PROPSTAT KANSERİ,PROSTAT

PROPSTAT KANSERİ
Prostatik kasrisnom; Prostat karsinomu;
Prostat kanseri erkeklerde kansere bağlı ölümlerin en büyük
sebebidir. Erken teşhis prostat kanserinde hayat kurtarır.
Prostat ceviz büyüklüğünde, mesanenin altında yer alan ve
içinden idrar kanalı geçen lastik kıvamında salgı bezidir.
Esas görevi sperm sıvısına salgı üretmektir. Kanser prostat
dokusunun içinden çıkan ve kontrolsüz büyüyen tümör
hücreleridir. Normalde doku hücreleri kontrollü olarak büyür,
çoğalır ve ölürler. Kontrolsüz büyüdüklerinde doku içinde
kitle ( tümör) oluşturur ve etrafa yayılmaya başlar.
Kanser kötü huylu tümörlere verilen genel bir ad dır. Çevre
dokulara yayılır, uzak dokulara atlar, vücudu istila eder. İyi
huylu tümörler genellikle etrafa yayılmazlar. Bütün kanserler
gibi prostat kanserinde de erken teşhis hayat kurtarır.
Prostat kanseri neden olur?
Prostat kanserinin gerçek sebebi bilinmemektedir. Yapılan
çalışmalar aşağıdaki faktörlerin prostat kanseri gelişiminde
önemli olduğunu göstermiştir:
55 yaş üstü,
Ailede prostat kanseri öyküsü olması ( özellikle babada
ve erkek kardeşte ),
Ailede erken yaşta prostat kanseri öyküsü olması,
Yağlı yemek, prostat kanseri gelişme riskini
arttırmaktadır.
Prostat kanseri ne şikayete sebep olur?
Aşağıda yer alan şikayetler sadece prostat kanserine özgü
şikayetler değildir. İyi huylu prostat büyümesi ve idrar yolu
iltihapları da benzer şikayetlere neden olur. Ancak bu
şikayetlerin varlığında doktora başvurmanız tavsiye olunur.
Sık idrara gitme,
Gece idrara kalkma,
İdrara başlamakta güçlük,
İdrar çapında azalma,
Çatallı işeme,
İdrar tutmakta zorluk,
Son anda idrar kaçırma,
İdrarda yanma veya idrar yaparken ağrı,
Ereksiyonda zorluk, impotans,
Sperm çıkışında ağrı,
İdrarda yada spermde kan,
Bel, kalça, bacaklar yada alt karın ağrısı, huzursuzluk
hissi.
Prostat kanseri nasıl teşhis edilir?
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı
olur. Kesin teşhis patolojik inceleme ile konur.
Parmakla muayene prostat hakkında çok değerli bilgiler
sunar.
İdrar tahlili: idrarda kan ve iltihap varlığı
araştırılır,
Kan testleri:
PSA: prostat bezinden salınan bir maddedir ve
prostat kanserinde artar. Çok değerli bir testtir.
Prostat kanserlerinin tanısında ve takipte
önemlidir.
Ultrason: prostat görüntülemesidir. Değerli bilgiler
verir,
İVP ( İv Piyelogream): üriner organların ilaçlı
filmidir,
Sistoskopi: ışıklı bir alet ile idrar yolları ve
mesanenin incelenmesidir,
Biyopsi: kesin teşhis koydurur. Prostat dokusundan,
kanser dokusundan iğne ile alınan parçaların
incelenmesidir.
Prostat kanseri nasıl tedavi edilir?
Prostat kanseri tedavisinde önce kanserin prostat dışına
yayılıp yayılmadığına bakılır. Etrafa yayılmışsa nereye kadar
yayıldığına bakılır. Tedavi şekli yaygınlığa göre değişir.
Prostat kanseri tedavisinde ürolog ve onkolog beraber çalışır.
Cerrahi tedavi:
Cerrahi olarak kanserli dokunun etraf lenf dokusuyla birlikte
çıkarılması hedeflenir.
Cerrahi tedavi 70 yaş altı ve bu tür ameliyatları
kaldırabilecek hastalara yapılır. Bu ameliyat tiplerinden
bazıları:
Pelvik lenfadenektomi: prostat ile birlikte pelviste
bulunan lenf bezleri de çıkartılır,
Radikal retropubik prostatektomi: prostatın tamamı ve
etraf lenf bezleri karınan girilerek çıkarılır.
Radikal perineal prostatektomi: testis ve anüs
arasından girilerek prostat ve etraf lenf bezleri
çıkartılır.
Transuretral prostatektomi ( TURP) penisten girilerek
prostat dokusunun çıkarılmasıdır. TURP bir kanser
ameliyatı değildir. Fakat şikâyetleri azaltmak amacıyla
yapılabilir.
Prostat kanser ameliyatları impotans yapabilir. İdrar
kaçırmaya, dışkı kaçırmaya neden olabilir. Sinirleri koruyan
ameliyatlar büyük ve sinirlere yakın kanserlerin
temizlenmesini zorlaştırır.
Robotik cerrahi ve laparoskopik cerrahi prostat kanseri
ameliyatlarında yeni ve gelişmekte olan yöntemlerdir.
Radyasyon tedavisi:
Kanser hücrelerinin öldürülmesi ve tümör kitlesinin
küçültülmesi amacıyla yapılır. Radyasyon iki şekilde
verilebilir:
External radyasyon tedavisi: dışarıdan tümörlü alana
radyasyon verilir,
İnternal radyasyon tedavisi: tümörlü alana radyoaktif
madde yerleştirilir. Erken dönem tümörlerde daha çok
tercih edilir.
Radyasyon tedavisi impotans, idrar kaçırma ve dışkı kaçırmaya
neden olabilir. Sistite neden olabilir. İmpotans ve idrar –
dışkı kaçırma riski sinir koruyan cerrahide en az,
prostatektomide yüksek, radyasyon tedavisinde daha yüksektir.
Hormon tedavisi:
Kanserin prostat dışına yayıldığı yada tedavi sonrası tekrar
etmiş hastalarda kullanılan bir tedavi yaklaşımıdır. Hormon
tedavisinde amaç erkek hormonlarını düşürmektir. En önemli
erkek hormonu( androjen) testosteron dur. Androjen hormonları
düşürmek prostat kanserinin küçülmesine ve yayılma hızının
yavaşlamasına yol açar, fakat kanseri yok edemez.
Hormon tedavi yöntemleri:
Orşiektomi: testislerin cerrahi olarak alınmasıdır.
Testisler testosteron un ana üreticisidir.
Testislerin alınması ile testosteron seviyesi
düşer, prostat kanserinin küçülmesini ve
ilerlemesinin yavaşlamasını sağlar.
LHRH antagonist ( Luteinizan Hormon Releasing Hormon
Antagonist): testislerden testosteron üretimini bloke
eder.
Anti androjen: ( flutamide, bicalutamide) androjen
etkisini bloke ederek etki eder. Orşiektomi yada LHRH
antagonistleri ile birlikte kullanılır.
Böbrek üstü bezlerinden androjen yapılmasını engelleyen
ilaçlar (ketokonazol, aminoglutetimid):
Östrojen: testislerden testosteron yapılmasını bloke
eder. Ciddi yan etkilerinden dolayı kullanılmamaktadır.
Prostat kanserinde hormon tedavisi yan etkileri :
Sıcak basmalarına,
Seksüel isteğin azalmasına, impotansa,
Kemiklerde zayıflamaya neden olur.
Criyosurgery:
Prostat kanserinin dondurularak yok edilmesidir.
Kemoterapi:
Kanser hücrelerini öldüren ilaç tedavisidir. Kanser dokusuyla
birlikte normal dokuya da zarar verir. Hormon tedavisine
dirençli prostat kanserinde yeni kullanılan docetaxel hayat
kalitesini ve süresini uzatmaktadır. Hormon tedavisine cevap
vermeyen prostat kanserlerinde PSA değeri sürekli artar ve
tedaviye rağmen tümör sürekli büyür ve yayılır.
Biyolojik tedavi:
Vücut direncini arttıran, immün sistemi güçlendiren ilaç ve
biyolojik maddelerdir. Prostat kanserlerinde hastanın
direncini arttırırlar.
Prostat kanserinden korunma:
Aşağıdaki önlemler prostat kanseri riskini azaltır:
50 yaşından itibaren düzenli Doktor kontrolü PSA ve
prostat muayenesi,
Dengeli beslenme, hayvansal yağlardan ve yağlı
gıdalardan uzak durmak,
Düzenli aspirin almak,
Prostat büyümesi tedavisinde kullanılan 5 alfa redüktaz
inhibitörü ( finasterid, dutasteride) düzenli olarak
kullanılması prostat kanseri gelişimini azaltır.
Referanslar:
1. American Cancer Society
http://www.cancer.org/
2. National Prostate Cancer Coalition
http://www.pcacoalition.org/
3. The Canadian Prostate Cancer Network
http://www.cpcn.org/
4. Prostate Cancer Research Foundation
http://www.prostatecancer.ca/english/home/
5. All about prostate cancer. American Cancer Society website.
Available
at:
http://www.cancer.org/docroot/CRI/CRI_2x.asp?sitearea=LRN&dt=3
6 .
6. Berthold DR, Pond G, DeWit R, et al. Docetaxel plus
prednisone or mitoxantrone for advanced prostate cancer:
updated survival of the TAX 327 study (abstract). J Clin Oncol
. 2007;25:236s.
7. Definition of HRPC. Hormone Refractory Prostate Cancer
website.
Available
at:
http://www.hrpca.org/definitionofhrpc.html .
8. Know your options: a prostate cancer education program.
National Cancer Institute website. Available at:
http://www.cancer.gov/PDF/d00d7731-d7a9-4219-aff1-16d62b8cbe96
/knowyouroptions.pdf .
9. Prostate cancer. EBSCO DynaMed website. Available at:
http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php . Updated February
2010.
10. Prostate cancer. National Cancer Institute website.
Available
at:
http://www.cancer.gov/cancertopics/types/prostate .
11. Prostate cancer (PDQ): treatment. National Cancer
Institute
website.
Available
at:
http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/treatment/prostate/pati
ent .
12. Radiation therapy for cancer: questions and answers.
National Cancer Institute website. Available at:
http://www.cancer.gov/cancertopics/factsheet/Therapy/radiation
.
13. Schröder FH, Hugosson J, Roobol MJ, et al. Screening and
prostate-cancer mortality in a randomized European study. N
Engl J Med. 2009;360:1320-1328.
PROSTAT
BPH;BPB; İyi Huylu Prostat Büyümesi;
Prostat Hipertrofisi; Prostatizm;
Benign
İyi huylu prostat büyümesi prostat bezinin iyi huylu büyümesi
sonucu ortaya çıkan şikayetlerdir. Prostat bezi mesane
çıkışında yer alan sadece erkeklerde bulunan ceviz
büyüklüğünde ve lastik top kıvamında olan bir salgı bezidir.
İçinden idrar kanalı geçer. Sperm sıvısına salgı yapmakla
görevlidir. Her prostat büyümesi şikayete neden olmaz. İdrar
kanalını tıkarsa şikayete sebep olur. İyi huylu prostat
büyümesi kansere bağlı büyüme değildir.
İyi huylu prostat büyümesi neden olur?
Sebebi tam olarak bilinmemektedir ancak erkek hormonlarının
düşmesine bağlı olduğu düşünülmektedir. Yaş ilerledikçe
prostat büyür. Büyüyen prostat içinden geçen idrar kanalını
daraltır. Kanal daraldıkça şikayetler ortaya çıkar.
Prostat büyümesi kimlerde olur?
Hastalık 5o yaş üstü erkeklerde görülür. Yaş arttıkça görülme
sıklığı da artar.
30 – 45 yaş gurubunda %8,
45 – 60 yaş gurubunda %40 – 50,
80 yaş üstünde %80 oranına prostat büyümesi görülür
ancak her prostat büyümesi şikayete neden olmaz.
Prostat belirtileri nelerdir?
Prostat büyüdükçe içinden geçen idrar kanalını daraltır.
Darlık arttıkça şikayetler ortaya çıkar, en sık görülen
şikayetler:
İdrara başlamakta güçlük,
İdrar akımında zayıflık,
Çatallı işeme,
İdrar sonunda damlama,
İdrar yapınca rahatlayamama,
İdrar tutmakta zorluk,
Sık idrara gitme,
Gece idrara kalkma,
İdrar kaçırma ( son anda idrar kaçırma ),
Karın alt tarafında huzursuzluk hissi en sık görülen
şikayetlerdir.
Hastalarda mesane tam olarak boşalamadığından idrar yolu
enfeksiyonları da sık görülür.
Prostat büyümesi nasıl teşhis edilir?
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı
olur. Hastanın yaşı, şikayetler, parmakla muayene çok değerli
bilgiler verir.
Benign prostat büyümesinde aşağıdaki testler istenir:
İdrar tahlili,
İdrar kültürü,
PSA ve Serbest PSA : genellikle prostat kanser takibinde
kullanılır. Ancak prostat büyümelerinde de PSA artar.
Değerlendirme için PSA ve Serbest PSA değerlerine
bakılmalıdır.
Üroflowmetri,
Ultrason,
Sistoskopi.
PSA: Prostat Spesifik Antijen ( PSA) prostat bezinden
salgılanan bir proteindir. Kanda PSA değerinin yüksek olması
hem prostat kanseri hemde Benign prostat büyümelerinde
görülür.
Prostat büyümesi nasıl tedavi edilir?
Hafif
prostat
büyümeleri
tedavi
gerektirmez.
Tedavi
tıkanıklığın derecesine ve hasta şikayetlerine bağlı olarak
düzenlenir.
İlaç tedavisi:
5- alfa redüktaz inhibitörleri: idrara başlamada zorluk,
idrar tutmakta zorluk ve sık idrara gitme gibi
şikayetleri azaltır ( finasterid, dutasteride),
Alfa bloker ilaçlar: tıkanıklığı ve şikayetleri azaltır,
idrar akışını arttırır (tamsulosin, alfuzosin,
dokzazosin, terazosin),
Antimuskarinik ilaçlar: mesane kaslarını gevşetir, sık
idrara gitme ve idrara başlamakta zorluk şikayetlerini
azaltır
(oxybutryn,
solifenacin,
tolterodin,
darifenacin, toruspin, fesoterodin ) en sık kullanılan
ilaçlardır.
Her bir ilaç gurubunun değişik etkileri vardır. İlaçlardan bir
kısmı impotans ve erektil disfonksiyona neden olabilir. Alfa
bloker ilaçlar tansiyon düşmesine, baş dönmesine, burun
akıntısına sürekli gribal şikayetlere neden olabilir.
Antimuskarinik ilaçlar ağız kuruluğuna, kabızlığa, sersemlik
haline ve idrar kesesini boşaltmada sıkıntıya sebep
olabilirler.
Eğer benign prostat büyümesi var ise içinde dekonjesan olan
antigribal ilaçlar kullanılmamalıdır. Özellikle içinde
PSÖDOEFEDRİN olan ilaçlar kullanılmamalıdır. Şikayetlerin
artmasına ve ani tıkanmaya neden olur.
Cerrahi tedavi:
ilaçların yetmediği
düzeltilir.
durumlarda
darlık
Küçük cerrahi girişimler:
Bunlara minimal invaziv girişimler de denir.
Transüretral Mikrodalga Termoterapi (TUMT):
cerrahi
olarak
Penis ucundan girilerek fazla prostat dokusu yakılarak darlık
açılır.
Transüretral İğne Ablasyonu ( TUNA) :
Penis ucundan girilerek iğne ile prostat küçültülür ve darlık
açılır. Küçültmede radyofrekans dalgalar kullanılır.
Trasüretral Lazer Tedavisi:
Penis ucundan girilerek lazer ile fazla dokunun alınması ve
darlığın açılmasıdır.
Cerrahi girişimler:
Transüretral cerrahi prostat rezeksiyonu ( TURP) : penisten
girilerek prostatın büyümüş kısmı cerrahi olarak çıkartılır.
Transüretral prostat insizyonu (TUİP):
Penisten girilerek mesane prostat bağlantısı ince kesiler ile
açılır, üretra girişi genişletilir.
Açık cerrahi: karın açılarak prostat çıkarılır.
Prostat stent ‘i: prostat içine çelik boru konarak daralması
önlenir. Uzun dönemde pek faydalı değildir.
Alternatif tedavi yöntemleri: aşağıdaki doğal ilaçlar prostat
büyümelerinde en sık kullanılmış olanlardır ilaç değillerdir,
herkes de aynı etkiyi yapmazlar:
Saw palmetto: sonuçlar farklıdır, kimi hastalar fayda
gördüklerini söyler.
Beta- Sitosterol: bazı şikayetleri azalltığı
bildirilmiştir, herkez de aynı etkiyi yapmaz,
Pygeum: bazı şikayetleri azaltır, herkes de aynı etkiyi
yapmaz.
Prostat büyümesi kanser değildir ve yaş ile birlikte doğal
olarak birçok erkekte ortaya çıkar. Her prostat büyümesi
şikayete neden olmaz.
Referanslar:
1. National Kidney and Urologic Diseases Clearinghouse
http://kidney.niddk.nih.gov/
2. The Prostate Institute
http://www.prostateinstitute.org/
3. Canadian Urological Association
http://www.cua.org/
4. Prostate Centre
http://www.prostatecentre.ca/
5. Berkow R, et al. The Merck Manual of Medical Information .
17th ed. Simon and Schuster, Inc.; 2000.
6. Beta-sitosterol. EBSCO Natural and Alternative Treatments
website.
Available
at:
http://www.ebscohost.com/healthLibrary/. Updated August 2011.
7. Fagelman E, Lowe FC. Saw palmetto berry as a treatment for
BPH. Rev Urol . 2001 Summer;3(3):134-8.
8. Fried NM. New laser treatment approaches for benign
prostatic hyperplasia. Curr Urol Rep . 2007 Jan;8(1):47-52.
9. Guideline on the management of benign prostatic
hyperplasia. American Urological Association. Available at:
http://www.auanet.org/guidelines/bph.cfm . Updated 2006.
10. Greco KA, McVary KT. The role of combination medical
therapy in benign prostatic hyperplasia. Int J Impot Res .
2008 Dec;20 Suppl 3:S33-43.
11. Marberger M. Drug insight: 5-alpha-reductase inhibitors
for the treatment of benign prostatic hyperplasia. Nat Clin
Pract Urol . 2006 Sep;3(9):495-503.
12. Prostate enlargement: Benign prostatic hyperplasia.
National Kidney Urologic Diseases Information Clearinghouse
website.
Available
at:
http://kidney.niddk.nih.gov/kudiseases/pubs/prostateenlargemen
t/ .
13. Pygeum. EBSCO Natural and Alternative Treatments website.
Available at: http://www.ebscohost.com/healthLibrary/. Updated
August 2011.