178 MS-011 - KimyaKongreleri.org

178 MS-011
İnsan Eritrosit Glutatyon S-Transferaz Enziminin İnhibisyonunun
İncelenmesi
Mustafa Erata, Halis Şakiroğlub
a) Atatürk Üniversitesi, Erzurum meslek Yüksek Okulu, Kimya ve Kimyasal İşleme Teknolojileri
Bölümü, Erzurum
b) Atatürk Üniversitesi, Fen Fakültesi, Kimya Bölümü, Erzurum
eratm@atauni.edu.tr
Glutatyon S-Transferazlar (GSTs; EC 2.5.1.18) farklı mekanizmalarla zehirsizleştirme sürecine
katılan çok işlevli bir enzim ailesidir. Bu enzimler temelde indirgenmiş glutatyonun elektrofilik
ksenobiyotiklerle bağlanmasını katalizler. Oluşan glutatyon- ksenobiyotik kompleksindeki glutamil ve
glisinil grupları spesifik enzimlerle uzaklaştırılarak bir asetil grubunun takılması ile merkapturik asit
denilen ve metabolizmadan atılabilen bir ürüne dönüşür. Bu sebeple bu enzim, ilaç kalıntılarının
vücuttan atılmasında mühim role sahiptir [1].
Memeli glutatyon S-transferazları alfa (α), pi (π), mü (μ), teta (θ), sigma (σ), zeta (ζ) ve omega
(ω) gibi izo enzimlerden oluşmaktadır. Yapılan araştırmalarda kemoterapi uygulanan kanser
hastalarından elde edilen tümörlerde başta π izoenzimi olmak üzere GST emzimlerinin daha aktif
olduğu gösterilmiş ve bu enzimin ilaç etkinliğini azalttığı vurgulanmıştır. Bu bakımdan glutatyon Stransferaz kanser kemoterapisinde terapötik hedef olarak kabul edilmektedir [2].
Bu çalışmada bazı antineoplastik ajanların GST enzimi üzerindeki etkileri araştırıldı. Bu amaçla
enzim insan eritrositlerinden glutatyon-agaroz afinite jeli ile %97 verim ile 6800 kat saflaştırıldı ve
SDS-PAGE ile enzimin saflığı teyid edildi. Saf enzim üzerinde bazı antineoplastik ajan olarak
kullanılan maddelerin etkileri belirlendi. Bunlardan bir kısmı hiçbir etkiye sahip değilken, paklitaksel,
siklofosfamid ve gemsitabin maddelerinin inhibisyon etkiye sahip oldukları belirlendi. Oluşturulan [I]%Aktivite grafiklerinden I50 değerleri paklitaksel için 0,08 mM, siklofosfamid için 3.6 mM ve
gemsitabin için ise 9.2 mM olarak hesaplandı. Bu maddeler için sabit inhibitör konsantrasyonlarında
azalan substrat konsantrasyonuyla ölçülen aktivite değerleri ile elde edilen Lineweaver-Burk
grafiklerinden Ki sabitleri ve inhibisyon tipleri de tespit edildi.
Sonuç olarak, in vivo çalışmaların bu verileri desteklemesi durumunda kanser kemoterapisinde
terapötik hedef olarak görülen GST enzimi üzerinde inhibitör etkiye sahip olan bu antineplastik ajanlar
tedavi amacıyla kullanılırken, ilave GST inhibitörü kullanılmaksızın ilaca karşı oluşan direnci
azaltacağı için kullanımlarının tercih sebebi olacağı düşünülmektedir.
KAYNAKLAR
[1] Murray, RK., Granner, DK., Mayes, PA., Rodwell, VW., Harper’s Biochemistry, page: 753,
Prentice-Hall International, Inc. USA, 1996.
[2] Tozkoparan, B., Aytaç, SP., Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi , 27(2), 139-164,
2007.