TIP122 (BJT) Kullanarak Motor Sürmek

TIP122 (BJT) Kullanarak Motor Sürmek:
Arduino ile direkt olarak Motor sürmemiz yanlış olur. Çünkü Arduino’nun PWM Pin çıkışları hem MAX
5V(veya 3.3 Volt) hemde I/O max amper olarak 40mA dir.
40mA’nın üstü bir akım çekilirse, Arduino’yu bozarız, yakarız.
Bunun için TIP serisi bir Transistör kullanıyoruz.
TIP serisi Transistörler daha önceki konularımızda işlediğimiz iki tip de de Transistörlerdir. NPN ve
PNP tipi olan bu transistörler, numaraları ile erişilebilirler.
Örneğin
TIP120,TIP122 NPN
TIP 125,TIP127 PNP tipindedirler.
Önce Darlington tipindeki Transistörlerin iç yapısına bakalım:
Şekilden de görüldüğü gibi arka arkaya bağlanmış iki BJT transistörü bir kabın içinde buluyoruz.
Bu şekilde bağlanmalarının nedeni:
BJT Transistörler AKIM yükseltirler ve bir yükseltme katsayıları vardır. Yani düşük akımlı bir PIN olan
Arduino digital pininin çıkışını, yüksek akım çeken bir motora, akım tetiklemesi için kullanmamızı
sağlar. Darlington serisinin içindeki her bir Transistörün yükseltme katsayısı birbiri ile çarpılıp sonuç
elde edilir. Bu arada BJT transistörlerin Base-Emitter Voltajının 0.7Volt olduğunu bir önceki derste
görmüştük. Darlington serisinden oluşan sonuç transistörün Base-Emitter voltajı da bunun 2 katı yani
1.4Volt olacaktır.
BJT Transistörü Arduino çıkışında kullanırken mutlaka akım kısıtlayan bir direnç kullanmamız gerekir
yoksa büyük bir miktarda akım akması Transistörü bozar.
Resmi Klikleyin
Bu direncin hesabı için:
Arduinonun digital pin çıkışı=5V – 40miliAmper(Max)
Darlington üzerinde düşen gerilim (Base-Emitter)=1.4V
R1 direncinin üzerine düşen Gerilim=5-1.4V=3.6V
TIP120-TIP122 nin Akım Kazancı (hfe)=1000
TIP120-TIP122 nin Base-Emiter Akımı max=120mAmp
Yani biz 1Amperlik bir Motoru süreceksek 1A/1000=1miliAmper akım gerekir.
TIP122 5Ampere kadar akım akıtabilir, 5A/1000=5miliAmper Akıma karşılık gelir ki her ikiside max
40miliAmper olan Arduino çıkışından ve TIP122’nin 120miliAmper olan Max. Base-Emitter
akımından düşüktür, rahatlıkla kullanabiliriz.
Diyelim ki 5 Amperlik bir motor süreceğiz. Ib=5miliAmper, R1 direncinin üzerindeki Gerilim 3.6V
Direncin değeri Ohm Kanunundan:
V=I.RR=V/I
R=3.6/0.05=720 Ohm çıkar. Bu da yaklaşık 1KOhm olarak alınabilir.