Danışma Meclisi B : 167 da, eskiden daha fazla yönetim

Danışma Meclisi
B : 167
da, eskiden daha fazla yönetim kuruluna fonksiyon
ve iş düştüğüne göre, başka ortaklık, bağlı ortaklık­
ta ve iştirakte yönetim ve denetim kurulu üyeliğine
getirmek herhalde kuruluşun başarısı için olumsuz bir
faktör olacaktır.
Zaten dışarıdan üç yılda bir atanacak (Veya da­
ha kısa sürelerde de olabilecek) kişi, aynı ihtisasta
olsa bile, mesela; bir bankacılıkta Ziraat Bankası­
nın bankacılığı başka, Halk Bankasının bankacılığı
başka olduğuna göre, buraya gelecek kişi en azın­
dan konuya, mevzuata ve işlemlere vukufiyet için
zaman harcama durumunda kalacaktır. Bu Kanun
Hükmünde Kararnameyle daha fazla görev üstlenen
yönetim kurulu üyelerinin öncekinden farklı olarak
başka bağlı ortaklık ve iştirakte görev alabilecekle­
rini getirmek, getirilen fonksiyon ile çelişki yaratmak­
tadır.
Bu bakımdan, ikinci fıkranın (b) bendinin metin­
den çıkarılmasının uygun olacağı kanısındayım. Bu
şekilde Kamu iktisadî Teşebbüslerinde çalışan yöne­
tim kurulu üyesi yalnız kendi kuruluşunda, teşebbü­
sünde iştirak, teşekkül ve bağlı ortaklık olarak ça­
lışma durumunda kalacaktır. Daha doğrusu İktisadî
Devlet Teşekkülünde çalışma durumunda kalacaktır
ve yararlı olacaktır.
(b) bendinin çıkmasını veya bu konudaki Sayın
Hükümet ve Komisyonun görüşlerini istirham edi­
yorum.
Saygılarımı sunarım.
BAŞKAN — Teşekkür ederim Sayın Sabuncu.
Sayın Komisyon, buyurun efendim.
BÜTÇE-PLAN KOMİSYONU SÖZCÜSÜ CE­
MİL ÇAKMAKLI — Sayın Başkan; saygıdeğer ar­
kadaşlarım, Komisyonumuzun üzerinde gerçekten dü­
şündüğü soruları tekrar gündeme getirdiler. Orada
da tartışılan bu konuları kısaca arz etmeye çalışaca­
ğım.
Sayın Bayer, maddenin birinci fıkrasında yer alan
maliye ve iktisat ihtisaslarına değinerek, eskiden Yük­
sek Ticaret Okulu adıyla tahsil yapan kişilerin bu
kapsam içine giremeyeceğini zımnen ifade ettiler. Oy­
sa bunlar birer ihtisas belirten daldır. Yurt içinde
ya da yurt dışında bu ihtisası veren çok çeşitli fa­
külteler, üniversiteler olabilir. Dolayısıyla buna yük­
sek ticaret mezunu girmez ya da Harvvard'da oku­
muş bir başkası girmez diyemeyiz. Biz öyle yorumlamıyoruz konuyu. Sözü edilen okul fakülte adı de­
ğildir, bir ihtisas adıdır.
— 40
29 . 9 . 1983
O :3
Sayın Uyguner'in ve Sayın Aydar'ın endişelerini
birleştirerek Komisyonumuz zaviyesinden cevaplan­
dırmak istiyorum. Konu bizim tarafımızdan da iyice
incelenmiştir. Teşekkül yönetim kurulunun teşkil tar­
zına bakıldığında görülecektir ki, yönetim kurulu bir
başkan ve dört üyeden oluşmaktadır. Yönetim Ku­
rulu üyelerinin üçü ilgili teşekkülün ilgilendirildiği
bakanlığı, biri de Maliye Bakanlığının temsilcisidir.
Esasen bu bir keyfî tasarruf olmaktan ziyade, Türk
Devlet sisteminin yapısının gereğidir. Çünkü, bu iş­
letmelerin mülkiyetine Devlet adına Maliye Hazinesi
yön vermektedir ve Hazinenin bu teşekküller üze­
rinde, kamu mülkiyetli işletmeler üzerinde kesin bir
etkisi, sürekli bir ilişkisi vardır.
Bir örnek vermek gerekirse; geçen sene 317 mil­
yar civarında, bu sene 500 milyara yakın bir süb­
vansiyonu bütçeden Maliye bu kuruluşlara tahsis
etmekte ve işlemlerini o yürütmektedir. Dolayısıyla
mülkiyet ilişkisi açısından Devlet adına Devlet mül­
kiyetini, Devlet Hazinesini Maliye Hazinesi sürekli
olarak izlemekte ve gözlemektedir. Sorun burada Ma­
liye Bakanlığı mensuplarına ya da Maliyecilere yer
bulmak sorunu değil, Türk Devlet sisteminin ve ma­
lî sisteminin özelliğinden ve mecburiyetten kaynak­
lanan bir hadisedir. Bunu böylece arz etmek istiyo­
rum.
Ayrıca, baştan da belirttiğim gibi, ilgili bakanlı­
ğın, esas ihtisas bakanlığının yönetim kurulunda üç
üyesi vardır. Bu son derece manidar bir hadisedir.
Bu sonuçtan şunu çıkarabiliriz; çok teşekkülün bağ­
lı olduğu bakanlıklar vardır. Örneğin; Enerji ve Ta­
biî Kaynaklar Bakanlığı gibi, Bu Bakanlığın bünye­
sinde kendisine bağlı teşekkül, bağlı ortaklık ve işti­
raklerde üç sayısı sözkonusu olduğu için, Maliye Ba­
kanlığı kadar, belki ondan daha fazla bir üyelik hak­
kı bu Bakanlığın elinde bulunmaktadır. Eğer konu­
ya böyle bakılacak olursa; yani sayın arkadaşları­
mın bakış açısına cevaben diyorum ki, bu konu, bir
mecburiyetten ve Türk Devlet sisteminden kaynak­
lanmaktadır. Maliyenin bu konuda görüşleri saklı
kalmak üzere bizim Komisyon olarak görüşümüz bu­
dur.
Sayın Malî İşler Komisyonu Başkanı arkadaşımı­
zın ve Sayın Komisyonun görüşlerinden biz hayli ya­
rarlandık. Esas Komisyon olarak kendilerinden gö­
rüş istemiştik. Ancak, bu maddenin özellikle ikinci
fıkrasının (b) bendinde «Birden fazla bağlı ortaklık
veya iştirakte Yönetim veya Denetim Kurulu Üye­
si olarak görev alamazlar.» denilmekle, teşekkül yö-