VakıfBank Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

 VakıfBank Haftalık Uluslararası Ekonomi Raporu 29 Kasım‐6 Aralık 2010
11 Gelişmekte olan Ülkelerde Çekirdek Enflasyon Oranlarında Yaşanan Ayrışma En son yayınlanan raporumuzda son dönemde gelişmekte olan ülkelerdeki (GOÜ) enflasyon hareketleri ve nedenleri incelenerek, enflasyonist risklerin arttığına değinilmişti. Bu haftaki raporumuzda ise gelişmekte olan ülkelerde çekirdek enflasyon oranlarında yaşanan ayrışma değerlendirilecek, özellikle Türkiye’de çekirdek enflasyon rakamlarında yaşanan düşüşün nedenleri üzerinde durulacaktır. Bu kapsamda Türkiye ve diğer gelişmekte olan ülkelerdeki dış ticaret kompozisyonu ve reel kurlar karşılaştırılarak yaşanan ayrışmanın nedenleri incelenecektir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Uluslararası Ekonomide Geçtiğimiz Haftanın Önemli Gelişmeleri ABD 









Yılın üçüncü çeyreğinde GSYH büyümesi %2'den %2.5'e revize edildi, çekirdek PCE için aynı dönemde daha önce %0.8 olarak açıklanan rakamda ise revizyon yapılmadı. Ekim ayında dayanıklı mal siparişleri beklentilerin üzerinde ve Ocak 2009’dan bu yana en büyük düşüşü kaydederek %3.3 azaldı. Ekim ayında kişisel gelirler beklentilerin üzerinde %0.5 arttı, harcamalar da %0.4 artarak beklentiye paralel gerçekleşti. Ekim ayı inşaat izinleri %0.5 artıştan %0.9 artışa revize edildi. Ekim ayında yeni konut satışları %8.1 azalarak 283 bin oldu ve beklentilerin altında gerçekleşti. Kasım ayında Richmond FED İmalat Endeksi beklentilerin üzerinde 9 değerini alırken, mevcut konut satışları Ekim ayında beklentilerin altında 443 milyon adet olarak gerçekleşti. Böylece 2. el konut satışları %0.7 olan düşüş beklentilerinin üzerinde %2.2 düştü. Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi Kasım ayında nihai 71.6 değerini alarak beklentilerin üzerinde açıklandı. Haftalık işsizlik başvuruları beklentilerin üzerinde 34 bin azalarak 407 bin oldu. Başvurular Temmuz 2008'den bu yana görülen en düşük seviyeye geriledi. 23 Kasım’da yayınlanan FOMC toplantı tutanaklarına göre, FED yetkilileri ABD ekonomisinin gelecek yıl ılımlı bir hızla büyümesini beklerken, işsizliğin oldukça yüksek kalmasını, enflasyonun ise rahatsız edecek kadar düşük olmasını bekliyorlar. Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC) 3 bankaya daha el koydu. Böylece ABD’de yılbaşından bu yana el konulan banka sayısı 149'a çıktı. AVRUPA 





Brüksel’de bir araya gelen Avrupa Birliği Maliye Bakanları, İrlanda’ya verilecek yardımın yanı sıra, 2013 sonrasında devreye girecek olan Euro Bölgesi borç krizlerine çözüm mekanizmasının ana hatlarına da onay verdiler. AB maliye bakanları, AB Komisyonu tarafından desteklenen Fransa‐Almanya özel sektöründe Avrupa İstikrar Mekanizması (ESM) olarak bilinen bu çözüm mekanizmasında pay sahibi olması önerisini kabul ettiler. Almanya'da Aralık ayında Tüketici Güven Endeksi 5.0 olan beklentilerin üzerinde 5.5 değerini aldı. Almanya’da Kasım ayında TÜFE yıllık %1.6 artış gösterdi. Almanya'da IFO iş güveni endeksi Kasım ayında beklenmedik bir yükseliş kaydederek 109.3 seviyesine yükseldi. Yunanistan’da bütçe açığının GSyH’ye oranının, 2011’de %7.4’e düşürülmesinin hedeflendiği bildirildi. Hükümetin hazırladığı 2011 yılı bütçe tasarısında, harcamaların azaltılıp gelirin arttırılması yöntemiyle 14.3 milyar euro gelir sağlanmasının hedeflendiğini ve 6.1 milyar euro’nun ise ek önlemlerle toplanacağını duyurdu. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P, İrlanda’nın uzun vadeli kredi notunu AA‐‘dan A seviyesine, kısa vadeli kredi notunu ise A‐1+’dan A‐1’e düşürdü. Görünümü negatif olarak belirledi. DİĞER ÜLKELER 





ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE 
Çin Merkez Bankası, 29 Kasım itibariyle mevduatlar için zorunlu karşılık oranını yarım puan artıracağını açıkladı. Çin’in döviz regülatörü olan Devlet Döviz İdaresi (SAFE), ülkenin cari işlemler fazlasının 3. çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre iki kattan fazla arttığını bildirdi. Japonya’da Ekim ayında ticaret fazlası 821.9 milyar yen oldu. Japonya’da Ekim ayında TÜFE beklentilere paralele %0.2 arttı. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Hong Kong'un yabancı para cinsinden uzun vadeli kredi notunu AA'dan AA+ seviyesine yükseltti. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P, Yeni Zelanda’nın yabancı para cinsinden kredi notunun görünümünü durağan’dan negatife düşürdü. S&P, Yeni Zelanda’nın artan dış dengesizlikleri nedeniyle bir kredi notu indiriminin mümkün olduğu uyarısında bulundu. İsrail Merkez Bankası, faiz oranlarını değiştirmeyerek %2’de bıraktı. Gelişmekte olan Ülkelerde Çekirdek Enflasyon Oranlarında Yaşanan Ayrışma En son yayınlanan raporumuzda son dönemde gelişmekte olan ülkelerdeki (GOÜ) enflasyon hareketleri ve nedenleri incelenerek, enflasyonist risklerin arttığına değinilmişti. Bu haftaki raporumuzda ise gelişmekte olan ülkelerde çekirdek enflasyon oranlarında yaşanan ayrışma değerlendirilecek, özellikle Türkiye’de çekirdek enflasyon rakamlarında yaşanan düşüşün nedenleri üzerinde durulacaktır. Bu kapsamda Türkiye ve diğer gelişmekte olan ülkelerdeki dış ticaret kompozisyonu ve reel kurlar karşılaştırılarak yaşanan ayrışmanın nedenleri incelenecektir. Grafik‐1 GOÜ’lerdeki çekirdek enflasyon hareketleri incelendiğinde, küresel krizle birlikte çekirdek 20
enflasyon oranlarının düştüğü, krizin bittiği 2009 15
yılının Haziran ayından sonra ise tekrar yükselişe 10
geçtiği görülmektedir. Son dönemde ise pek çok gelişmekte olan ülkede çekirdek enflasyon oranında 5
yaşanan yükselişlerin sertleştiği dikkat çekmekle 0
birlikte, açıklanan son veri ile Türkiye’de ise çekirdek ‐5
enflasyonda yaşanan düşüşün devam ettiği 2006
2007
2008
2009
2010
görülmektedir (Bkz Grafik‐1). Brezilya, Çin gibi Brezilya
Rusya
Çin
iktisadi faaliyeti göreli olarak daha canlı olan Türkiye
Çek Cumhuriyeti
Macaristan
ülkelerde çekirdek enflasyon oranlarının yukarı Güney Afrika
Kaynak: Bloomberg
yönlü hareket ettiği görülürken, Macaristan, Çek Cumhuriyeti gibi Doğu Avrupa ülkelerinde yükselişlerin daha sınırlı kaldığı izlenmektedir. Fakat son dönemde GOÜ’lerde çekirdek enflasyonda genel trendin yukarı yönlü olduğu söylenebilecekken, Türkiye’de güçlü büyüme rakamlarına rağmen çekirdek enflasyonun aşağı yönlü hareket ediyor olması dikkat çekmektedir. Çekirdek Enflasyon (y‐y, %)
Grafik‐2 Eyl.10
Tem.10
May.10
Oca.10
Mar.10
Eyl.09
Kas.09
Tem.09
May.09
Oca.09
Mar.09
Eyl.08
Kas.08
Tem.08
May.08
Oca.08
Mar.08
Türkiye’de açıklanan Ekim ayı enflasyon verileri incelendiğinde, çekirdek enflasyon olarak bilinen Türkiye
İşlenmemiş Gıda Fiyatları (y/y,%)
enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile Çekirdek I Endeksi (y/y,%)
tütün ürünleri ve altın hariç “I‐Endeksi”nin tüm 50
8
zamanların en düşük seviyesine gerilediği dikkat 7
40
çekmektedir. Çekirdek enflasyonda düşüşün devam 6
30
etmesine karşın gıda fiyatlarında yükselişlerin 5
4
20
sertleştiği görülmektedir (Bkz Grafik‐2). Türkiye’nin 3
10
çekirdek enflasyonunda izlenen düşüş diğer 2
GOÜ’lerden farklı bir görünüm çizerken, bunun 0
1
altında Türkiye’nin diğer gelişmekte olan ülkelere ‐10
0
kıyasla ithalat hacminin yüksek olması ve TL’nin son dönemde reel bazda hızla değerlenmesi rol oynamaktadır. Aşağıda bu başlıklar Türkiye ile diğer Kaynak:TÜİK
GOÜ’ler karşılaştırılarak detaylı bir şekilde incelenecektir. Ardından çekirdek enflasyonda izlenen düşüşün sürdürülebilirliği üzerindeki riskler özellikle son dönemde manşet enflasyonda izlenen hareketlerin altında yatan nedenler ve manşet enflasyonda izlenen yükselişlerin çekirdek enflasyon üzerindeki etkisi değerlendirilecektir. 2 ‐ Türkiye’nin çekirdek enflasyon göstergelerinde GOÜ’lerden ayrışmasının nedenleri 1‐ Türkiye ithalat hacminin yüksek olması Türkiye’de çekirdek enflasyon rakamlarındaki Grafik‐3 Net İhracat/GSYİH*
düşüşün nedenlerini araştırmak için öncelikli olarak Türkiye’nin diğer GOÜ’lere göre sahip Türkiye
olduğu ithalat ve ihracat kompozisyonunun Güney Afrika
incelenmesi gerektiği düşüncesi ile Rusya
karşılaştırdığımız yedi gelişmekte olan ülke içinde ithalatı ihracatından yüksek olan ülkeler Türkiye ve Macaristan
Güney Afrika olarak dikkat çekmektedir. Diğer Çek Cumhuriyeti
taraftan, net ihracatın GSYİH’ya oranının en yüksek Çin
olduğu ülke Rusya olarak görülürken, ihracatın Brezilya
GSYİH’ya oranı daha yüksek olan Çin’de bu oranın, ithalatın GSYİH’ya oranının da yüksek olması ‐7.00
‐2.00
3.00
8.00
nedeniyle düşük kaldığı izlenmektedir. Diğer Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü, Vakıfbank
taraftan Macaristan ve Çek Cumhuriyeti’nde de *2009 yılsonu verileri kullanılmıştır
net ihracatın GSYİH’ya oranının pozitif alanda kaldığı görülürken, Brezilya’da ise daha düşük bir oran olmasına karşın net ihracatın fazla verdiği görülmektedir. Dolayısıyla Türkiye’nin net ihracat hacminin GSYİH’ya oranının diğer GOÜ’lere göre en yüksek açık verdiği izlenirken, bu durum son dönemde değerlenen GOÜ para birimlerinin enflasyon üzerindeki etkisinin ayrışmasına neden olabilir. Bu nedenle aşağıdaki bölümde GOÜ’lerin para birimlerindeki hareketler incelenmektedir. 2‐ Reel Kurun Değerlenmesi Grafik‐4 Eyl.10
Nis.10
Kas.09
Haz.09
Oca.09
Ağu.08
Eki.07
Mar.08
Ara.06
May.07
Tem.06
Eyl.05
Şub.06
Nis.05
Kas.04
Haz.04
Oca.04
Ülke para birimlerinin diğer para birimlerine karşı reel değerini ölçmeye yarayan endekse reel kur REER
Çekirdek Enflasyon Oranı (yoy, %)
endeksi denir. Bu değer, Türk Lirası’nın değerinin 14
135
reel olarak ne kadar değiştiğini bulmak için 130
12
Türkiye'deki ve dış ticaret yaptığımız ülkelerdeki 125
10
120
enflasyon oranları da dikkate alınarak 8
115
hesaplanmaktadır. Son dönemde çekirdek 110
6
enflasyon göstergelerindeki istikrarlı düşüş 105
4
100
eğilimi devam ederken, reel efektif döviz 2
95
kurundaki yükselişin de gösterdiği gibi Türk 0
90
Lirası’nın güçlü seyrettiği görülmektedir. Güçlü TL’nin temel mal grubu fiyatları üzerindeki yansımalarının çekirdek enflasyondaki düşüş Kaynak: TCMB
üzerinde etkili olduğu söylenebilecekken, hizmet fiyatlarında öngörülenin de ötesinde gerçekleşen yavaşlama çekirdek enflasyon oranlarındaki düşüşte etkili olmaktadır. Grafik‐4’e bakıldığında, Türkiye’de çekirdek enflasyon oranı düşerken, TÜFE bazlı reel efektif döviz kurunun ise değerlenmeye devam ettiği görülmektedir. TCMB’ye göre Türk Lirası’nın reel olarak değer kazanması nominal döviz kurlarındaki değişimden değil enflasyon seviyeleri arasındaki farklılıktan kaynaklanmaktadır. Türk lirasının reel olarak değer kazanmasına karşı çözümün ise enflasyonun düşürülmesi olduğu belirtilmektedir.1 1
“Türkiye İçin Yeni Reel Efektif Döviz Kuru Endeksleri”, Temmuz 2010, Hülya SAYGILI, Mesut SAYGILI, Gökhan YILMAZ, TCMB, ÇALIŞMA TEBLİĞİ NO: 10/12 3 Grafik‐5 Grafik‐5’te görüldüğü gibi seçilen gelişmekte olan ülkelerin reel efektif döviz kurlarına bakıldığında REER (yoy, %)
ise en keskin yükselişin Türkiye’nin reel kurunda Çin Çek Cumhuriyeti Macaristan Rusya olduğu görülmektedir. Brezilya, Macaristan, Rusya, Güney Afrika Türkiye Güney Afrika ve Çek Cumhuriyeti’nin reel efektif Brezilya döviz kurlarında 2010 yılının başından itibaren 30
düşüşler görülürken enflasyon ile bağdaştırılan Türkiye’nin reel efektif döviz kurunun yükselişi 20
dikkat çekmektedir. The Economist dergisi Big Mac'in ülkelerdeki satış fiyatına göre para 10
birimlerini karşılaştırmaktadır. En son yayınlanan 0
fiyatlara göre reel efektif döviz kurlarındaki harekete benzer şekilde TL en değerli para ‐10
birimlerinden biri olarak gözükmektedir. ABD'de 3.57 dolara satılan Big Mac hamburgerin ‐20
Ocak 09
Temmuz 09
Ocak 10
Temmuz 10
Türkiye'deki fiyatı 3.89 dolar olarak hesaplanmaktadır. Bu durumda Türkiye'de Big Mac Kaynak: BIS
ABD'dekinden daha pahalı satılmaktadır. Bu endekse bakılarak TL'nin aşırı değerli olduğu görülürken, gelişmekte olan ülkelerde Big Mac'in fiyatı 2 ile 2.5 dolar arasında değişmektedir. Grafik‐6 Türkiye’de Çekirdek TÜFE’nin Reel Kurdaki Şoka Verdiği Tepki ± 2 SH Kaynak: BIS, TCMB, Dünya Bankası, Vakıfbank Son olarak reel kurdaki hareketlerin çekirdek TÜFE üzerindeki etkisini daha detaylı bir şekilde inceleyebilmek için hazırladığımız VAR model çerçevesinde Türkiye’de çekirdek TÜFE’nin reel kurdaki 1 standart sapmalık şoka verdiği tepki yandaki Grafik‐6’da izlenmektedir. Grafik‐
6’da reel kurun değerlenmesinin çekirdek enflasyon üzerindeki etkisinin beklendiği gibi negatif olduğu görülürken, söz konusu etkinin bir dönem gecikmeli olduğu altıncı ayda maksimum seviyeye yükseldiği ve bir yıldan uzun bir süre içinde etkisini sürdürdüğü görülmektedir. Bu durum son zamanlarda çekirdek enflasyondaki düşüş üzerinde reel kurdaki hareketlerin önemine dikkat çekerken, reel kurdaki değerlenme ile önümüzdeki dönemde de çekirdek enflasyonda aşağı yönlü seyrin devam edebileceğine işaret etmektedir. Dolayısıyla, reel bazda değerlenen TL ve ithalatçı bir ülke olarak dikkat çeken Türkiye’de diğer gelişmekte olan ülkelerde yaşanan yükselişe rağmen çekirdek enflasyonda düşüş yaşanması süpriz bir gelişme değildir. Çekirdek enflasyondaki düşüşün önümüzdeki dönemde sürdürülebilmesi ise önemli bir husus olarak karşımıza çıkarken, bu konuyu incelemek için Türkiye’de enflasyonun ithalat fiyatlarına geçişkenliği ve TÜFE’de yaşanan yükselişlerin çekirdek enflasyon üzerindeki etkisinin araştırılması gerekmektedir. Bu amaçla önümüzdeki haftaki raporumuzda “Türkiye’de Çekirdek TÜFE’deki düşüş sürdürülebilir mi?” başlığı incelenecektir. 4 Açıklanacak Veriler (29 Kasım‐6 Aralık 2010) 29.11.2010 30.11.2010 Euro Bölgesi Güven Endeksleri (Kasım) İngiltere Para arzı (Ekim) ‐%0.2 ‐‐
İtalya ÜFE (Ekim, aylık) %0.2 ‐‐
Japonya Perakende Satışlar (Ekim, yıllık) %1.2 %0.7
PMI İmalat Endeksi (Kasım) 47.2 ‐‐
Case Shiller Konut Fiyat Endeksi(Eylül) %1.7 %1.3
Chicago PMI Endeksi (Kasım) 60.6 60.0
Conference Board Tüketici Güven Endeksi(Kasım) 50.2 52.0
%10.1 %10.1
TÜFE (Kasım, yıllık) %1.9 %1.9
Almanya İşsizlik (Kasım) %7.5 %7.5
İtalya TÜFE (Kasım, aylık) %0.7 %0.1
İşsizlik (Ekim) %8.3 %8.3
Fransa ÜFE (Ekim, aylık) %0.3 %0.4
Japonya İşsizlik (Ekim) %5.0 %5.0
ABD Haftalık Mortgage Verileri 728.8 ADP Özel İstihdam (Kasım) 43 bin 75 bin
ISM İmalat (Kasım) 56.9 56.2
Euro Bölgesi PMI İmalat Endeksi (Kasım) 55.5 55.5
Almanya PMI İmalat Endeksi (Kasım) 58.9 58.9
‐%2.3 %1.3
53.0 52.6
407 bin 428 bin
‐%1.8 ‐%1.0
Büyüme Oranı 3. Çeyrek %0.4 %0.4
ÜFE (Ekim) %4.2 %4.3
ECB Toplantısı ve Faiz Kararı (Aralık) %1.0 %1.0
151 bin 138 bin
İşsizlik Oranı (Kasım) %9.6 %9.6
Dayanıklı Mal Siparişleri (Ekim) %3.5 ‐‐
Fabrika Siparişleri (Ekim) %2.1 ‐%0.7
ISM Hizmetler Endeksi (Kasım) 54.3 54.9
PMI Hizmetler Endeksi (Kasım) 55.2 55.2
‐%0.2 %0.2
ABD 01.12.2010 Euro Bölgesi 02.12.2010 İşsizlik (Ekim) Perakende Satışlar (Ekim, aylık) İtalya PMI İmalat Endeksi (Kasım) ABD Haftalık İşsizlik Başvuruları Satış Aşamasındaki Konutlar (Ekim) Euro Bölgesi 03.12.2010 Beklenti 1.05
Önceki 0.98 Ekonomi Gündemi ABD Euro Bölgesi Tarımdışı İstihdam (Kasım) Perakende Satışlar (Ekim) İtalya PMI Hizmetler Endeksi (Kasım) 51 51.4
Almanya PMI Hizmetler Endeksi (Kasım) 58.6 58.6
İngiltere PMI Hizmetler Endeksi (Kasım) 53.2 53
5 ABD EKONOMİK GÖSTERGELERİ EKONOMİK AKTİVİTE GÖSTERGELERİ ABD Büyüme ABD Büyüme Beklentisi
10
3,5
8
3
6
2,5
4
2
2
0
1,5
‐2
1
‐4
03.2010
03.2009
03.2008
03.2007
03.2006
03.2005
03.2004
03.2003
03.2002
03.2001
03.2000
03.1999
03.1998
03.1997
03.1996
03.1995
03.1994
03.1993
03.1992
0
03.1991
0,5
‐8
03.1990
‐6
2010‐4Ç
2011‐1Ç
2011‐2Ç
2011‐3Ç
2011‐4Ç
ABD Büyüme Beklentisi (%, ç/ç)
Series1
ISM İmalat ve Büyüme
ISM Hizmetler ve Büyüme
65
8
60
6
4
55
6
4
2
50
0
45
8
60
55
2
50
65
0
‐2
45
‐4
40
35
‐6
35
‐6
30
‐8
30
‐8
ISM İmalat Endeksi
‐2
GSYİH (%, ç/ç, Sağ Eksen)
ISM Hizmetler Endeksi
07.2010
09.2009
11.2008
01.2008
03.2007
05.2006
07.2005
09.2004
11.2003
01.2003
‐4
03.2002
09.2010
03.2010
09.2009
03.2009
09.2008
03.2008
09.2007
03.2007
09.2006
03.2006
09.2005
03.2005
09.2004
03.2004
09.2003
03.2003
09.2002
03.2002
40
GSYİH (%, ç/ç, sağ eksen)
Öncül Göstergeler Endeksi
‐30
‐40
Philly FED İmalat Endeksi
07.2010
02.2010
09.2009
04.2009
11.2008
06.2008
01.2008
08.2007
03.2007
05.2006
12.2005
07.2005
02.2005
10.2006
Empire State İmalat Endeksi
02.2006
‐50
Öncül Göstergeler Endeksi (6 aylık % Değ.)
10.2010
‐20
03.2010
08.2009
0
‐10
01.2009
10
06.2008
20
11.2007
6
5
4
3
2
1
0
‐1
‐2
‐3
‐4
30
04.2007
40
09.2006
Bölgesel Aktivite Endeksleri
ENFLASYON GÖSTERGELERİ ÜFE %)
ÜFE (yıllık ‐
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon
3,5
3
2,5
6
5
5
4,5
4
4
3
3,5
2
2
3
1,5
1
2,5
2
0
1
1,5
‐1
Çekirdek Enflasyon (Gıda ve Enerji Dışı) (%, y/y)
4,5
160
7
4
140
6
3,5
120
5
20
‐1
0
‐2
09.2006
07.2010
12.2009
0
05.2010
10.2010
0
0,5
03.2010
40
08.2009
1
1
05.2009
10.2009
2
01.2009
60
1,5
3
06.2008
80
2
4
11.2007
100
2,5
04.2007
3
10.2008
03.2009
Gıda Enflasyonu
Petrol ve Petrol Ürünleri Enflasyonu
03.2008
08.2008
ÜFE (yıllık ‐ %)
TÜFE (%, y/y)
08.2007
01.2008
06.2007
11.2006
09.2005
04.2006
0
05.2010
10.2009
03.2009
08.2008
01.2008
06.2007
0,5
11.2006
1
‐3
04.2006
‐2
0
09.2005
0,5
Gıda Fiyatları (%, y/y)
Benzin Fiyatları (Dolar)
Ham Petrol Fiyatları (Dolar, Sağ Eksen)
Michigan Enflasyon Beklentisi
Piyasa Enflasyon Beklentisi
2
3,1
1,5
2,8
1
0
2,7
0
2,6
‐0,5
Michigan 5 yıllık Enf. Endeksi (Sağ Eksen)
09.2010
02.2010
07.2009
12.2008
05.2008
10.2007
03.2007
08.2006
2,5
Michigan 1 yıllık Enf. Endeksi
1
0,5
‐1
5 Yıllık Başabaş (Breakeven) Enflasyon Beklentisi
09.2010
2,9
2
02.2010
3
07.2009
3
3,2
12.2008
4
05.2008
3,3
10.2007
5
3
2,5
03.2007
3,4
08.2006
3,5
6
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ ABD Menkul Kıymetlerine Net Yabancı Yatırımı
ABD Dış Ticaret Dengesi
200
0
‐10
150
‐20
100
‐30
‐40
50
‐50
‐60
0
‐70
‐50
‐80
‐90
Dış Ticaret Dengesi
Dış Ticaret Dengesi (Petrol Hariç)
08.2010
03.2010
10.2009
05.2009
12.2008
07.2008
02.2008
09.2007
04.2007
11.2006
06.2006
09.2010
02.2010
07.2009
12.2008
05.2008
10.2007
03.2007
08.2006
‐100
ABD Net Menkul Kıymet Yatırımı (Milyar $)
TÜKETİM GÖSTERGELERİ Perakende Satışlar
Haftalık Perakende Satış Verileri
10
6
5
5
4
3
0
2
‐5
1
‐10
‐1
0
‐2
09.2010
06.2010
03.2010
12.2009
09.2009
06.2009
03.2009
09.2008
12.2008
‐3
10.2010
03.2010
08.2009
01.2009
06.2008
11.2007
04.2007
09.2006
‐15
Perakende Satışlar (%, y/y)
ICSC Mağaza Zinciri Satışları (%, y/y)
Perakende Satışlar (Oto Hariç, %, y/y)
Perakende Satışlar (Gaz Hariç, %, y/y)
Michigan Tüketici Güven Endeksi
Tüketim Harcamaları
5
100
95
90
85
80
75
70
65
60
55
50
4
3
2
1
0
‐1
‐2
Michigan Ünv. Tüketici Güven Endeksi
Reel Tüketim Harcamaları (%, y/y)
01.2010
03.2009
05.2008
07.2007
09.2006
11.2005
01.2005
03.2004
05.2003
07.2002
09.2001
10.2010
05.2010
12.2009
07.2009
02.2009
09.2008
04.2008
11.2007
06.2007
01.2007
08.2006
‐3
KONUT PİYASASI GÖSTERGELERİ Yeni Konut Arzı
Yeni Konut Arzı (mlyn adet)
Konut Satışları
115
7
13
110
6,5
12
105
6
11
100
5,5
10
5
9
90
4,5
8
85
4
80
3,5
75
3
70
2,5
7
6
5
4
Bekleyen Konut Satışları Endeksi
10.2010
05.2010
12.2009
07.2009
02.2009
09.2008
04.2008
11.2007
06.2007
08.2006
01.2007
3
06.2010
12.2009
06.2009
12.2008
06.2008
12.2007
06.2007
12.2006
06.2006
95
Yeni Konut Arzı (mlyn adet)
İkinci El Konut Satışları (Milyon, Sağ Eksen)
İpotekli Konut Kredisi Faizleri
Konut Fiyatları
Case Shiller Konut Fiyat Endeksi
20
7
7,5
15
7
6,5
10
5
6,5
6
6
0
‐5
5,5
5
5,5
‐10
4,5
‐15
5
4
4,5
3
3,5
Case Shiller Konut Fiyat Endeksi
08.2010
02.2010
08.2009
02.2009
08.2008
02.2008
08.2007
02.2007
05.2010
10.2009
03.2009
08.2008
01.2008
06.2007
11.2006
04.2006
09.2005
‐25
08.2006
‐20
Mortgage Faiz (Sabit Faizli)
Mortgage Faiz (Değişken Faizli, Sağ Eksen)
İŞGÜCÜ PİYASASI GÖSTERGELERİ İşsizlik Başvuruları
Tarim Disi Istihdam
700
650
500
600
300
550
100
500
‐100
450
400
‐300
350
‐500
300
08.2010
03.2010
10.2009
05.2009
06.2006 01.2007 08.2007 03.2008 10.2008 05.2009 12.2009 07.2010
12.2008
02.2008
‐900
07.2008
250
‐700
Haftalık İşsizlik Başvuruları (Bin)
Haftalık İşsizlik Başvuruları (4 Haf. H.O.)
Tarim Disi Istihdam Aylik Degisim (Bin Kisi)
Ortalama Saatlik Ücret
Issizlik Orani
4,5
11
10
4
9
8
3,5
7
3
6
5
2,5
4
2
3
08.2006 03.2007 10.2007 05.2008 12.2008 07.2009 02.2010 09.2010
06.200612.200606.200712.200706.200812.200806.200912.200906.2010
Ortalama Saatlik Ücret (%, y/y)
Issizlik Orani (%)
EURO BÖLGESİ AKTİVİTE GÖSTERGELERİ Büyüme (Çeyreklik)
Büyüme Tahminleri
%
3
4
2
3,5
3
1
2,5
0
2
‐1
1,5
‐2
1
‐3
0,5
0
09.10
06.10
03.10
12.09
09.09
06.09
03.09
12.08
09.08
06.08
03.08
12.07
09.07
06.07
03.07
12.06
09.06
06.06
‐4
2010‐4Ç
2011‐1Ç
Euro Bölgesi
Euro Bölgesi(ç/ç)
Almanya(ç/ç)
2011‐2Ç
Almanya
2011‐3Ç
İngiltere
Fransa(ç/ç)
Sanayi Üretimi ve Güven Endeksi
Hizmetler PMI
10
10
65
5
60
5
0
‐5
0
55
‐10
‐5
‐15
50
‐20
‐10
‐25
‐30
45
‐15
40
‐35
‐20
‐40
35
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
2003
Euro Bölgesi Sanayi Güveni (2 ay ileri)
Sanayi Üretim Endeksi (% ‐ 3ay Ort/3 ay Ort, sağ eksen)
İmalat Sanayi PMI
65
60
55
50
45
40
35
30
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Euro Bölgesi
İngiltere
Almanya
Fransa
2010
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Euro Bölgesi İngiltere Fransa
Almanya 2010
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ Dış Ticaret Dengesi
İthalat‐İhracat
20
2
1
30
15
0
20
10
‐1
10
‐2
5
‐3
0
‐4
‐10
0
‐5
‐5
‐6
‐20
‐7
‐30
‐10
2002
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Fransa Dış Ticaret Dengesi (milyar euro,sol eksen)
Euro Bölgesi İthalat (%‐y/y)
Euro Bölgesi Dış Ticaret Dengesi (milyar euro)
Euro Bölgesi İhracat (%‐y/y,Sağ Eksen)
Almanya Dış Ticaret Dengesi (milyar euro)
ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu
ÜFE ve Çekirdek Enflasyonu
4,5
10
3
3
8
3,5
2,5
2,5
6
4
2,5
2
2
2
1,5
0
1,5
0,5
‐1,5
‐6
‐10
Euro Bölgesi TÜFE (% ‐ y/y)
Çekirdek Enflasyon (y/y, Sağ Eksen)
Ülkeler Bazında TÜFE
6
5
4
3
2
1
0
‐1
İspanya TÜFE(y/y)
İtalya TÜFE(y/y)
Almanya TÜFE(y/y)
Fransa TÜFE(y/y)
01.08.2010
01.03.2010
01.10.2009
01.05.2009
01.12.2008
01.07.2008
01.02.2008
01.09.2007
01.04.2007
01.11.2006
01.06.2006
01.01.2006
01.08.2005
01.03.2005
01.10.2004
‐2
01.05.2004
0
Euro Bölgesi ÜFE (y/y)
Çekirdek Enflasyon (% ‐ y/y, sağ eksen)
01.12.2003
0,5
‐8
0,5
01.07.2003
1
‐4
1
‐0,5
1,5
‐2
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı
İstihdam ve PMI
65
2,5
10,5
2
10
60
1,5
9,5
1
9
0,5
8,5
‐0,5
8
‐1
45
‐1,5
40
55
50
0
7,5
‐2
7
‐2,5
35
2006
2007
2008
2009
2010
Bileşik PMI (sol eksen)
Euro Bölgesi İstihdam (% ‐ y/y)
İşsizlik Oranı (%)
TÜKETİM GÖSTERGELERİ Özel Tüketim
2
1,5
1
0,5
0
Krediler
12
20
10
15
8
10
6
5
4
‐0,5
‐1
‐1,5
‐2
2
0
2010Ç2
2010Ç1
2009Ç4
2009Ç3
2009Ç2
2009Ç1
2008Ç4
2008Ç3
2008Ç2
2008Ç1
2007Ç4
2007Ç3
2007Ç2
2007Ç1
2006Ç4
2006Ç3
2006Ç2
‐2,5
Euro Bölgesi Özel Tüketim Almanya Özel Tüketim
Fransa Özel Tüketim
0
‐5
‐2
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Reel Sektör Kredileri (% ‐ y/y)
Hanehalkı Kredileri (% ‐ y/y, Sağ Eksen)
Perakende Satışlar ve Özel Tüketim
Tüketici Kredileri
2
10
1,5
8
1
0,5
6
0
‐0,5
4
‐1
2
‐1,5
‐2
05Ç1
05Ç2
05Ç3
05Ç4
06Ç1
06Ç2
06Ç3
06Ç4
07Ç1
07Ç2
07Ç3
07Ç4
08Ç1
08Ç2
08Ç3
08Ç4
09Ç1
09Ç2
09Ç3
09Ç4
10Ç1
10Ç2
0
‐2
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
Tüketici Kredileri ( % ‐ y/y)
2009
2010
Euro Bölgesi Perakende Satışlar (% ‐ ç/ç)
Özel Tüketim (% ‐ ç/ç)
Perakende Satışlar
Tüketici Güven Endeksi ve Özel Tüketim
5
2,5
0
2
‐5
1,5
4
3
2
1
0
Tüketici Güveni
Özel Tüketim (% ‐ y/y, Sağ Eksen) Euro Bölgesi Perakende Satışları (%, ç/ç)
Almanya Perakende Satışları (%, ç/ç)
Fransa Perakende Satışları (%, ç/ç)
2010Ç2
2010
2010Ç1
2008
2009Ç4
2006
2009Ç3
2004
2009Ç2
2002
2009Ç1
2000
2008Ç4
1998
2008Ç3
1996
2008Ç2
‐1,5
1994
2008Ç1
‐40
2007Ç4
‐4
2007Ç3
‐35
2007Ç2
‐3
‐1
2007Ç1
‐30
2006Ç4
‐2
‐0,5
2006Ç3
0
‐25
2006Ç2
‐1
2006Ç1
0,5
‐20
2005Ç4
‐15
2005Ç3
1
2005Ç2
‐10
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ ABD Kısa Vadeli Faiz Oranları
LIBOR ve OIS Spreadleri
400
bps
7
350
%
6
300
5
250
4
200
150
3
100
2
50
1
0
USD Spread
GBP Spread
FED Faiz Oranı
3 ay USD Libor
Euro Spread
AUD Spread
3 ay Haz. Bon. Getirisi
3 ay ABCP Getirisi
16.11.2010
16.07.2010
16.03.2010
16.11.2009
16.07.2009
16.03.2009
16.11.2008
16.07.2008
16.03.2008
16.11.2007
16.07.2007
16.11.2010
16.07.2010
16.03.2010
16.11.2009
16.07.2009
16.03.2009
16.11.2008
16.07.2008
16.03.2008
16.11.2007
16.07.2007
16.03.2007
16.03.2007
0
‐50
3 ay USD OIS
İngiltere Kısa Vadeli Faiz Oranları
Euro Bölgesi Kısa Vadeli Faiz Oranları
%
%
8
6
7
5
6
4
5
4
3
3
2
2
1
1
3 ay Euro Libor
3 ay Göst. Haz. Bon. Getirisi
3 ay Euro OIS
BoE Faiz Oranı
3 ay Göst. Haz. Bon. Getirisi
3 ay GBP Libor
3 ay GBP OIS
27.08.2010
27.04.2010
27.12.2009
27.08.2009
27.04.2009
27.12.2008
27.08.2008
27.04.2008
27.12.2007
27.08.2007
23.11.2010
23.07.2010
23.03.2010
23.11.2009
23.07.2009
23.03.2009
23.11.2008
23.07.2008
23.03.2008
23.11.2007
23.07.2007
23.03.2007
ECB Faiz Oranı
27.04.2007
0
0
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr
0312‐455 70 87 Serkan Özcan Baş Ekonomist serkan.ozcan@vakifbank.com.tr Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr
Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr
Bilge Özalp Türkarslan Ekonomist bilge.ozalpturkarslan@vakifbank.com.tr
0312‐455 84 88 Zeynep Burcu Çevik Ekonomist zeynepburcu.cevik@vakifbank.com.tr
0312‐455 84 93 Seda Meyveci Ekonomist seda.meyveci@vakifbank.com.tr
Emine Özgü Özen Araştırmacı emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 87 Selin Düz Araştırmacı selin.duz@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 93 Naime Doğan Araştırmacı naime.dogan@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 86 Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr
Elif Artman Araştırmacı elif.artman@vakifbank.com.tr 0312‐455 84 90 Senem Güder Araştırmacı Senem.guder@vakifbank.com.tr
0312‐455 84 76 Halide Pelin Kaptan Araştırmacı halidepelin.kaptan@vakifbank.com.tr
0312‐455 84 80 0312‐455 84 89 0312‐455 84 85 0312‐455 84 82 0312‐455 84 83 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar