Psikiyatrik Belirti ve Bulgular Dr. Emrah SONGUR Ekim 2014.pptx

07/10/14 Psikiyatrik Belir2 ve Bulgular Psikiyatrik Belir2ler ve Bulgular Yrd. Doç. Dr. Emrah SONGUR Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD Ekim 2014 •  Ruhsal durumun ve psikopatolojinin belirlenmesi için belir2 ve bulguların anlaşılması ve tanımlanabilmesi zorunludur. •  Hastanın hekimle karşılaşması durumunda değerlendirilmesi gereken ana başlıklar şunlardır; 1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
6. 
7. 
Bilinç Dış görünüm ve dışa vuran davranış Duygulanım ve duygudurum Konuşma özellikleri Düşünce yapısı ve içeriği Dikkat, bellek ve zeka Algı Bilinç Yönelim bozukluğu •  Yönelim kişinin içinde bulunduğuzaman, yer ve çevresindeki kişilerle ilgili farkındalık durumudur. •  Genelde yönelim bozukluğu organik nedenlerle olur. –  Deliryumun temel bulgusudur. Bilinç Bilinç Yönelimin Bozulması Bilincin sislenmesi •  Bilinçte tam bir bozulma olmaz. –  Algı bozukluğu ön plandadır. •  Uyanıklık ve farkındalık azalır, uyaranlara tam yanıt alınmaz. Zaman Yer Kişi 1 07/10/14 Bilinç (Devam) •  Konfüzyon –  Zaman, kişi ve yer yönelimi bozulur, kişi çevresel uaranlara uygun yanıt veremez; •  Madde entoksikasyonun •  Madde yoksunluğu •  Epilep2k nöbetler •  Deliryum sebebi olacak organik durumlarda •  Alacakaranlık durumu (Twilight state) –  Bilinç bozulmasına halüsinasyonların eşlik e]ği durumdur. Bilinç Deliryum •  Organik bir nedene bağlı olarak kısa sürede gelişen, –  Yönelim bozukluğu, –  Dikkat toplama ve sürdürme, –  Algı (sıklıkla görsel halüsinasyon) ve –  Konuşmada bozulmanın gözlendiği durumdur. •  Tablo değişken ve dalgalı seyirlidir. Bilinç Bilinç (Devam) •  Günba_mı Sendromu (Sundowning) –  Genelde yaşlı hastalarda özellikle de demans seyrinde görülür. –  Özellikle akşam saatlerinde (1) sedasyon, (2) uyku hali, (3) konfüzyonun eşlik e]ği durumdur. •  Letarji –  Uykuya eğilimin gözlemlendiği, çevreye olan farkındalıkta azalma durumudur. Hasta orta şiddece uyarana yanıt verir fakat hemen ardından uykuya tekrar dalar •  Somnolans (Uyuklama) –  Uykuya eğilim durumunun abar_lı hali Bilinç Koma •  Koma –  Kişinin ağrılı uyaranlara dahi yanıt vermediği derin uyku ve bilinçsizlik halidir. Sıklıkla motor ak2vite yoktur. Stupor •  Derin uyku ve yanıtsızlık durumu olup, ancak güçlü ve yineleyen bir dış uyaran verildiğinde yanıt alınır. –  Uyaran kesilir kesilmez hasta yine yanıtsız duruma geri döner. •  Çevrede olup bitenin farkında değildir, ancak gözlerin açık olduğu durumlarda hasta çevreyi gözleriyle izlediğinden farkındaymış gibi görünür. –  Refleksler normaldir. •  Genelde beynin yaygın organik bozukluklarında görülür. Bazen katatonik şizofreni, histerik kişiler ve ağır depresyonda da organik neden olmaksızın görülebilir. Bilinç Koma vijil (AkineHk muHzm) •  =Vejeta2f durum, apa2k sendrom, serebral ölüm, neokor2kal ölüm, total demans •  Genellikle koma durumunun 2-­‐4 haiada iyileşmesini takiben ortaya çıkan subakut ya da kronik durumlardır. –  Koma sırasında izlenen uyku-­‐uyanıklık döngüsündeki bozulma düzelir, diğer bilişsel işlevler aynı kalır. –  Bu hastaların birçoğu akine2k2r ve mu2zm vardır. –  Bazen huzursuzluk ve hipermo2lite de olabilir. 2 07/10/14 Bilinç Locked-­‐in sendromu •  Selek2f supranukleer motor inerasyonun bozulmasına bağlı olarak ortaya çıkar; –  Bilinç bozukluğu olmaksızın alt kranial sinirlerde ve tüm ekstremitelerde paralizi –  Hasta konuşamaz –  Ver2kal göz hareketleri ve göz kırpma davranışı izlenir. Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar •  Görünüm •  Psikomotor davranışlar Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar Görünüm •  Başlangıçta hastanın genel görünümü değerlendirilmelidir; –  Yaşına uygun gösterip göstermediği, –  Bakımlı olup olmadığı, –  Kıyafetlerinin temizliği, mevsime ve o anki koşullara uyup uymadığı, –  Genel bedensel hijyeni, –  Canlılığı, uykulu halinin olup olmadığı, –  Güvenli ya da çekingen duruşu –  Teşhircilik ya da baştan çıkarıcı davranışları Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar •  Bir hastanın hekimle ilk karşılaşmasından i2baren; –  Giyimi –  Kendine bakımı –  Dışarıdan dikka2 çeken davranışları –  Duruşu –  Oturuşu –  İlişki kurma biçimi hastaya sağlıklı bir teşhis konmasına yardımcı olur. Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar Görünüm (Devam) •  Major Depresyonda; –  Hasta görüşmeye başlamaya isteksiz olabilir. –  Kederli bir yüz ifadesi olabilir. –  Çekingen ve isteksiz duruş –  Genel hijyen ve bakımda azalma •  Manik hastada; –  Canlılık, neşe ya da bazen öleli olabilir –  Konuşmaya aşırı istek –  Giyiminde ve süslenmesinde aşırılık/uygunsuzluk –  Kendine aşırı güven 3 07/10/14 Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar Görünüm (Devam) •  Psiko2k hastalarda; –  Garip beden hareketleri –  Şaşkın, ürkek, öleli, isteksiz, kaygılı haller –  Grandiyöz hezeyanlara bağlı aşırı güvenli duruş –  Genel kişisel bakımı azalmış –  Giysilerinde gariplikler –  Genel beden hijyeninde azalmalar Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar Psikomotor Davranışlarda Görülen BelirH ve Bulgular (Devam) •  Psikomotor ajitasyon –  Bilişsel ve motor aşırı canlılık durumu •  Psiko2k ajitasyonlar, manik durumlar, madde intoksikasyonu/yoksunluğu •  Agresyon –  Sözel ya da fiziksel olarak güçlü, amaca yönelik eylemlerdir. –  Öle, kızgınlık ya da dümancıl (hos2lite) vb. duygulanımların motor bileşenidir. Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar Psikomotor Davranışlarda Görülen BelirH ve Bulgular (Devam) •  Distoni –  Çoğunlukla an2psiko2k tedaviya bağlı olarak beden ve ekstremite kaslarında sürekli kasılmaya bağlı olarak kısa sürede gelişen hareket bozukluğudur. •  Aka2zi –  Genellikle an2psiko2k ilaç tedavisinin yan etkisi olarak görülen yoğun huzursuzluk ve kas gerginliğinin eşlik e]ği, subjek2f “yerinde duramama ve sürekli bir hareket ih2yacı hissetme” durumudur. Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar Psikomotor Davranışlar •  Hasta taranndan sergilenen ve sözel olmayan tüm davranışların eğerlendirilmesiyle tanımlanır. •  Psikomotor davranışın artmış ya da azalmış olması durumu değerlendirilir. –  Azalmış psikomotor davranış •  Depresyonda, organik patolojiklerde (örn. Hipo2roidizm, Parkinsonizm, EPS belir2leri) –  Artmış psikomotor davranış •  Psiko2k bozukluklarda, Bipolar Bozuklukların manik dönemlerinde, organik bozukluklar ve bazı anksiyete hastalıklarında Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar Psikomotor Davranışlarda Görülen BelirH ve Bulgular (Devam) •  Hiperkinezi –  Genellikle organik bir nedenle gelişen huzursuzluğun eşlik e]ği aşırı motor ak2vite •  Hipokinezi –  Harekece, düşüncede ve konuşmada motor ve bilişsel yavaşlama hali •  Akinezi –  Hareket edememe hali –  Şizofrenik katatonik durumlar, organik beyin sendromları, ağır depresif bozukluklar, EPS belir2si Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar Psikomotor Davranışlarda Görülen BelirH ve Bulgular (Devam) •  Katalepsi –  Konfüzyon ya da bilinç kaybı olmaksızın, duygusal uyaranlarla te2klenebilen ve aniden gelişengüçsüzlük ya da kas tonusu kaybı •  Balmumu esnekliği (Fleksibile serea) –  Dışarıdan verilen bir postürün katatonik bir şekilde korunması durumudur. •  Katatonik eksitasyon –  Dış uyarandan etkilenmeksizin gözlenen “amaçsız aşırı hareketlilik” halidir. 4 07/10/14 Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar Psikomotor Davranışlarda Görülen BelirH ve Bulgular (Devam) •  Nega2vizm –  Verilen komutlara ve ya yap_rılan pasif hareketlere karşı direnme, kendine söylenen ya da kendisinden istenenlere karşı bir tutum takınma durumu. •  Depresif stupor •  Otoma2zma –  Epilep2k nöbet gibi durumlarda gözlenen, kontrolsüz ve amaçsız olarak gerçekleş2rilen bir dizi eylem –  Komut otoma2zması (Otoma2k itaat) •  Herhangi bir komutu, kendi man_k süzgecinden geçirmeden otoma2k olarak yerine ge2rme. •  Katatonik şizofreni, demans Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar Psikomotor Davranışlarda Görülen BelirH ve Bulgular (Devam) •  Ekopraksi –  Bir başkasının duruş, oturuş ve hareketlerinin (jest ve mimiklieri gibi) hasta tarandan aynen tekrarlanmasıdır. –  Şizofreni, demans, Mental retardasyon, Gelişimsel Bozukluklar •  Mu2zm –  Yapısal bozukluk olmaksızın konuşmama durumu –  Ağır depresif bozukluk Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar Psikomotor Davranışlarda Görülen BelirH ve Bulgular (Devam) •  Tik –  İstemsiz, ani ve hızlı, tekrarlayan motor hareketler. –  Motor ve vokal 2kler olabilir (örn. Tourece Sendromu) •  Kore –  İstemsiz, ani ve sıçrayıcı kas hareketleri –  Nörolojik hastalıklar Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar Psikomotor Davranışlarda Görülen BelirH ve Bulgular (Devam) •  Sterio2pi –  Aynı davranışın sürekli biçimde tekrarlanması •  Konuşmada sözcük tekrarı –  Psiko2k bozukluklar, Mental Retardasyon, Çocukluk çağı yaygın gelişimsel bozuklukları •  Kompulsiyon –  Amaca yönelik ya da yönelikmiş gibi görünen belli davranışların, dürtüsel ve karşı konulmaz şekilde, tekrar tekrar yinelenmesidir. –  Obsesif Kompulsif Bozukluk Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar Psikomotor Davranışlarda Görülen BelirH ve Bulgular (Devam) •  Manyerizm –  İzleyen kişilere garip ve abar_lı gelen, tekrarlayıcı ve tuhaf hareketler –  Şizofreni •  Astazi-­‐abazi –  Oturur ve yatar durumda sorun yaşamayan hastanın, ayakta duramaması ve yürüyememesi durumu –  Konversiyon bozukluğu •  Amimi –  Hastanın anlamlı ve uyumlu mimikleri gerçekleş2rememesi Dış Görünüm ve Dışa Vuran Davranışlar Psikomotor Davranışlarda Görülen BelirH ve Bulgular (Devam) •  Flokülasyon –  Deliryumdaki hastalarda gözlenen, kıyafetlerin ya da yatak çarşannı amaçsız çekiş2rme hareke2 •  Abuli –  Organik bir nedene bağlı olarak kayıtsızca gerçekleş2rilen davranışlardır. –  Hasta davranışları konusunda kayıtsızdır. 5 07/10/14 Duygulanım ve Duygudurum •  Duygulanım (Affekt) –  Bireyin uyaranlara, olaylara, düşüncelere, anılara neşe, öle, üzüntü gibi duygusal tepki ile ka_labilme ye2sidir. •  Duygudurumu (Mood) –  Bireyin belli bir süre, belli sınırlarda , belli 2p bir duygulanım içinde bulunuşudur. Duygulanım ve Duygudurumda Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Düz duygulanım –  Duygusal tepkiler hemen hemen kaybolur ve kayıtsız bir yüz ifadesi izlenir. •  Labil (oynak) duygulanım –  Çevresel uyaranlardan bağımsız olarak değişen duygusal tepkiler verme halidir. –  Bipolar Bozukluğun manik dönemi •  Depresif duygudurum Duygulanım ve Duygudurumda Gözlenen Belir2 ve Bulgular •  Uygunsuz Duygulanım –  Hastanın düşüncesi ve konuşmasıyla buna karşı gösterilen duygusal tepki arasında uyumsuzluktur. –  Şizofreni •  Kısıtlı-­‐künt duygulanım –  Duygusal tepkilerin dışa vurulmasında ileri düzeyde kısıtlılık vardır. –  Şizofreni Duygulanım ve Duygudurumda Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Ö2mik duygudurum –  Belli sınırlar içinde dalgalanmalar gösteren, fakat kişinin kendisine ya da yakınlarının gözlemlerine göre aşırılığı olmayan bir duygusal durumdur. •  Öforik duygudurum –  Kişinin günlük yaşamında aşırı neşelilik, kendini aşırı iyi hissetmesi egemendir. –  Keder ve elem halinin yoğun hisse2ldiği duygudurumdur. Duygulanım ve Duygudurumda Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Disforik duygudurum –  Kişinin günlük yaşamında tedirginlik, sıkın_, öle ve mutsuzluk egemendir. •  İrritabl duygudurum –  Uyarılabilmenin kolayca aruğı duygudurumdur. Duygulanım ve Duygudurumda Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Aleksi2mi –  Kişinin duygularını, heyecanını, duygusal tepkisini, kısaca duygudurumunu tanımlamada güçlük yaşaması durumudur. •  Kişilik özelliği, ağır stres yaratan durumlara tepki olarak •  Güzel aldırmazlık (La belle endifference) –  Hastanın içinde bulunduğu durum ile uygun olmayan bir iyilik hali göstermesidir. –  Konversiyon bozukluğu 6 07/10/14 Konuşma Özellikleri •  Psikiyatrik görüşme sırasında konuşma özelliklerinin değerlendirilmesi tanı koymada yardımcı olabilir. –  Hız –  Miktar –  Nicelik –  Nitelik Konuşma Özelliklerinde Görülen Belir2 ve Bulgular •  Motor afazi (Akıcı olmayan afazi, Broka afazisi) –  Bilişsel bozulmaya bağlı gözlenen, anlama bozukluğu olmadı halde, kişinin yavaş, anlaşılmaz ve uygunsuz sözcüklerle konuşması •  Duyusal Afazi (Akıcı afazi, Wernicke afazisi) –  Konuşma akıcı ve spontan olduğu halde sözcükler anlamsız, ilişkisiz ve içerikten yoksundur. •  Global afazi –  Motor + duyusal afazi Konuşma Özelliklerinde Görülen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  İsimlendirme (nominal) afazisi –  = Anomia, disnomi, amnes2k afazi –  Kişi nesneleri isimlendiremez, ancak ne işe yaradıklarını anlatabilir –  Dominant hemisferin temporal lob lezyonlarında •  Sintak2k afazi –  Sözcüklerin düzgün bir sıra ile ve bir cümle oluşturacak şekilde sıralanamaması •  Jargon afazisi Konuşma Özelliklerinde Görülen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Akülali –  Saçma konuşma ve anlama becerisindeki düşüşle karakterize konuşma •  Koprolali –  Küfür ve müstehcen kelimelerin sürekli tekrarlandığı konuşma biçimi •  Koprofazi –  Tekrarlanan anlamsız sözcüklerden ve tümüyle hasta taranndan uydurulan kelimelerden (neolojizm) oluşan konuşmadır. –  Tourece Sendromu gibi durumlarda ya da kronik şizofrenide görülebilen, istemsiz küfür etme ve ve müstehcen konuşma Konuşma Özelliklerinde Görülen Belir2 ve Bulgular (Devam) Konuşma Özelliklerinde Görülen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Alojik konuşma •  Disprozodi •  Logore (kelime salatası) •  Dizartri •  Basınçlı konuşma •  Keleleme –  Man_ksal değerlendirmenin bozulduğu konuşmadır. –  Demans, Mental Retardasyon –  El ve kol hareketlerinin de eşlik e]ği, sözcüklerin rastgele ve yüksek ses tonuyla söylendiği, yüksek tempolu bir konuşma biçimidir. –  Denetlenemeyen aşırı, anlamsız ve hızlı konuşma –  Konuşma miktarında ve hızında artma izlenen, araya girilmesi ve durdurulması güç olan bir konuşma biçimidir. –  Manik dönem –  Normal konuşma melodisinin bozulması –  Uygun sözcükleri kullanmada ya da gramerde bir bozukluk olmamasına rağmen ar2külasyonda bozukluk olması –  Normal konuşma akımının aralıklarla ya da sözcüklerin yinelenmesi ile kesilmesidir. 7 07/10/14 Konuşma Özelliklerinde Görülen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Konuşmanın fakirleşmesi –  Konuşma miktarında azalma söz konusudur. •  Konuşma içeriğinin fakirleşmesi –  Konuşma miktarı normal ancak içeriği boş ve yeterli bilgi vermeyecek şekildedir. •  Patlayıcı konuşma (Clucering) Düşünce Yapısı ve İçeriği •  Düşüncenin iki bileşeni ele alınır; –  Yapısı (Düşünce süreci) •  Kişinin nasıl düşündüğünü ve düşüncenin akla yatkın ve tutarlı olup olmadığını belir2r. –  İçeriği •  Hastanın tam anlamıyla ne düşündüğüdür. Fikirler, inanışlar ve düşünsel uğraşlar içeriği oluşturur. –  Hızlı ve patlayıcı çıkışların olduğu konuşma biçimi Düşüncenin Yapısında Gözlenen Belir2 ve Bulgular •  Birincil (primer) düşünce süreci –  Man_ksal olmayan, büyüsel düşünce •  Duygular, istekler ve özlemler ile yönlendirilir •  Neden sonuç bağlan_sı yoktur –  Rüyalardaki ve çocukluk dönemi düşünce biçimidir –  Dereis2k düşünce-­‐dereizm: gerçeğe, man_ğa ve deneyimlere aykırı düşünce –  İllojik düşünce: çelişkili ve man_k dışı yorumlar içeren düşünce –  O2s2k düşünce: kişinin kendi özel dünyasına yaşamasıdır. Düşüncenin Yapısında Gözlenen Belir2 ve Bulgular •  Majik (sihirli) düşünce –  “Hayal e]m ve gerçekleş2” –  Neden-­‐sonuç ilikisi yoktur –  Normal gelişimi sürecinde çocuklarda görülür –  Erişkinde görüldüğünde patolojik kabul edilir Düşüncenin Yapısında Gözlenen Belir2 ve Bulgular •  Formal düşünce bozukluğu –  Düşüncenin içeriğinde bozukluk olmadan, yapısı ve akışı bozulmuştur. •  Çağrışımlarda çözülme •  Neolojizm •  Man_k dışı yapılanma –  Şizofreninin temel belir2lerinden “soyut ve kavramsal düşünce bozukluğu” ile eş anlamlıdır. Düşüncenin Yapısında Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Gerçeği değerlendirme –  Kişinin kendi dışındaki dünyayı objek2f olarak değerlendirmesi ve yargılamasıdır •  Psiko2k düşünce –  Gerçeği değerlendirmenin bozulmasıdır –  Sağlıksız bir gerçeklik oluşturulur. •  Somut düşünce –  Soyut bir kavramın, kişi taranndan soyutlanmaksızın ka_ ve somut bir biçimde somutlaş_rılarak algılanmasıdır. 8 07/10/14 Düşüncenin Yapısında Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Ambivalan düşünce –  Belli bir nesne ya da durumla ilgili olarak iki zıt düşüncenin birarada izlenmesi –  Şizofrenide •  Neolojizm Düşüncenin Yapısında Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Kondansasyon –  Birden fazla kavramın iç içe geçirilerek, birden çok kavramın tek bir sembol halinde ifade edilmesi. •  Klang çağrışım –  Anlamları farklı olmakla birlikte, birbirine benzer sesleri olan sözcüklerin art rda kullanılmasıdır. –  Şizofrenide –  Yeni kelime yaratma –  Şizofrenide –  Sıklıkla diğer kelimenin hecesiyle birleş2rilir. •  Elma + armut = elmut Düşüncenin Yapısında Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Ekolali Düşüncenin Yapısında Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Perseverasyon –  Yeni uyaran verildiği halde aynı sözel ya da motor yanı_n ısrarla yinelenmesidir. –  Bir konudan diğerine kolayca geçilemez –  Psiko2k bozukluklar, lokal ve yaygın beyin hasarı (frontal lob hastasında motor yanıt perseverasyonu), aşırı alkol alımı –  Kendisinden istenmediği halde, kişinin karşısındakinin sözlerini sürekli yinelemesi –  Şizofreni, demans, Mental Retardasyon, Konuşma ya da gelişimsel bozukluklarda •  Verbijerasyon –  Belirli bir sözcük ya da cümlenin amaçsız ve tekdüze şekilde tekrarlanması –  Psiko2k bozukluklarda, lokal ve yaygın beyin hasarında ve aşırı alkol alımı durumunda •  Fikir uçuşması –  Bir düşünceden siğerine hızlı geçiş ve hızlı konuşma –  Düşünceler arasında rastlan_sal ilişki olup, konuşma genelde anlaşılırdır. –  Manik dönemde Düşüncenin Yapısında Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Çağrışımların dağılması Düşüncenin Yapısında Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Raydan çıkma (derailment) –  Düşüncenin akışında blok görülmeksizin, kademeli ya da ani gelişen bozulma –  Düşünce başlangıçtakiyle ilişkisi ve bağlan_sı olmayan bir yola sapar –  Düşüncelerin birbiriyle ilişkisiz şekilde akmasıdır. Düşünceler tamamen ilgisizdir. –  Şizofreni, manik dönemde •  Enkoherans –  Çağrışımların ileri derecede dağınık olması –  Anlaşılmaz bir konuşmadır –  Şizofrenide •  Teğetsellik (tangen2ality) –  Düşünce amaca ulaşmaz, hasta başlangıç noktasını ha_rlayabilir. –  Kronik alkolizmde, Korsakof psikozunda, demans, mani dönemi 9 07/10/14 Düşüncenin Yapısında Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Çevresellik (circumsan2ality) –  Gereksiz ve anlamsız ayrın_lar sebebiyle yavaşlamış, dolaylı bir konuşmadır. –  Gecikmiş olarak konuşma amacına ulaşır. •  Düşüncede blok –  Herhangi bir düşünce zincirinin aniden kesilmesi ve kısa bir sessizlik sonrası farklı bir konunun başlamasıdır. –  Kişi çoğu zaman blok öncesi konuyu ha_rlamaz –  Şizofrenide ve absans nöbece Düşüncenin İçeriğinde Gözlenen Belir2 ve Bulgular •  Hezeyanlar (sanrı, delüzyon) –  Hastanın zeka ve kültürel özellikleriyleaşıklanamayan, dış gerçekliğin yanlış yorumuna bağlı ve man_klı açıklamalarla değiş2rilemeyen yanlış inanışlardır. •  Psiko2k bozukluğun temel düşünce içeriğidir. Düşüncenin İçeriğinde Gözlenen Belir2 ve Bulgular •  Hezeyan türleri; Düşüncenin İçeriğinde Gözlenen Belir2 ve Bulgular •  Hezeyan türleri (Devam); –  Hihilis2k hezeyanlar: Kişinin kendisini, bedeninin bir parçasının ya da dış dünyadaki bazı nesnelerin olmadığına, yok olduğuna dair hezeyan. –  Paranoid hezeyan: şüphecilik, perseküsyon (kötülük görme), referans, kontrol edilme ve büyüklük hezeyanlarını içerir. –  Kontrol edilme hezeyanları: Düşüncelerin kontrol edilmesi, düşünce sokulması, düşünce çekilmesi ve düşünce yayılanması hezeyanlarını içerir –  Soma2k pasivite (edilgenlik) hezeyanları: Dış güçler taranndan oluşturulduğuna inanılan bedensel duyumlarla ilgili hezeyanlar. –  Hipokondriak-­‐Soma2k hezeyanlar: Depresyon, hipokondriazis gibi diğer psikiyatrik hastalıklarda da izlenen bu bedensel uğraşıların, şizofrenide hezeyan niteliği almış biçimidir. –  Erotomanik hezeyanlar: Önemli ve tanınan bir kişinin kendisine aşık olduğu şeklinde hezeyanlardır. Düşüncenin İçeriğinde Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) Düşüncenin İçeriğinde Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Capgras Sendromu (illusion of double) –  Yabancı kişilerin, kendi yakın tanıdıklarının yerine geç2kleri, onların yerini almış oldukları inancıdır. •  Egomani –  Düşüncelerin kişinin kendi üzerinde aşırı derecede yoğunlaşması •  Monomani –  Düşüncelerin aşırı ve hastalıklı derecede belirli bir nesne veya konuya yoğunlaş_rılması •  Aşırı değerlendirilmiş düşünce –  Çevredikelere saçma ya da gereksiz gelse de herhangi bir düşünceye aşırı duygusal ya_rım yapıp sürejkli olarak bunu düşünme ve gündeme ge2rme. –  Kıskançlık, hipokondriak uğraşılar •  Noesis –  Ani gelişen ve kişinin diğer insanları yönetmek üzere görevlendirildiğine dair inanç. 10 07/10/14 Düşüncenin İçeriğinde Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Unio Mis2ca –  Kişinin sonsuz ve sınırsız bir güce sahip olduğuna inanması •  Psödolojia fantas2ka –  Çokça ve abar_lı yalanlar söylemek. –  Munchausen Sendromu, kişilik bozukluklarında •  İçerik fakirleşmesi –  Düşüncenin boşluklar, belirsiz ifadeler içermesi nedeniyle içerikten yoksun olması –  Psiko2k bozukluk, melankolik özellikli depresyonda Düşüncenin İçeriğinde Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Obsesyon –  Man_ksız olduğu bilindiği halde, man_klı ve istemli çaba ile zihinden a_lamayan, rahatsızlık verici ve ısrarlı düşünceler •  Fobi Düşüncenin İçeriğinde Gözlenen Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Düşünsel aşırı uğraşılar –  Düşünce içeriğinin belli bir konuda yoğunlaşması •  Hipokondri –  Organik bir patoloji olmaksızın, sıklıkla bedensel duyumların yanlış yorumuna bağlı olarak, beden sağlığı ile aşırı uğraşma ve belirlenemeyen bir hastalığa sahip olduğu şeklinde inanç ve kaygıların olması. Dikkat, Bellek ve Zeka •  Dikkat; herhangi bir şeye odaklanmak için sarf edilen güç, odaklanmayı sürdürebilme ve konsantre olabilme yeteneğidir. –  Birçok hastalıkta dikat etkilenebilir. –  Belirli uyaran ve durumlar karşısında gerçekçi olmayan, bar_lı, ısrarlı ve kaçınma gereği duyulan korkulardır. Dikkat ile İlgili Belir2 ve Bulgular •  Distrak2bilite (dikka2n çelinebilirliği) –  Dikka2 sürdürmedeki bozukluk sonucu, dikka2n kolaylıkla çevredeki önemsiz uyaranlara kayabilmesi •  Seçici dikkatsizlik –  Yalnızca kişide anksiyete uyanıran konularda dikka2nin dağılmasıdır. •  Hipervijilans –  Tüm iç ve dış uyaranlara odaklanabilen aşırı dikkat durumu Bellek ile İlgili Belir2 ve Bulgular •  Amnezi –  Geçmiş yaşan_ların kısmen ya da tümüyle anımsanamamasıdır. •  Hiperamnezi –  Anımsama ye2sindeki artma durumu –  Obsesif kompulsif bozukluk, paranoya ya da manide 11 07/10/14 Bellek ile İlgili Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Paramnezi –  Bellekte ha_rlama sürecinde izlenen çarpıtmalardır. –  Tipleri; •  Retrospek2f falsifikasyon: Geçmişte yaşanan bir olayın kişinin içinde bulunduğu duygusal, bilişsel ve yaşan_sal duruma bağlı olarak çarpı_lması •  Konfobulasyon: bellekteki boşlukların, hayali yaşan_larla (masallarla) doldurulması •  Déjà vu: Kişinin yeni gördüğü bir şeyi sanki daha önce görmüş gibi hissetmesi. Patoloji olmadan da görülebilir. •  Jamais vu: Kişinin daha önce gördüğü bir şeyi sanki yeni görmüş gibi hissetmesi. Zeka Geriliği • 
• 
• 
• 
Bellek ile İlgili Belir2 ve Bulgular (Devam) •  Represyon –  Bilinç taranndan kabul edilmeyen dürtü ve düşüncelerin bilinç dışına i2lerek bas_rılmasını sağlayan savunma düzeneği •  Blackout –  Özellikle aşırı alkol alımı sonrasında, alkollü durumda yaşanan geçmiş yaşan_ların ayıklık durumunda ha_rlanamaması Algı Hafif Zeka Geriliği àIQ= 55-­‐70 Orta düzeyde Zeka Geriliği à IQ= 40-­‐55 Şiddetli düzeyde Zeka Geriliği à IQ= 25-­‐40 Derin düzeyde Zeka Geriliği à IQ < 25 •  Algılama (idrak etme) entellektüel, duyusal ve duygusal verileri man_klı ve anlamlı bir şekilde ter2pleyen zihinsel süreçlerin bütünü olarak tanımlanır. Algı ile İlgili Belir2 ve Bulgular Algı ile İlgili Belir2 ve Bulgular (Devam) •  İllüzyon –  Gerçek olan bir nesnenin, gerçekten tamamen farklı şekilde algılanmasıdır. –  Normalde de görülebilir. –  Anksiyete bozuklukları, konversiyon, disosiya2f bozukluklar, şizofrenide •  Psödo-­‐halüsinasyon (yalancı halüsinasyon) –  Korunmuş içgörüyle birlikte olan halüsinasyon –  Hasta halüsinasyon tarifler lakin yaşadığının gerçek olmadığını bilir. •  Halüsinasyon (Varsanı): Dış dünyada gerçek bir objesi a da kaynağı olmayan ancak gerçek bir uyaranın inandırıcılığını taşıyan algılamadır. –  İşitsel –  Görsel –  Koku (olfactory) –  Tat (gustatory) –  Dokunma (tak2l) –  Sineste2k: Belli bir duyumun (örn: görme) buna tamamen farklı bir duyumla (örn: koku) algılanmasıdır. –  Soma2k: çoğunlukla iç organlarını işleyişiyle ilgili, bedensel gerçekleşen olaylarla ilgili farklı algıların duyumsanması 12 07/10/14 Algı ile İlgili Belir2 ve Bulgular Gerçeğin Bozulması/ÇarpıRlması •  Derealizasyon –  Çevrenin değiş2ğinin algılanması ya da yabancı bir çevre gibi algılanması •  Depresonalizasyon –  Kişinin kendini algılamasının garip, farklı ve yabancı olarak gözlendiği •  Histerik anestezi –  Duygusal zorlamalarda görülen duyusal kayıp belir2leridir. •  Déjà vu ve Jamais vu Algı ile İlgili Belir2 ve Bulgular Gerçeğin Bozulması/ÇarpıRlması (Devam) •  Makropsi –  Nesnelerin ve çevrenin olduğundan daha büyükolarak algılanması •  Mikropsi (Lilliputyen halüsinasyonlar) –  Nesnelerin ve çevrenin olduğundan daha küçük olarak algılanması •  Agnozi –  Duyusal algıları tanıma ve yorumlamada bozukluk •  Somatopagnozi (autotopagnezi) –  Kişinin bedeninin farklı kısımlarını ayırt edememesi Algı ile İlgili Belir2 ve Bulgular Gerçeğin Bozulması/ÇarpıRlması (Devam) •  Anasognozi –  Kişinin kendinde oluşan nörolojik ye2 kaybını tanımlayamaması, “hastalığın görmezden gelinmesi” olarak tanımlanır. •  Simultagnozi –  Gözle görülen bir sahnenin yalnızca belli bir parçasının algılanması, bir sahnenin bir bütün olarak algılanamaması •  Prosopagnozi –  Farklı yüzlerin ayırt edilememesi •  Astereognozi –  Dokunulan neslerin ne olduğunun ayırt edilememesi 13