mkgao

FİZİKSEL ETKENLER
1
2
3
4
–
–
–
–
GÜRÜLTÜ
TİTREŞİM
TERMAL KONFOR FAKTÖRLERİ
İYONİZAN ve NONİYONİZAN
RADYASYON
5 – BASINÇ
13.03.2015
1
GÜRÜLTÜ
13.03.2015
2
GÜRÜLTÜ,
GENEL OLARAK
İSTENMEYEN VE RAHATSIZ
EDEN
SES
OLARAK
TANIMLANIR.
13.03.2015
3
ENDÜSTRİDEKİ GÜRÜLTÜ
İŞYERLERİNDE
ÇALIŞANLARIN ÜZERİNDE,
FİZYOLOJİK ETKİLER
BIRAKAN
VE
İŞ VERİMİNİ
OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEYEN
SESLER OLARAK
TANIMLANABİLİR.
13.03.2015
4
Gürültünün
sebep olduğu
hastalık
VAR
mıdır?
13.03.2015
5
Gürültüden
ileri gelen
işitme kayıpları
hangi şartlarda
meslek hastalığı
sayılabilir.
13.03.2015
6
506 sayılı
Sosyal Sigortalar Kanunu
Madde (11 / b)
www.ssk.gov.tr
13.03.2015
7
MESLEK HASTALIĞI
İşçinin,
çalıştığı işin niteliğine göre
tekrarlanan bir sebeple işin
yürütüm şartları yüzünden
uğradığı geçiçi veya sürekli
hastalık, sakatlık veya ruhi
arıza halleridir.
13.03.2015
8
www.ssk.gov.tr
Sosyal Sigorta
Sağlık İşlemleri Tüzüğü
13.03.2015
9
Meslek Hastalıkları Grupları
A - Kimyasal maddelerle ortaya çıkan
meslek hastalıkları
B - Mesleki cilt hastalıkları
C - Pnömokonyozlar ve diğer solunum
sistemi hastalıkları
D - Mesleki bulaşıcı hastalıklar
E - Fiziksel etkenlerle olan meslek
hastalıkları
13.03.2015
10
GÜRÜLTÜ ZARARLARININ MESLEK
HASTALIĞI SAYILABİLMESİ İÇİN;
GÜRÜLTÜLÜ İŞ’TE EN AZ İKİ YIL,
GÜRÜLTÜ ŞİDDETİ SÜREKLİ
OLARAK 85 dB’ in ÜSTÜNDE OLAN
İŞLERDE EN AZ 30 GÜN,
ÇALIŞILMIŞ OLMAKSI GEREKİR.
Yükümlülük süresi 6 ay ...
13.03.2015
11
Ses;
Hava basıncındaki
dalgalanmaların kulaktaki
etkisinden ileri gelen
fiziksel bir duygu
olarak ta tanımlanabilir.
13.03.2015
12
13.03.2015
13
Dalga Boyu ()
Ses dalgası
1
Dalganın yayılma hızı
0
0
2
4
6
8
f = Frekans
T = Peryod
Genlik
-1
V=fx
13.03.2015
10
fxT=1
14

GENÇ VE SAĞLIKLI BİR KULAK 20 Hz. İLE
20000 Hz. FREKANSLAR ARASINDAKİ SESLERE
UYUM SAĞLAR YANİ BU ARALIKTAKİ SESLERİ
DUYABİLİR.
 YİNE, GENÇ VE SAĞLIKLI BİR KULAK 20 μPa
ŞİDDETİNDEKİ SES İLE 200 Pa ŞİDDETİNDEKİ
SESLERİ SAĞLIKLI OLARAK DUYABİLİR.
13.03.2015
15
13.03.2015
16
13.03.2015
17
0.5
0
-0.4999
13.03.2015
0
18
0.0173426
Time (s)
0.6594
0
-0.7674
13.03.2015
0
19
0.0323789
Time (s)
440Hz
13.03.2015
880Hz
20
GÜRÜLTÜNÜN SEBEP OLDUĞU İŞİTME
KAYBI TİPLERİ
1 - İLETİM TİPİ İŞİTME KAYBI
• İletim tipi işitme kaybı, kulak
zarında ve orta kulak kemiklerinde
meydana gelen kayıplardır.
2 - ALGI TİPİ İŞİTME KAYBI
• Algı tipi işitme kaybı iç kulakta
duyma hücrelerinde meydana gelen
kayıplardır.
13.03.2015
21
Noise
damage
occurs
HERE
KALICI
İŞİTME
KAYBININ
HİÇ BİR
ŞEKİLDE
TEDAVİSİ
MÜMKÜN
DEĞİLDİR.
13.03.2015
22
13.03.2015
23
Konuşma aralığı:
 175 Hz. - 7500 Hz.
 25 dB - 65 dB
13.03.2015
24
İŞİTME KAYBINA ETKİ EDEN
FAKTÖRLER
SŞ SF ES KY KD KC 25
Şiddetine,
Frekans dağılımına,
Etkilenme süresine,
Kişinin yaşına,
Kişisel duyarlılığına,
Kişinin cinsiyetine.
13.03.2015
YER VE KONUMLARA GÖRE GÜRÜLTÜ DÜZEYLERİ
GÜRÜLTÜ DÜZEYİ
0 dB
20 dB
30 dB
40 dB
50 dB
60 dB
70 dB
80 dB
90 dB
100 dB
110 dB
120 dB
130 dB
140 dB
13.03.2015
YER VE KONUM
İşitme eşiği
Sessiz bir orman
Fısıltı ile konuşma
Sessiz bir oda
Şehir içinde bir büro
Karşılıklı konuşma
Dikey matkap
Yüksek sesle konuşma
Kuvvetlice bağırma
Dokuma salonları
Havalı çekiç, Ağaç işleri
Bilyeli değirmen
Uçakların yanı
Ağrı Eşiği
26
Gürültü şiddeti desibel olarak ölçülür.
 Basınç olarak işitme aralığı çok
geniş bir aralıktır.
 Her 3 dB’lik artışta, ses iki kat artar.
 Her 10 dB’lik artışta ise; ses on kat
artar.
13.03.2015
27
100 dB + 100 dB = ? dB
13.03.2015
28




1 dB + 1 dB
2 dB + 2 dB
3 dB + 3 dB
4 dB + 4 dB
13.03.2015
=
=
=
=
4 dB
5 dB
6 dB
7 dB
29
100 dB + 100 dB = 103 dB
13.03.2015
30
BİRDEN FAZLA GÜRÜLTÜ KAYNAĞININ
BULUNDUĞU ORTAMLARDA
SES DÜZEYLERİ
ARASINDAKİ FARK (dB)
0
2
3
4
5
6
7
8
10
12
14
16
13.03.2015
YÜKSEK DÜZEYDEKİ SESE
EKLENECEK MİKTAR (dB)
3.0
2.6
1.8
1.5
1.2
1.0
0.9
0.8
0.4
0.3
0.2
0.1
31
GÜRÜLTÜNÜN İŞİTME KAYBI DIŞINDAKİ
PSİKOLOJİK ETKİLERİ ( 1 )
GÜRÜLTÜLÜ ORTAMLARDA KALAN VEYA YAŞAYAN İNSANLARDA
 Konsantrasyon, dikkat ve reaksiyon
kapasitesi zayıflayabilir.
 Yorgunluk, uyku bozuklukları ve geç
uyuma halleri görülebilir.
 Merkezi sinir sistemi bozuklukları, baş
ağrıları ve stresler görülebilir.
 Metobolik ve hormonel bozukluklar
görülebilir.
13.03.2015
32
GÜRÜLTÜNÜN İŞİTME KAYBI DIŞINDAKİ
PSİKOLOJİK ETKİLERİ ( 2 )
BİRDEN BİRE ŞİDDETLİ BİR GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNDE
KALINDIĞINDA
Kan basıncı (tansiyon) yükselmesi
görülebilir.
Kan dolaşımı bozukluğu görülebilir.
Solunum hızı değişmesi ve
Terlemenin artması gibi hususlar
görülebilir.
13.03.2015
33
 GÜRÜLTÜNÜN İŞİTME KAYBI DIŞINDAKİ
PSİKOLOJİK ETKİLERİ (3)
GÜRÜLTÜ AYRICA
 Konuşurken bağırma,
 Sinirli olma hali,
 Karşılıklı anlaşma zorluğu,
 Kişiler arasındaki ilişkilerde
olumsuzluklar ve
İş kazalarının artmasında etkin rol
oynar.
13.03.2015
34
1670
13.03.2015
35
dB
60
97 dB(A)
50
40
92 dB(A)
30
83 dB(A)
20
10
0
0
1
2
3
4
5
10
20
50
YIL
83 , 92 ve 97 dB(A)’lık gürültü düzeylerinde, gürültüye maruz kalan kişilerin
4000 Hz sabit frekanslı gürültüdeki işitme kayıplarının yıllara göre dağılımı
13.03.2015
36
10
0
1. yıl
-10
-20
1~5
-30
-40
6~10
-50
11~20
21~30
-60
30~
-70
dB
250
500
1000
2000
4000
7000
8000
Frekans (Hz.)
92 dB(A) sabit şiddette ve değişken frekanslı gürültüye maruz kalan kişilerde işitme
kayıplarının yıllara göre dağılımı
13.03.2015
37
Desibel Skalaları
• A scale
İnsan kulağının işitmelerinde,
• B scale
Telefon şirketlerince,
• C scale
Tüm seslerde,
13.03.2015
kullanılır.
38
13.03.2015
39
HİÇ BİR ÖNLEM ALINMAKSIZIN GÜRÜLTÜ DÜZEYLERİNE GÖRE
GÜNDE EN FAZLA ÇALIŞILABİLECEK SÜRELER
GÜRÜLTÜ DÜZEYİ
90
90
92
95
97
100
102
105
110
115
115
13.03.2015
dB(A)’ dan az
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)
dB(A)’ dan çok
GÜNLÜK ÇALIŞMA SÜRESİ
Süresiz
8 Saat
6
4
3
2
1,5
1
0.5
0.25
Çalışılamaz
40
İŞİTME KAYBININ KESİN TANISI İÇİN
1 - Odyometrik test yapılmalı ve yaş dikkate alınmalı
2 - Gürültü düzeyi ölçülmeli
3 - Odyogramlardan da yararlanılmalı
4 - İşitme zorluğuna sebep olan diğer etkenler giderilmeli
5 - Geçici işitme kayıpları bertaraf edilmeli
13.03.2015
41
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ
(1)
A – TEKNİK KORUNMA
a) GÜRÜLTÜ KAYNAĞINDA
– Gürültü düzeyi düşük makineler seçilmeli ve
değiştirilmeli
– Gürültü düzeyi daha az olan işlem seçilmeli
– Gürültü kaynağı izole edilmeli .
13.03.2015
42
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ
(2)
b) GÜRÜLTÜLÜ ORTAMDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER:
–
–
Makinelerin yerleştirildiği zeminde,
Gürültü kaynağı ile maruz kalan kişi arasında,
•
•
Engel konularak ve
Uzaklık artırılarak
– Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar,
tavan, taban gibi yerler ses emici malzeme ile
kaplamak.
13.03.2015
43
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ
(3)
c) GÜRÜLTÜNÜN ETKİSİNE MARUZ KALAN KİŞİDE ALINMASI
GEREKEN ÖNLEMLER:
1 – Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı iyi izole
edilmiş bir bölme içine alınması,
2 – Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin kısaltılması,
3 – Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu kullanmak.
13.03.2015
44
GÜRÜLTÜDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ ( 3 )
B – TIBBİ KORUNMA
1 – Gürültülü işlerde çalışacakların işe girişlerinde odyogramları alınmalı
ve sağlıklı olanlar çalıştırılmalıdır.
İş kazalarının önlenmesinde, kesin denilebilecek, yeterli önlem
alınabiliniyorsa, gürültülü işlerde doğuştan sağır ve dilsizlerin çalıştırılması da
düşünülebilir.
2 – Gürültülü işlerde çalışanların, her altı ayda bir odyogramları alınmalı ve
işitme kaybı görülenlerde, gerekli tedbirler alınmalıdır.
13.03.2015
45
KULAK KORUYUCULARININ GÜRÜLTÜ
ENGELLEME DEĞERLERİ
CİNSİ
AZALTMA
DERECESİ
PAMUK
5 -
16 dB
PARAFİNLİ PAMUK
20 -
35 dB
CAM PAMUĞU
7,5 -
32 dB
KULAK TIKACI
20 -
45 dB
KULAKLIK
12 -
48 dB
13.03.2015
46
KULAKLIKLARININ
ALIŞTIRMA PROGRAMLARI
SABAH
ÖĞLEDEN SONRA
1 . GÜN
2 . GÜN
3 . GÜN
4 . GÜN
½ Saat
½ Saat
1 Saat
1 Saat
2 Saat
2 Saat
3 Saat
3 Saat
5 . GÜN
Tüm vardiya süresince
13.03.2015
47
En yüksek ses basıncı (Ppeak)
C - frekans ağırlıklı anlık gürültü
basıncının maksimum değeri
13.03.2015
48
Günlük gürültü maruziyet düzeyi
(LEX,8h)[dB(A) re.20 µPa]
Sekiz saatlik iş günü için, anlık
darbeli gürültünün de dahil olduğu
bütün gürültü maruziyet
düzeylerinin zaman ağırlıklı
ortalaması.
13.03.2015
49
Haftalık gürültü maruziyet
düzeyi;
Günlük gürültü maruziyet
düzeylerinin sekiz saatlik beş iş
gününden oluşan bir hafta için
zaman ağırlıklı ortalaması.
13.03.2015
50
Yönetmeliğin uygulanması bakımından,
günlük gürültü maruziyet düzeyleri;
En yüksek ses basıncı yönünden
tanımlanmıştır.
Maruziyet sınır değerleri ve
Maruziyet etkin değerleri
13.03.2015
51
Maruziyet sınır değerleri
(LEX,8h=87dB(A) ve Ppeak=200 Pai)
(i) : 140 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
En yüksek maruziyet etkin değerleri
(LEX,8h=85dB(A) ve Ppeak= 140 Paii)
(ii) : 137 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
En düşük maruziyet etkin değerleri
(LEX,8h = 80dB(A) ve Ppeak= 112 Paiii)
(iii) : 135 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
13.03.2015
52
Yönetmelik Dip Not
(i)
: 140 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
(ii)
: 137 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
(iii)
: 135 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
13.03.2015
53
LEX,8h=87dB(A) ve Ppeak=200 Pai
140 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
L (dB)=20 log P / Po (gürültü şiddeti)
P=200 Pa ve Po=20 µPa
ise
L (dB(C)) = 140 dB(C)
LEX,8h=85dB(A) ve Ppeak= 140 Paii
137 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
LEX,8h = 80dB(A) ve Ppeak= 112 Paiii
135 dB (C) ile ilgili olarak 20 µPa
13.03.2015
54
13.03.2015
55
13.03.2015
56
•
•
•
•
•
ÖZET
Zararlı gürültü kaynaklarını tespit ediniz.
Gürültü şiddetini ölçünüz.
Gürültüye maruziyetin önlenmesinde idari ve
mühendislik kontrollerini kullanınız.
Yüksek gürültülü alanlarda bulunan ikaz
işaretlerine riayet ediniz.
Kulak koruyucuları tam anlamı
ile kullanınız.
13.03.2015
57
Gürültü
Ölçme
Cihazı
13.03.2015
58
13.03.2015
59
HEARING
CONSERVATION
Quite Room: 30 dBA
Bulldozer: 85dBA
Normal City Noises: 65 dBA
Normal Conversation: 50 dBA
Artillery/Good Rock Band: 120 dBA
13.03.2015
60
13.03.2015
61
13.03.2015
62
Sosyal Sigortalar Sağlık İşlemleri Tüzüğü A Cetveli III. Liste
Arıza
Arıza
Sıra
Ağırlık
Numarası
ArızaÇeşidi
Ölçüsü
----------------------------------------------------------------------2
Odiometrik incelemeyle teşhis edilen
iletim, sensorinöral ve mikst tip işitme
kayıpları (X)
X) İşitme kayıplarının belirlenmesinde, ISO
standartları uygulanır. Bu kayıplar ve bunların
neden olduğu meslekte kazanma gücü azalma
oranları (MKGAO), aşağıdaki biçimde hesaplanır:
./..
13.03.2015
63
A- Bir kulağın işitme kaybı, purton
odiogramda 500 -1000 - 2000 Hz.
frekanslardaki işitme eşik değerlerinin, desibel
cinsinden toplanıp ortalaması alınarak
saptanır. 40 tan sonraki her yaş için 0,5
desibel yaşlılık değeri düşülür. Bundan hata
payı sabitesi olarak 15 çıkarılır. Kalan 1,5 ile
çarpılır. Bu, bir kulağın işitme kaybı yüzdesidir.
Bu değer bir kulağın kısmi işitme kaybının
meslekte kazanma gücü azalma oranı
(MKGAO) olarak da ifade edilir.
13.03.2015
64
B- İki kulağın işitme kaybı yüzdesi, iyi
işiten kulağın işitme kaybı yüzdesinin 5
katıyla, kötü işiten kulağın işitme kaybı
yüzdesinin toplamının 6 ya bölünmesiyle
bulunur.
Bu değer iki kulağın kısmi işitme
kaybının meslekte kazanma gücü azalma
oranını (MKGAO) olarak ta ifade edilir.
35 desibelden az işitme kayıpları,
kısmi işitme kaybı olarak değerlendirilmez.
13.03.2015
65
13.03.2015
66
Örnek: purton odiogramda ölçülen değerler
.……………. Hz / dB(A) …………. Ortalama
Sağ : 500 / 35 1000 / 45 2000 / 50
41,66
Sol : 500 / 40
1000 / 50 2000 / 55
48,33
41,66
48,33
42
48
(35 yaşında)
(“
“ )
42 – 15 = 27*1,5 = 40,5 (% olarak ifadesi)
48 – 15 = 33*1,5 = 49,5 ( “ “
“
)
[(40,5*5) + 49,5] / 6 = 42 (Her iki kulak için % MKGAO)
Not:
13.03.2015
x : Sol
o : Sağ
67