T.B.M.M. B : 53 Tagamet adlı ilaç, dünyada ilk defa SKF firması tarafından keşfedilmiş ve ül­ ser hastalığının tedavisinde bir çığır açmış­ tır. Zaditen adlı ilaç ise, dünyada ilk defa Sandoz firması tarafından keşfedilmiş, as­ tım hastalarının kriz geçirmesine neden olan etkenleri kaldırarak hekime büyük te­ davi imkânları sağlamıştır. Bilindiği gibi bir ilacın keşfi yıllarca sürmekte, milyonlarca dolar araştırma masrafları yapılmaktadır. Yaklaşık 10 000 molekülden sadece birisinin ilaç niteliğin­ de bulunması, sayısız bilim adamının yıl­ larca süren çalışmaları sonucudur. İlacı keşfeden bu firma yıllarca süren araştır­ ma masraflarını ilacın hammaddesi üze­ rine ilave etmektedir. Bütün dünya ile ay­ nı anda, ülkemizde de ruhsat alarak pi­ yasaya çıkan bıı ilacın hammaddesini baş­ ka bir firma temin edemediğinden, ilaç Türkiye'de uzun süre tek başına piyasa­ da olabilmektedir. Daha sonra, bu hammaddeyi patent olmayan başka ülkeler araştırma ve geliş­ tirme masrafı olmadan ürettikleri için, keşfeden firmanın fiyatının çok düşüğüne verebilmektedir. Bu şekilde bir müddet sonra ilaç hammaddesini ucuza bulan fir­ malar, Türkiye'de ruhsat alarak ilacı çok daha ucuza piyasaya vermektedirler. Örnek olarak verilen, Ulkamet - Tagamet Astafen - Zatiden Timasol - Timoptic Bu nedenle aşırı fiyat farklılıklarına sahiptir. 11.1.1989 0:1 rının farklı maliyet yapılarına sahip olma­ sından ileri gelmektedir. Nifedipin ihtiva eden kalp ilaçların­ dan kardilat tablet ile Nidilat kapsül ara­ sında fiyat farkı vardır. Zira biri tablet di­ ğeri yumuşak kapsüldür. Yumuşak kapsü­ lün maliyeti ve işçiliği tablete göre zor ve değişiktir. İmalatları ve farmasötik şekil­ leri farklıdır, Görüldüğü gibi, benzer ilaç­ larda fiyat farklılıkları vardır. Ancak, bun­ ların çok değişik hammaddeden, lisanstan, üretimden, kaynaklanan fiyat farklılıkla­ rı olabilmektedir. Bütün bunlara rağmen, her yıl yayın­ lanan bütçe uygulamaları talimatnamesin­ de ise, benzer ilaçlardan ucuz olanının res­ mî reçetelere verilmesi zorunluluğu vardır. İlaç fabrikaları, ilaç ihalelerinde ger­ çekten fiyat kırmaktadırlar. Bu konuda yaptığımız çalışmalarda, ihalclelcrin bü­ yük miktarlarda olması, aynı ilacın rakip­ lerinin bulunması ve bu ihalelerden temin edilen ilaç bedelinin, birçok banka kredi­ sinden ucuza gelmesi nedeni ile firmala­ rın bu yola başvurdukları ifade edilmiştir. Bilindiği gibi, yurdumuzda üretilen bütün ilaçların hammaddelerinin ithalin­ de Bakanlığımız İthalat Rejimi Kararı ve İthalat Yönetmeliği gereğince sadece ka­ liteden sorumludur. Fiyat ve miktar kont­ rol yetkimiz bulunmamaktadır. Ancak bir hammaddenin fiyatının, miktara, üretici ülkeye, sürekli çalışmaya bağlı oluğunun bilinmesi gereklidir. Ham­ madde fiyatları da dünya ekonomik piya­ sasına göre değişkenlik arz etmektedir. Bakanlığımızda her ilaç hammadde­ sinin yıllardan bu yana ithalat kayıtları tu­ tulmaktadır. 1987 yılı kayıtlarımıza göre (1988 henüz çıkmamıştır) Ülkemiz, 1066 çeşit ilaç hammaddesi ithal etmekte, de­ ğişik miktarlarda ve farklı zamanlarda yıl­ da 10 000 defa gümrüklerden giriş yapıl­ Endol kapsül ile Endosetin kapsül fi­ maktadır. yat farkı ise üretim yapan ilaç fabrikala­ 153 — Araştırma ve geliştirme imkânları az olan ülkemizde uzun yıllar bir ilaç keşfi beklenmediğinden, konu basit bir fiyat ha­ disesi olmayıp yeni ilaçların Türk hekimi­ ne kazandırılması ile ilgilidir.