Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Devre Analiz-II Lab. 8.Hafta: b. Direnç -Bobin Paralel Bağlama 5.2 Direnç ve Bobin Paralel Bağlanması Genel Bir direnç ve bobin paralel devresine sinüs bir alternatif gerilim bağlanırsa her iki parçada aynı gerilime bitişiktir . Akım I bobin akımı IL‘ e ve işleyici akım IR‘ e bölünür . Bobinin Reaktif direnci I , IC ve IR akımları arasında faz kaymalarına sebep olur . Bunlar bir çizgi Grafiği veya bir ibre Grafiği ile ( bk . şekil 5.5.2 ) gösterilebilir . Şekil 5.5.1 Akımların ibre Grafiği IR = işleyici akım ,birim A IL = Reaktif akım, kondansatör akım birim A I = görünür akım , toplam akım , birim A U = gerilim , birim A ϕ = faz kayma açısı , birim 0 ( derece ) Şekil 5.5.2 Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Devre Analiz-II Lab. 8.Hafta: b. Direnç -Bobin Paralel Bağlama Gerilim U işleyici akım IR ile aynı yöndedir ,Reaktif akım IL gerilim U ve işleyici akım IR‘ den 90 0 geç gelir .Görünür akım I ile IR ve IL akımları arasındaki faz kaymaları IL ve IR akım oranından veya BL ve G iletme değeri oranından bulunur . Iletme değerleri de bir ibre grafiği ile gösterilir . Y = görünür iletme değeri , birim S G = işleyici iletme değeri , Birim S BL = bobin Reaktif iletme değeri , Birim S İletici değer Y’ nin bulunması için akım ve gerilimin arasındaki faz kayması yüzünden bölük akımlar IC ve IR ve iletici değerler G ve BC düz olarak toplanamaz . Bunun için aşağıdaki formüller kulllanılacak : Şekil 5.5.3 Görünür akım I : I = I R2 + I L2 U I= Z Görünür iletme değeri Y : Y = G 2 + BL2 Y= 1 Z (Z = görünür direnç) Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Devre Analiz-II Lab. 8.Hafta: b. Direnç -Bobin Paralel Bağlama Faz kayma ϕ cos ϕ = IR G = I Y tan ϕ = I L BL = IR G açısının kosinüs, sinüs ve tanjanı: sin ϕ = I L BL = I Y Ödev Bir direnç ve bobin paralel bağlanmasında görünür akım I , Reaktif akım IL işleyici akım IR ölçülerek bunlardan işleyici iletme değeri G , Reaktif iletme değeri BL , görünür iletme değeri Y ve faz kayma açısı f hesaplanacak . Bundan sonra akımın ve iletme değerinin ibre Grafikleri çizilecek . Devre şeması Şekil 5.5.4 Parçalar ve Ölçü Cihazları • 1 Direnç 1 kΩ ( 2 W ) • 1 bobin 100 mH ( 13 Ω ; 0,1 A ) • 1 Montaj Paneli (Çokesen ES01...ES04) • 1 Sinyal Jeneratörü • 1 ölçü aleti • fişler ve kablolar Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Devre Analiz-II Lab. 8.Hafta: b. Direnç -Bobin Paralel Bağlama Deneyin yapılması Deney 5.5.4 şemasına göre kurulacak , fonlsiyon üretici bağlanacak ve ölçü aleti ile aşağıdaki gerilim ayarlanacak : Ueff = 5 V ( sinüs ) ; f = 1 kHz . Görünür akım I ( ölçü noktaları A – B ) , Reaktif akım IL ( ölçü noktaları C – D ) ve işleyici akım IR ( ölçü noktaları E – F ) ölçü aleti ile ölçülüp“Sonuçlar ve Değerlendirmeler“ bölümüne kaydedilecek . Reaktif iletme değeri BL , görünür iletme değeri Y , faz kayması ϕ ve işleyici iletme değeri G hesaplanarak elde edilen değerlerle ibre Grafikleri çizilecek . Sonuçlar ve Değerlendirmeler Görünür akım : I = Reaktif akım : IL = İşleyici akım : IR = İşleyici iletme değeri : G = 1 / R = Reaktif iletme değeri : BL = 1 / ϖ . L = Görünür iletme değeri: Y = G 2 + BC 2 = Faz kayma açısı ϕ : sin ϕ = IL = I Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Devre Analiz-II Lab. 8.Hafta: b. Direnç -Bobin Paralel Bağlama Akımlar için ibre Grafiği iletgen değerler için ibre Grafiği 1 cm = 1 mA 1 cm = 0,2 mS şekil 5.5.5 şekil 5.5.6