sağlığımıziçin AĞIZ KOKUSU NEDİR? Diş Hekimi Sibel ÖRSAL Periodontal Tedaviler, İmplant ve Ağız Kokusu Ağızdaki hoş olmayan kokuya kısaca ağız kokusu veya halitosis denir. Ağız kokusunu bir hastalık olarak tanımlamak zordur. Tek başına ağız kokusu çoğunlukla ağız bakımının eksikliği ve diş eti hastalığının sinyali olabilir. Ancak ağız kokusu çok önemli hastalıkların işaretçisi de olabilir. Ağız kokusunu PATOLOJİK ve FİZYOLOJİK olmak üzere iki kısma ayırmak mümkündür. 1. Fizyolojik ağız kokusu: Her sağlıklı birey sabah uyandığında sindirim kanalında biriken gazlar veya dil sırtında üreyen bakterilerin sebep olduğu ağız kokusu ortaya çıkabilir. Dil sırtını fırçalamak ve sürekli olmamak şartıyla çinko içeren ağız gargaraları kullanmak etkili olabilir. Beslenme sonrasında görülen, nefesteki (ağızdaki değil) kötü koku da fizyolojiktir. Örneğin sarımsak ve soğan yiyen bir insanın kanına geçen uçucu aromatik bileşikler, dışarı atılır. Kan gazlarının akciğerden atılımının sebep olduğu bu koku bir hastalık değildir. Tedavi gerektirmez. 2. Patolojik Ağız Kokusu (Gerçek halitosis): Patolojik halitosis olanların bir kısmı ağızlarındaki çirkin kokunun ya farkında değildirler, ya tolere etmektedirler veya kabullenmişlerdir bu kabullenme sosyal anlamda ve bireysel bazda kişinin içe kapanmasına dahi neden olabilir.Eşler arası bu sorunun konuşulmaktan çekinilmesi ilişkileri olumsuz etkilemektedir. 70 SAĞLIK ve İNSAN / NİSAN 2016 Patolojik halitosis vakaları 3 kategoriye ayrılır: Tip-1: Ağızının koktuğu hastanın kendisi tespit eder. Böyle hastaların ortalama %25i diş hekimine müracaat ederler. Genellikle ağızlarındaki kokuyu kabullenmişlerdir. Halitosisten farklı bir şikayet ile diş hekimine müracaat ederler. Diş hekiminin uyarısı ile tedavi edilirler. Tip-2: Koku, hastanın kendisinin değil, yakınlarının tespitidir. Böyle hastaların %50si diş hekimine müracaat ederler. Tip-3: Ağız kokusu, hastanın kendisi veya yakınlarının tespiti değil, şüphesi veya tahminidir. Veya hastanın aralıklı dönemlerde silik yakınmaları olmaktadır. Böyle hastaların daha büyük bir kısmı diş hekimine müracaat eder. Ağız Kokusunda Etkili Olan Ürünler Ağız kokusu tedavisi Çinkolu ürünler kullanılmalıdır. Çinkolu macun, gargara, sakız, vs.. Ağız kokusu tedavisi chlorhexidin içeren gargaralar en çok 1 hafta kullandırabilirsiniz, aksi durumda hastanın dili ve dişleri kahverengi boyanacaktır. Çinko içeren gargaraları diş taşı temizliği yapılıp var olan problem giderildikten sonra kullanmak etkili olmaktadır. Ağız kokusu tedavisi Çinkolu gargaraların chlorohexidin içermeyenleri ömür boyu kullanılabilir. Boyamaz. Ağız kokusu tedavisi Maalesef eczanedeki 10 gargaradan 9 tanesinde alkol vardır. Alkol içeren gargaralar kokuda etkili değildir. Ağız kokusu tedavisi Çinkolu sakız verebilirsiniz. Ağız Kokusu Tedavisi Ağız kokusu tedavisinin ilk adımı hastanın ağız hijyenini düzeltmek ve o şekilde korumaktır. Ağız kokusu tedavisi ağızda bakteri tutunabilecek her pürüzlü yüzeyi gideriniz. Ağız içerisindeki bütün yüzeyler bakterileri tutamaz olmalıdır, cilalı olmalıdır. Ağız kokusu tedavisi en sık rastlanan problem köprü gövdesinin altının kapalı olarak hazırlanmış olmasıdır. Köprü taşıyan bireyler potansiyel ağız kokusu hastasıdır. Bundan şüpheleniyorsa , köprüleri sökülmelidir. Sayısız ağız kokusu vakası sadece ağızdaki köprüler sökülünce kaybolmaktadır. Yapılan köprü tedavilerinde alt kısmı çok iyi temizlenecek şekilde olmalıdır. Ağız kokusu tedavisi diş fırçası kullanımı çok önemlidir. Yumuşak fırça önerilmez. Pilli diş fırçaları önerilmez. Orta sert fırça öneriniz. Ağız kokusu tedavisi mutlaka dil fırçalamasını öğretilmelidir. Dil yüzeyine yapışan eklentiler kokuya sebep olur. Ağız kokusu tedavisi dil fırçalamanın ağız kokusu üzerine engelleyici etkisi %88’lere kadar çıkmaktadır. Ağız kokusu tedavisi her diş fırçalamadan sonra dil fırçalanmalıdır. Diş fırçası dilin arka kısmından başlayıp öne doğru bastırmadan süpürmek sureti ile yapılmalıdır. Keratinleşmiş kıllı diller en fazla fırçalanmaya ihtiyaç duyanlardır. Ağız kokusu tedavisi dil fırçalamak bulantı yapıyorsa nefes verirken çok çabuk hareketlerle fırçalanmalıdır. Ağız Kokusundan Kurtulmanın Yolları Kokunun sebebi çok önemlidir. Sistemik bir hastalığın bulgusu değilse çoğunlukla diş odaklıdır. Detaylı bir muayene sonucunda tedavi uygulanır. Hastanın diş fırçalamayı doğru yapması, ip kullanımı ve dil fırçalamayı öğrenmesi ile ilgili çalışılır. Yardımcı olarak çinko içeren ürünler verilir. Beslenme alışkanlıkları gözden geçirilir. Çoğunlukla bu tip durumlarda koku ortadan kalkar. Hijyen gerek beden gerek ruh bütünümüz için en gerekli şeydir. SAĞLIK ve İNSAN / NİSAN 2016 71