TEOG Hazırlık Föyü Ses

TEOG Hazırlık Föyü
Ses
Tepe Noktası
Denge
Noktası
Çukur Noktası
* Ses dalgalar halinde yayılır.
* Ses dalgaları titreşim ile oluşur.
www.fendersi.gen.tr
İnfronik Ses: Frekansı 20 Hz in altındaki sesler.
Ultrasonik Ses: Frekansı 20.000 Hz in üzerindeki sesler.
Sonar Cihazı: Deniz derinliği ve batık gemilerin
tespitinde kullanılır.
Osiloskop: Ses dalgalarını görünür hale getiren alettir.
Genlik: Sesin ulaşabildiği en uzak nokta.
Frekans: 1 Saniyedeki titreşim sayısı
256 Hz
(Kalın Ses)
Sesin Özellikleri
Ses Şiddeti
Genlik
Çok Şiddetli Ses
512 Hz
(İnce Ses)
Eşit hızla vurulduğunda,
frekans değeri yüksek olan diyapozondan ince ses,
frekans değeri düşük olan diyapozondan kalın ses
çıkar.
Tel Deneyleri
Kalın Ses Çıkan Teller
İnce Ses Çıkan Teller
Genlik
Az Şiddetli Ses
* Şiddet karşılaştırmasında sadece GENLİK karşılaştırılır.
* Sesin şiddeti desibelmetre ile ölçülür. Birimi dB dir.
* 60 dB ideal ses düzeyidir. 85 dB üzerindeki sesler
sağlık sorunu oluşturur.
Uzun Tel
Kısa Tel
Kalın Tel
İnce Tel
Gevşek Tel
Gergin Tel
Cetvel Deneyleri
Ses Yüksekliği
1
2
3
4
5
6
7
8
İnce Ses 10 cm
Kalın Ses
2h
h
Az Şiddetli Ses
Frekans: 8 Dalga
1
2
3
15 cm
Çok Şiddetli Ses
İnce Ses
4
Frekans: 4 Dalga
Kalın Ses
* İncelik-kalınlık karşılaştırmasında DALGA SAYISI
(FREKANS) karşılaştırılır.
* Birimi Hertz (Hz) dir.
* İnsan kulağı 20 Hz ile 20.000 Hz aralığındaki sesleri
duyabilir.
Şişe Deneyleri
Şişeye üflenildiğinde hava titreştiği için, içinde az sıvı
olan şişeden daha kalın ses çıkar.
İnce Ses
Kalın Ses
Titreştirdiğin madde miktarı çok ise;
tanecik başına az enerji düşer.
Bu yüzden;
Çok madde
Kalın ses
Az madde
İnce ses
Kalın Ses
İnce Ses
Şişeye vurulduğunda sıvı titreştiği için, içinde az sıvı
olan şişeden daha ince ses çıkar.
1
TEOG Hazırlık Föyü
Ses
Ses Düzeyi Soruları
Desibelmetrede ölçülen her 10 dB lik artış ses şiddetin 10 kat artırır.
Ses şiddeti 10 dB den 20 dB e çıkarsa ses şiddeti 10 kat artar.
Ses şiddeti 10 dB den 30 dB e çıkarsa ses şiddeti 100 kat artar.
Müzik ve Fen
Düzenli Ses Dalgaları (Müzik)
www.fendersi.gen.tr
Ses Bir Enerjidir
Sesin enerji olduğunu kanıtlayan örnekler:
- Hoparlörün önündeki mum alevinin hareketlenmesi,
- Opera sanatçısının sesiyle cam bardağı kırması,
- Patlama sonucu oluşan sesin bina camlarını kırması,
* Ses kaynağından uzaklaştıkça sesin şiddetini daha az
duyarız. Çünkü ses enerjisi, tanecikler çarpıştıkça ısı
enerjisine dönüşür.
* Yıldırım ve şimşek olaylarında önce ışık görülür sonra
ses duyulur. Bunun sebebi, ışık hızının (300.000km/s)
ses hızından (340m/s) fazla olmasıdır.
* Ses, en hızlı katılarda, en yavaş gazlarda yayılır.
* Ortamın yoğunluğu arttıkça ses hızı artar.
* Ortamın sıcaklığı arttıkça ses hızı artar.
* Sesin yayılması için maddesel ortama ihtiyaç vardır.
SES BOŞLUKTA YAYILMAZ.
Düzensiz Ses Dalgaları (Gürültü)
Aşağıda verilen kelimeleri kullanarak cümlelerdeki
boşlukları uygun şekilde doldurunuz.
Ses İncelir
Kalın seslere PES
İnce seslere TİZ denir.
do re mi fa sol la si
Ses Kalınlaşır
Müzik Aletleri (Çalgılar)
Telli Çalgılar
* Titreşen teldir.
* Frekans, telin kalınlığına, boyuna ve gerginliğine
bağlıdır.
* Keman, bağlama, gitar... vb.
Üflemeli Çalgılar
* Titreşen havadır.
* Frekans, deliklerin yerine ve müzik aletinin boru uzunluğuna bağlıdır.
* Flüt, kalrnet, trompet... vb.
Vurmalı Çalgılar
* Titreşen deridir.
* Frekans, derinin gerginliğine, kalınlığına ve yüzey
alanına bağlıdır.
* Davul, trampet, darbuka... vb.
akort - dalgalar - duyma eşiği - desibel ultrason gürültü - ince ses - tepe noktalarını
telli - infrason - hertz - genliğini - frekansını
kalın ses - sesin genliği - ince ses
1. Her canlının bir ............................... vardır. Bu yüzden her
canlı her sesi duyamaz.
2. Ses titreşim sonucu oluştuktan sonra ................ halinde
yayılır.
3. Bir ses dalgasının denge noktasından çukur veya tepe
noktasına olan uzaklığına ses dalgasının ................ deriz.
4. Bir ses dalgasının 1 saniyedeki titreşim sayısı bize ses
dalgasının ..................... verir.
5. Ses frekansının birimi ................ dir.
6. Ses düzeyinin birimi ................ dir.
7. Frekansı yüksek olan ses (yüksek ses) ................ olarak
adlandırılır.
8. Frekansı az olan ses(alçak ses) ................ olarak
adlandırılır.
9. Bir ses dalgasının frekansını tahmin etmek için ses
dalgalarının ......................................... saymak yeterlidir.
10. Bir sesin gürlüğü yani şiddetini belirleyen etken
...........................dir.
11. 20 hz’in altındaki kalın seslere .............., 20000 hz’in
üstündeki ince seslere ................ denir.
12. İnsanlar ses düzeyi olarak 60 db’den sonraki sesleri
................ olarak adlandırırlar.
13. Gerginleştirilen telden daha ............ elde edilir.
14. Piyano ................ bir çalgıdır.
15. Telli çalgılarda belli aparatlar kullanarak tellerin
gerginliklerini değiştirme işlemine .................... denir.
2
TEOG Hazırlık Föyü
Ses
1.
Ses doğrusal yayılır.
Sesin inceliğini belirleyen özellik frekanstır.
Genlik birimi Hertz olarak ifade edilir.
Ultrasonik sesleri frekansı 20Hz in üzerindedir.
www.fendersi.gen.tr
4.
Yukarıda ses ile ilgili yapılan yorumların yanına
doğru-yanlış ifadelerini yazdığımızda sonuç hangi
seçenekteki gibi olur?
C) Yanlış
Doğru
Doğru
Yanlış
Y
2 cm
X
0,5 cm
2.
B) Yanlış
Doğru
Yanlış
Yanlış
D) Doğru
Yanlış
Yanlış
Doğru
Z
X, Y ve Z kaynaklarından 1 sniyede çıkan ses dalgaları
yukarıdaki gibidir. Buna göre yapılan yorumlardan
hangileri doğrudur?
I. X kaynağından çıkan ses ile Y kaynağından çıkan ses
aynı frekansa sahiptir.
II. Z kaynağından çıkan ses en kalın sestir.
III. Z kaynağından çıkan ses en şiddetli sestir.
IV. Y kaynağından çıkan ses en ince sestir.
A) II ve IV
C) I ve II
Z
T
Yukarıdaki su dolu şişelerle ilgili yapılan
yorumlardan hangisi yanlıştır?
A) Vurulduğunda en ince ses X şişesinden çıkar.
B) Üflenildiğinde en ince ses X şişesinden çıkar.
C) Vurulduğunda en yüksek frekanslı ses X şişesinden
çıkar.
D) Sesleri inceden kalına sıralamak için T-Z-Y-X
sırasıyla üflemeliyiz.
5.
I. Telli müzik aletlerinde sesin şiddeti, tel uzunluğu ile doğru orantılıdır.
II. Üflemeli müzik aletlerinde sesin yüksekliği,
kapalı delik sayısı arttıkça azalır.
III. Vurmalı müzik aletlerinde uygulanan kuvvet
arttıkça sesin şiddeti de artar.
Müzik aletleri ile ilgili yapılan yorumlardan hangisi
ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
C) I ve III
B) Yalnız III
D) II ve III
B) I, II ve IV
D) II ve III
3. Ayça yazılı kağıdına ses ile ilgili aşağıdaki cümleleri
yazmıştır.
a- Titreşen hava moleküllerinin çok olduğu yere tepe
noktası, az olduğu yere çukur noktası denir.
b- Televizyonun sesini kumandadan artırdığımızda sesin
frekansını artırmış oluruz.
c- Uzun ve ince telden ince ses, kısa ve kalın telden kalın
ses çıkar.
d- Ses şiddeti birimi desibel, frekans birimi Hertzdir.
e- Kalın seslere pes, ince seslere tiz denir.
Ayça verdiği cevapların doğtu olanları için +10 puan,
yanlış olanları için -5 puan aldığına göre toplamda
kaç puan almıştır?
A) -10
Y
1 cm
A) Doğru
Doğru
Yanlış
Yanlış
X
B) +20
C) +30
D) -20
6.
A
B
128 Hz
256 Hz
Yandaki diyapozomlarla
ilgili yapılan yorumlardan
hangisi yanlıştır?
A) İki diyapozoma da eşit kuvvetle vurulduğunda A
didiyapozomundan daha kalın ses çıkar.
B) A diyapozomundan az şiddetli ses, B diyapozomundan çok şiddetli ses çıkar.
C) B diyapozomunun sesi A diyapozomundan daha tiz
çıkar.
D) İki diyapozoma eşit kuvvetle vurulduğunda ikisinden
de eşit şiddette ses çıkar.
3
TEOG Hazırlık Föyü
Ses
www.fendersi.gen.tr
10. Aşağıda içerisinde farklı miktarda su dolu özdeş üç
cam kap görülmektedir.
Yukarıda ayı ve kedinin çıkardıkları seslerin titreşimleri
verilmiştir.
Buna göre ayı ve kedi ile ilgili aşağıda yapılan
yorumlardan hangisi yanlıştır?
A) Ayının sesisin yüksekliği daha fazladır.
B) Kedinin sesi ayının sesine göre daha tizdir.
C) Ayının sesi daha pestir.
D) Kedinin sesinin yüksekliği ayının sesine göre daha
büyüktür.
8. Aşağıda boyları kalınlıkları ve cinsleri verilen
gerginlikleri aynı teller aynı kuvvetle titreştirildiğinde hangisinin saniyedeki titreşim sayısı en fazla
olur? ( l : telin boyu, S : telin kalınlığı)
B)
2l - S
III
Nisa sırasıyla ve bir saniye aralıklarla elindeki metal
çubuk yardımıyla kaplara vurarak ses çıkmasını
sağlıyor.
Buna göre kaplardan çıkan sesleri inceden kalına
doğru sıralamak isteyen Nisa hangi sıraya göre
vurmalıdır?
A)I, II, III
C)III, II, I
11.
B) III, I, II
D) II, I, III
2l - 2S
D)
l-S
l - 2S
2X
C)
II
3X
A)
I
X
7.
Yukarıda verilen şekle göre ses dalgalarının
genliklerini karşılaştırdığımızda aşağıdaki sıralamalardan hangisi doğru olur?
9.
A) I > II > III
C) II > III > I
B) II>I>III
D) III>II>I
12. Seçil karşısındaki tepeye doğru bağırıyor ve 8 saniye
sonra kendi sesini duyuyor.
Buna göre Seçil'in tepeye uzaklığı kaç metredir?
Yukarıdaki resimde mikrofonla şarkı söyleyen Poyraz
görülmektedir.
Buna göre Poyraz’ın mikrofon kullanmasının nedeni
sesin aşağıda verilen hangi özelliğini artırmak
içindir?
(Sesin havadaki hızı yaklaşık 340m/s)
A) Hız
C) Şiddet
A) 680
C) 2720
B)Yükseklik
D) Frekans
B) 1360
D) 5440
4