Kanserdeki psikolojik hasara zamanında müdahale edilmeli

advertisement
Kanserdeki psikolojik hasara zamanında
müdahale edilmeli
Dünyada milyonlarca insanın mücadele ettiği kanser, kişinin
bedensel sağlığı kadar psikolojik durumunu da etkiliyor. Kanser
hastalarında psikolojik etkilerin zamanında tanımlanması ve
tedavisinin önemli olduğunu belirten uzmanlar, “Böylece tedaviye
uyumu artan hasta, organ kaybı ve yeni hayata alışma konusunda
güçlenir. Daha mutlu ve sağlıklı bir yaşam sürer” diyor.
Her yıl milyonlarca kişinin ölümüne yol açan ve pek çoğu önlenebilir olan
hastalığa karşı toplumsal bilinci artırmak amacıyla 4 Şubat Dünya Kanser
Günü olarak anılıyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Polikliniği’nden Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç.Dr.
Habib Erensoy, bir organdaki hücrelerin düzensiz ve kötü huylu büyümesi olarak
tanımlanan kanserin tedavi edilmezse organ kaybı ve ölümle
sonuçlanabileceğini belirterek hastalığın tıptan psikolojiye ve sosyolojiye kadar
insanı pek çok alanda etkilediğini söyledi.
Kanser psikolojisinde 4 aşama
Kanser tanısı konulan hastalar ve yakınlarında tanıyı beklerken, tanı
konulduktan sonra,
tedavi sürecinde ve tedaviden sonra psikolojik etkilerin ortaya çıktığını belirten
Yrd. Doç. Dr. Habip Erensoy, şunları söyledi:
“Bu etkileri en aza indirmek için bir tıp disiplini olan kanser psikiyatrisi veya
psiko-onkoloji çalışmalar yapar. Bu disiplinde psikiyatri uzmanı ve klinik
psikologlar ve son zamanlarda ülkemizde de yaygınlaşmaya başlayan psikoonkologlar ilgilenir. Kanser tanısı konulan hastalarda kriz şok hali, tepki
aşaması, direnme ve uyum başlıklı 4 aşamalı bir süreç olarak tanımlanır.
Gelişen psikolojik tepkilerde kanser türü ve yakalanan kişinin kişilik özellikleri,
çevredeki aile ve yakınların desteği, hastalığa karşı kültürel ve sosyal tutumlar
etkilidir. Kanser tanısı konulan hastalarda kaygı, endişe, gerginlik, huzursuzluk,
ölüm korkusu, bazen utanma ve kendini eleştirme, ağlama, sinirlilik ve iştah
değişiklikleri görülebilmektedir. Tanı öncesi ve sonrası ve tedavi aşamalarında
belirtiler farklı olabilmektedir.”
Psikolojik sorunlar yaşanır
Tanı öncesi kaygılı bekleyiş sonucu tedaviden korkma ve kaçınma davranışı ile
tedavi
gecikmesi görülebildiğini belirten Erensoy, “Tanı aşamasında şoke olmak,
inanamama, kızgınlık, isyan ve anksiyete ve depresyon gelişebilir. Bu süreçte
tedaviyi reddetmek ve ya ertelemek ortaya çıkabilmektedir. Cerrahi ve
radyoterapi gibi tedavilerin yan etkileri zorlayıcı olabilir ve organ kaybı, vücut
değişimi kaygı ve izolasyon korkusu hastada depresyon ve anksiyete belirtileri
ortaya çıkabilir” dedi.
Tedavi sonrası yeni duruma alışmak ve baş etme sürecinde aynı belirtilerin
hasta ve yakınlarını zorladığını ifade eden Yrd. Doç. Dr. Habip Erensoy, “Kanser
ve psikolojik reaksiyonlarını anlamak, gelişen anksiyete ve depresyonu tedavi
etmek kansere uyum, tedavide başarı ve yaşam sürecini uzatmaktadır” dedi.
Psikiyatrik tedaviyi uygulayan psikiyatri uzmanının da kanser türü, evresi,
tedaviler ve tedavideki yan etkileriyle ilgili yeterli derecede bilgi sahibi olması
gerektiğini belirten Erensoy, şunları söyledi:
“Kanser tedavisi yapan ekiple yakın bir iletişim içerisinde olmalıdır. Kanser
evresindeki psikolojik reaksiyonlar ve gelişebilecek psikiyatrik hastalıkları ve
kullanılacak tedavi yöntemlerini bilmelidir. Gerekirse kullanılacak psikiyatrik
ilaçların kanser tedavisindeki kullanılan ilaçlarla etkileşimine hakim olmalıdır.
Tedavi süresinde hasta ve bakım veren kişi ve ya aile bilgilendirilmeli ve
gerekirse onlardaki zorluklarla baş etmelerinde yardımcı olmalıdır. Kanser
tedavilerinde kullanılan bazı ilaçlar ve kanserin son evrelerinde hastalarda
psikotik reaksiyonlar ve delirium ortaya çıkabilir bu durumların acilen tedavi
edilmesi gerekmektedir.”
Bilgi için: İletişim Ofisi Halkla İlişkiler Ajansı
Ayşegül Erben / aysegul.erben@iletisimofisi.com / 0212 324 80 17, 0536 572 27 88
Download