TTB Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi

Klavyem, Stetoskopum ve Ben
Dr. Murat Sincan*
Casus Programlar (Spyware)
Casus Programlar (Spyware)
bilgisayarýnýzda reklam gösterme, bilgi
toplama, bilgisayarýn ayarlarýný deðiþtirme gibi
iþler yürüten ve bunlarý yaparken genel olarak
sizin onayýnýzý almadan çalýþan programlara
verilen genel addýr. Eðer,
- Internete baðlý deðil iken, bilgisayarýnýzda
aniden reklam pencereleri açýlýyorsa,
- Internete baðlanmak için kullandýðýnýz
gezgin programý (browser-internet explorer)
sizden habersizce baþka bir sayfayý ana sayfa
yapmýþsa,
- Arama sayfasý sizin ayarladýðýnýzdan
baþka bir sayfaya yönleniyorsa,
- Bilgisayarýnýz normal çalýþma hýzýna göre
daha yavaþ çalýþmaya baþlamýþsa,
- Bilgisayarýnýzda alýþýlmadýk biçimde artan
sistem çökmeleri yaþamaya baþladýysanýz
Spyware - Casus yazýlým sorununuz olabilir.
Casus yazýlýmlar genelde reklam gösteren
reklam yazýlýmlarý (adware) ya da kiþisel
bilgilerinizi toplayan yazýlýmlar olarak bilinse
de, özellikle kiþisel bilgi toplayan ve reklam
gösteren tüm yazýlýmlar kötü amaçlý deðildir.
Örneðin bazý müzik ve video siteleri hedefe
odaklý (kiþinin özelliklerine uygun) reklam
gösterebilme karþýlýðýnda, size ücretsiz olarak
hizmet veriyor olabilir. Bu durumda kiþisel
bilgilerinizin (ilgi alanlarý, gezindiðiniz web
sayfalarý vb.) toplanmasý ve buna uygun
reklamlarýn size ulaþtýrýlmasý, bu hizmeti
alabilmek için sizin kabul ettiðiniz bir
anlaþmaya baðlý olabilir.
Ancak eðer bilgisayarýnýza yüklenmiþ olan
casus program kötü amaçlý ise, genellikle bu
programý sisteminizden silmek ya da yapmýþ
olduðu deðiþiklikleri geri almak normal bir
kullanýcý için çok zor, hatta özel yöntemler ve
yardýmcý yazýlýmlar kullanmadan, neredeyse
olanaksýz olabilir.
Buradaki anahtar kavram, sizin ya da
bilgisayarýnýzý kullanan diðer kiþilerden birinin,
bu programý bilinçli olarak kurmuþ ve
yapacaklarýný kabul ediyor olmasýdýr. Önemli
bir ayrýntý da, bu tür programlarýn bazý yararlý
programlarla birlikte birlikte yüklenmek üzere
ayarlanmýþ olmalarýdýr. Örneðin bazý dosya
paylaþým programlarý yüklenirken birlikte casus
yazýlýmlar yükleyebilmektedirler. Bu nedenle
bu programlarý yüklerken tüm yönergeleri
dikkatlice okumalý ve bu casus programlarý
yüklemekten olanak olduðunca kaçýnmalýsýnýz.
Eðer Microsoft iþletim sistemlerinden birini
kullanýyorsanýz;
http://www.microsoft.com/athome/
security/spyware/software/default.mspx
adresinden Microsoft Windows Antispyware
programýný indirerek bilgisayarýnýzý bu tür
yazýlýmlar için tarayabilir ve bulunan casus
yazýlýmlarýn temizlenmesini saðlayabilirsiniz. Bu
ücretsiz deneme sürümü (180 gün) yazýlým
Microsoft tarafýndan hazýrlandýðýndan
windows iþletim sistemlerine uyumlu ve
sorunsuz biçimde çalýþmaktadýr.
Dr Murat Sincan
Ýletiþim için: msincan@hacettepe.edu.tr
Kaynak
http://www.microsoft.com/athome/security
/spyware/default.mspx.
* Hacettepe Ü. Týp Fak. Týp Eðitimi ve Biliþimi AD, Ankara
• 2005• cilt 14 • sayý 2 • VIII