24.05.2006 MAK 212 – TERMODİNAMİK (CRN: 21098, 21100, 21102, 21103) 2005-2006 BAHAR YARIYILI - YIL SONU SINAVI Soru 1. 0.4 m3 hacminde rijit bir basınçlı kapta, 500 kPa basınç ve 25°C sıcaklıkta hava bulunmaktadır. Hava Daha sonra havanın bir bölümü vana açılıp Q 0.4 m3 boşaltılmakta, kap içindeki basınç 300 kPa’e 400 K 500 kPa düşürülmektedir. Bu işlem sırasında kaba 400 K 25°C Hava sıcaklıktaki bir kaynaktan ısı geçişi olmakta kap içindeki havanın sıcaklığı 25°C kalmaktadır. Kaptan çıkan havanın ortalama basıncını 400 kPa, ısı geçişinin olduğu sınırın sıcaklığını 400 K kabul ediniz. (a) Kaptan çıkan havanın kütlesini, (b) Kaba olan ısı geçişini, (c) İşlem sırasındaki tersinmezliği hesaplayınız (Çevre sıcaklığı 25°C’tır). Not: Özgül ısıları 300 K sıcaklıktaki değerlerinde sabit alınız. Soru 2. Sürtünmesiz bir piston-silindir düzeneğinde başlangıçta 200 kPa basınçta 0.25 kg doymuş sıvı halinde su bulunmaktadır. Daha sonra suya 400oC sıcaklıktaki bir kaynaktan 500 kJ ısı geçişi ile su sabit basınçta hal değiştirmektedir. Bu hal değişimi için toplam entropi değişimini ve toplam entropi üretimini kJ/K cinsinden hesaplayınız. Soru 3. Havayla çalışan basit bir Brayton çevriminin basınç oranı 8 dir. Havanın kompresöre girişteki basıncı 100 kPa’dir. Çevrimdeki en düşük ve en yüksek sıcaklıklar 300 K ve 1340 K dir. Gaz türbininden çıkan gaz kullanılarak, adyabatik bir ısı değiştiricisinde, 300 kPa basıncındaki doymuş sudan 2167 kg/h doymuş buhar elde edilmektedir. Kompresörün adyabatik (izantropik) verimi 0.8, türbinin adyabatik (izantropik) verimi 0.958’dir. Çevrimin net gücü 5 MW olduğuna göre, (a) hava debisini, (b) havanın ısı değiştiricisinden çıkış sıcaklığını, (c) ısı değiştiricisinden çıkan havanın kullanılabilirliğini hesaplayınız (Çevre sıcaklığı 300 K ve basıncı 100 kPa’dir). Not: Özgül ısıların sıcaklıkla değişimini gözönüne alınız. Soru 4. Soğutucu akışkan-134a ile çalışan bir ısı pompası, 12°C sıcaklıktaki yer altı suyunu ısı kaynağı olarak kullanıp bir evi ısıtmaktadır. Evin ısı kaybı 54000 kJ/h’dir. Soğutucu akışkan kompresöre 280 kPa basınç ve 10°C sıcaklıkta girmekte, 0.9 MPa basınç ve 60°C sıcaklıkta çıkmaktadır. Soğutucu akışkanın yoğuşturucudan çıkış sıcaklığı 30°C’dir. (a) Isı pompasını çalıştırmak için gerekli gücü, (b) yer altı suyundan birim zamanda çekilen ısıyı, (c) ısı pompasının etkinlik katsayısını (ısıtma tesir katsayısını), (d) kompresörün adyabatik verimini (izantropik verimini), (e) evin sıcaklığı 22°C sıcaklıkta sabit tutulmak istendiğine göre yoğuşturucudaki toplam entropi üretimini hesaplayınız. Kaynak 400°C H2O 200 kPa 2 Y.O. 500 kJ 3 Komp Türbin Doymuş buhar 4 1 Isı değiştiricisi 5 Doymuş su (x=0) 54 000 kJ/h Ev 22°C Q& H 3 Yoğuşturucu 2 Komp Kısılma vanası W& k , g Buharlaştırıcı 4 Q& L 1 Su, 12°C Süre : 2.5 Saattir. – Bütün soruların puanları eşittir : (25’er puan). Ders notları ve kitaplar kapalıdır. Sınavda kullanılacak Tablolar size verilecektir. A4 boyutunda bir formül kağıdı kullanılabilir. Formül kağıdında konu anlatımı ve problem çözümü bulunamaz. BAŞARILAR