Satın Alma Bugüne kaldarki uygulamada, üyelerin Fondan

t
— 11 —
5. Geri - Satın Alma
Bugüne kaldarki uygulamada, üyelerin Fondan yapmış oldukları (alımları geri ödemeleri hükümleri, Fon
gene! 'kaynaklarının geçici olarak Ikullanımına olanak verecek şıekil'dle sonuçlanmış, bu yükümlülük uygun
olmayan zamanlarda güçlükler arz etmiştir.
Geri - alım yülküımlülüğünıün şu şeklilerde olabilmesi mümkün kılınmıştır: a) Üyenin Fondaki kendi
parası mevcutları, komisyon ödemesi zorunluluğu yaratacak Mir duruma gelmiş ise, para mevcutlarını geri satın alabilir. b) Fondan alımda bulunan ülkenin, ödemişler dengesi ve rezerv durumu iyileşme göster­
diğinden normal olarak gani - 'alımda bulunması beklenir. Alnmıın yapılmasına neden olan sorunun tümüy­
le ortadan kalkmasını beklemek zorunluluğu yoktur.* Bu kıstasa göre, geri - alım bekleyişi, bir zorunlu­
luk olarak ortaya çıkmamakta, anoalk Fonun, gerıi - alım yapılması için üyeye uyarıda . bulunmasına nedlen
olmaktadır, c) Yukarıda yazık 'bekleyiş ve yükümlülük, üyenin ödemeler dengesi ve rezerv durumu iyi­
leşme gösterdiğinde ortaya çıkmakta, buna ek olarak, alımda bulunulduğu tarihten itibaren 5 yılı aşmamak
üzene, Fondaki üye parası mevcutlarının, komisyon ödemeyi gerektiren kısmının geri - allımı yükümlülü­
ğü şekillide bir veçhe de kazanmıakitaidıır. Takısiltle ödeme halinde, alımdan 'itibaren 3 yıldan sonra başlayarak
5 ncü yıl sonuna kadar ödemelerde bulunmak gerekmıakitedir. Bu süre içerisinde ödemeler dengesi vie nezerv durumu iyileşme göstermese dahi geri - ahim yapılmak gerekmektedir. d) Fondan alım 'diğer özel
politikalar uyarınca yapılıyor ise % 85 oy çokluğu ile 3-5 yıldan farklı geri - alım dönemleri bellirlenebilecektir. e) Üyelenin Fondaki kendi paralan mevcutları alumlar dışında da antaîbileceğinıden, bu tür artışlarda
geri - .alım için üyeler© göre farklı politikalar uygulanabilecektir. f) Fon geri - alımda, kredi Itranşları
için geçerli ollan geri - alım sürelerinden daha kısa geri - alım süreleri öngörür ise bu hüküm ancak o karar
tarihinden sonra artış gösteren para mevcutları için geçerlilik ttaşıyacalktır. g) istisnai zorlukların ortaya
çıkması halinde Fon ödeme «ürelerini gecMirebile çektir. h) Geri - alım yükümlülüğünü yerine getir­
meyen üye ille danışmada bulunularak ve gecikmeyi açıklaması istenerek yeni bir süre verilecek, bundan son­
ra üyenlin Fondaki para mevcudu satışa çıkarılacaktır., Üye bu satışı veto edemeyecektir. Bu arada, üyenin
daha yüksek oranlarda komisyon ödemesi ve Fon geneî ikaynıaklaraıldan yararlanma hakkının kaldırılması
gibi tedlblrler de alınacaktır, i) Geri - alım özel çekme haklarıyla veya Fon tarafından belirtilecek diğer üye­
ler paralllanyla yapılacaktır, j) Geri - alım yükümlülüğünde olan üye, Fonun istediği üye ülke parasını,
o üyeden serbestçe kullaınılalbillir para karşılığında ve aralarında anlaşacakları hir kur - Fon Anlaşmasına
uygun olan - üzerinden sağlayabilir.
Üyeler geri - alımı altın ile yapamazlar. Ancak, Fon % 85 oy çokluğu ile piyasa fiyatına dayalı bir fiyat
üzerinden altın kabul etmieyi kararlaştıralbilir.
6. Komisyonlar, Ücretler, Hesaplama Oranları ve Değerin Muhafazası :
(al) Komisyonlar :
Uluslararası Para Fonu 3 çeşit komisyon tahsil etmektedir: i) Diğer üyelerden kendi parası karşılığın­
da alımda 'bulunan üyenin ödediği «Hizmet komisyonu», ili) Altın alım - satımlarında uygulanan «Mua­
mele komisyonu» ve ilii) Kotasının üzerinde para mevcudu olan üyelierdien alınan devrevi komisyon» 1ar.
Alyrıoa sıtand-iby ve benzeri anılaşmalar sırasında taahhüt komıisyonu alınmaktadır.
Yeni Anlaşma maddelerine göre Fon, genel kaynaklar hesabı aracılığıyla yürütülen tüm işlemler için ma­
kûl ve her üye için aynı oranda komisyonlar tahsil yetkisine sahip olacaktır. Ödenecek komisyonların onan­
ları Fon nezdindeki üye parası mevcutlarının kaldığı süre ile orantılı olarak artış gösterecektir. Normal ola­
rak müterakkiyeit kabul ©dillmiekte birlikte böyle olması kesin 'bir zorunluluk da teşkil etmemektedir.
Bütün komisyonlar özel çekme hakları cinsinden ödenecektir. İstisnai durumlarda Fon ile danışma sure­
tiyle diğer üyelerin parası ile ödemeye izin verilebilir. Ancak Fon, bu tür ödemelerin, parası ile ödeme ya­
pılan üyenin Fondaki para mevcutlarının o üyenin komisyon ödemesini gerektirecek düzeye varmamasını sağ­
layacak şekilde izin verecektir.
(b) Ücret :
Bu konuda değiştirilen Anlaşma maddeleri önemli farklılıklar taşımaktadır. Halen, üye kotasının % 75'i
(kli bu kısım üyenin kendi parası ile ödenmektedir.) O üyenin Fondaki para mevcutları günlük ortalama ba­
kiyesini aşıyor ise, aşan kısım üzerinden ülkeye ücret ödenmektedir. Bu oran % 1,5 olarak belirlenmiştir.
Millet Meclisi
(S. Sayısı : 59)