Php Dersleri : PHP nedir?

PHP nedir?
PHP nedir?
HTML kodlarının arasına yerleştirilmiş php kodlarından ayrıştırıp işleyerek
sonuçta saf HTML formatında bir çıktı üretmek ve Web sunucusuna
iletmektir.
PHP nin tarihcesi
PHP, ilk olarak 1993 yılı ortalarında Rasmus Lerdorf tarafından geliştirilmeye başlanmıştır. Lerdorf’un amacı kişisel bilgilerini
internet üzerinden yayınlamaktı. Buradan yola çıkarak, kişisel web sayfası yapmak için bir yazılım hazırladı ve adına Personal Home
Pages (PHP) adını verdi. PHP dili ilk kez duyulmasından çok kısa bir süre sonra geniş anlamda popüler olunca, form tipi bilgileri
işlemeyi sağlayan eklemeler yapılarak PHP/FI (Form Interpreter) adını aldı (Bazı kaynaklarda dilin bu versiyonu PHP 2 olarak
adlandırılmaktadır ). PHP dili, 1995 yılında Lerdorf’un kurmuş olduğu bir grup tarafından daha da geliştirilerek, ilk kez Perl dilindeki
fonksiyonlardan tamamen arındırılmış ve Object Oriented (Nesneye Dayalı) bir dil haline getirilmiştir.Daha çok dinamik web içeriği
oluşturmak için kullanılan PHP, son zamanlarda IBM, Oracle ve Zend’ in girişimleriyle kurumsal yazılım geliştirme platformu haline
getirilmeye çalışılmaktadır.
2005 yılı itibariyle PHP 5 versiyonu geliştirilmiş durumdadır. PHP dili Linux gibi Açık Kaynak Kodlu bir dildir ve ücretsiz olarak
dağıtılmakta ve geliştirilmektedir. Linux, Unix, Windows tabanlı işletim sistemlerinde çalışabilen versiyonları mevcuttur.
PHP ile yazılan dosyalar derlenemezler. Sadece internet sunucusunda bu dilde yazılmış scriptleri yorumlayabilecek bir PHP
yorumlayıcı program mevcuttur. Bu yorumlayıcı yazılmış PHP scriptlerini sunucunun anlayabileceği bir biçime dönüştürür ve yollar.
PHP nin Çalışma Mantığı (Sunucu tabanlı dillerin genel çalışma mantığı)
PHP ile yazılmış bir web sayfasına tarayıcınız ile bağlandığınızda temel olarak aşağıdaki işlemler yapılmaktadır:
- İstemci (Client) tarafından PHP dosyası bir tarayıcı (browser) ile çağrılır.
- Sunucu dosya uzantısından (Mime Type) bu isteğin bir PHP dosyası olduğunu algılar ve PHP yorumlayıcıya yollar.
- PHP yorumlayıcısı ilgili dosya içindeki scriptleri çalıştırarak geriye döndürdüğü sonucu sunucuya tekrar gönderir.
- Sunucuya ulaştırılan sonuç İstemci (Client) tarafına HTML dosya olarak yollanır.
- Sunucu/İstemci mantığında web tabanlı uygulama geliştirilebildiği gibi, UNIX kabuk programlama ve GTK ile de GUI’ ye sahip tek
başına çalışabilen uygulamalar geliştirmek mümkündür.
www.dijitalders.net
PHP nedir?
1
PHP nedir?
PHP nin Avantajları
Çok hızlı çalışan bir dildir.
Öğrenilmesi kolay bir dildir.
Rahat ve hızlı kodlanabilir.
İnternette büyük bir geliştirici topluluğuna sahiptir.
Php ile yazılmış bir çok program internet üzerinden ücretsiz elde edilebilir.
Web sunucusu olarak apache kullanıldığından yüksek performans gösterir.
Kayıt ekleme, kayıt silme, kayıt güncelleme gibi işlemler kolay ve güvenli yapılabilir.
Php birçok farklı işletim sistemleri üzerinde çalıştırılabilir.
PHP ile Neler Yapılabilir?
Bildiğiniz gibi HTML sayfaları statik yapıya sahiptir. Yani HTML 'de ne yaparsanız, sadece yaptığınız şeyleri görürüsünüz. Daha
doğrusu HTML 'de kullanıcıdan gelecek olan verileri kullanamazsınız, yani sadece kullanıcılar burada sizin yaptığınız şeyleri görürü
ve kullanır. Bundan dolayı kullanıcılar burada pasiftir. Oysa PHP kullanarak dinamik sayfalar oluşturabilir ve kullanıcıları aktif hale
getirebilirsiniz.
PHP şunları yapabilirsiniz;
• Veritabanı bağlantılı uygulamalar
• Dinamik olarak oluşan grafikler
www.dijitalders.net
PHP nedir?
2
PHP nedir?
• Kullanıcıya, tarayıcıya ve tarihe göre özel durumlar veya içerikler
• Anketler
• Tartışma forumları
• Elektronik ticaret uygulamaları
• Web tabanlı e-posta uygulamaları
• XML verilerini okuma ve oluşturma
(açılımı PHP: Hypertext Preprocessor) geniş bir kitle tarafından kullanılan, özellikle sanal yöreler üzerinde geliştirme için
tasarlanmış HTML içine gömülebilen bir betik dilidir.
PHP
Tamam da, bu tam olarak ne anlama gelmektedir? Bir örnek:
Bir PHP betiğinin Perl ya da C gibi dillerden ne kadar farklı bir yapıda olduğuna dikkat edin. HTML kodu oluşturmak için bir sürü kod
yazacağınıza, istediğiniz işi yapan bir PHP kodu yazıp onu HTML kodunun içine gömüyorsunuz (bu örnekte, yapılan iş ekrana yazı
yazmak). PHP kodu ve ?> özel başlangıç ve bitiş etiketleri arasına yazılır. Bu etiketler "PHP kipine" rahatlıkla girip çıkabilmenizi
sağlarlar.
PHP'yi Javascript gibi kullanıcı tarafında çalışan dillerden ayıran, sunucu tarafında çalıştırılıyor olmasıdır. Yukardaki örnekteki kodu
kendi sunucunuzda çalıştırırsanız, sitenize bağlanan kullanıcılar kodu göremeyecekler ve müdahale edemeyecekler, yalnızca
sonucu görebileceklerdir. Dilerseniz HTTP sunucunuzu bütün HTML dosyalarınızı PHP dosyası olarak görüp işleyecek hale bile
getirebilirsiniz. Buna rağmen kullanıcılar sizin gerçekte sunucu taraflı bir uygulama kullandığınızı fark edemeyebilirler.
PHP kullanmanın en güzel yanlarından biri, yeni kullanıcılar için öğreniminin oldukça kolay olması ve aynı zamanda profesyonel
kullanıcılar için ileri seviyede özellikler içermesidir. PHP'nin uzun özellikler listesini okumaktan korkmayın. Kısa sürede PHP ile
programlamaya başlayabilir ve birkaç saat içersinde basit programlar yazmaya başlayabilirsiniz.
PHP'nin gelişimi sunucu-taraflı programlamaya odaklanmışsa da, çok daha fazlasını yapmanıza olanak tanıyan araçlara da sahiptir.
PHP neler yapabilir? bölümünde bu araçlar hakkında daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz. Eğer yalnızca site programlama ile
ilgileniyorsanız, Basit bir eğitmen bölümünden devam edebilirsiniz.
PHP neler yapabilir?
Her şeyi. PHP temel olarak sunucu-taraflı programlamaya odaklanmıştır, bu nedenle CGI uygulamalarının yaptığı her şeyi, örneğin
formdan veri toplama, devingen sayfa içeriği oluşturma, ya da çerez alıp gönderme gibi işlemleri yapabilirsiniz. Ancak PHP
bunlardan çok daha fazlasını yapabilecek yetenektedir.
PHP betiklerinin kullanıldığı başlıca üç alan vardır.
Sunucu-taraflı programlama.
Bu PHP için en geleneksel ve en temel olan alandır. Sunucu-taraflı programlama için üç şeye sahip olmanız gerekir. PHP
çözümleyici (CGI ya da sunucu modülü), bir HTTP sunucusu ve bir tarayıcı. PHP programlamada deneyimliyseniz tüm bunları
evinizdeki makinede çalıştırabilirsiniz. Yapılandırma ve Kurulum bölümünden bununla ilgili daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.
Komut satırı uygulamaları.
www.dijitalders.net
PHP nedir?
3
PHP nedir?
Bir PHP uygulamasını komut satırından hiçbir sunucu ya da tarayıcı uygulama kullanmadan çalıştırabilirsiniz. Burada tek
ihtiyacınız olan PHP çözümleyicidir. Bu tür kullanım cron üzerinden (Windows eşdeğeri görev yöneticisi) düzenli çalıştırılan
işlemler ya da basit metin işleme görevleri için idealdir. PHP'nin komut satırında kullanımı bölümünde daha ayrıntılı bilgiye
ulaşaşabilirsiniz.
Masaüstü uygulamalarının yazımı.
PHP için görsel uygulamaların yazılabileceği en iyi dil diyemeyiz, ancak PHP'yi iyi biliyorsanız ve PHP'nin birtakım ileri seviye
özelliklerini kendi istemci taraflı uygulamalarınızda kullanmak istiyorsanız, PHP-GTK eklentisini bu tip programlar yazmak
için kullanabilirsiniz. Bu şekilde platformdan bağımsız uygulamalar yazma şansına da kavuşacaksınız. PHP-GTK, PHP için bir
eklentidir ve ana dağıtımda yer almaz. PHP-GTK ilginizi çektiyse, » kendi sitesini ziyaret edebilirsiniz.
PHP bütün büyük işletim sistemlerinde, Linux, birçok Unix türevi (HP-UX, Solaris, OpenBSD vb.), Microsoft Windows, Mac OS X, RISC
OS dahil olmak üzere çok çeşitli platformlarda çalışabilir. PHP benzer biçimde bugün yaygın biçimde kullanılan HTTP sunucularının
büyük kısmını destekler. Bunlara Apache, IIS ve daha birçok sunucuyu örnek gösterebiliriz. Bunlara FastCGI PHP çalıştırılabilirini
kullanan lighttpd ve nginx gibi sunucular da dahildir. PHP modül olarak kullanılabildiği gibi bir CGI işleyici olarak da çalıştırılabilir.
Sonuç olarak, PHP ile işletim sistemi ve HTTP sunucusu seçme özgürlüğüne sahipsiniz. Dahası, hangi programlama yöntemini
kullanacağınıza, işlevsel yaklaşımı mı yoksa nesne yönelimli yaklaşımı mı yoksa her ikisini birden mi kullanacağınıza kendiniz karar
verebilirsiniz.
PHP'nin yetenekleri yalnızca HTML çıktı üretmekle sınırlı değildir. PHP'nin yetenekleri arasında resim çıktısı üretebilme, PDF
oluşturabilme ve hatta Flash filmleri oluşturabilme (libswf ve Ming kullanarak) bulunmaktadır. Aynı şekilde XHTML ya da XML gibi
her tür metin tabanlı dosyayı oluşturabilmeniz mümkündür. PHP bu dosyaları özdevinimli olarak oluşturabilir ve ekrana yazdırmanın
yanında sizin için dosya sisteminde saklayabilir, böylece devingen içeriğiniz için sunucu-taraflı bir depo sistemini kullanımınıza
sunabilir.
PHP'nin en güçlü ve en çok üstünde durulan özelliklerinden biri, sahip olduğu geniş ve gelişmiş veritabanı desteğidir.
Veritabanlarına özgü eklentilerden birini (örn. mysql) kullanarak veya PDO gibi bir soyutlama katmanı kullanarak PHP ile veritabanı
bağlantılı site sayfaları oluşturmak ya da ODBC eklentisi üzerinden bu standardı destekleyen bir bağlantı açmak son derece basittir.
Diğer veritabanları için cURL eklentisi veya soketler (CouchDB gibi) kullanılabilir.
PHP, farklı hizmetlerle LDAP, IMAP, SNMP, NNTP, POP3, HTTP, COM (Windows için) ve daha sayısız protokol aracılığıyla iletişim
kurabilecek bir altyapıya da sahiptir. Hazır modüllerin haricinde ham ağ soketleri açıp bu soketler üzerinden istediğiniz bütün
protokollerle çalışabilirsiniz. PHP, WDDX üzerinden sanal olarak sanal doku üzerinde hangi dilde yazılmış olursa olsun tüm
uygulamalarla haberleşebilir. Ayrıca Java nesnelerinin oluşturulabilmesi ve şeffaf biçimde PHP nesneleri olarak kullanılabilmeleri
önemli bir diğer özelliktir.
PHP oldukça faydalı belge işleme özelliklerine sahiptir. Bu yelpaze Genişletilmiş POSIX ya da Perl düzenli ifade komutlarından
(PCRE) XML dosyalarını okumaya ve çözümlemeye kadar uzanır. PHP tüm XML uzantılarını libxml2 tabanında tek bir standartta
toplamış ve SimpleXML ile XMLReader ve XMLWriter desteğini de bünyesine katarak sunduğu imkan yelpazesini genişletmiştir.
Alfabetik olarak ve sınıflandırılarak belgelenmiş daha pek çok ilginç eklenti vardır. Bunlara ek olarak » XDebug gibi PHP kılavuzu
içinde belgelenmiş ya da belgelenmemiş PECL eklentileri de mevcuttur.
Sizin de görebildiğiniz gibi bu sayfa PHP'nin sunabileceği bütün özellikleri ve faydaları anlatabilmek için yeterli değil. Yapılandırma
ve Kurulum bölümünde ve İşlev başvuru kılavuzunda listelenen eklentilerin başlangıç bölümlerindeki açıklamalardan her bir eklenti
için daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.
Kaynaklar
http://www.mmistanbul.com/ders/title/php-nedir-hangi-amaclarla-kullanilabilir-php-ye-giris-1
http://php.net/manual/tr/intro-whatis.php
http://www.php.net/manual/tr/intro-whatcando.php
www.dijitalders.net
PHP nedir?
4