(Microsoft PowerPoint - Bedava Para D\366nemi Bitiyor

Küresel Đklim Değişirken,
Ekonomide Açığa Çıkan
Kırılganlıklar
Temmuz 2013
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
Küresel Ekonomik Đklim Değişiyor…
• Büyüme konusunda aşağı doğru riskler devam ediyor.
• Gelişmekte olan ekonomiler de yavaşlamaya başladı.
• Çin’de büyüme hız kesiyor. Çin’in Almanya ile yoğun ticari ilişkileri
nedeniyle, bu durum AB’nin büyümesini de tehdit ediyor.
• Avrupa’da durgunluk giderek yerleşirken, ABD’nin durgunluktan çıkması ve
büyümeye destek olan parasal politikaları sıkılaştırmaya başlayacağı
beklentisi küresel likidite ile ilgili belirsizliği artırıyor.
• Gelişmekte olan ekonomilere giden likiditenin azalması bekleniyor.
• ABD ve AB Arasında STYO Anlaşması,
• Küresel ekonomik mimari ve değer zincirleri yeniden yapılanmanın
eşiğinde, sermaye evine dönüyor.
Risk: Hükümet bu gelişmelerin farkında değil, son yayımladığı X. Planda dahi
eski konjonktürün devam edeceğini varsayıyor.
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
2
1
Küresel Krizin Ardından Gelişmiş Ülke
Merkez Bankaları Para Musluklarını
Açmıştı…
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
3
22 Mayıs: FED Başkanı, Varlık
Alım Programının Sona
Ereceğinin Sinyalini Verdi.
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
4
22 Mayıs’tan sonra piyasaların
tansiyonu yükselmeye başladı…
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
5
Ama bir ülke var ki benzerleri içinde en
sert darbeyi yedi.
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
6
TL en fazla değer yitiren para birimlerinden
biri oldu, faizler neredeyse ikiye katlandı.
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
7
Yoğun döviz satışı rezervlerin hızla erimesine neden
olurken kura etkisi sınırlı oldu.
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
8
Neden Daha Fazla Etkilendik? Sıcak parayla
döndürülen çarklar, rekabet gücümüzü eritti,
döviz açık pozisyonunu şişirdi…
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
9
Üretmeden Tükettiren, Kazanmadan
Harcattıran Politikalar = Artan Borç
(*): 2012 sonu
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
10
Yetersiz Rezervler
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
11
Türkiye yeni küresel konjonktürün en
kırılgan ekonomisi
• Dış finansman ihtiyacı
yüksek olan Türkiye,
küresel likiditenin
azalmasından en fazla
etkilenecek
ekonomilerden biridir.
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
12
Önümüzdeki Bir Yılda Türkiye’nin Her Ay
Yaklaşık 20 Milyar Dolar Dış Finansman
Bulması Gerekiyor.
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
13
Türk ekonomisinin benzerlerinden daha
yavaş büyüme sorunu var…
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
14
Başka Kırılganlıklar da var.
• Büyüme yavaşlarken reel kesimin ve hane halkının borç yükü hızla artıyor.
• 2001’de yapısal reformlarla yaratılan çapalar yok edildi (İhale Kanunu,
Sayıştay, Kamu Borç Yönetimi, Harcama Reformu, Merkez Bankası
Bağımsızlığı, AB).
• Gerekli yapısal reformlar da ertelendi (Benzin 5 TL, en pahalı benzin
Türkiye’de, pompalar vergi dairesi oldu, vergi reformu).
• Mali disiplin göstermelik, yapısal denge bozuluyor (Yapısal faiz dışı fazla
2006-2012 arasında yüzde 4,2 den yüzde 1,8 e geriledi), bütçe konjonktüre
bağlı olarak ayakta duruyor.
• Ekonomiye ideolojik yaklaşım (Sıfır faiz söylemi, son dönemde faiz
artırmak yerine zaten kıt olan döviz rezervlerini tüketme, faiz lobisi).
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
15
1
Başka Kırılganlıklar da var.
• Denetimin siyasi amaçla kullanılması, yargı bağımsızlığının yok edilmesi
fabrika kuran, istihdam sağlayan yabancı sermayeyi korkuttu.
• Dış politikada giderek gerçekçilikten uzaklaşan, ideolojik yaklaşımın hakim
olduğu, sık sık başarısızlığa uğrayan, bölgesel ve küresel çatışmalara
girmeye açık bir yapı.
• İçeride çoğunlukçu, otoriterleşen, katılımcılığı reddeden, sosyal tansiyonu
artıran bir hükümet.
• Kriz yönetme becerisi olmadığı her geçen gün ortaya çıkan bir hükümet ve
ekonomi yönetimi.
Risk: Küresel likiditenin ve risk iştahının azaldığı bir ortamda
ülkenin dış finansman ihtiyacı artıyor, çekiciliği azalıyor.
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
16
1
İŞE BAŞLADIĞINDA GÜVEN YARATMIŞ BİR PROGRAMI HAZIR
BULAN, ELVERİŞLİ KÜRESEL İKLİMİ DE ARKASINA ALAN
HÜKÜMET DIŞARIDAKİ DALAGALAR KARŞISINDA
EKONOMİNİN İÇSEL DAYANIKLILIĞINI ARTIRAMADI.
ÖNEMLİ BİR FIRSATI DEĞERLENDİREMEDİ.
KÜRESEL LİKİDİTE ARTINCA
TÜRKİYE’DE SEL, AZALINCA ÇÖL
OLMAYA DEVAM ETTİ.
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
17
1
Türkiye Mevcut Kırılganlıkları İle
Önümüzdeki Riskleri Kaldırabilir mi?
Ne Yapmalı?
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
18
Ülkenin Borcu Yönetilebilir Olmalı
Ülkenin, ailelerin ve reel kesimin borcunun yönetilebilir kalması için
HÜKÜMET;
• Bu yıl büyümeyi %4’ün altına indirmemeli,
• Dış finansmanda ani duruşu veya hızlı bir çıkışı engellemeli, dış finansmanın
vadesini uzatmalı, kalitesini düzeltmeli,
• Ekonomik ve politik(siyasi belirsizlik, sosyal huzursuzluk, çatışma ve sınırda
savaş) riskler artırmaktan, dolayısıyla borcun maliyetini (risk primini)
artıracak eylemlerden kaçınmalı,
Yeni küresel iklimde itici değil çekici faktörlerin etkili olduğu bir
dönemdeyiz. Hükümetin hata yapma lüksü yok. GÜVEN en önemli unsur.
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
19
1
Güveni Sağlamak İçin Ne Yapmalı?
• Siyasi risk algısını düşürmek amacıyla toplumu ayrıştıran, sosyal tansiyonu
yükselten söylemlere derhal son verilmeli, belirsizliği daha da artıran cadı
avları ve komplo teorilerinden uzak durulmalıdır,
• Küresel sermaye hareketleri, ülkenin rekabet gücünü bozmayacak, açık
pozisyonu olan kesimlerin borç yükünü artırmayacak ve kısa vadeli
yükümlülükleri azaltacak bir dengede yönetilmelidir. Bunun için finansal
düzenleme ve denetleme ile para ve maliye politikalarından sorumlu otoriteler
arasında etkin bir eşgüdüm sağlanmalıdır,
• Para politikası araçlarının kullanımı üzerinde Hükümetin ideolojik ipoteği
kalkmalıdır,
• Maliye politikası yapısal dengeyi düzeltecek reformlarla desteklenirken
konjonktürel imkânlar büyümeyi destekleyecek biçimde kullanılmalıdır,
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
20
Güveni Sağlamak İçin Ne Yapmalı?
• Bankacılığı yeni küresel konjonktüre karşı dayanıklı hale getirecek düzenleyici
ve denetleyici çerçeve güçlendirilmeli, son dönemde bankacılık sektöründe
hızlanan yabancılara satış kontrol altına alınmalı, bankacılık sektöründe
yabancılaşmanın küresel krizi bulaştırma ve kontrolünü zorlaştırma etkisi
unutulmamalıdır,
• KOBİ, esnaf, küçük çiftçi gibi kırılgan kesimlerin krediye ulaşmalarının
kesintiye uğramaması sağlanmalıdır,
• Son dönemde başta Kamu Bankaları olmak üzere, piyasalarda işlem yapan
kamu kurumlarının karar süreçlerine siyasi tercihlerin hakim olduğunu
gösteren uygulamalara son verilmelidir.
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
21
Güveni Sağlamak İçin Ne Yapmalı?
• Ekonomide karar alma süreçlerine katılımcılığın artırılmasına yönelik
adımlar hızla atılmalı. Yapılacak düzenlemelerin yükünün topluma adaletli bir
şekilde dağılması sağlanmalıdır.
• Şubat 2009’dan bu yana toplanmayan Ekonomik ve Sosyal Konsey derhal
toplanmalı,
• Güçlü bir yapısal reform süreciyle;
Son dönemde yitirilen çapalar yeniden yaratılmalı, Hükümetin
ekonominin günlük işleyişine giderek artan müdahalesi engellenmeli,
ekonomi yönetiminde saydamlık ve kurallılık sağlanmalı, mülkiyet
hakkını da tehdit etmeye başlayan denetimdeki keyfilik ve yargı
bağımsızlığındaki zafiyetler ortadan kaldırılmalı,
Rekabet gücünü artıracak yapısal reformlar hızlandırılmalı bu suretle
başta sanayi olmak üzere rekabete açık sektörlerin büyümeye öncülük
etmesi temin edilmeli,
güven ortamı tesis edilerek yerli ve yabancı yatırımcıların, tüketicilerin uzun
vadeli pozisyon almaya başlamaları sağlanmalı,
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
22
Güveni Sağlamak İçin Ne Yapmalı?
• Kamuda yapılacak gelir ve harcama reformuyla vergi yapısını daha
rekabetçi ve eşitlikçi etki yapan, doğrudan vergilere kaydırılmalı,
harcamalarda ise beşeri sermayeyi destekleyecek giderlere ve sosyal
desteklere öncelik verilmeli,
• Kayıt dışılıkla mücadele idari önlemlerle geçiştirilmemeli, yasal ve kurumsal
eksiklikler için acilen harekete geçilmeli,
• Sosyal destek sistemi hak tabanlı ve krizlerde vatandaşlarımızın
harcamasını aşırı kısmasını engelleyecek şekilde iç tüketimdeki
dalgalanmalar yumuşatılmalıdır.
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
23
Türkiye Önümüzdeki Dönemde Yeni Bir Büyüme
ve Paylaşım Modeline Geçmelidir…
CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcılığı
1
24