf ve sanatkârlar ile bunların üst kuruluşlarına yönelik stratejiler geliştirmek, düzenlemeler yapmak ve yürütmek AMAÇ 4 : Bakanlığımızın görev alanındaki kurum ve kuruluşlara yönelik politikalar belirlemeye yardımcı olmak ve belirlenen politikaları işbirliği içerisinde hayata geçirmek Yenilikçi yaklaşım ve uygulamalarla ülkemizi, gümrük hizmetlerinin ve ticaretin en kolay ve en güvenli yapıldığı, dünyanın sayılı ticaret merkezlerinden biri haline getirmek. VİZYONUMUZ politika ve uygulamaları geliştirmek, yürütmek ve denetlemek. Gümrük ve ticaret alanında; - rekabeti, girişimciliği ve ekonomik büyümeyi teşvik eden, - piyasa aktörlerinin kurumsal yapılarını güçlendiren, - üreticileri ve tüketicileri koruyan, - etkin, hızlı ve insan odaklı hizmet sunan, MİSYONUMUZ HEDEF 5.3: Personel yönetiminden insan kaynakları yönetimine geçmek HEDEF 5.2: Kurumsal altyapı kapasitesini geliştirmek HEDEF 5.1: Kurum konumunu güçlendirmek ve kurum kültürünü geliştirmek AMAÇ 5: Kurumsal kapasiteyi geliştirmek, öğrenme ve ilerleme ile değer üretiminde yetkinlik kazanmak EK TABLO 2: Amaç / Hedef / Strateji İlişkisi T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLANI 2013-2017 115 116 EKLER Kurumsal Değişim ve Gelişim Gerçek ve Tüzel Kişi Tacirler, Kooperatifler, Esnaf ve Sanatkarlar ve Bunların Üst Kuruluşlarının Yönetişim, Düzenleme ve Denetlenmesi Uluslararası Eşya, Taşıt ve Yolcu Hareketlerinin Yönetimi Tüketiciye Yönelik Ürünlerin Güvenliği ve Tüketicinin Korunması Gümrük ve Ticaret Politikalarını Geliştirme STRATEJİK EKSENLER √ √ √ EDB √ ESGM √ √ GGM √ √ GMGM HM √ İDDB √ √ İTGM √ √ √ √ KGM √ PDB √ √ RTB √ √ √ RYKGM √ √ √ √ SGB √ THGM TKPGM √ √ Hedef 5.2. Kurumsal altyapı kapasitesini geliştirmek Hedef 5.3. Personel yönetiminden insan kaynakları yönetimine geçmek Hedef 5.1. Kurum konumunu güçlendirmek ve kurum kültürünü geliştirmek Hedef 4.1. Şirketler, kooperatifler, esnaf ve sanatkârlar ile bunların üst kuruluşlarına yönelik stratejiler geliştirmek, düzenlemeler yapmak ve yürütmek Hedef 3.5. AB müktesebatına uyum çalışmalarını yürütmek, uluslararası kuruluşlarla ve diğer ülkelerle çok taraflı ve ikili işbirliğini artırmak ve uluslararası anlaşmalara taraf olmak √ √ √ √ √ √ √ √ √ √ Hedef 3.3. Kaçakçılıkla etkin mücadele etmek için gerekli yönetsel ve yapısal tedbirler almak Hedef 3.4. Tasfiyelik hale gelen eşyaları hızlı ve güvenli bir şekilde tasfiye etmek √ Hedef 3.2. Gümrük kontrollerini, risk analizini esas alarak gerçekleştirmek Hedef 3.1. Eşyanın muayene ve kontrolünü daha etkin, kolay ve hızlı şekilde gerçekleştirmek √ √ √ DHDB Hedef 2.2. Tüketiciye yönelik ürünlerin muhtemel risklerine ve zararlarına karşı tüketici güvenliğini esas alan bir piyasa denetim sistemini kurmak √ BİDB √ √ ABDİGM BHİM Hedef 2.1. Tüketicinin korunmasını sağlayıcı tedbirleri almak, eğitim ve araştırmaları teşvik etmek Hedef 1.3: Politika geliştirme ile hızlı ve nitelikli karar almaya yardımcı olacak veri, enformasyon ve bilgi yönetimini geliştirmek ve kurumsallaştırmak Hedef 1.2: Gümrük ve ticaret politikalarının geliştirilmesinde tüm paydaşların katkı sunacağı katılımcı bir yapı oluşturmak Hedef 1.1: Genel ve konuya özel yönlendirici politikalar belirlemek ve gerçekleştirmek HEDEFLER SORUMLU BİRİMLER EK TABLO 3: Hedef - Birim Matrisi T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI STRATEJİK PLAN 2013-2017 117 118