Girdi Tedarik Stratejisi 12 Temmuz 2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 1 Sanayi Üretimi ve Dış Ticaret 140 2005=100 135 130 125 Endeks 120 115 110 105 100 95 90 85 Sanayi Üretim Endeksi Reel İhracat Endeksi (Altın hariç) Reel İthalat Endeksi Sanayi üretimi ile dış ticaret arasında önemli düzeyde aynı yönlü ve anlamlı bir ilişki mevcuttur. 13.12.2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 2 Ara Malı İthalatı ve Sanayi Üretimi 130 2005=100 125 120 Endeks 115 110 105 100 95 90 85 80 r=0,82 Sanayi Üretim Endeksi Ara Malı İthalat Endeksi Ara malı ithalatı ve sanayi üretimi arasında %82 düzeyinde anlamlı bir ilişki vardır. 13.12.2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 3 Ara Malı İthalatı ve İhracat 2005=100 140 135 130 125 Endeks 120 115 110 105 100 95 90 85 80 r=0,71 Ara Malı İthalat Miktar Endeksi Reel İhracat Endeksi (Altın hariç) Ara malı ithalatı ve ihracat arasında, sanayi üretimi ile ara malı ithalatı arasındakine benzer bir ilişki bulunmaktadır. 13.12.2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 4 SNA Sınıflamasına Göre İthalat 2008 2009 SNA ADI İthalat Pay İhracat RCA DİR İthalat Pay İhracat RCA DİR YATIRIM MALLARI 28.021 13,9% 12,7% -0,25 8,2% 21.469 15,2% 10,9% -0,32 6,3% ARA MALLARI 151.747 75,1% 51,3% -0,38 18,2% 99.447 70,6% 48,7% -0,34 18,5% TÜKETİM MALLARI 21.489 10,6% 35,7% 0,37 4,2% 19.282 13,7% 39,9% 0,36 3,6% DİĞERLERİ 707 0,3% 0,4% -0,46 2,0% 671 0,5% 0,5% -0,34 4,2% Genel Toplam 201.964 100,0% 100,0% -0,21 15,2% 140.869 100,0% 100,0% -0,16 14,5% SNA: Birleşmiş Milletler Ulusal Hesaplar Sistemi - System of National Accounts RCA: Karşılaştırmalı Üstünlükler Endeksi - Revealed Comparative Advantage [(X-M)/(X+M)] 2009 yılında 141 milyar dolar seviyesinde gerçekleşen ithalatın %70,6’sı ara mallarından, %15,2’si yatırım mallarından, %13,7’si tüketim mallarından oluşmaktadır. RCA endeksleri tüketim malları açısından görece rekabet üstünlüğümüzün bulunduğunu,ara mallarında rekabet gücümüzün nispeten düşük olduğunu göstermektedir. 13.12.2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 5 2008 (Milyon Dolar, %) 2009 İthalat Pay RCA DİR İthalat Pay RCA DİR Demir-Çelik Döküntü ve Hurdaları 8.961 5,91% -0,98 53,1 4.239 4,26% -0,97 56,7 Demir, Çelik Yassı Hadde Mamulleri 5.651 3,72% -0,70 32,0 2.483 2,50% -0,59 34,3 Motorlu Kara Taşıtları İçin Aksam Ve Parçalar Kıvılcım Ateşlemeli, Sıkıştırma Ateşlemeli Motor, Aksamı Antrasit, Taşkömürü 5.201 3,43% -0,28 45,8 3.414 3,43% -0,25 45,8 3.652 2,41% -0,42 57,5 2.313 2,33% -0,37 58,1 3.303 2,18% -0,99 0,2 3.047 3,06% -1,00 0,1 Bakır, Alaşımları; İlk Mamulleri 3.240 2,14% -0,61 29,2 1.957 1,97% -0,68 31,6 Diğer Polimer, Poliamid,Reçineler,Plastikler-İlk Şekillerde 3.225 2,13% -0,82 25,7 2.351 2,36% -0,80 25,3 Külçe, İlk Şekillerde Alaşımsız Demir-Çelik; Yarı Mamuller 3.220 2,12% -0,22 80,3 1.478 1,49% -0,19 87,9 Alüminyum, Alaşımları, İlk Mamulleri 2.340 1,54% -0,30 42,3 1.458 1,47% -0,23 40,1 RCA endeksi -1’e Tekstil İplikleri 2.261 1,49% -0,35 20,3 1.816 1,83% -0,32 29,3 yakın ürünler; dış ticarette rekabetçiliğin düşük, ithalat bağımlılığının yüksek olduğu ürünlerdir. Kagıt Ve Kartonlar 2.177 1,43% -0,75 3,2 1.796 1,81% -0,77 4,0 Elektrik Rezistansı, Baskılı Devreler, Elektrik Teçhizatı Aksam,Parçası 1.770 1,17% -0,31 25,7 1.436 1,44% -0,25 25,1 Paslanmaz, Alaşımlı Çelik Yassı Mamuller 1.639 1,08% -0,89 18,5 1.139 1,15% -0,89 21,8 Etilen Polimerleri-İlk Şekillerde 1.559 1,03% -0,89 15,0 1.156 1,16% -0,90 16,1 Buğday 1.483 0,98% -0,99 47,2 902 0,91% -0,87 90,1 Kimyasal Gübreler 1.475 0,97% -0,74 0,2 1.052 1,06% -0,85 0,9 Dökme Demir, Aynalı Demir 1.450 0,96% -0,87 23,6 695 0,70% -0,77 37,8 Tablo Toplamı 52.607 34,67% 32.732 32,91% Genel Ara Malı İthalatı Toplamı 134.847 100,00% 88.917 100,00% Ara Malı İthalatında Başlıca Maddeler* *Altın, petrol, doğal gaz ve ürünleri hariç 13.12.2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 6 Kapsam • Girdi kaynaklarındaki belirsizliklerin, girdi tedariğinde ülke/bölge bazlı bağımlılıkların, hammadde niteliğindeki doğal kaynakların geleceğine ilişkin risklerin saptanması ve bu sorunları minimize etmeye dönük eylem planları geliştirilmesi. • Ülkemiz açısından bağlayıcı gümrük düzenlemeleri (OGT vb.) içeren ikili, bölgesel ve çok taraflı anlaşmaların, etkin ve düşük maliyetli girdi tedariki yaklaşımıyla incelenmesi ve politika önerileri geliştirilmesi. 13.12.2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 7 Girdi Tedarik Stratejisi ve DİR • 2009’daki 140,9 milyar dolarlık ithalatın %70,6’sı ara mallarından oluşmaktadır. • 2009’da DİR kapsamında 20,4 milyar dolarlık ithalat, 45,5 milyar dolarlık ihracat yapılmıştır. • DİR kapsamındaki her 100 dolarlık ihracatın 44,1 doları ithal girdiyle gerçekleştirilmiştir. 13.12.2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 8 Girdi Tedarik Stratejisi - Amaçlar • Kısa dönemde, ihracata dönük üretimde daha etkin ve düşük maliyetli girdi tedariki açısından izlenecek yol haritasını oluşturmak. • Orta ve uzun dönemde, ihracatın ara malı ithalatına bağımlılığını azaltıcı nitelikte politikalar geliştirmek. 13.12.2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 9 Geliştirilebilecek Politika Örnekleri Merkezi veya sektörel girdi tedarik sistemi oluşturmak. Özel sektörün girdi satın alım planlamasını destekleyecek mekanizmaları geliştirmek. Devletler arasında yapılacak kontratlarla girdi tedarik imkanlarını güvenceye almak. Yurt dışına yönelen Türk yatırımlarını ihtiyaç duyulan girdi alanlarına yönlendirmek, Girdi tedariki için gerekli lojistik düzenlemelere destek vermek. Bölgesel dış ticaret stratejilerine girdi tedariki konusunu yansıtmak. STA ve TTA’lara girdi tedarik konusunu yansıtmak. 13.12.2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 10 Hedeflenen Çalışma • Önemli girdilerin yurtiçi tedarik imkanları, veya alternatif tedarik kaynakları araştırılacak. • Sanayi için gerekli, dış ticarete konu olan kritik girdiler tanımlanacak, bunlar için veri tabanı oluşturulacak. • Yatırım teşvik politikaları ve devlet yardımı uygulamalarının envanteri çıkarılmış girdi ihtiyacı temelinde uygulanması imkanları araştırılacak. • Orta-yüksek teknolojili üretimin geliştirilmesi hedefine yönelik girdi tedarik politikaları belirlenecek. 13.12.2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 11 İzlenen Yöntem • Girdi tedariki ile ilgili durum tespiti yapılması ve kritik girdilerin tanımlanması amacıyla bir veri seti oluşturuldu. • DTM içinde çalışma grupları kuruldu. Tarım Çalışma Grubu: Ara Malı İthalatında Pay: %7,98 Demir-Çelik ve Madencilik Çalışma Grubu: Ara Malı İthalatında Pay: %20,32 Kimyasal Ürünler Çalışma Grubu: Ara Malı İthalatında Pay: %16,34 Otomotiv ve Makine Çalışma Grubu: Ara Malı İthalatında Pay: %15,51 Tekstil Çalışma Grubu: Ara Malı İthalatında Pay: %4,5 • Tüm kritik girdiler açısından ön tespit raporları ve taslak eylem planları hazırlandı. 13.12.2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 12 Hazırlanan Veri Seti • BEC* sınıflaması ve SITC** ve HS*** geçişleriyle belirlenen girdiler için ithalat ve ihracat verileri ortaya konuldu. • Bu girdilerin hangi ülkelerden, kimler tarafından, hangi rejim kapsamında, ne kadar ithal edildiğine bakıldı. • Bu maddeler için RCA (revealed comparative advantage) endeks değerlerine bakıldı, Türkiyenin dış ticarette rekabetçi olduğu ve olmadığı hammaddeler incelendi. • Her sektör/madde için DİR ithalatına bakıldı. *BEC ** SITC *** HS Broad economic classification Standard International Trade Classification Harmonized system 13.12.2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 13 Yapılacak Çalışmalar • Sektör temsilcileri ile yapılacak görüşmeler sonrasında revize edilecek ön raporlar İhracata Dönük Üretim Stratejisi Değerlendirme Kurulu’na sunulacak. • Kurul’un değerlendirmeleri, ihracat odaklı üretimde daha rekabetçi bir yapıya geçilmesi için uygulanacak girdi tedarik politikalarının belirlenmesinde esas alınacaktır. 13.12.2010 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 14