O. Senatosu B : 26 lunsun, bu kuruluşa en kısa zamanda

O. Senatosu
B : 26
lunsun, bu kuruluşa en kısa zamanda biraz ev­
vel arz ettiğim hususlar muvacehesinde gidil­
mesi lâzzımdır.
Sayın senatörler; 1965 yılımdan bu yana
plân tatbikatı, ülkemizin pjân hedeflerine uy­
gun bir düzeyde kalkınması için büyük bir
azim ve şevkle yürütülerek, plânın makro den­
gesi içinde, yıllık icra programları içinde ger­
çek manada değerlendirilmiştir. 600 yıllık Os­
manlı İmparatorluğu ve onu müteakip 1923
ten bu yana Cumhuriyet Hükümetlerinin tera­
küm etmiş sosyal, ekonomik, teknik, teknolo­
jik ve idarî yıllanmış binlere s sorununu, ülke­
nin mahdut finansman ve mahdut yetişmiş insamgücü imkânlarıyle ve çağ dışı, demode ol­
muş metotlarla çözülmesinin mümkün olmadı­
ğının idraki içinde olan geçmişteki Adalet Par­
tisi hükümetleri, merkeziyetçi ve katı bir plân
anlayışının temsilcisi olmadıklarını ifade et­
mişler ve tatbikatta bunu göstermişlerdir. Bu
bakımdan, Adalet Partisi hükümetlerinin tüm
eseri olan İkinci Beş Yıllık Plân, Birinci Beş
Yıllık Plâna göre plân stratejisi hedeflerini ga­
yet güzel tesbidetmiş ve memleketin kül halin­
de ekonomik kalkınmasını sağlıyacak anaprensipleri ustaca vaz'etmiştir.
Keza, İkinci Beş Yıllık Plânın, Birinci Beş
Yılluk Plâna göre en büyük hususiyeti de Bi­
rinci Beş Yıllık Plân döneminde uygulanamıyan
bir takım hizmetlerin, İkinci Beş Yıllık Plân
döneminde gerçekleştirilmesidir. Bu meyanda
memleketimizde ilk defa şümullü bir şekilde
köye hizmet götürme arzusu, geniş manada ve
kesin olarak İkinci Beş Yıllık Plânda öngörül­
müş bulunmaktadır. Sosyalist, Komünist ve fa­
şist ülkelerde tatbik edilen merkeziyetçi totali­
ter ve katı plân anlayışıyla karma ekonomi dü­
zeninin demokratik usuller içinde tatbik edil­
diği ülkemizde, plân ve programların tanzimin­
de ve Devlet bütçelerindeki yatırımların sek­
törler arasındaki dağılımında, ferdî refahın ve
hayat seviyesinin artırılması, ziraî ve sınaî
üretimin teşviki suretiyle millî gelirin belirli
ölçüler içerisinde yükseltilmesi amacı güdülmüştür.
Refahın tabana yayılmasına yönelen mües­
sir tedbirleri alırken de, daima halkımızın ha­
kiki talep ve ihtiyaçlarının değerlendirilmesi
suretiyle program ve bütçe tanzimine gayret
gösterilmiştir. Bu görüşlerin ve Anayasanın ışı-
2 . 2 . 1972
0:3
ğı altında hazırlanan beşer yıllık plânlarda ül­
kemizin yeraltı, yerüstü tabiî kaynaklariyle
insangücü imkânları gerçekçi bir plân görüşü
içinde değerlendirilmiş ve kalkınma hızı olarak
% 8 sayısı öngörülmüştü.
Buna göre Birinci ve İkinci Plân dönemle­
rini kapsıyan 1962 - 1971 yılları arasında kal­
kınma huzı % 6,8 olmuş ve plân hedeflerine
çok yaklaşmışıtır. Özellikle 1968 - 1970 yılların­
da % 6,3 olarak gerçekleşmiş bulunan kalkın­
ma hızımız, 1971 yılında tahminen % 9,2 ola­
rak hesaplanmıştır. Bu yüksek değerin anasebebi 1970 yılında alınan olumlu ekonomik ted­
birler sonucu, başlıca artan işçi ve turizm ge­
lirleriyle hava şartlarının iyi gifömıesiyle tanım
gelirleridir, öte yandan ikinci Beş Yıllık Plâaı
döneminde % 12 olarak öngörülen sanayi sek­
töründeki gelişme hızı, 1962 - 1971 yılları ara­
sında ortalanma % 8 olarak gerçefkleşnıliş'tir. Ge­
nellikle 1970 yılımda sanayi üretim artış hızı­
nım % 2,5 olması bu ortalamamın. düşmesinde
başlıca rolü oynatmıştır. Oysa, 1968 - 1969 yıl­
lan için bu sektörüm artış hızları % 10 ve
% 9,4 idi. Madencilik, imalat sanayii ve ener­
ji alt sektörlerini kapsayan, sanayi sektörümün
1972 yılı için tahmin edilen büytüime hızı % 8,7
olarak tıesibiıt edilmiştir. Bu da plânın öngör­
düğü hızın altında olmakta, diğer taraftaııij
hizmteltler sektöründe plânım tecviz edernıiyieceği tarzda plân heideflerinin üstüme çıkan iistenmriiyem gelişjmıe!ler ömgörüllmıeikltıeldür.
1962 yılımdan bu yama, plânlı dönemıde git­
tikçe arttan miısbetller içinde, gayrftsâfl millî hâ­
sıla artmış, 1970 yılı somunda gayriısâfi millî
hâsıla 1965 yılı fiyaitlariiyle 102,5 milyar lira ol­
muştur; 1971 yılı slomtunlda ise, aynı fiyatlarla
111,9 milyar liralya ulaşacağı tahmin edilanliştdr.
Bu duruimda 1971 yılında f eırt başıma düşlem gayrisâfi millî hâsılamın 3 031 lira olacağı hesaplammııştır. 1965 yıhnldla fert bakına düşen geli­
rim, 1965 yılı cari fiyatlIariöKLe 2 332 lira olduğu
idüşümülürse, 1965 - 1971 dönemlimde fert başıma
gelirlin % 30 oranımda artmış olduğu. anlaşılır.
Bu da plân tatbikatımın bu dönemıde dengeli
kalkınma yönünden sosyal devlet anlayışı içim­
de refahın tabama yayılimalsı bakımlımdan hede­
fine ulaştığını göstermektedir.
Keza aynı dönleım içimde fert başıma tüketim
seviyesinde de ciddî ve memmumiyet verici ar­
tışlar olmuştur. Meselâ petrol ürünleri bakı-
— 207 —