AKC‹⁄ER KANSERL‹ HASTALARDA HEPAT‹T C V‹RÜSÜ

‹z mir Gö¤üs Hastanesi Dergisi, Cilt XXIV, Say› 1, 2010
AKC‹⁄ER KANSERL‹ HASTALARDA HEPAT‹T C V‹RÜSÜ
PREVALANSI
THE PREVALANCE OF HEPATITIS C VIRUS IN PATIENTS WITH
LUNG CANCER
Günseli BALCI
Nurcan KURTUL
fievket DEREL‹
R›fat ÖZACAR
‹zmir Dr. Suat Seren Gö¤üs Hastal›klar› ve Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi,
Gö¤üs Hastal›klar›, ‹zmir
Anahtar sözcükler:
Akci¤er kanseri, hepatit C virüsü
Key words: Lung cancer, hepatitis C virus
Gelifl tarihi: 07/ 08 / 2009
Kabul tarihi: 15 / 02 / 2010
ÖZET
SUMMARY
Onkogenezis, çevresel, genetik ve enfeksiyöz
faktörlerin rol oynad›¤› multifaktöriyel bir olayd›r.
%15 kanser olgusunda belirli virüslerin muhtemel
rolü oldu¤u gösterilmifltir. Çal›flmam›zda akci¤er
kanserli hastalarda HCV enfeksiyonu s›kl›¤› araflt›r›ld›.
The aim of the study was to evaluate the
frequency of HCV infection in patients with lung
cancer.
We studied the prevalance of anti-HCV positivity
in 100 lung cancer patients and 40 healthy
individuals in our hospital between January
2005-May 2005.
Ocak 2005-May›s 2005 tarihleri aras›nda hastanemizde akci¤er kanseri tan›s› alan 100 olguda
anti-HCV pozitifli¤i araflt›r›ld›. Kontrol grubu olarak 40 sa¤l›kl› birey al›nd›.
The mean age of 100 lung cancer patients (93
males,7 females)was 62.8 years. Of the 100
patients,7 (7%) were positive for anti-HCV. In
healthy controls, anti-HCV antibodies were positive
in 2 patients (5%). The prevalance of anti-HCV
positivity in patients with lung cancer was higher
than patients with healthy individuals but the
differences were not statistically significant (P>0.05).
The history of blood transfusion (14.3%-22.6%)
and operation (28.6%-36.6%) were less frequent
in the group with HCV antibody compared to the
group without HCV antibody.The frequency of
elevated alanine aminotransferase and history of
hepatitis was higher in anti-HCV positive patients,
but the differences were not statistically significant
(p>0.05). The histopathologic diagnosis of the 7
Akci¤er kanserli 93’ü erkek, 7’si kad›n olgunun
yafl ortalamas› 62.8 idi.100 olgudan 7’sinde
anti-HCV pozitifli¤i saptand›. Kontrol grubunda
ise 40 olgudan 2’sinde pozitiflik elde edildi.
Akci¤er kanserli olgularda anti-HCV pozitifli¤i
kontrol grubuna göre daha fazla bulundu. Ancak
bu farkl›l›k istatistiksel olarak anlaml› bulunmad›
(p>0.05). AntiHCV pozitif olan grupta anti-HCV
negatif gruba oranla kan transfüzyonu (%14.3%22.6) ve operasyon öyküsüne (%28.6-%36.6)
daha az rastland›. Anti-HCV pozitif olgularda
hepatit öyküsü ve alanin transaminaz yüksekli¤ine daha s›k rastland›. Her iki grup aras›nda
operasyon, transfüzyon ve hepatit öyküsü aç›-
15
AKC‹⁄ER KANSERL‹ HASTALARDA HEPAT‹T C V‹RÜSÜ
s›ndan istatiksel olarak anlaml› farkl›l›k saptanmad› (p>0.05). Anti-HCV pozitifli¤i olan 7 olgudan 1’i (%14.3) küçük hücreli akci¤er kanseri,
3’ü (%42.9) küçük hücreli d›fl› kanser, 2’si(%28.6)
adeno kanser, 1’i(%14.3) skuamöz hücreli akci¤er kanseri idi. Tüm bu kanser tipleri aras›nda
istatiksel olarak anlaml› farkl›l›k bulunmad› (p>0.05).
patients with positive anti-HCV antibodies was
small cell cancer in 1 (14.3%), nonsmall cell cancer
in 3 (42.9%), adenocancer in 2(28.6%), squamous
cell cancer in 1 (14.3%) case. There were not
statistically significant difference between lung
cancer types (p>0.05).
Çal›flmam›zda sonuçlar›m›z akci¤er kanserli olgular›n HCV enfeksiyonuna duyarl› oldu¤unu göstermekle birlikte, HCV enfeksiyonu ve akci¤er
kanseri aras›nda nedensel bir iliflki kurmak için
yeterli de¤ildir. Prospektif ve daha genifl olgu
gruplar›n› içeren çal›flmalara ihtiyaç vard›r.
Our results indicate that cancer patients are
vulnerable to HCV infection. But are not
contribute the documentation of a possible
relationship between lung cancer and HCV
infection. There is a need for further prospective
and more studies on large numbers of patients.
G‹R‹fi
GEREÇ VE YÖNTEM
Onkogenezis çevresel, genetik ve enfeksiyöz faktörlerden etkilenen multifaktöriyel
bir olayd›r. Kanser olgular›n›n %15’inde baz›
spesifik virüslerin muhtemel rolü oldu¤u
gösterilmifltir (1). ‹nsan kanserleri ile iliflkili
virüsler; insan papilloma virüsleri (HPV),
Epstein Barr virüsü (EBV), insan herpes
virüsü-8 (HHV-8), Herpes simpleks virüs-2,
Hepatit B virüsü (HBV), Hepatit C virüsü
(HCV), insan T-hücre lenfotropik virüsleri
(HTLV-1, HTLV-2) dir.Virüsler, ya kendileri
bir onkogen tafl›mak ya da hücresel bir
proto-onkogeni aktive etmek suretiyle onkogenezde rol almaktad›rlar (2).
Ocak 2005 - May›s 2005 tarihleri aras›nda
‹zmir Dr. Suat Seren Gö¤üs Hastal›klar› ve
Cerrahisi E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi’ne
baflvuran 100 akci¤er kanseri olgusu (çal›flma
grubu) ve 40 sa¤l›kl› birey (kontrol grubu)
çal›flmaya al›nd›. Olgular›n kan transfüzyonu,
operasyon ve hepatit öyküleri sorguland›.
Hiçbir hastan›n parenteral ilaç ba¤›ml›l›¤›,
s›k transfüzyon gerektiren malign olmayan
hematolojik hastal›k, organ transplantasyonu,
medikal personel olma, hemodializ program›na dahil olma, çeflitli efllerle heteroseksüel temas, homoseksüalite, kollagen vasküler hastal›k ve hiperglobulinemi gibi risk
faktörü mevcut de¤ildi. HBsAg, Anti-HBs,
Anti-HBc IgG belirteçleri Elisa yöntemi, AntiHCV antikorlar›n›n tespiti "enzyme immunoassay" (EIA) yöntemi ile yap›ld›. Serum ALT
düzeyleri ölçüldü. Normal s›n›r›n 1.5 kat
üstü (40u/L) yüksek kabul edildi. Fisher’in
chi-square ve T-testleri ile Anti-HCV pozitif
ve Anti-HCV negatif olan gruplar aras›nda
sonuçlar k›yasland›. p< 0.05 olan sonuçlar
anlaml› olarak kabul edildi.
HCV enfeksiyonunun hepatit d›fl›ndaki durumlarla da ba¤lant›l› oldu¤u bilinmektedir.
Kronik HCV enfeksiyonu ve hepatosellüler
karsinom aras›ndaki iliflki ortaya konulmufltur (3). Son y›llarda HCV’nin oral kanser,
Non-Hodgkin lenfoma, pulmoner fibrozis,
diabetes mellitus ve otoimmun hastal›klarla
ba¤lant›l› oldu¤u gösterilmifltir. Bununla birlikte, HCV enfeksiyonu ve akci¤er kanseri
aras›ndaki iliflki netlik kazanmam›flt›r (4-6).
Bu çal›flmam›zda, akci¤er kanserli hastalarda
HCV enfeksiyonu s›kl›¤› ve akci¤er kanseri
ile HCV enfeksiyonu aras›nda muhtemel bir
iliflki araflt›r›ld›.
BULGULAR
Akci¤er kanserli 100 olgunun 93’ü erkek,
7’si kad›n id i. Bunlar›n 51’i küçük hücreli
16
‹ZM‹R GÖ⁄ÜS HASTANES‹ DERG‹S‹
d›fl› akci¤er kanseri, 15’i skuamöz hücreli
akci¤er kanseri, 13’ü akci¤er adeno kanseri,
12’si küçük hücreli akci¤er kanseri (s›n›rl›
hastal›k), 9’u küçük hücreli akci¤er kanseri
(yayg›n hastal›k) olarak tan› ald›. Çal›flma
grubundaki olgular›n yafl ortalamas› 62.3,
kontrol grubundaki olgular›n yafl ortalamas›
ise 67.2 idi. Ancak bu farkl›l›k istatistiksel
olarak anlaml› bulunmad› (p>0.05).
Çal›flma grubunda Anti-HCV pozitifli¤i olan
7 olgunun 2’sinde operasyon öyküsü (%28.6),
1 olguda transfüzyon öyküsü (%14.3), 1
olguda geçirilmifl hepatit öyküsü (%14.3)
mevcuttu. Anti-HCV negatifli¤i olan 93 olgunun 34’ünde operasyon öyküsü (%36.6),
21’inde transfüzyon öyküsü (%22.6), 2’sinde
geçirilmifl hepatit öyküsü (%2.2) mevcuttu.
Her iki grup aras›nda operasyon öyküsü,
transfüzyon öyküsü, geçirilmifl hepatit öyküsü aç›s›ndan istatistiksel olarak anlaml›
farkl›l›k bulunmad› (p>0.05).
Çal›flma grubundaki 100 olgudan 7’sinde
Anti-HCV pozitifli¤i saptand› (%7). Kontrol
grubunda ise 40 olgudan 2’sinde Anti-HCV
pozitifli¤i saptand› (%5). Akci¤er kanserli
olgularda Anti-HCV pozitifli¤i kontrol grubuna göre daha fazla bulundu. Ancak bu farkl›l›k istatistiksel olarak anlaml› bulunmad›
(p>0.05). Çal›flma grubunda Anti-HCV pozitifli¤i olan olgular›n yafl ortalamas› 60.3,
Anti-HCV negatifli¤i olan olgular›n yafl ortalamas› ise 63.1 idi ve bu farkl›l›k istatistiksel olarak anlaml› de¤ildi (p>0.05).
Çal›flma grubunda Anti-HCV pozitifli¤i olan
7 olgudan 2’sinde ALT yüksekli¤i görüldü
(%28.6). Kontrol grubunda ise Anti-HCV
pozitif 2 olgunun 1’inde ALT yüksekli¤i saptand› (%50). Çal›flma grubunda Anti-HCV
negatifli¤i olan 93 olgunun 18’inde ALT yüksekli¤i saptand› (%19.4). Anti-HCV pozitif
ve Anti-HCV negatif çal›flma gruplar› aras›nda ALT yüksekli¤i aç›s›ndan istatistiksel
olarak anlaml› farkl›l›k bulunmad› (p>0.05).
Anti-HCV pozitif ve Anti-HCV negatif gruplar›n özellikleri Tablo 1’de gösterildi.
Çal›flma grubundaki 100 olgudan 4’ünde
HBsAg pozitifli¤i saptand› (%4). Kontrol grubundaki 40 olgudan 5’inde HBsAg pozitifli¤i
saptand› (%12.5). Kontrol grubundaki HBsAg
pozitifli¤i oran› çal›flma grubuna göre daha
fazla bulundu. Ancak bu farkl›l›k istatistiksel olarak anlaml› bulunmad› (p>0.05).
Çal›flma grubunda Anti-HCV pozitifli¤i gösteren olgular›n tamam› erkekti. Anti-HCV negatifli¤i olan 93 olgunun ise 86’s› (%92.5)
erkek, 7’si (%7.5) kad›n idi. Her iki grup aras›nda cinsiyet aç›s›ndan anlaml› farkl›l›k bulunmad› (p>0.05).
Tablo 1. Anti-HCV(+) ve Anti-HCV(-) gruplar›n özellikleri.
Çal›flma Grubu
Anti-HCV (+)
n (%)
Olgu Say›s›
Erkek / Kad›n
Anti-HCV (-)
n (%)
7
7/0
93
(100 / 0)
86 / 7
p
1.000
(92.5 / 7.5)
1.000
(2.2)
0.197
Hepatit Öyküsü
1
(14.3)
2
Transfüzyon Öyküsü
1
(14.3)
21
(22.6)
1.000
Operasyon Öyküsü
2
(28.6)
34
(36.6)
1.000
ALT Yüksekli¤i
2
(28.6)
18
(19.4)
0.625
17
AKC‹⁄ER KANSERL‹ HASTALARDA HEPAT‹T C V‹RÜSÜ
TARTIfiMA
Tablo 2. Çal›flma grubunda Anti-HCV (+) ve AntiHCV (-) olgularda karaci¤er metastaz›
oran›.
Çal›flma grubu
Akci¤er kanserli olgularda Anti-HCV pozitifli¤ini araflt›rd›¤›m›z bu çal›flmada Anti-HCV
pozitifli¤i %7 olarak bulundu ve normal
Türk populasyonuna göre (%0-0.6) daha
yüksek bir prevalansa sahipti (p<0.05) (7).
Ayr›ca akci¤er kanserli olgularda HBsAg
pozitifli¤i %4 olarak bulundu ve normal
Türk populasyonuna göre (%5-13.9) daha
düflük bir prevalansa sahipti (7,8).
Karaci¤er metastaz›
n
(%)
Anti-HCV (+)
2/7
(%28.57)
Anti-HCV (-)
21 / 93
(%22.58)
Çal›flma grubunda HBsAg pozitifli¤i olan 4
olgunun 2’sinde ALT yüksekli¤i saptand›.
Kontrol grubundaki 5 olguda da ALT yüksekli¤i saptanmad›.
Çal›flmam›zda akci¤er kanserli 100 olgudan
7’sinde Anti-HCV pozitifli¤i saptand›. Kontrol grubunda ise 40 olgudan 2’sinde AntiHCV pozitifli¤i saptand› ve istatistiksel olarak anlaml› olmamakla birlikte akci¤er kanserli olgularda Anti-HCV pozitifli¤inin kontrol
grubuna göre daha yüksek prevalansa sahip
oldu¤u görüldü. Topelli ve arkadafllar›, kanser olgular›n›n %13.2’sinde Anti-HCV antikorlar›n›n pozitif oldu¤unu bildirmifllerdir
(9). Uzun ve arkadafllar›n›n yapt›¤› çal›flmada akci¤er kanseri olgular›nda Anti-HCV
pozitifli¤i prevalans› %6.7 olarak bildirildi
(10). Çal›flmam›zda da bu oran %7 olarak
bulundu. 1992’de Do¤anc› ve arkadafllar›
taraf›ndan yürütülen bir çal›flmada kontrol
grubundaki olgulardan hiçbiri Anti-HCV pozitif de¤ildi ki bu da literatürdeki sonuçlardan
farkl› de¤ildi. Bizim çal›flmam›zda bu sonuçlardan farkl› olarak kontrol grubundaki olgular›n %5’inde Anti-HCV pozitifli¤i saptand›(11).
Çal›flma grubunda Anti-HCV pozitif ve AntiHCV negatif olgularda karaci¤er metastaz›
oran› Tablo 2’de gösterildi.
Çal›flma grubunda Anti-HCV pozitif ve karaci¤er metastaz› olan 2 olgunun 1’inde ALT
yüksekli¤i saptand› (%50). Anti-HCV negatifli¤i ve karaci¤er metastaz› olan 21 olgunun
6’s›nda ALT yüksekli¤i saptand› (%28.6).
Çal›flma grubunda Anti-HCV pozitifli¤i gösteren 7 olgudan 1’i küçük hücreli akci¤er
kanseri (s›n›rl› hastal›k) (%14.3), 3’ü küçük
hücreli d›fl› akci¤er kanseri (%42.9), 2’si akci¤er adeno kanseri (%28.6), 1’i skuamöz
hücreli akci¤er kanseri (%14.3) idi (Tablo 3).
Tüm bu kanser tipleri aras›nda istatistiksel
olarak anlaml› farkl›l›k bulunmad› (p>0.05).
Bununla beraber olgular›n yaklafl›k yar›s›n›n
küçük hücreli d›fl› akci¤er kanseri olmas› da
dikkat çekiciydi.
Literatürde farkl› risk gruplar›ndaki HCV
enfeksiyonun prevalans› ile ilgili çeflitli çal›fl-
Tablo 3. Çal›flma grubunda Anti-HCV (+) ve Anti-HCV (-) olgularda histolojik tiplendirme oranlar›.
AC Ca
KHAK
S›n›rl›
n (%)
KHAK
Yayg›n
n (%)
KHDAK
Adeno
n (%)
n (%)
Skuamöz
Hücreli
n (%)
p
Anti-HCV (+)
1 (%14.3)
0 (%0)
3 (%42.9)
2 (%28.6)
1 (%14.3)
0.642
Anti-HCV (-)
11 (%11.8)
9 (%9.7)
48 (%51.6)
11 (%11.8)
14 (%15.1)
0.696
KHAK: Küçük Hücreli Akci¤er Karsinomu, KHDAK: Küçük Hücreli D›fl› Akci¤er Karsinomu
18
‹ZM‹R GÖ⁄ÜS HASTANES‹ DERG‹S‹
malar yer al maktad›r ve kanser olgular›nda
HCV enfeksiyonun prevalans› hakk›ndaki
veriler yetersizdir.
möz h ücreli kanser olarak tiplendirilmifltir.
Bizim çal›flmam›zda ise, Anti-HCV pozitif 7
kanser olgusundan, 3’ü küçük hücreli d›fl›
akci¤er kanseri, 2’si akci¤er adenokanseri,
1’i küçük hücreli akci¤er kanseri ve 1’i ise
skuamöz hücreli akci¤er kanseri tan›lar›
alm›flt›r (10).
Dolar ve arkadafllar›, çal›flmalar›nda çok say›da transfüzyon öyküsü olan 20 olgunun
%21’inde Anti-HCV pozitifli¤i saptam›fllard›r
(5). Bizim çal›flmam›zda transfüzyon öyküsü
olan 22 olgunun %4.5’inde Anti-HCV pozitifli¤i saptand›. Rautenberg ve arkadafllar›
82 pediatrik onkoloji olgusunda HCV antikoru prevalans›n› %14,6 olarak bulmufllard›r (12).
Sonuç olarak; akci¤er kanseri olan olgularda sadece Anti-HCV pozitifli¤i, HCV enfeksiyonu ve akci¤er kanseri aras›nda nedensel
bir iliflki kurmak için yeterli de¤ildir. Akci¤er
kanserinin multifaktöryel bir hastal›k oldu¤u
düflünülecek olursa, bu konuda prospektif
ve daha genifl çapl› olgu gruplar›n› içeren
detayl› çal›flmalara gereksinim vard›r.
Uzun ve arkadafllar›n›n yapt›¤› çal›flmada,
HCV ile ba¤lant›l› akci¤er kanserli 3 olgu
adenokanser, aden oskuamöz kanser, skua-
KAYNAKLAR
Türk Gastroenteroloji Kongresi, 25-28 Ekim.
Diyarbak›r: Bildiri Kitab› 1987;106.
1. Ferri C, La Civita L, Zignego AL, Pasero G.
Viruses and cancers: possible role of hepatitis
C virüs. Eur J Clin Invest 1997; 27(9): 711-8.
9. Topeli A, Özy›lkan Ö, Özy›lkan E ve ark.
Prevalence of hepatitis C v›rus antibody ›n
cancer pat›ents from Turkey. Marmara Med J
1994; 7(1): 14-7.
2. Symth JF. Cancer genetics and cell molecular biology. Chest 1996; 109: 125-9.
3. Kasai K, Sato Y, Kameya T. Incidence of
latent infection of Epstein-Barr virüs in lung
cancers: an analysis of EBER 1 expression in
lung cancers by in situ hybridization. J Pathol
1994; 174(4): 257-65.
10. Uzun K, Al›c› S, Özbay B ve ark. The incidence of hepatitis C virüs in patients with
lung cancer. Turkish Respiratory Journal
2002; 3(3): 91-9.
4. Wilson RA. Extrahepatic manifestations at
chronic viral hepatitis. Am J Gastroenterol
1997; 92(1): 4-17.
11. Do¤anc› L, Haznedaro¤lu T. Prevalence of
hepatitis A,B and C in Turkey. Eur J Clin
Microbiol Infect Dis 1992; 11(7): 661-2.
5. Dolar ME, Acar Y, Atefl BK ve ark. Kronik
karaci¤er hastal›klar›nda ve baz› risk gruplar›nda hepatit C virüs antikor prevalans›.
Gastroenteroloji 1992; 3(4): 643-6.
12. Rautenberg P, Schneppenheim R, Leimenstoll
G. Discrepant results of different tests for
antibodies to hepatitis C in children with
malignant diseases and in patients on renal
replacement therapy. Eur J Clin Microbiol
Infect Dis 1991;10: 978-81.
6. Nagoo Y, Sata M, Tanikowa K. High prevelance of hepatitis C virüs antibody and RNA
in patients with oral cancer. J Oral Pathol
1995; 24(8): 354-60.
Yaz›flma Adresi:
7. De¤ertekin H, ‹çlin E, Gül K ve ark. K›rsal
alanda HBsAg ve anti-HBs insidans›. VII. Türk
Gastroenteroloji Kongresi, 25-28 Ekim.
Diyarbak›r: Bildiri Kitab› 1987;107.
Dr. Günseli BALCI
‹zmir Dr. Suat Seren Gö¤üs Hastal›klar› ve Cerrahisi
E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Gö¤üs Hastal›klar›,
‹ZM‹R
e-posta: dr_gunselibalci@yahoo.com
8. Turhano¤lu M, Ankan E. Güneydo¤u Anadolu
bölgesinde HBsAg ve anti-HBs insidans›. VII.
19