HAFTALIK RAPOR 03 Nisan 2016 Türkiye ekonomisi 2016 yılında %2.9 büyüdü. Türkiye ekonomisi 2016 yılının son çeyreğinde piyasa beklentisinin üzerinde büyüdü. Büyüme verisinin beklentinin üzerinde gerçekleşmesinde önceki iki çeyreğe gelen yukarı yönlü revizelerin yanı sıra, inşaat sektöründeki yatırımların hız kazanmış olması ve otomobile yapılan ÖTV zammı öncesinde artan talebin iç talebi de arttırması etkili oldu. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış veriler bazında ise büyümenin 2011 yılı 3.çeyreğinden bu yana en yüksek seviyede gerçekleşmesi dikkat çekici oldu. Bu haftaki raporumuzda büyümedeki gelişmeleri ve alt bileşenlerini inceliyor olacağız. Çeyrek Dönemler itibariyle Reel Büyüme Oranı (y-y, %) Yıllar itibariyle Reel Büyüme Oranı (y-y, %) 15 15 10 5 0 -5 -10 -15 10 3.5 6.6 6.4 5.6 9.6 9.0 5 7.1 11.1 8.5 8.5 6.1 4.8 5.2 5.0 0.8 2.9 0 -4.7 -6.0 -10 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2008Q2 2008Q4 2009Q2 2009Q4 2010Q2 2010Q4 2011Q2 2011Q4 2012Q2 2012Q4 2013Q2 2013Q4 2014Q2 2014Q4 2015Q2 2015Q4 2016Q2 2016Q4 -5 Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK Türkiye ekonomisi 2016 yılının dördüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %3.5 büyüdü (Vakıfbank Beklentisi: %4.1, piyasa beklentisi: %2.3). Çeyreklik verilere bakıldığında geçmiş dönemlere gelen yukarı yönlü revizeler dikkat çekiyor. Buna göre %4.5 açıklanan 2.çeyrek büyüme verisi %5.3’e, %1.8 daralma yaşayan 3.çeyrek verisi ise %1.3 daralmaya revize edildi. Yapılan yukarı yönlü revizelerle birlikte yıllık büyüme ise geçen yılın aynı dönemine göre %2.9 artış (Vakıfbank Beklentisi: %2.7, piyasa beklentisi: %2.2) kaydetmiş oldu. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış veriler bazında ise 3.çeyrekte %2.1 daralan Türkiye ekonomisinin son çeyrekte 2011 yılı 3.çeyreğinden bu yana en yüksek seviye olan %3.8’lik artış kaydettiği dikkat çekiyor. Harcama yöntemiyle Gayrisafi Yurtiçi Hasıla büyüme hızları GSYH değerlendirildiğinde 2016 Hanehalkı Tüketimi yılının son çeyreğinde Kamu Tüketimi hanehalkı nihai tüketim Yatırım harcamaları bir önceki yılın aynı İhracat çeyreğine göre %5.7 arttı. İthalat Kaynak: TÜİK Çeyrek dönemler itibariyle değerlendirildiğinde yılın son çeyreği hanehalkı tüketim harcamalarındaki büyümenin en yüksek gerçekleştiği çeyrek oldu. Özellikle otomobil satışlarında ÖTV zammı öncesi artan talebin desteğiyle iç talebin yükselmesi beklediğimiz gibi büyümeye olumlu katkı yaptı. Bu bağlamda 2016 yılının son çeyreğindeki Türkiye büyümesine hanehalkı tüketimi harcamalarının en büyük desteği verdiğini görüyoruz. 2016 yılının üçüncü çeyreğinde kamu harcamalarındaki %23.8 oranındaki artışın %5.6’ya aşağı yönlü revize edildiği dikkat çekerken, 2016 yılının son çeyreğinde kamu tüketimi harcamalarındaki artışın %0.8 artış ile sınırlı kaldığı görüldü. Yatırım harcamalarının yılın ilk iki çeyreğindeki kadar olmasa da yılın son çeyreğinde %2 artış göstermiş olması büyümeye önemli ölçüde katkıda bulunmuş görünüyor. Özellikle kamunun desteğiyle inşaat sektöründeki yatırımların hız kazanmış olması söz konusu katkının yüksek gerçekleşmesinde önemli görünüyor. 2016 yılı geneli değerlendirildiğinde yılın son çeyreğinde ihracatın %2.3 artış göstermesi ihracatın büyümeye olumlu katkısının arttığına işaret etse de, ithalatın Harcama Bileşenleri Büyüme (y-y, %) 2015Ç4 7.4 5.4 11.6 10.4 5.2 0.4 2016Ç1 4.5 0.9 10.5 6.6 1.4 2.7 2016Ç2 5.3 4.1 14.4 3.8 -1.9 7.2 2016Ç3 -1.3 -1.7 5.6 0.5 -9.3 2.1 2016Ç4 3.5 5.7 0.8 2.0 2.3 3.3 2015 6.1 5.5 4.1 9.2 4.2 1.7 2016 2.9 2.3 7.3 3.0 -2.0 3.9 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul 1 yılın son çeyreğinde %3.3 artması net ihracatın büyümeye negatif katkı yapmasına neden oldu. Yıllık bazda ise geçtiğimiz yıl büyümeye pozitif katkı yapan net ihracatın bu yıl büyümeye negatif katkı yaptığı görülüyor. Sektörel bazda büyüme oranlarına bakıldığında son Tarım 9.1 -4.1 çeyrekte önceki çeyreğin aksine Sanayi 5.0 4.5 tüm alt kalemlerde artış İnşaat 4.9 7.2 yaşandığı görülüyor. Büyüme Hizmetler 6.6 -0.8 verilerine gelen yukarı yönlü Bilgi ve İletişim 3.9 6.3 revizelerin önemli ölçüde Finans ve 2.4 8.6 13.5 -1.3 8.4 7.7 7.1 Sigorta yansıdığı kalemler ise şöyle: Gayrimenkul 1.8 4.1 4.6 3.0 2.7 2.4 3.6 yılın 3.çeyreğinde yıllık bazda Faaliyetleri Mesleki, İdari %1.4 artış gösteren inşaat 19.9 7.4 12.9 2.1 1.3 15.3 5.6 ve Destek H.F. sektörü %4 büyüme kaydetti. Kamu, Eğitim, 4.8 4.7 5.0 5.2 3.1 2.2 4.5 2.çeyrekte %0.8 küçülen Sosyal H. F. Kaynak: TÜİK hizmetler sektörünün yapılan revizeye göre %0.5 artış kaydettiği, %8.4 küçülme olarak gerçekleşen 3.çeyreğin ise %7.4’lük bir küçülmeye revize edildiği dikkat çekiyor. Bununla birlikte 2015 yılı ile performans olarak karşılaştırıldığında yıllık bazdaki büyüme oranları açısından inşaat sektöründeki artış önemli görünmekte. Sektörler Büyüme (y-y, %) 2015Ç4 -3.6 9.6 7.9 6.6 10.9 7.9 2016Ç1 -4.3 8.1 5.4 2.0 4.8 2016Ç2 -4.0 6.0 16.0 0.5 7.5 2016Ç3 -6.5 -0.8 4.0 -7.4 2.7 2016Ç4 1.3 5.0 3.7 1.8 9.1 2015 2016 G20 Ülkelerinin 2016 Yılı Reel Büyüme Oranları (%) 6.7 5.0 2.9 1.1 2.8 2.3 2.5 1.6 1.8 1.9 1.9 0.3 1.2 1.4 0.9 1.0 -0.2 Brezilya Rusya Japonya İtalya Kanada Fransa Güney Afrika AB -3.6 Almanya Arjantin İngiltere ABD Avustralya Meksika Kore Suudi Arabistan* Türkiye Endonezya Çin Hindistan -2.3 Kaynak: Bloomberg * Tahmin Türkiye ekonomisi 2016 yılında %2.9 oranında büyüdü ve böylece G20 ülkeleri arasında en yüksek büyüme oranını yakalayan dördüncü ülke oldu. Avrupa Birliği ve Japonya gibi gelişmiş ülkelerde devam eden sorunların yanı sıra ABD’nin yeni Başkanı Donald Trump’ın seçim öncesi ve sonrasındaki süreçte belirsizlik yaratan politikaları 2016 yılında dünya ekonomileri üzerinde belirleyici olan ana etmenler oldu. Artan risk algısı gelişmekte olan ülkelere sermaye akımlarının yavaşlamasına hatta sermaye çıkışlarına neden olurken, özellikle Brezilya, Arjantin ve Rusya gibi ülkelerin G20 ülkeleri bu durumdan en fazla etkilenen ülkeler oldu. Türkiye ekonomisi ise üçüncü çeyrekte yaşadığı olumsuzluklara rağmen, diğer G20 ülkeleri arasında gösterdiği büyüme performansıyla dikkat çekiyor. VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul 2 Sonuç olarak, Türkiye ekonomisi 2016 yılının son çeyreğinde %3.5 büyüdü ve yılı %2.9 ile tamamladı. 2.çeyrek büyüme verisinin %4.5’ten 20 %5.3’e, 3.çeyrek büyüme verisinin ise %1.8 15 daralmadan %1.3 daralmaya revize edilmesi 10 5 dikkat çekti. Böylece yılın üçüncü çeyreğinde 0 2009 yılından bu yana ilk defa negatif -5 gerçekleşen büyümenin yılın son çeyreğinde -10 piyasa beklentilerinin üzerinde bir toparlanma -15 -20 göstermiş olması ekonomik aktivitede korkulacak yavaşlamanın olmayacağına işaret ediyor. Büyümenin en önemli öncül Kaynak: TCMB göstergelerinden biri olan sanayi üretim endeksinin bir önceki çeyrekte sert daralmasının ardından yılın son çeyreğinde %2.0 artması yılın son çeyreğinde büyüme beklentimizin piyasa beklentisinin üzerinde kalmasında etkili oldu ve 2016 yılı son çeyreği ile birlikte 2016 yılında büyüme piyasa beklentilerinin üzerinde beklentimize yakın gerçekleşti. Otomobilde ÖTV zammı öncesi artan talebin desteğinin beklediğimiz gibi iç talebe yansıması büyümeye olumlu katkı yaptı. Bununla birlikte kamunun desteğiyle inşaat sektöründeki yatırımların hız kazanmış olması da yılın son çeyreğinde büyümeye katkıda bulunmaya devam etti. Sektörler bazında bakıldığında ise geçtiğimiz çeyrekte daralan tarım, sanayi ve hizmetler ana sektörlerinin bu çeyrekte toparlanma gösterdiği ve özellikle inşaat sektörünün öncülüğünde sektörlerin büyümeye pozitif katkı sağladığı görülüyor. Ayrıca geçtiğimiz dört çeyrek üst üste küçülen tarım sektörünün toparlanarak büyümeye pozitif katkı yapmış olmasının da büyümenin yılın son çeyreğinde piyasa beklentilerinin üzerinde gelmesine katkıda bulunduğunu düşünüyoruz. 2016Q4 2016Q2 2015Q4 2015Q2 2014Q4 2014Q2 2013Q4 2013Q2 2012Q4 2012Q2 2011Q4 2011Q2 2010Q4 2010Q2 2009Q4 2009Q2 2008Q4 2008Q2 Sanayi Üretim Endeksi (y-y, 3 Ay.Ort.) Reel GSYH (y-y, %) Önümüzdeki dönemde ekonomiyi canlandırmak adına dayanıklı tüketim mallarına getirilen KDV indiriminin yanı sıra Kredi Garanti Fonu (KGF) kapsamında alınan önlemlerle yılın son çeyreğinde yakalanan pozitif büyümenin yılın ilk yarısında da devam etmesi muhtemel görünüyor. Nitekim, son açıklanan Mart ayı PMI imalat endeksinin Şubat 2014 yılından bu yana en yüksek seviyede gerçekleşmesi bu düşüncemizi destekliyor. Ancak bu görünümün yılın ikinci yarısında benzer bir seyir izleyip izlemeyeceği takip edilecektir. VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul 3 Haftalık Veri Takvimi (03 Nisan-07 Nisan 2016) Tarih 03.04.2017 Ülke Türkiye ABD Euro Bölgesi Açıklanacak Veri %1.02 (açıklandı) ÜFE (Mart, a-a) %1.26 %1.04 (açıklandı) İmalat PMI (Mart) 49.7 52.3 (açıklandı) İmalat PMI (Mart) 53.4 -- ISM İmalat Endeksi (Mart) 57.7 57.0 İmalat PMI (Mart) 56.2 56.2 ÜFE (Şubat, y-y) %3.5 %4.3 İşsizlik Oranı (Şubat) %9.6 %9.5 Almanya İmalat PMI (Mart) 58.3 58.3 Fransa İmalat PMI (Mart) İtalya İşsizlik Oranı (Şubat, öncül) Bütçe Dengesi (Mart) 55.0 55.1 -8.2 Milyar Euro -- 54.6 55.0 52.6 -- Japonya İmalat PMI (Mart) Türkiye Reel Efektif Döviz Kuru (Mart) 88.83 -- ABD Fabrika Siparişleri (Şubat) %1.2 %1.0 Euro Bölgesi Perakende Satışlar (Şubat, y-y) ABD 14-15 Mart tarihli Fed Toplantı Tutanakları %1.7 %1.7 -48.5 Milyar Dolar -44.5 Milyar Dolar %1.2 %1.0 -- -- 298 Bin Kişi 195 Bin Kişi Hizmet PMI (Mart) 52.9 53.1 ISM Hizmetler Endeksi (Mart) 57.6 57.0 Euro Bölgesi Hizmet PMI (Mart) 56.5 56.5 Almanya Hizmet PMI (Mart) 55.6 55.6 Fransa Hizmet PMI (Mart) 58.5 58.5 İtalya Hizmet PMI (Mart) 54.1 54.3 İngiltere Hizmet PMI (Mart) 53.3 53.4 Japonya Hizmet PMI (Mart) 51.3 -- ABD Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları 258 Bin Kişi 250 Bin Kişi Euro Bölgesi ECB Toplantı Tutanakları -- -- Almanya Fabrika Siparişleri (Şubat,a-a) -%7.4 %4.0 Japonya Tüketici Güven Endeksi (Mart) 43.1 43.4 ABD Tarımdışı İstihdam (Mart) 235 Bin Kişi 175 Bin Kişi İşsizlik Oranı (Mart) %4.7 %4.7 Sanayi Üretimi (Şubat, Takvm. Arınd., y-y) %0.0 %0.5 Dış Ticaret Dengesi (Şubat) 14.9 Milyar Dolar 17.7 Milyar Dolar Cari İşlemler Dengesi (Şubat) 12.8 Milyar Dolar 19.1 Miyar Dolar -7940 Milyon Euro -4900 Milyon Euro Cari İşlemler Dengesi (Şubat) -7.0 Milyar Euro -- Bütçe Dengesi (Şubat) -5.4 Milyar Euro -- Sanayi Üretimi (Şubat, y-y) -%0.4 %1.4 İtalya Perakende Satışlar (Şubat, y-y) -%0.1 %0.5 İngiltere Sanayi Üretimi (Şubat, y-y) %3.2 %3.7 Dış Ticaret Dengesi (Şubat) -1966 Milyon £ -2200 Millyon £ ADP Özel İstihdam (Mart) 07.04.2017 53.4 %11.9 İmalat PMI (Mart) Dış Ticaret Dengesi (Şubat) 06.04.2017 53.4 %11.9 İngiltere Dayanıklı Mal Siparişleri (Şubat) 05.04.2017 Beklenti %0.81 İmalat PMI (Mart) 04.04.2017 Önceki TÜFE (Mart, a-a) Almanya Fransa Japonya Dış Ticaret Dengesi (Şubat) GSYH (Mart, öncül) %0.6 %0.6 Öncül Göstergeler Endeksi (Şubat, öncül) 104.9 104.6 VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul 4 TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) Reel GSYH (y-y, %) Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %) 15.0 30 10.0 25 20 5.0 15 0.0 10 -5.0 5 0 -15.0 -5 -20.0 -10 2006Ç2 2006Ç4 2007Ç2 2007Ç4 2008Ç2 2008Ç4 2009Ç2 2009Ç4 2010Ç2 2010Ç4 2011Ç2 2011Ç4 2012Ç2 2012Ç4 2013Ç2 2013Ç4 2014Ç2 2014Ç4 2015Ç2 2015Ç4 2016Ç2 2016Ç4 2011-IV 2012-I 2012-II 2012-III 2012-IV 2013-I 2013-II 2013-III 2013-IV 2014-I 2014-II 2014-III 2014-IV 2015-I 2015-II 2015-III 2015-IV 2016-I 2016-II 2016-III 2016-IV -10.0 Tarım Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK Sanayi Hizmetler Sanayi Üretim Endeksi Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %) Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %) Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) 35 30 25 20 15 10 5 0 -5 -10 İnşaat Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen) 25 20 15 10 5 0 -5 -10 Oca.17 Eki.16 Nis.16 Tem.16 Oca.16 Eki.15 Tem.15 Nis.15 Oca.15 Eki.14 İthalat -10 Tem.14 İhracat -5 Nis.14 Yatırım 0 Oca.14 Devlet 5 Eki.13 Tüketim 10 Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK Sanayi Ciro Endeksi Toplam Otomobil Üretimi Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) 100000 Aylık Sanayi Ciro Endeksi (2010=100) 270 80000 220 60000 170 40000 20000 120 Kaynak: OSD, VakıfBank 70 Oca.12 Nis.12 Tem.12 Eki.12 Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13 Oca.14 Nis.14 Tem.14 Eki.14 Oca.15 Nis.15 Tem.15 Eki.15 Oca.16 Nis.16 Tem.16 Eki.16 Oca.17 Şub.04 Ağu.04 Şub.05 Ağu.05 Şub.06 Ağu.06 Şub.07 Ağu.07 Şub.08 Ağu.08 Şub.09 Ağu.09 Şub.10 Ağu.10 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Şub.13 Ağu.13 Şub.14 Ağu.14 Şub.15 Ağu.15 Şub.16 Ağu.16 Şub.17 0 Kaynak:TÜİK 5 Kapasite Kullanım Oranı Beyaz Eşya Üretimi Beyaz Eşya Üretimi (Adet) 2700000 2500000 2300000 2100000 1900000 1700000 1500000 1300000 1100000 900000 700000 Kapasite Kullanım Oranı (%) 85 80 75 70 65 60 Kaynak:Hazine Müsteşarlığı PMI Endeksi PMI Imalat Endeksi 60 55 50 45 40 35 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eyl.09 Mar.10 Eyl.10 Mar.11 Eyl.11 Mar.12 Eyl.12 Mar.13 Eyl.13 Mar.14 Eyl.14 Mar.15 Eyl.15 Mar.16 Eyl.16 Mar.17 30 Kaynak:Reuters 6 Şub.17 Ara.15 Kaynak:TCMB Tem.16 May.15 Eki.14 Mar.14 Ağu.13 Haz.12 Oca.13 Nis.11 Kas.11 Eyl.10 Şub.10 Tem.09 Ara.08 55 ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyon ÜFE TÜFE (y-y, %) ÜFE (y-y, %) Çekirdek Enflasyon (y-y, %) 14 12 10 8 6 4 2 0 25.0 20.0 15.0 10.0 5.0 0.0 Mar.04 Eyl.04 Mar.05 Eyl.05 Mar.06 Eyl.06 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eyl.09 Mar.10 Eyl.10 Mar.11 Eyl.11 Mar.12 Eyl.12 Mar.13 Eyl.13 Mar.14 Eyl.14 Mar.15 Eyl.15 Mar.16 Eyl.16 Mar.17 Mar.05 Eyl.05 Mar.06 Eyl.06 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eyl.09 Mar.10 Eyl.10 Mar.11 Eyl.11 Mar.12 Eyl.12 Mar.13 Eyl.13 Mar.14 Eyl.14 Mar.15 Eyl.15 Mar.16 Eyl.16 Mar.17 -5.0 Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %) BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen) Gıda 20 250 2500 2000 200 Enerji TÜFE 15 10 1500 12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) Ağu.16 Şub.17 Şub.15 Ağu.15 Şub.16 Şub.14 Ağu.14 Kaynak: TCMB 7 Şub.17 Ağu.16 Şub.16 Ağu.15 Şub.15 Kaynak: TCMB Ağu.14 5.5 88.83 Şub.14 6 Ağu.13 6.5 Şub.13 7 Şub.12 7.5 Ağu.11 8 TÜFE Bazlı (2003=100) 135 130 125 120 115 110 105 100 95 90 85 Şub.11 8.5 Şub.13 Ağu.13 Reel Efektif Döviz Kuru Enflasyon Beklentileri 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) Ağu.12 Şub.09 Ağu.09 Kaynak: TCMB Ağu.12 Kaynak:Bloomberg Ağu.11 Şub.12 -5 Mar.17 Tem.16 Kas.15 Mar.15 Tem.14 Kas.13 Mar.13 Tem.12 Kas.11 Mar.11 0 Tem.10 100 0 Şub.10 500 5 Ağu.10 Şub.11 1000 150 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücüne Katılım Oranı Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşgücüne Katılma Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) İstihdam Oranı (%) 14.0 53 13.0 51 12.0 49 11.0 47 10.0 45 9.0 43 8.0 41 7.0 Kaynak: TÜİK Kaynak: TÜİK Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet) 7,000 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1,000 0 Kaynak: TOBB 8 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar) 25000 Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) 0 20000 -2000 15000 -4000 -6000 10000 -8000 5000 -10000 Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı 6000 -4000 -14000 -24000 -34000 -44000 -54000 -64000 -74000 -84000 3000 1000 -1000 -3000 -5000 -7000 -9000 -11000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 -10000 -20000 -30000 Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar) Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen) Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar) Kaynak: TCMB Kaynak: TCMB TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketici Güven Endeksi Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 105.0 140 95.0 120 85.0 100 75.0 80 65.0 60 55.0 40 Kaynak: TCMB 9 Şub.17 Şub.16 Şub.15 Şub.14 Şub.13 Şub.12 Şub.11 Şub.10 Şub.09 Şub.08 Şub.07 Şub.06 -12000 Şub.05 Şub.17 Şub.16 Şub.15 Şub.14 Şub.13 Şub.12 Şub.11 Şub.10 Şub.09 Şub.08 Şub.07 Şub.06 Şub.05 0 KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL) Bütçe Dengesi (12 aylık toplam-milyar TL) 10000 57 0 47 -10000 37 -20000 Şub.17 Kaynak:TCMB Kaynak: TCMB Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen) Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)* 35.0 29.5 30.0 450 310 400 260 350 210 300 160 250 110 5.0 200 60 0.0 25.0 20.0 15.0 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2003 10.0 2005 360 2004 500 İç ve Dış Borç Stoku Kaynak: Hazine Müsteşarlığı,TÜİK Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 10 2016 Ağu.16 Şub.16 Şub.15 Ağu.15 Şub.14 Ağu.14 Ağu.13 Şub.13 Şub.12 -3 Ağu.12 7 -60000 Şub.11 17 -50000 Ağu.11 -40000 Ağu.10 27 Şub.10 -30000 LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz Borç Alma Faiz Oranı (%) Reel Faiz Borç Verme Faiz Oranı (%) 20 20 15 15 10 10 5 5 0 0 -5 Eyl.05 Mar.06 Eyl.06 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eyl.09 Mar.10 Eyl.10 Mar.11 Eyl.11 Mar.12 Eyl.12 Mar.13 Eyl.13 Mar.14 Eyl.14 Mar.15 Eyl.15 Mar.16 Eyl.16 Mar.17 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eyl.09 Mar.10 Eyl.10 Mar.11 Eyl.11 Mar.12 Eyl.12 Mar.13 Eyl.13 Mar.14 Eyl.14 Mar.15 Eyl.15 Mar.16 Eyl.16 Mar.17 25 Nominal Faiz Kaynak:TCMB, VakıfBank Kaynak:TCMB Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge/GSYH (%)* Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD 2 2.7 -2.70 0.75 125.6 Euro Bölgesi 1.7 1.5 3.20 0.00 -5.00 Almanya 1.7 1.50 7.30** 0.00 98 Fransa 1.10 1.40 -0.13 0.00 -9.80 İtalya 0.40 1.30 2.13 0.00 107.60 Macaristan 1.60 2.90 2.26** 0.90 -11.50 Portekiz 2.00 1.60 0.45 0.00 -1.50 İspanya 3.00 2.30 0.98** 0.00 -2.20 Yunanistan -1.10 1.40 -0.00 0.00 -74.40 İngiltere 1.90 2.30 -4.33 0.25 -6.00 Japonya 1.60 0.30 3.33 -0.10 43.10 Çin 6.80 0.80 2.67 4.35 109.20 Rusya 0.30 4.60 2.93** 9.75 -- Hindistan 5.30 2.62 -1.25 7.00 -- Brezilya -2.46 4.76 -4.31** 12.25 104.40 G.Afrika 0.70 6.30 -5.44** 7.00 -10.20 Türkiye 3.09 11.29 -5.40** 8.00 Kaynak: Bloomberg. *: Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2015 yılı verileridir. ** 2014 verileri. 67.80 11 Türkiye Makro Ekonomik Görünüm 2015 2016 En Son Yayımlanan 2017 Yılsonu Beklentimiz Reel Ekonomi GSYH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 2 337 530 2 590 517 734 393 (2016 4Ç) -- 6.1 2.9 3.5 (2016 4Ç) 3.50 2015 2016 Kapasite Kullanım Oranı (%) 75.8 76.5 74.90 (Mart 2017) -- Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)(takvim etk.arnd) 1.8 2.9 2.6 (Ocak 2017) -- 2014 2015 9.9 10.3 GSYH Büyüme Oranı (zincirlenmiş hacim endeksi, y-y, %) İşsizlik Oranı (%) En Son Yayımlanan En Son Yayımlanan 12.7 (Aralık 2016) 10.50 Fiyat Gelişmeleri 2015 2016 En Son Yayımlanan TÜFE (y-y, %) 8.81 8.53 11.29 (Mart 2017) -- ÜFE (y-y, %) 5.71 9.94 16.09 (Mart 2017) -- Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 312,309 382,351 394,178 (24.03.2017) -- M2 1,206,005 1,406,728 1,433,257 (24.03.2017) -- M3 1,249,183 1,450,681 1,478,649 (24.03.2017) -- Emisyon 94,464 111,762 114,002 (24.03.2017) -- TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 95,703 92,050 89,958 (24.03.2017) -- Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma) 7.25 7.25 7.25 (31.03.2017) -- TCMB O/N (Borç Verme) 10.75 8.50 9.25 (31.03.2017) -- TCMB Haftalık Repo 7.75 7.50 8.00 (31.03.2017) -- TRLIBOR O/N 11.48 9.02 12.29 (31.03.2017) -- Cari İşlemler Dengesi Ödemeler Dengesi (Milyon $) 2015 2016 -32,118 -32,602 En Son Yayımlanan -2,762 (Ocak 2017) İthalat 207,234 198,610 15,820 (Şubat 2017) -- İhracat 143,839 142,557 12,127 (Şubat 2017) -- Dış Ticaret Dengesi -63,395 -56,052 -3,693 (Şubat 2017) -- 34,9 Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL) Merkezi Yön. İç Borç Stoku 440.1 468.6 478.6 (Şubat 2017) -- Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 237.5 291.0 304.5 (Şubat 2017) -- 2014 2015 Kamu Net Borç Stoku 187.1 161.0 En Son Yayımlanan 161.0 (2015) -- Kamu Ekonomisi (Milyar TL) 2015 Şubat 2016 Şubat Bütçe Gelirleri 40.15 44.72 46.90 (Şubat 2017) -- Bütçe Giderleri 42.51 42.31 53.74 (Şubat 2017) -- Bütçe Dengesi -2.36 2.41 -6.84 (Şubat 2017) -- Faiz Dışı Denge 4.53 6.54 -1.76 (Şubat 2017) -- 12 Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Cem Eroğlu Müdür cem.eroglu@vakifbank.com.tr 0212-398 18 98 Buket Alkan Müdür Yardımcısı buket.alkan@vakifbank.com.tr 0212-398 19 03 Fatma Özlem Kanbur Uzman fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 0212-398 18 91 Bilge Pekçağlayan Uzman bilge.pekcaglayan@vakifbank.com.tr 0212-398 19 02 Elif Engin Uzman elif.engin@vakifbank.com.tr 0212-398 18 92 Sinem Ulusoy Uzman sinem.ulusoy@vakifbank.com.tr 0212-398 19 05 Ezgi Şiir Kıbrıs Uzman Yardımcısı ezgisiir.kibris@vakifbank.com.tr 0212-398 18 93 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir.