3.ısı maddeleri etkiler
advertisement
3.ISI MADDELERİ ETKİLER Kış aylarında hava sıcaklığının azalmasıyla maddelerin sıcaklığı da düşer. Bu durum tellerin büzülmesine yani gergin durmasına neden olur. Yaz aylarında ise hava sıcaklığının artmasıyla maddelerinde sıcaklığı artar. Tellerin sıcaklığının artması genleşmesine yani sarkık durmasına neden olur. ÜNAL URUL FEN VE TEKNOLOJİ Maddelerin genleşmesi ve büzülmesi maddenin ısı alması ya da ısı vermesine bağlıdır. Genellikle katı sıvı ya da gaz halinde bulunan maddelerin hacimleri ısı aldığında artar, bu olaya genleşme denir. Aynı maddeler sıcaklığı düşük bir ortama bırakıldığında ise ısı verdikleri için hacimleri azalır. Çevresine ısı veren maddelerin hacimlerinin küçülmelerine de büzülme denir. ÜNAL URUL FEN VE TEKNOLOJİ Maddeler ısıtıldığında ne kadar genleşirse, ısıtmadan önceki sıcaklığına geldiğinde de o oranda büzülür. farklı maddelere aynı miktarda ısı verildiğinde genleşme miktarları farklı olur. Bundan dolayı genleşme maddenin cinsine bağlıdır. ÜNAL URUL FEN VE TEKNOLOJİ Soğuk bölgelerde su donduğunda genleştiğinden borular patlayabilir.suyun donduğunda genleşme özelliği göstermesi suyu diğer sıvılardan farklı kılmaktadır.genelde sıvılar donduğunda büzüşür.yani hacimleri küçülür. Fakat su donduğunda hacmi artar. Bu sebeple çoğu maddenin katı hali sıvı hali içinde batarken buz suyun içinde yüzer. ÜNAL URUL FEN VE TEKNOLOJİ Termometre maddelerin ısı etkisiyle genleşmesinden yararlanılarak yapılmış araçlardan birisidir. Ütü, buzdolabı, fırın, çamaşır ve bulaşık makinesi gibi bir çok araçta kullanılan termostat yapımında maddelerin genleşme özelliğinden faydalanılır. ÜNAL URUL FEN VE TEKNOLOJİ BUHARLAŞMA VE YOĞUŞMA Bir maddenin sıvı halden gaz haline geçmesi olayına buharlaşma denir. Sıvı haldeki madde bulunduğu ortamdan ısı alarak gaz haline geçer. Bir sıvı buharlaşırken dışarıdan ısı alır, yoğuşurken dışarıya ısı verir. Buharlaşma olurken madde dışarıdan ısı aldığı için ortamın sıcaklığı azalır. Yoğuşma gerçekleştiğinde ise madde dışarıya ısı verdiği için ortamın sıcaklığı az da olsa artar. ÜNAL URUL FEN VE TEKNOLOJİ Bir sıvının ısıtılması sırasında sıcaklığının bir süre artmaya devam ettiğini biliyoruz. Sıvının sıcaklığı arttıkça buharlaşma miktarında da artış olur. Kaynama, ısıtılan bir sıvıda buharlaşmanın, hızlı ve yoğun olduğu bir hal değişimi olayıdır. bu olay sırasında sıvının sıcaklığı değişmez. Kaynama sırasında çıkan kabarcıklar su buharıdır. ÜNAL URUL FEN VE TEKNOLOJİ ERİME VE DONMA Maddeler, bulundukları ortam ile ısı alışverişine girerek hal değiştirmeye başlar. Katı bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesine erime denir. Sıvı haldeki bir maddenin ısı vererek katı hale geçmesine de donma denir. Erime ve donma olayları birbirinin tersidir. ÜNAL URUL FEN VE TEKNOLOJİ
